SlideShare a Scribd company logo

Socijalni pristup u psihijatriji

•Download as PPT, PDF•
•
MLADY RASIC
MLADY RASIC
1 of 78
1 SOCIJALNI PRISTUP U PSIHIJATRIJI Prof dr Marko Munjiza, e-mail: marko. munj@sbb.rs munjizamarko011@gmail.com Web stranica na Internetu: www.munjiza.com
2 SADRŽAJ I Istorijski osvrt II Sociodinamski aspekti socijalnog pristupa III Važniji izvori socijalnog pristupa 1.Uži psihijatrijski izvori 2. Nepsihijatrijski izvori IV Preventivno orijentisana psihijatrija kao izvor socijalnog pristupa V Socijalni pristup u preventivnim aktivnostima 1. Pojedini oblici prevencije (primarna, sekundarna i tercijarna)
3 SADRŽAJ VI Sociodinamski koncept organizacije psih.službe 1. Terapijski značaj organizacije službe 1.1. Socioterapijski klubovi VII Sociokulturni činioci u socijalnom pristupu VIII Druga područja psihijatrije značajni za sociodinamski pristup IX Zaključak X Literatura
4 U V O D Socijalni pristup u psihijatriji nije ni izdaleka jasno određen kao što je to slučaj sa biomedicinskim i/ili psihodinamskim modelima koji inače, imaju i znatno dužu istoriju.
5 U V O D-nastavak • Ta neodređenost predmeta i ciljeva uslovljena je nedovoljnom jasnoćom položaja u odnosu na veći broj društvenih disciplina i naučnih oblasti koje savremena psihijatrija koristi
6 U V O D-nastavak • Danas se koristi više termina vezanih za ovu oblast; sociodinamski, socijalni i preventivni pristup, psihijatrija u zajednici, sociologija mentalnih poremećaja i slično.
7 Istorijski osvrt • Socijalni pristup u psihijatriji svoj početak duguje bar dvema veoma važnim fazama razvoja psihijatrije u celini i to pre svega moralnom tretmanu krajem 18. i tokom 19. veka. • Kasnije se nadovezuje tzv. kulturna i socijalna faza, posebno tokom proteklog 20. veka sa radikalnom reorganizacijom i većom humanizacijom u psihijatrijskim bolnicama širom sveta.
8 Istorijski osvrt/nastavak • Poslednjih pola veka idu i nastojanja za što celovitiju integraciju psihijatrijskih pacijenata u socijalni sistem i društvenu zajednicu u celini. Socijalni pristup obogatio je psihijatriju u celini. Njemu dugujemo fleksibilnu i solidnu organizovanu službe, organizaciju epidemioloških istraživanja, uvođenje grupne terapije, razvoj više savremenih modela prevencije, manju stigmatizaciju i etiketiranje obolelih i njihovih porodica, bolju pravnu zaštitu pacijenata i drugo.
9 Istorijski osvrt/nastavak • Institucionalna faza ovog pristupa u psihijatriji pojavljuje se od 50-tih godina prošlog veka. • To dovodi do boljeg definisanja sadržaja aktivnosti u okviru socijalnog pristupa u psihijatriji. • Sve više se uvažava sociokulturna implikacija dijagnostičkih pristupa, tretman i prevencija psihijatrijskih poremećaja
10 Istorijski osvrt/nastavak • Sve ove faze mogu da se sažmu u četiri grupe aktivnosti: 1) sociološke i antropološke; 2) epidemiološke i antropološke; 3) preventivnu i 4) terapijsku aktivnost. • Sadržajno određenje pomenutih tematskih okvira pojma socijalnog pristupa u psihijatriji može se iskazati i u dve glavne hipoteze i to: a) sociodinamski orijentisanu aktivnost i b) preventivne aktivnosti.
11 SOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA • Sociodinamska dimenzija socijalnog pristupa u psihijatriji prvenstveno se ogleda se u različitim socioterapijskim postupcima, rehabilitaciji i poboljšanju kvaliteta života psihijatrijskih bolesnika.
12 SOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA/nastavak • U ovaj oblik aktivnosti uvode još: • grupno vođenje, savetovanje, neki oblici organizacije psihijatrijske službe kao na primer ustanove za parcijalnu hospitalizaciju, tretman u porodičnoj sredini, zaštitne radionice, socioterapijske klubove. • Ovde je karakteristična vremenska, prostorna i funkcionalna povezanost, međuzavisnost i važan dinamični odnos.
13 SOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA/nasavak • Za razliku od drugih pristupa u psihijatriji kao npr. biološki, psihodinamski, gde su jedini nosioci aktivnosti lekari, u socijalnom pristupu kao nosioci aktivnosti pored lekara značajnu ulogu igraju brojni profili koji čine multidisci- plinarni tim stručnjaka. • Tu mogu da spadaju i članovi bolesnikove porodice, njegove radne i socijalne sredine i značajne osobe iz pacijentovog okruženja SOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA/nastavakSOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA/nastavak
14 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA Uži psihijatrijski izvori Uži psihijatrijski izvori za ovaj koncept psihijatrije su veoma brojni. Kao najvažniji mogu se navesti sledeći činioci i postupci:
15 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA Uži psihijatrijski izvori • psihijatrijska praksa u celini i • posebno psihijatrijske bolnice, • psihodinamski pokret koji je začetnik principa psihodinamike psihijatrije, • uvodjenje pojedinačnih i grupnih postupka u tretman sve većeg broja psihijatrijskih pacijenata
16 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak • Oni pružaju bolji uvid u različite socijalne uloge koje se događaju. • Za bolje određenje socijalnog modela u psihijatriji veoma je važna teorija psihologije malih grupa i to naročito kohezija grupe, uticaji i aktivnosti unutar grupa, njena struktura i podela vlasti u grupi.
17 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak Nepsihijatrijski izvori • Takozvani nepsihijatrijski izvori socijalne dimenzije u psihijatriji, takođe su veoma brojni. • Tu su pre svega institucionalni vidovi međuljudskih odnosa, teorije socijalne komunikacije i polja, psihologija malih grupa. • Ovi stavovi proističu iz brojnih socioloških i socijalnopsiholoških studija i istraživanja.
18 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak • Njihova osnovna koncepcija svodi se na stav o važnosti interpersonalnih odnosa i socijalnih interakcija i relacija u kojima se rađa i formira ličnost. • Tako objekti psihijatrijskog interesovanja postaju interpersonalni, međuljudski odnosi u svim oblicima i okolnostima u kojima postoje. • Sve to dovodi do razvoja grupne terapije, koja je i bogat izvor za socijalni koncept u psihijatriji
19 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak • Psihofarmakoterapija je veoma važan faktor za unapređenje socijalnog pristupa u psihijatriji. • Primenom savremenih psihofarmaka značajno je omogućen vanbolnički tretman velikom broju psihijatrijskih bolesnika
20 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak • Pojam i razvoj grupne terapije kao načina lečenja izraz je sve veće afirmacije u psihijatriji da je pacijent ne samo biološko i psihološko, već i socijalno biće
21 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak • Kao mogući zaključak može se naglasiti da je nezaobilazno međusobno približavanje i dopunjavanje socijalnog modela sa • biološkim, • psihodinamskim, • bihevioralnim i • drugim konceptima u psihijatriji
22 PREVENTIVNO ORJENTISANA PSIHIJATRIJA KAO DEO SOCIJALNOG PRISTUPA U najširem smislu reči preventivno usmerena psihijatrija obuhvata nekoliko značajnih oblasti koja su relativno nova polja delatnosti u savremenoj psihijatriji.
23 PREVENTIVNO ORJENTISANA PSIHIJATRIJA KAO DEO SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak • Danas psihijatrija raspolaže velikom lepezom direktnih i indirektnih mera u prevenciji velikog broja psihijatrijskih poremećaja
24 PREVENTIVNO ORJENTISANA PSIHIJATRIJA KAO DEO SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak Postoji dosta argumenata za tvrdnju da zadovoljavajućim merama primarne prevencije je moguće uspešno sprečiti čak dve trećine psihijatrijskih poremećaja i oboljenja
25 Socijalni pristup u preventivnim aktivnostima u psihijatriji Ovaj spektar aktivnosti u psihijatriji ne odnosi se samo na tri klasična oblika prevencije primarne, sekundarne i tercijarne već poslednjih nekoliko decenija obuhvata koncept psihijatrije u društvenoj zajednici i epidemiologiju psihijatrijskih poremećaja.
26 Pojedini oblici prevencije 1. Primarna prevencija - Nedovoljna teorijska znanja i iskustvo lekarima predstavljaju problem u radu na polju zaštite i unapređenja opšteg mentalnog zdravlja. - Ovo po pravilu treba da bude multiprofesionalna timska aktivnost. Postoje kritične tačke u planiranju mera primarne psihijatrijske prevencije.
27 1. Primarna prevencija/nastavak • Danas je još uvek teško odrediti prirodu tzv. pozitivnog mentalnog zdravlja koje je podjednako biološki, psihološki i socijalno kulturni fenomen, a ne samo blagostanje i odsustvo određenih simptoma. • Njegovo određenje je izvan psihijatrije, čak i mentalne higijene u spletu složenih interakcija sredine i individualnih ljudskih potreba.
28 1. Primarna prevencija/nastavak - Specifična zaštita mentalnog zdravlja predstavlja preventivno-medicinsku i psihološku zaštitu u užem smislu reči, ono se bavi merama za sprečavanje bolesti. - Realizuje se otklanjanjem uzroka bolesti pre nego što deluju na čoveka i/ili primenom lične zaštite i jačanjem odbrambenih snaga pojedinca.
