Presentation on the history of border changes in Armenia and the South Caucasus. See http://www.slideshare.net/jurban16/armenia-71044692 for the main presentation from which this presentation was excerpted.
Presentation on the history of border changes in Armenia and the South Caucasus. See http://www.slideshare.net/jurban16/armenia-71044692 for the main presentation from which this presentation was excerpted.
<<Օհանյան>> կրթահամալիրի 7-րդ դասարանի սաներ Թորոս Փափազյանի, Դավիթ Մխիթարյանի, Սիրազնիկ Հարությունյանի և Արեգ Ավետիսյանի համատեղ աշխատանքը հայոց պատմությունից <<Վահանանց>> թեմայով
Gabrielle "Coco" Chanel was a pioneering French fashion designer who founded the iconic Chanel brand. As the only fashion designer named one of the 100 most influential people of the 20th century by Time magazine, Chanel liberated women from restrictive corseted silhouettes and popularized a casual, sporty style as the new feminine standard after World War I. Her designs extended beyond clothing to include jewelry, handbags, and her signature No. 5 perfume, establishing her influence across fashion and business.
2. 428 թվին՝ Հայաստանը իր անկախությունը կորցնելով
դարձել էր Սասանյան Պարսկաստանի լծին տակ
ինքնավար մարզպանություն: Հայաստանը
կառավարվում էր պարսիկ կամ հայ մարզպաններով:
Հազկերտ Բ.-ի գահը ստանձնելուց հետո (438-457),
Պարսից արքունիքը սկսեց վարել հատուկ
քաղաքականություն , ըստ որի հարկերը սաստակացան:
Դրա հետեվանքով Հայաստանը սկսում էր կորցնել
ինքնուրույնությունը: Այդ բոլորի վրա ավելացավ 449
թվին հրատարակված հրովարտակը, որը հայերին
առաջարկում էր հրաժարվել քրիստոնեությունից եվ
ընդունել զրադաշտականությունը:
3. Բազմաթիվ հայ նախարարներ ու հոգեվորականներ՝ այդ
թվում՝ սպարապետ Վարդան Մամիկոնյանը, մարզպան
Վասակ Սձունին եվ կաթողիկոս Հովսեփ Հողոցմեցին՝
հատուկ ժողով են գումարում Արտաշատում, մերժելով
դավանափոխության առաջարկը: Զայրացած Հազկերտը իր
մոտ է կանչում Տիզբոն հայ նախարարներին, եվ նրանց
պահանջում է ընդունել պարսկական կրոնը՝ հակառակ
դեպքում նրանց մահապատիժ էր սպառնում:
Հայ նախարարները ստիպված ընդունում են Հազկերտի
առաջարկը: Հազկերտը նրանց մոգերի ու հատուկ պարսիկ
զորագնդի ուղեկցությամբ ճանապարհում է Հայաստան՝
զրադաշտականությունը տարածելու համար:
Պարսիկ մոգերը պետք է հայոց եկեղեցիները վերածեին
մեհյանների եվ կրակատների ու կանգնեցնեին
ատրուշաններ:
4. 450 թվի աշնանը հայ նախարարներն ու մոգերը հասնում են
Բագրեվանդի Անգղ ավանը, որտեղ մոգերը փորձում են
տեղի եկեղեցին մեհյանի վերածել: Սակայն Ղեվոնդ Երեցի
գլխավորությամբ հայ ռամիկները հարձակվում են մոգերի
վրա: Նույնատիպ դեպքեր են տեղի ունենում
Զարեհավանում՝ որտեղ հայերը կործանում են նորակառույց
մեհյանը ու կոտորում մոգերին:
Սկսվում է հայրենասիրական ապստամբություն
սպարապետ Վարդան Մամիկոնյանի գլխավորությամբ: Հայ
ապստամբները կարողանում են ազատել Արտաշատը,
Վանն ու Գառնին պարսիկների լծից: Ապա դիմում են
Բյուզանդիայի օգնության, որը ըստ սովորության մերժում է