29 1. Primarna prevencija/nastavak - Uspeh mera primarne prevencije meri se dostignutim stepenom, kvalitetom zdravlja stanovništva. Postepeno se fokus procesa pomera sa borbe protiv bolesti na borbu za bolje zdavlje. - Mere primarne prevencije mogu se podeliti na opšte, nespecifične i specifične.
30 1. Primarna prevencija/nastavak • Opšte mere imaju za cilj da uklone ili ublaže štetne činioce i da podstiče one pozitivne koji unapređuju mentalno zdravlje. To su pre svega: • osiguravanje uslova za normalan rast i razvoj, • borba za zdravu sredinu, zdrave uslove i stilove življenja i • pomoć u stresnim i kriznim situacijama.
31 Specifične mere primarne prevencije • Specifične mere primarne prevencije uključuju veći broj ekoloških i drugih faktora koji utiču na više psihijatrijskih poremećaja i oboljenja koji se mogu uspešno prevenirati. • Tu je pre svega velika grupa mentalnih retardacija, psihoorganskih sindroma, gde su mogućnosti za uspešnu prevenciju relativno velike.
32 Specifične mere primarne prevencije • Znatno manje mogućnosti postoje za endogene psihoze. • Složeno delovanje brojnih, prvenstveno spoljašnjih psihosocijalnih činilaca u pojavi neurotskih, psihosomatskih, somatoformnih poremećaja, poremećaja ličnosti i bolesti zavisnosti omogućava primenu uspešnih mera prevencije.
33 Specifične mere primarne prevencije/nastavak • Programi primarne prevencije često se usmeravaju na pojedince i grupe sa povećanim rizikom razvoja psihičkih poremećaja. • Da bi bili kompletniji i uspešniji, takvi programi treba da obuhvate porodičnu i socijalnu sredinu.
34 Sedundarna prevencija-rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje • Kada se uzme u obzir da su mere primarne prevencije još uvek nedovoljno efikasne, onda značaj sekundarne prevencije postaje još veći. • Poznato je da se i u lečenju psihijatrijskih poremećaja postižu bolji rezultati ako se oni što ranije otkriju i započne što je moguće ranije lečenje. • Primera za to ima veoma mnogo.
35 Sedundarna prevencija-rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje-nastavak 1) Rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje treba da je usklađeno sa aktuelnim dostignućima psihijatrije i medicine uopšte i drugih stručnih i naučnih disciplina koje se bave čovekom; 2) Dobroj koordinaciji i povezanosti psihijatrijske službe sa drugim zdravstvenim službama i društvenim sektorima koji brinu o mentalnom zdravlju stanovništva i
36 Sedundarna prevencija-rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje-nastavak 3) Zdravstveni i socijalni segmenti službe treba da nauče da prepoznaju mentalne poremećaje i zajedničkim radom pomažu njihovo lečenje. Sam izbor tretmana zavisi od prirode psihijatrijskog poremećaja, ali i drugih okolnosti.
37 Sedundarna prevencija-rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje-nastavak • Najočigledniji su poremećaji u ranom detinjstvu kada se u tom uzrastu može mnogo više postići nego u adolescentnom i pogotovu u srednjem i kasnijem životnom dobu. • Uspešno sprovođenje mera sekundarne prevencije moguće je ukoliko je ispunjeno nekoliko uslova:
38 Sedundarna prevencija-rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje-nastavak • Prednost imaju one metode i mere koje zahtevaju manje angažovanje kadra i vremena, zatim gde je moguće uključiti porodicu i užu socijalnu sredinu, jer često od njihovog učešća zavisi konačan uspeh tretmana.
39 Tercijarna prevencija-rehabilitacija i kvalitet života Tercijarna prevencija, rehabilitacija u psihijatriji i poboljšanje kvaliteta života ima za cilj da otkolni i/ili ublaži posledice poremećaja ili bolesti, da ponovo uspostavi izgubljenje sposobnosti i razvije nove. Osnovni cilj je da se bolesnik osposobi za što zdraviji život u porodičnoj, socijalnoj i radnoj sredini
40 Tercijarna prevencija-rehabilitacija i kvalitet života • Tercijarna prevencija mora da počme od samog početka tretmana. Time se značajno ublažava ili otklanja alijenacija pacijenata i pojava sekundarnih posledica invaliditeta i hendikepiranosti. • Izbor ciljeva, programa, rehabilitacionih tehnika i procedura zavisi od vrste i stadijuma bolesti, vrste simptoma, poremećaja ponašanja i stepena oštećenja koje je bolest izazvala.
41 Tercijarna prevencija-rehabilitacija i kvalitet života • Ove ciljeve određuje stepen izgubljene i očuvane sposobnosti i rehabilitacioni potencijali bolesnika. Mora se voditi računa o pozitivnim i negativnim faktorima vezanim za ličnost bolesnika, njegovu porodičnu i radnu sredinu. • Savremeni program teži da pacijent postigne veće i pouzdanije funkcije za život i rad nego što su postojali pre bolesti.
42 PSIHOSOCIJALNI I SOCIODINAMSKI KONCEPT ORGANIZACIJE RADA NA ZAŠTITI I U NAPREĐENJU MENTALNOG ZDRAVLJA • Današnja organizacija i funkcionisanje psihijatrijske službe doživela je svoju ekspanziju tokom dvadesetog veka. • Viševekovni oblik psihijatrijske zaštite odvijao se isključivo u okviru psihijatrijskih bolnica. • Tokom poslednjih sedamdeset godina i naročito posle drugog svetskog rata osnivaju se prve institucije za delimičnu, parcijalnu hospitalizaciju u psihijatriji.
43 PSIHOSOCIJALNI I SOCIODINAMSKI KONCEPT ORGANIZACIJE RADA NA ZAŠTITI I U NAPREĐENJU MENTALNOG ZDRAVLJA- nastavak • U okviru psihosocijalnog koncepta sledi široko otvaranje brojnih vanbolničkih ustanova i razvoj koncepta psihijatrije u društvenoj zajednici. • Nasuprot ranijih velikih psihijatrijskih bolnica danas se prednost daje manjim psihijatrijskim odeljenjima u okviru opštih bolnica. Time se velikoj meri otklanjaju brojni nepovoljni aspekti same psihijatrijske hospitalizacije.
44 Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji Stacionarni oblik lečenja i tretmana u psihijatriji još uvek ima dosta negativnih aspekata u odnosu na parcijalnu hospitalizaciju i vanbolničko lečenje.
45 Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji-nastavak • U prvom redu to je šok za pacijenta kada treba da bude primljen u psihijatrijsku bolnicu. • Na zatvorenim odeljenjima javljaju se sekundarni problemi koji nisu direktno u vezi sa oboljenjem i poremećajem kao što je pojava hospitalizma
46 Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji-nastavak • Štetne posledice se javljaju i zbog dužeg odvajanja pacijenata iz njihovog svakodnevnog socijalnog okruženja i ambijenta. • Isto tako prisutan je strah od naknadnog etiketiranja pacijenta i njegove porodice.
47 • Sve to ukazuje da je vanbolnički oblik tretmana prihvatljiviji, a istovremeno je značajno i jeftiniji. • Međutim i kod ove kategorije pacijenata takođe se javljaju određeni problemi.
48 Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji-nastavak • U prvom redu to je priroda samog mentalnog poremećaja koji zahteva intenzivniji tretman, duže odsustovanje iz svakodnevnih profesionalnih i drugih psihosocijalnih aktivnosti, značajno je povećan rizik od novog recidiva bolesti. • Ovaj oblik lečenja ne omogućava primenu svih dostupnih metoda i vrsta tretmana.
49 Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji-nastavak • Svi navedeni negativni aspekti bolničkog i vanbolničkog tretmana mogu se uspešno otkoniti primenom prelaznih institucija u kojima se obavlja parcijalna, delimična hospitalizacija. Tu spadaju: • dnevne, • noćne i • vikend bolnice. • Njihova je uloga u dvostruka.
50 Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji- nastavak • Kao prelazne ustanove omogućavaju postepen prelaz pacijenata sa bolničkih odeljenja u zajednicu. • U njih se ne primaju samo pacijenti sa bolničkih odeljenja nego mnogima to biva i prvo psihijatrijsko lečenje za mnoge dispanzerske pacijenente. • Time se značajno umanjuju negativni aspekti potpune hospitalizacije
51 Terapijski značaj organizacije psih. službe • Neki organizacioni oblici psihijatrijskih institucija deluju terapijski u organizacionom pogledu i putem tretmana koji se u njima provodi. • Tipičan primer su Socioterapijski klubovi lečenih pacijenata. • Tretman u njima najviše se približava relativnim životnim uslovima.
52 Terapijski znaćaj organizacije psih. službe-nastavk • Sem socioterapijskog kluba u ovu grupu tretmana spadaju terapija u sopstvenoj ili tuđoj porodici, kućno lečenje, posebne stambene jedinice za psihijatrijske pacijente, zaštitne i radionice za invalide
53 Terapijski znaćaj organizacije psih. službe-nastavak • Tretman u klubovima omogućen je velikim terapijskim potencijalima zdrave socijalne sredine koja se u psihijatrijskim bolnicama mora veštački stvarati. • Što se tiče užih indikacija za uključivanje u klub prednost se daje pacijentima sa hroničim poremećajima sa čestim recidivima koji predstavljaju problem za život u zajednici i opterećuju bolničke institucije, čineći tzv. sindrom okretnih vrata.
54 Terapijski znaćaj organizacije psih. Službe/nastavak U savremenoj psihijatriji postoji veliki broj različitih oblika institucionalne organizacije službe. U našoj zemlji centralno mesto u ovoj organizaciji zauzima Dispanzer za mentalno zdravlje. Terapijski znaćaj organizacije psih. službe
55 Terapijski znaćaj socioterapijskog kluba/nastavak • Preko njega ostvarena je koordinacija sa službama primarne zdravstvene i socijalne zaštite. • To čini istovremeno i savremeni model sveobuhvatne psihijatrijske službe ili psihijatriju u društvenoj zajednici
56 Značaj organizacije služe u socoodinamskom pristupu u psihijatriji • Pri organizaciji ovakvog koncepta psihijatrijske službe treba voditi računa o teritoriji koju ona pokriva, dostupnost njihovim korisnicima, kontinuitet u radu i sveobuhvatnost za sve vrste poremećaja i potreba mentalnog zdravlja u celini. • Za razliku od tradicionalne vanbolničke psihijatrijske službe, centar ili dispanzer treba da raspolaže multidisciplinarnim timom stručnjaka. • Time se prelazi i barijera tradicionalnog kabinetskog specijalističkog tretmana u osnovnoj zdravstvenoj zaštiti.
57 Značaj organizacije služe u socoodinamskom pristupu u psihijatriji-nastavak Posmatranjem mentalnog zdravlja i psihijatrijskih poremećaja u socijalnom kontekstu omogućavaju da se preventivne, terapijske i rehabilitacione mere i aktivnosti izvode uz aktivno učešće i saradnju drugih segmenata primarne zdravstvene zaštite i socijalnih službi.
58 Značaj organizacije služe u socoodinamskom pristupu u psihijatriji- nastavak • Multiprofesionalna struktura stručnjaka treba da čini mobilnu ekipu koja smo jedan deo vremena provodi u dispanzeru, a mnogo više „pokriva teren” lokalne društvene. • U realizaciji programa zaštite i unapređenja mentalnog zdravlja, vanbolničke institucije u osnovnoj zdravstvenoj zaštiti predstavljaju najvažniju kariku u socijalnom konceptu organizacije psihijatrijske službe
59 Značaj organizacije služe u sociodinamskom pristupu u psihijatriji-nastavak - Ovaj segment zaštite mentalnog zdravlja u svoj svakodnevni rad sve više uključuju različite oblike neinstitucionalnog tretmana i pomoći: volontere, terapeute laike, značajne osobe - Oni predstavljaju važan pokret koji „obogaćuje” svakodnevnu psihijatrijsku praksu. Taj veliki ljudski potencijal potvrđen je u brojnim organizovanim humanitarnim asocijacijama uključujući i one organizacije koje se bave pružanjem pomoći potencijalnim pacijentima.
60 Značaj organizacije služe u socoodinamskom pristupu u psihijatriji-nastavak • Značajne vrednosti neinstitucionalnih oblika pomoći su realna mogućnost da se zadovolji veliki deo ljudskih potreba i razrešavanje brojnih problema kojima se bave psihijatrijske institucije.
61 • Najčešće forme i oblici koji se koriste u svakodnevnoj praksi su: • klubovi za uzajamnu pomoć, • udruženja građana sa ciljevima i namenama pomoći drugim osobama na jednoj teritoriji i određenim grupama stanovništva (oboleli schizofrenije, starije osobe, usamljeni i sl.). • Tu spadaju i savetovališta koja se bave emocionalnim i psihosocijalnim problemima.
62 Značaj organizacije služe u socoodinamskom pristupu u psihijatriji-nastavak • Ove aktivnosti treba da funkcionišu u većoj funkcionalnoj povezanosti i koordinaciji sa ustanovama primarne zdravstvene zaštite i psihijatrijskih vanbolničkih službi. • Na taj način povećan je stručni i društveni značaj ovog vida pomoći u psihijatriji. • Poseban problem predstavlja tradicionalna, alternativna medicina kojoj narod veruje i uživa značajnu popularnost. Da bi se otklonili brojni štetni efekti potrebno je i ove aktivnosti uključiti u primarnu zdravstvenu zaštitu.
63 • Poseban problem predstavlja tradicionalna, alternativna medicina kojoj narod veruje i uživa značajnu popularnost. • Da bi se otklonili brojni štetni efekti potrebno je i ove aktivnosti uključiti u primarnu zdravstvenu zaštitu.
64 2. Sociokulturni faktori Danas se pridaje veliki značaj delovanju sociokulturnih činilaca na mentalno zdravlje, javljanje i raširenost psihijatrijskih poremećaja. Vremenom se u ovoj oblasti izdiferenciralo nekoliko različitih pristupa koji se mogu grupisati u tri osnovne podgrupe:
65 2. Sociokulturni faktori-nastavak • Proučavanje kvalitativnih razlika za pojedine psihijatrijske poremećaje u različitim sociokulturnim sredinama. • Zajednička osnova nepovoljnog delovanja sociokulturnih činilaca i kulture na mentalno zdravlje svodi se na sledeće negativne aspekte: određivanje modela određenog broja specifičnih mentalnih poremećaja, formiranje posebne strukture ličnosti sa večim rizikom od dekompenzacije, pojave psihijatrijskih poremećaja.
66 2. Sociokulturni faktori-nastavak a) Ispitivanje kvantitativnih aspekata duševnih poremećaja u jednoj ili više sociokulturnih sredina; b) proučavanje kvantitativnih aspekata mentalnih poremećaja u pojedinim sociokulturnim sredinama i
67 2. Sociokulturni faktori-nastavak c) Studije koje se bave ispitivanjem specifičnih oblika psihijatrijskih poremećaja koji su karakteristični za geografski ograničene sociokulturne sredine.
68 2. Sociokulturni faktori-nastavak • Ovde spada i proučavanje kvalitativnih razlika za pojedine psihijatrijske poremećaje u različitim sociokulturnim sredinama.
69 • Zajednička osnova nepovoljnog delovanja sociokulturnih činilaca i kulture na mentalno zdravlje svodi se na sledeće negativne aspekte: određivanje modela određenog broja specifičnih mentalnih poremećaja, formiranje posebne strukture poremećaja i sl.
70 DRUGA PODRUČJA PSIHIJATRIJE U KOJIMA JE ZNAČAJAN SOCIJALNI PPRISTU Psihijatrija u zajednici, komunalna, socijalna psihijatrija Ovaj koncept psihijatrije datira od polovine 60-tih godina prošlog veka u Francuskoj i SAD. Nešto kasnije ovaj princip prihvaćen je i u našoj sredini. Osnovni cilj je da se smanji broj psihijatrijskih pacijenata u zajednici i broj osoba koje su onesposobljene zbog emocionalnih poremećaja.
71 Psihijatrija u zajednici, komunalna, socijalna psihijatrija/nastavak • Radi se o prevenciji psihijatrijskih poremećaja savremenom konceptualizacijom mentalnog zdravlja. • Za ovo je potrebna bolja koordinacija svih psihijatrijskih institucija u zajednici, drugih zdravstvenih i socijalnih ustanova i službi. To praktično znači da se radi o primeni principa preventivno orjentisane psihijatrije u društvenoj zajednici.
72 Psihijatrija u zajednici, komunalna, socijalna psihijatrija/nastavak Kliničke psihijatrijske službe u zajednici vrše praktično dosadašnju ulogu, tj. obezbeđivanje dijagnostičkih i terapijskih postupaka u psihijatrijskim ustanovama za potpunu i parcijalnu hospitalizaciju. Nekliničke službe treba da osiguraju maksimalnu podršku zajednici u zaštiti mentalnog zdravlja stanovništva. Sadašnja praksa preventivne psihijatrije ima dobru perspektivnu u bućnosti.
73 DALJNJI PRAVCI SOCIODINAMSKOG PRISTUPA U PSIHIJATRIJI UMESTO ZAKLJUČKA • U ovom izlaganju nisu obuhvaćeni svi aktuelni socijalni pristupi u psihijatriji. • U bliskoj budućnosti može se očekivati veći značaj trnaskulturalne psihijatrije, bolje sagledavanje socijalnog ponašanja i psihijatrijskih poremećaja, jasnije definisanje psihosocijalnih faktora u tretmanu i prevenciji psihijatrijskih poremećaja.
74 UMESTO ZAKLJUČKA • Isto tako su aktuelne i psihosocijalne posledice velikog broja mentalnih poremećaja. • Važnu oblast predstavljaju ispitivanje dužine lečenja, stavovi prema resocijalizaciji otpuštenih pacijenata, smenjenje sigmatizacije i etiketiranja, prevencija suicida i dr.
75 UMESTO ZAKLJUČKA • Očekuje se veći doprinos socijalne epidemiologije pojedinim poremećajima, pre svega u proučavanju depresija, nepovoljnog delovanja životnih događaja na mentalno zdravlje, sveobuhvatnije proučavanje mentalnih poremećaja u primarnoj zdravstvenoj zaštiti i porodičnoj medicini.
76 UMESTO ZAKLJUČKA • Pouzdanija evaluacija korisnosti i efikasnosti psihijatrijskih institucija, omogućiće bolju i funkcionalniju organizaciju ustanova i institucija u psihijatriji i njihov daljnji razvoj.
77 LITERATURA • Bebington, P. E. ed by Social psychiatry (Theory, metodology and practice) Transaction Publisher, 1991, 247-264, • Bhugra, D and Leff, J. (eds by): Principles of Social Psychiatry, Blackwell Sientific Publications, 1993, 530-545, • Freeman C and Turer, P. (eds by): Research Methods in Psychiatry, 2-ed, Gaskell, London, 1992, 183-208,
78 LITERATURA-nastavak • Henderson A. S. and Burrows G. D.( eds by): Handbook oh Socijal Psychiatry, Elsevier, Amsterdam, 1988, 33l-339, • Kaličanin, P. Etologija i patogeneza psihičkih poremećaja - Opšti osvrt, U Kaličanin, P (ur.) Psihijatrija - Etiopatogeneza, Medicinski fakultet, Beograd,2002, 1-24, • Tyrer, P and Francis, C ( eds by): Community psychiatry in action (Analisis and prospects), Cambridge University Press, 1995, 111-148.