օգնել հայկակն ապստամբության:
Աղվանքի վրա եղած բռնությունների համար հայերը
որոշեցին օգնության հասնել հարեվան ժողովրդին:
5. Ապստամբության ղեկավարները ուժերը բաժանեցին երեք մասերի:
1- Առաջին մասը ստանձնեց Ներշապուհ Արծրունին, եվ ուղարկվեց
Ատրպատականի Հեր եվ Զարեվանդ գավառները: Այս զորամասը
պաշտպանելո էր Հայաստանը պարսիկների անակնկալ
հարձակումներից:
2- Երկրորդը ստանձնեց սպարապետ՝ Վարդան Մամիկոնյանը, եվ
օգնության շտապեց Աղվաններին: Վարդանի զորքերը պարսիկներին
ջախջախեցին Խաղխաղ քաղաքի մոտ, ապա հասան Ճորապահակի
ամրությունները եվ դաշինք կնքեցին Հոների հետ, ըստ որում հոները
պիտի օգնեին հայերին պարսիկների դեմ:
3- Երրորդը Վասակ Սյունու գլխավորությամբ մնաց երկրում:
Վասակ սյունին Հայաստանում հատուկ քաղաքականություն էր վարում:
Նա մի կողմից լուրեր էր տարածում, իբր թե Հազկերտը հրաժարվել է իր
կրոնափոխության ծրագրից, մյուս կողմից ջանք չեր խնայում
պարսիկներին համոզելու հրաժարվել բռնություններից: Բացի այդ որ նա
մեծ երկյուղ էր կրում որ միանալով ապստամբությանը՝ կկորցնի ոչ միայն
իր մարզպանի պաշտոնը, այլև իր երկու պատանդ որդիները
մահապատժի կենթարկվեին:
6. 451 թ. գարնանը պարսկական բանակը շարժվեց դեպի
Հայաստան: Մուշկան Նյուսալավուրտի
հրամանատարությամբ պարսկական բանակը անցնելով Հերն
ու Զարեվանդը շարժվեց երկրի խորքերը: Նրանք մտան
Վասպուրականի Արտազ քաղաքը եվ բանակ դրեցին Տղմուտ
գետի աջ ափին՝ Ավարայրի դաշտում: Շուտով հայկական
բանակը բանակ դրեց գետի ձախ ափին:
Կռվից առաջ՝ Վարդան Մամիկոնյանը, Հովսեփ կաթողիկոսն
ու Ղեվոնդ Երեցը թշնամու դեմ քաջաբար մարտնչելու կոչ
արեցին: Ճակատամարտի նախօրեին հայոց սպարապետն իր
66 հազարանոց բանակը բաժանեց 3 մասերի եվ
առանձնացրեց պահեստազորը:
Առաջինը մարտին նետվեցին հայերը , եվ 451թ. Մայիսի 26-ին
վաղ առավոտյան հայոց այրուձին անցավ Տղմուտը: Պարսից
բանակի որոշ գնդեր չդիմացան ճնշմանը եվ նահանջեցին,
թվում էր որ հայերը հաղթանակ են տանում:
7. Սակայն շուտով Մուշկան Նյուսալավուրտը
վերադասավորեց ուժերը եվ նրանք շրջապատեցին
սպարապետի փոքրաթիվ զորականներին ու սեղմեցին
օղակը: Անհավասար կռվում հերոսաբար ընկավ Վարդանն
ու բազմաթիվ նշանավոր նախարարներ:
Երեկոյան մարտը դադարեց եվ հայոց բանակը
վերադարձավ իր դիրքերը: Հայերը չէին ջախջախվել,
պահպանել էին մարտական ոգին եվ լի էին պայքարը
շարունակելու վճռականությամբ:
«Ոչ թե մեկ կողմը հաղթեց եվ մյուս կողմը պարտվեց, այլ
քաջերը քաջերի դեմ դուրս գալով, երկու կողմն էլ
պարտություն կրեցին».- գրում է Եղիշե Պատմիչը իր «Վասն
Վարդանա եվ Հայոց Պատերազմին» գրքում:
8. Ես այնքան էլ համաձայն չեմ Վարդանանց պատերազմում
առկա թվականնների հետ, քանի որ հնարավոր չի հայոց
զորքի թիվը լինի վաթսունվեց հազար: Իմ կարծիքով զորքի
քանակը անհիմն չափազանցրած է: Ընդհանուր առմամբ ես
դրական եմ գնահատում սպարապետի, կաթողիկոսի և
նախարարների քայլերը : Նրանք գործել են
խելամիտ:Օրինակ ,երբ նրանք առերես ընդունեցին
զրադաշտականությունը , հայրենիք վերադառնալու և
ապստամբությունը կազմակերպելու համար : Վարդանաց
պատերազմի միջոցով էր, որ հայ ազգը կարողացավ
պահպանել իր քրիստոնեական հավատքը ՝ մերժելով
զրադաշտականությունը :