Recommended

Skala anksioznosti
Skala anksioznostiSkala anksioznosti
Skala anksioznosti
Psihobata
 
1 Zdravstvena psihologija 4
1 Zdravstvena psihologija 41 Zdravstvena psihologija 4
1 Zdravstvena psihologija 4
petraognjenovic
 
puk
pukpuk
puk
petraognjenovic
 
perceptivne varke
perceptivne varkeperceptivne varke
perceptivne varke
petraognjenovic
 
_Mentalno_zdravlje.pptx
_Mentalno_zdravlje.pptx_Mentalno_zdravlje.pptx
_Mentalno_zdravlje.pptx
BUBILI2
 
Tipovi kupaca
Tipovi kupacaTipovi kupaca
Tipovi kupacamirachellic
 
Glavni smjerovi suvremene psihologije
Glavni smjerovi suvremene psihologijeGlavni smjerovi suvremene psihologije
Glavni smjerovi suvremene psihologije
petraognjenovic
 
invalidna stanja
invalidna stanjainvalidna stanja
invalidna stanja
petraognjenovic
 

Recommended

Skala anksioznosti
Skala anksioznostiSkala anksioznosti
Skala anksioznosti
Psihobata
 
1 Zdravstvena psihologija 4
1 Zdravstvena psihologija 41 Zdravstvena psihologija 4
1 Zdravstvena psihologija 4
petraognjenovic
 
puk
pukpuk
puk
petraognjenovic
 
perceptivne varke
perceptivne varkeperceptivne varke
perceptivne varke
petraognjenovic
 
_Mentalno_zdravlje.pptx
_Mentalno_zdravlje.pptx_Mentalno_zdravlje.pptx
_Mentalno_zdravlje.pptx
BUBILI2
 
Tipovi kupaca
Tipovi kupacaTipovi kupaca
Tipovi kupacamirachellic
 
Glavni smjerovi suvremene psihologije
Glavni smjerovi suvremene psihologijeGlavni smjerovi suvremene psihologije
Glavni smjerovi suvremene psihologije
petraognjenovic
 
invalidna stanja
invalidna stanjainvalidna stanja
invalidna stanja
petraognjenovic
 
RAZVOJ EMOCIJA KOD DECE
RAZVOJ EMOCIJA KOD DECERAZVOJ EMOCIJA KOD DECE
RAZVOJ EMOCIJA KOD DECE
tolnik
 
СТРЕС
СТРЕССТРЕС
СТРЕС
woodrose
 
Predmet izučavanja psihologije i povijest psihologije
Predmet izučavanja psihologije i povijest psihologijePredmet izučavanja psihologije i povijest psihologije
Predmet izučavanja psihologije i povijest psihologije
petraognjenovic
 
stajalista
stajalista stajalista
stajalista
petraognjenovic
 
ptsp
ptspptsp
ptsp
petraognjenovic
 
mjerenje inteligencije
mjerenje inteligencijemjerenje inteligencije
mjerenje inteligencije
petraognjenovic
 
Stilske figure
Stilske figureStilske figure
Stilske figure
ssuser467c24
 
Ei
EiEi
Ei
petraognjenovic
 
Motivacija
MotivacijaMotivacija
Motivacija
Simonida Vukobrat
 
emocije
emocijeemocije
emocije
petraognjenovic
 
Fizika formule
Fizika formuleFizika formule
Fizika formule
Alija Alic
 
Stres
StresStres
Stres
Profpsiholog
 
Opažanje sveta
Opažanje svetaOpažanje sveta
Opažanje svetaMiljana Kitanović
 
Licnost
LicnostLicnost
Licnost
petraognjenovic
 
Mišljenje osterman monika ii-1 (1)
Mišljenje osterman monika ii-1 (1)Mišljenje osterman monika ii-1 (1)
Mišljenje osterman monika ii-1 (1)
Anita Kliment
 
сабирање и одузимање до 10 вјежб а
сабирање и одузимање до 10 вјежб асабирање и одузимање до 10 вјежб а
сабирање и одузимање до 10 вјежб а
Ivana Milic
 
Opazanje osoba
Opazanje osobaOpazanje osoba
Opazanje osoba
Miconi doo
 
ханс кристијан
ханс кристијанханс кристијан
ханс кристијан
OS Cegar Nis
 
Metode
Metode Metode
Metode
petraognjenovic
 
Ličnost (uvod i teorijski pristupi ličnosti).pptx
Ličnost (uvod i teorijski pristupi ličnosti).pptxLičnost (uvod i teorijski pristupi ličnosti).pptx
Ličnost (uvod i teorijski pristupi ličnosti).pptx
petraognjenovic
 
ciljevi i grane psihologije
ciljevi i grane psihologijeciljevi i grane psihologije
ciljevi i grane psihologije
Anita Kliment
 
Teorije licnosti
Teorije licnostiTeorije licnosti
Teorije licnosti
Anita Kliment
 

More Related Content

What's hot

RAZVOJ EMOCIJA KOD DECE
RAZVOJ EMOCIJA KOD DECERAZVOJ EMOCIJA KOD DECE
RAZVOJ EMOCIJA KOD DECE
tolnik
 
СТРЕС
СТРЕССТРЕС
СТРЕС
woodrose
 
Predmet izučavanja psihologije i povijest psihologije
Predmet izučavanja psihologije i povijest psihologijePredmet izučavanja psihologije i povijest psihologije
Predmet izučavanja psihologije i povijest psihologije
petraognjenovic
 
mjerenje inteligencije
mjerenje inteligencijemjerenje inteligencije
mjerenje inteligencije
petraognjenovic
 
Stilske figure
Stilske figureStilske figure
Stilske figure
ssuser467c24
 
Motivacija
MotivacijaMotivacija
Motivacija
Simonida Vukobrat
 
Fizika formule
Fizika formuleFizika formule
Fizika formule
Alija Alic
 
Stres
StresStres
Stres
Profpsiholog
 
Licnost
LicnostLicnost
Licnost
petraognjenovic
 
Mišljenje osterman monika ii-1 (1)
Mišljenje osterman monika ii-1 (1)Mišljenje osterman monika ii-1 (1)
Mišljenje osterman monika ii-1 (1)
Anita Kliment
 
сабирање и одузимање до 10 вјежб а
сабирање и одузимање до 10 вјежб асабирање и одузимање до 10 вјежб а
сабирање и одузимање до 10 вјежб а
Ivana Milic
 
Opazanje osoba
Opazanje osobaOpazanje osoba
Opazanje osoba
Miconi doo
 
ханс кристијан
ханс кристијанханс кристијан
ханс кристијан
OS Cegar Nis
 
Ličnost (uvod i teorijski pristupi ličnosti).pptx
Ličnost (uvod i teorijski pristupi ličnosti).pptxLičnost (uvod i teorijski pristupi ličnosti).pptx
Ličnost (uvod i teorijski pristupi ličnosti).pptx
petraognjenovic
 

What's hot (20)

RAZVOJ EMOCIJA KOD DECE
RAZVOJ EMOCIJA KOD DECERAZVOJ EMOCIJA KOD DECE
RAZVOJ EMOCIJA KOD DECE
 
СТРЕС
СТРЕССТРЕС
СТРЕС
 
Predmet izučavanja psihologije i povijest psihologije
Predmet izučavanja psihologije i povijest psihologijePredmet izučavanja psihologije i povijest psihologije
Predmet izučavanja psihologije i povijest psihologije
 
stajalista
stajalista stajalista
stajalista
 
ptsp
ptspptsp
ptsp
 
mjerenje inteligencije
mjerenje inteligencijemjerenje inteligencije
mjerenje inteligencije
 
Stilske figure
Stilske figureStilske figure
Stilske figure
 
Ei
EiEi
Ei
 
Motivacija
MotivacijaMotivacija
Motivacija
 
emocije
emocijeemocije
emocije
 
Fizika formule
Fizika formuleFizika formule
Fizika formule
 
Stres
StresStres
Stres
 
Opažanje sveta
Opažanje svetaOpažanje sveta
Opažanje sveta
 
Licnost
LicnostLicnost
Licnost
 
Mišljenje osterman monika ii-1 (1)
Mišljenje osterman monika ii-1 (1)Mišljenje osterman monika ii-1 (1)
Mišljenje osterman monika ii-1 (1)
 
сабирање и одузимање до 10 вјежб а
сабирање и одузимање до 10 вјежб асабирање и одузимање до 10 вјежб а
сабирање и одузимање до 10 вјежб а
 
Opazanje osoba
Opazanje osobaOpazanje osoba
Opazanje osoba
 
ханс кристијан
ханс кристијанханс кристијан
ханс кристијан
 
Metode
Metode Metode
Metode
 
Ličnost (uvod i teorijski pristupi ličnosti).pptx
Ličnost (uvod i teorijski pristupi ličnosti).pptxLičnost (uvod i teorijski pristupi ličnosti).pptx
Ličnost (uvod i teorijski pristupi ličnosti).pptx
 

Similar to Socijalni pristup u psihijatriji

ciljevi i grane psihologije
ciljevi i grane psihologijeciljevi i grane psihologije
ciljevi i grane psihologije
Anita Kliment
 
Teorije licnosti
Teorije licnostiTeorije licnosti
Teorije licnosti
Anita Kliment
 
Psiholskoleipravciprezent
PsiholskoleipravciprezentPsiholskoleipravciprezent
PsiholskoleipravciprezentA. D.
 
Specijalne pedagoske metode
Specijalne pedagoske metodeSpecijalne pedagoske metode
Specijalne pedagoske metode
Zdenka Tomić
 
Kbt u radu sa prasuicidantima
Kbt u radu sa prasuicidantimaKbt u radu sa prasuicidantima
Kbt u radu sa prasuicidantima
Dijana Sulejmanović
 
Lecenje psihickih poremecaja
Lecenje psihickih poremecajaLecenje psihickih poremecaja
Lecenje psihickih poremecaja
Profpsiholog
 
Razvoj službe za tretman intravenskih ovisnika nakon otvaranja centara za ost...
Razvoj službe za tretman intravenskih ovisnika nakon otvaranja centara za ost...Razvoj službe za tretman intravenskih ovisnika nakon otvaranja centara za ost...
Razvoj službe za tretman intravenskih ovisnika nakon otvaranja centara za ost...PinHealth
 
Metodeprezent
MetodeprezentMetodeprezent
MetodeprezentA. D.
 
Faze razvoja psihickih funkcija
Faze razvoja psihickih funkcijaFaze razvoja psihickih funkcija
Faze razvoja psihickih funkcija
masterski
 

Similar to Socijalni pristup u psihijatriji (9)

ciljevi i grane psihologije
ciljevi i grane psihologijeciljevi i grane psihologije
ciljevi i grane psihologije
 
Teorije licnosti
Teorije licnostiTeorije licnosti
Teorije licnosti
 
Psiholskoleipravciprezent
PsiholskoleipravciprezentPsiholskoleipravciprezent
Psiholskoleipravciprezent
 
Specijalne pedagoske metode
Specijalne pedagoske metodeSpecijalne pedagoske metode
Specijalne pedagoske metode
 
Kbt u radu sa prasuicidantima
Kbt u radu sa prasuicidantimaKbt u radu sa prasuicidantima
Kbt u radu sa prasuicidantima
 
Lecenje psihickih poremecaja
Lecenje psihickih poremecajaLecenje psihickih poremecaja
Lecenje psihickih poremecaja
 
Razvoj službe za tretman intravenskih ovisnika nakon otvaranja centara za ost...
Razvoj službe za tretman intravenskih ovisnika nakon otvaranja centara za ost...Razvoj službe za tretman intravenskih ovisnika nakon otvaranja centara za ost...
Razvoj službe za tretman intravenskih ovisnika nakon otvaranja centara za ost...
 
Metodeprezent
MetodeprezentMetodeprezent
Metodeprezent
 
Faze razvoja psihickih funkcija
Faze razvoja psihickih funkcijaFaze razvoja psihickih funkcija
Faze razvoja psihickih funkcija
 

More from MLADY RASIC

Sudska medicina prof. S.Savic
Sudska medicina prof. S.SavicSudska medicina prof. S.Savic
Sudska medicina prof. S.Savic
MLADY RASIC
 
Klimatski faktori i uticaj na zdravlje
Klimatski faktori i uticaj na zdravljeKlimatski faktori i uticaj na zdravlje
Klimatski faktori i uticaj na zdravlje
MLADY RASIC
 
INTERNA MEDICINA
INTERNA MEDICINAINTERNA MEDICINA
INTERNA MEDICINAMLADY RASIC
 
HOLOGRAFSKI UNIVERZUM Michael Talbot
HOLOGRAFSKI UNIVERZUM Michael Talbot HOLOGRAFSKI UNIVERZUM Michael Talbot
HOLOGRAFSKI UNIVERZUM Michael Talbot MLADY RASIC
 
Otospongioskleroza
OtospongiosklerozaOtospongioskleroza
OtospongiosklerozaMLADY RASIC
 
Osnovni principi rada cula sluha
Osnovni principi rada cula sluhaOsnovni principi rada cula sluha
Osnovni principi rada cula sluhaMLADY RASIC
 
РЕЧНИК СТРАНИХ РЕЧИ И ИЗРАЗА М.Вујаклија
РЕЧНИК СТРАНИХ РЕЧИ И ИЗРАЗА М.ВујаклијаРЕЧНИК СТРАНИХ РЕЧИ И ИЗРАЗА М.Вујаклија
РЕЧНИК СТРАНИХ РЕЧИ И ИЗРАЗА М.ВујаклијаMLADY RASIC
 
Osnovi hirurgije Gerzic [pojedina poglavlja]
Osnovi hirurgije Gerzic [pojedina poglavlja]Osnovi hirurgije Gerzic [pojedina poglavlja]
Osnovi hirurgije Gerzic [pojedina poglavlja]MLADY RASIC
 
Pedijatrija sindromi
Pedijatrija sindromiPedijatrija sindromi
Pedijatrija sindromiMLADY RASIC
 
Diabetic Retinopathy
Diabetic RetinopathyDiabetic Retinopathy
Diabetic Retinopathy
MLADY RASIC
 
Ambliopija Pleoptika
Ambliopija PleoptikaAmbliopija Pleoptika
Ambliopija Pleoptika
MLADY RASIC
 
Oko anatomija i fiziologija
Oko anatomija i fiziologijaOko anatomija i fiziologija
Oko anatomija i fiziologijaMLADY RASIC
 
Antipsihotici 2010
Antipsihotici 2010Antipsihotici 2010
Antipsihotici 2010MLADY RASIC
 
Neurotski poremecaji
Neurotski poremecajiNeurotski poremecaji
Neurotski poremecaji
MLADY RASIC
 

More from MLADY RASIC (20)

Sudska medicina prof. S.Savic
Sudska medicina prof. S.SavicSudska medicina prof. S.Savic
Sudska medicina prof. S.Savic
 
Aerozagadjenje
AerozagadjenjeAerozagadjenje
Aerozagadjenje
 
Klimatski faktori i uticaj na zdravlje
Klimatski faktori i uticaj na zdravljeKlimatski faktori i uticaj na zdravlje
Klimatski faktori i uticaj na zdravlje
 
INTERNA MEDICINA
INTERNA MEDICINAINTERNA MEDICINA
INTERNA MEDICINA
 
HOLOGRAFSKI UNIVERZUM Michael Talbot
HOLOGRAFSKI UNIVERZUM Michael Talbot HOLOGRAFSKI UNIVERZUM Michael Talbot
HOLOGRAFSKI UNIVERZUM Michael Talbot
 
CEREBELUM
CEREBELUMCEREBELUM
CEREBELUM
 
Otospongioskleroza
OtospongiosklerozaOtospongioskleroza
Otospongioskleroza
 
Osnovni principi rada cula sluha
Osnovni principi rada cula sluhaOsnovni principi rada cula sluha
Osnovni principi rada cula sluha
 
IMUNOLOGIJJA
IMUNOLOGIJJAIMUNOLOGIJJA
IMUNOLOGIJJA
 
РЕЧНИК СТРАНИХ РЕЧИ И ИЗРАЗА М.Вујаклија
РЕЧНИК СТРАНИХ РЕЧИ И ИЗРАЗА М.ВујаклијаРЕЧНИК СТРАНИХ РЕЧИ И ИЗРАЗА М.Вујаклија
РЕЧНИК СТРАНИХ РЕЧИ И ИЗРАЗА М.Вујаклија
 
Ortopedija
Ortopedija Ortopedija
Ortopedija
 
Osnovi hirurgije Gerzic [pojedina poglavlja]
Osnovi hirurgije Gerzic [pojedina poglavlja]Osnovi hirurgije Gerzic [pojedina poglavlja]
Osnovi hirurgije Gerzic [pojedina poglavlja]
 
Pedijatrija sindromi
Pedijatrija sindromiPedijatrija sindromi
Pedijatrija sindromi
 
EKG
EKGEKG
EKG
 
Diabetic Retinopathy
Diabetic RetinopathyDiabetic Retinopathy
Diabetic Retinopathy
 
Ambliopija Pleoptika
Ambliopija PleoptikaAmbliopija Pleoptika
Ambliopija Pleoptika
 
Oko anatomija i fiziologija
Oko anatomija i fiziologijaOko anatomija i fiziologija
Oko anatomija i fiziologija
 
OFTALMOLOGIJA
OFTALMOLOGIJAOFTALMOLOGIJA
OFTALMOLOGIJA
 
Antipsihotici 2010
Antipsihotici 2010Antipsihotici 2010
Antipsihotici 2010
 
Neurotski poremecaji
Neurotski poremecajiNeurotski poremecaji
Neurotski poremecaji
 

Socijalni pristup u psihijatriji

  • 1. 1 SOCIJALNI PRISTUP U PSIHIJATRIJI Prof dr Marko Munjiza, e-mail: marko. munj@sbb.rs munjizamarko011@gmail.com Web stranica na Internetu: www.munjiza.com
  • 2. 2 SADRŽAJ I Istorijski osvrt II Sociodinamski aspekti socijalnog pristupa III Važniji izvori socijalnog pristupa 1.Uži psihijatrijski izvori 2. Nepsihijatrijski izvori IV Preventivno orijentisana psihijatrija kao izvor socijalnog pristupa V Socijalni pristup u preventivnim aktivnostima 1. Pojedini oblici prevencije (primarna, sekundarna i tercijarna)
  • 3. 3 SADRŽAJ VI Sociodinamski koncept organizacije psih.službe 1. Terapijski značaj organizacije službe 1.1. Socioterapijski klubovi VII Sociokulturni činioci u socijalnom pristupu VIII Druga područja psihijatrije značajni za sociodinamski pristup IX Zaključak X Literatura
  • 4. 4 U V O D Socijalni pristup u psihijatriji nije ni izdaleka jasno određen kao što je to slučaj sa biomedicinskim i/ili psihodinamskim modelima koji inače, imaju i znatno dužu istoriju.
  • 5. 5 U V O D-nastavak • Ta neodređenost predmeta i ciljeva uslovljena je nedovoljnom jasnoćom položaja u odnosu na veći broj društvenih disciplina i naučnih oblasti koje savremena psihijatrija koristi
  • 6. 6 U V O D-nastavak • Danas se koristi više termina vezanih za ovu oblast; sociodinamski, socijalni i preventivni pristup, psihijatrija u zajednici, sociologija mentalnih poremećaja i slično.
  • 7. 7 Istorijski osvrt • Socijalni pristup u psihijatriji svoj početak duguje bar dvema veoma važnim fazama razvoja psihijatrije u celini i to pre svega moralnom tretmanu krajem 18. i tokom 19. veka. • Kasnije se nadovezuje tzv. kulturna i socijalna faza, posebno tokom proteklog 20. veka sa radikalnom reorganizacijom i većom humanizacijom u psihijatrijskim bolnicama širom sveta.
  • 8. 8 Istorijski osvrt/nastavak • Poslednjih pola veka idu i nastojanja za što celovitiju integraciju psihijatrijskih pacijenata u socijalni sistem i društvenu zajednicu u celini. Socijalni pristup obogatio je psihijatriju u celini. Njemu dugujemo fleksibilnu i solidnu organizovanu službe, organizaciju epidemioloških istraživanja, uvođenje grupne terapije, razvoj više savremenih modela prevencije, manju stigmatizaciju i etiketiranje obolelih i njihovih porodica, bolju pravnu zaštitu pacijenata i drugo.
  • 9. 9 Istorijski osvrt/nastavak • Institucionalna faza ovog pristupa u psihijatriji pojavljuje se od 50-tih godina prošlog veka. • To dovodi do boljeg definisanja sadržaja aktivnosti u okviru socijalnog pristupa u psihijatriji. • Sve više se uvažava sociokulturna implikacija dijagnostičkih pristupa, tretman i prevencija psihijatrijskih poremećaja
  • 10. 10 Istorijski osvrt/nastavak • Sve ove faze mogu da se sažmu u četiri grupe aktivnosti: 1) sociološke i antropološke; 2) epidemiološke i antropološke; 3) preventivnu i 4) terapijsku aktivnost. • Sadržajno određenje pomenutih tematskih okvira pojma socijalnog pristupa u psihijatriji može se iskazati i u dve glavne hipoteze i to: a) sociodinamski orijentisanu aktivnost i b) preventivne aktivnosti.
  • 11. 11 SOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA • Sociodinamska dimenzija socijalnog pristupa u psihijatriji prvenstveno se ogleda se u različitim socioterapijskim postupcima, rehabilitaciji i poboljšanju kvaliteta života psihijatrijskih bolesnika.
  • 12. 12 SOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA/nastavak • U ovaj oblik aktivnosti uvode još: • grupno vođenje, savetovanje, neki oblici organizacije psihijatrijske službe kao na primer ustanove za parcijalnu hospitalizaciju, tretman u porodičnoj sredini, zaštitne radionice, socioterapijske klubove. • Ovde je karakteristična vremenska, prostorna i funkcionalna povezanost, međuzavisnost i važan dinamični odnos.
  • 13. 13 SOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA/nasavak • Za razliku od drugih pristupa u psihijatriji kao npr. biološki, psihodinamski, gde su jedini nosioci aktivnosti lekari, u socijalnom pristupu kao nosioci aktivnosti pored lekara značajnu ulogu igraju brojni profili koji čine multidisci- plinarni tim stručnjaka. • Tu mogu da spadaju i članovi bolesnikove porodice, njegove radne i socijalne sredine i značajne osobe iz pacijentovog okruženja SOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA/nastavakSOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA/nastavak
  • 14. 14 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA Uži psihijatrijski izvori Uži psihijatrijski izvori za ovaj koncept psihijatrije su veoma brojni. Kao najvažniji mogu se navesti sledeći činioci i postupci:
  • 15. 15 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA Uži psihijatrijski izvori • psihijatrijska praksa u celini i • posebno psihijatrijske bolnice, • psihodinamski pokret koji je začetnik principa psihodinamike psihijatrije, • uvodjenje pojedinačnih i grupnih postupka u tretman sve većeg broja psihijatrijskih pacijenata
  • 16. 16 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak • Oni pružaju bolji uvid u različite socijalne uloge koje se događaju. • Za bolje određenje socijalnog modela u psihijatriji veoma je važna teorija psihologije malih grupa i to naročito kohezija grupe, uticaji i aktivnosti unutar grupa, njena struktura i podela vlasti u grupi.
  • 17. 17 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak Nepsihijatrijski izvori • Takozvani nepsihijatrijski izvori socijalne dimenzije u psihijatriji, takođe su veoma brojni. • Tu su pre svega institucionalni vidovi međuljudskih odnosa, teorije socijalne komunikacije i polja, psihologija malih grupa. • Ovi stavovi proističu iz brojnih socioloških i socijalnopsiholoških studija i istraživanja.
  • 18. 18 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak • Njihova osnovna koncepcija svodi se na stav o važnosti interpersonalnih odnosa i socijalnih interakcija i relacija u kojima se rađa i formira ličnost. • Tako objekti psihijatrijskog interesovanja postaju interpersonalni, međuljudski odnosi u svim oblicima i okolnostima u kojima postoje. • Sve to dovodi do razvoja grupne terapije, koja je i bogat izvor za socijalni koncept u psihijatriji
  • 19. 19 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak • Psihofarmakoterapija je veoma važan faktor za unapređenje socijalnog pristupa u psihijatriji. • Primenom savremenih psihofarmaka značajno je omogućen vanbolnički tretman velikom broju psihijatrijskih bolesnika
  • 20. 20 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak • Pojam i razvoj grupne terapije kao načina lečenja izraz je sve veće afirmacije u psihijatriji da je pacijent ne samo biološko i psihološko, već i socijalno biće
  • 21. 21 VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak • Kao mogući zaključak može se naglasiti da je nezaobilazno međusobno približavanje i dopunjavanje socijalnog modela sa • biološkim, • psihodinamskim, • bihevioralnim i • drugim konceptima u psihijatriji
  • 22. 22 PREVENTIVNO ORJENTISANA PSIHIJATRIJA KAO DEO SOCIJALNOG PRISTUPA U najširem smislu reči preventivno usmerena psihijatrija obuhvata nekoliko značajnih oblasti koja su relativno nova polja delatnosti u savremenoj psihijatriji.
  • 23. 23 PREVENTIVNO ORJENTISANA PSIHIJATRIJA KAO DEO SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak • Danas psihijatrija raspolaže velikom lepezom direktnih i indirektnih mera u prevenciji velikog broja psihijatrijskih poremećaja
  • 24. 24 PREVENTIVNO ORJENTISANA PSIHIJATRIJA KAO DEO SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak Postoji dosta argumenata za tvrdnju da zadovoljavajućim merama primarne prevencije je moguće uspešno sprečiti čak dve trećine psihijatrijskih poremećaja i oboljenja
  • 25. 25 Socijalni pristup u preventivnim aktivnostima u psihijatriji Ovaj spektar aktivnosti u psihijatriji ne odnosi se samo na tri klasična oblika prevencije primarne, sekundarne i tercijarne već poslednjih nekoliko decenija obuhvata koncept psihijatrije u društvenoj zajednici i epidemiologiju psihijatrijskih poremećaja.
  • 26. 26 Pojedini oblici prevencije 1. Primarna prevencija - Nedovoljna teorijska znanja i iskustvo lekarima predstavljaju problem u radu na polju zaštite i unapređenja opšteg mentalnog zdravlja. - Ovo po pravilu treba da bude multiprofesionalna timska aktivnost. Postoje kritične tačke u planiranju mera primarne psihijatrijske prevencije.
  • 27. 27 1. Primarna prevencija/nastavak • Danas je još uvek teško odrediti prirodu tzv. pozitivnog mentalnog zdravlja koje je podjednako biološki, psihološki i socijalno kulturni fenomen, a ne samo blagostanje i odsustvo određenih simptoma. • Njegovo određenje je izvan psihijatrije, čak i mentalne higijene u spletu složenih interakcija sredine i individualnih ljudskih potreba.
  • 28. 28 1. Primarna prevencija/nastavak - Specifična zaštita mentalnog zdravlja predstavlja preventivno-medicinsku i psihološku zaštitu u užem smislu reči, ono se bavi merama za sprečavanje bolesti. - Realizuje se otklanjanjem uzroka bolesti pre nego što deluju na čoveka i/ili primenom lične zaštite i jačanjem odbrambenih snaga pojedinca.
  • 29. 29 1. Primarna prevencija/nastavak - Uspeh mera primarne prevencije meri se dostignutim stepenom, kvalitetom zdravlja stanovništva. Postepeno se fokus procesa pomera sa borbe protiv bolesti na borbu za bolje zdavlje. - Mere primarne prevencije mogu se podeliti na opšte, nespecifične i specifične.
  • 30. 30 1. Primarna prevencija/nastavak • Opšte mere imaju za cilj da uklone ili ublaže štetne činioce i da podstiče one pozitivne koji unapređuju mentalno zdravlje. To su pre svega: • osiguravanje uslova za normalan rast i razvoj, • borba za zdravu sredinu, zdrave uslove i stilove življenja i • pomoć u stresnim i kriznim situacijama.
  • 31. 31 Specifične mere primarne prevencije • Specifične mere primarne prevencije uključuju veći broj ekoloških i drugih faktora koji utiču na više psihijatrijskih poremećaja i oboljenja koji se mogu uspešno prevenirati. • Tu je pre svega velika grupa mentalnih retardacija, psihoorganskih sindroma, gde su mogućnosti za uspešnu prevenciju relativno velike.
  • 32. 32 Specifične mere primarne prevencije • Znatno manje mogućnosti postoje za endogene psihoze. • Složeno delovanje brojnih, prvenstveno spoljašnjih psihosocijalnih činilaca u pojavi neurotskih, psihosomatskih, somatoformnih poremećaja, poremećaja ličnosti i bolesti zavisnosti omogućava primenu uspešnih mera prevencije.
  • 33. 33 Specifične mere primarne prevencije/nastavak • Programi primarne prevencije često se usmeravaju na pojedince i grupe sa povećanim rizikom razvoja psihičkih poremećaja. • Da bi bili kompletniji i uspešniji, takvi programi treba da obuhvate porodičnu i socijalnu sredinu.
  • 34. 34 Sedundarna prevencija-rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje • Kada se uzme u obzir da su mere primarne prevencije još uvek nedovoljno efikasne, onda značaj sekundarne prevencije postaje još veći. • Poznato je da se i u lečenju psihijatrijskih poremećaja postižu bolji rezultati ako se oni što ranije otkriju i započne što je moguće ranije lečenje. • Primera za to ima veoma mnogo.
  • 35. 35 Sedundarna prevencija-rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje-nastavak 1) Rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje treba da je usklađeno sa aktuelnim dostignućima psihijatrije i medicine uopšte i drugih stručnih i naučnih disciplina koje se bave čovekom; 2) Dobroj koordinaciji i povezanosti psihijatrijske službe sa drugim zdravstvenim službama i društvenim sektorima koji brinu o mentalnom zdravlju stanovništva i
  • 36. 36 Sedundarna prevencija-rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje-nastavak 3) Zdravstveni i socijalni segmenti službe treba da nauče da prepoznaju mentalne poremećaje i zajedničkim radom pomažu njihovo lečenje. Sam izbor tretmana zavisi od prirode psihijatrijskog poremećaja, ali i drugih okolnosti.
  • 37. 37 Sedundarna prevencija-rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje-nastavak • Najočigledniji su poremećaji u ranom detinjstvu kada se u tom uzrastu može mnogo više postići nego u adolescentnom i pogotovu u srednjem i kasnijem životnom dobu. • Uspešno sprovođenje mera sekundarne prevencije moguće je ukoliko je ispunjeno nekoliko uslova:
  • 38. 38 Sedundarna prevencija-rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje-nastavak • Prednost imaju one metode i mere koje zahtevaju manje angažovanje kadra i vremena, zatim gde je moguće uključiti porodicu i užu socijalnu sredinu, jer često od njihovog učešća zavisi konačan uspeh tretmana.
  • 39. 39 Tercijarna prevencija-rehabilitacija i kvalitet života Tercijarna prevencija, rehabilitacija u psihijatriji i poboljšanje kvaliteta života ima za cilj da otkolni i/ili ublaži posledice poremećaja ili bolesti, da ponovo uspostavi izgubljenje sposobnosti i razvije nove. Osnovni cilj je da se bolesnik osposobi za što zdraviji život u porodičnoj, socijalnoj i radnoj sredini
  • 40. 40 Tercijarna prevencija-rehabilitacija i kvalitet života • Tercijarna prevencija mora da počme od samog početka tretmana. Time se značajno ublažava ili otklanja alijenacija pacijenata i pojava sekundarnih posledica invaliditeta i hendikepiranosti. • Izbor ciljeva, programa, rehabilitacionih tehnika i procedura zavisi od vrste i stadijuma bolesti, vrste simptoma, poremećaja ponašanja i stepena oštećenja koje je bolest izazvala.
  • 41. 41 Tercijarna prevencija-rehabilitacija i kvalitet života • Ove ciljeve određuje stepen izgubljene i očuvane sposobnosti i rehabilitacioni potencijali bolesnika. Mora se voditi računa o pozitivnim i negativnim faktorima vezanim za ličnost bolesnika, njegovu porodičnu i radnu sredinu. • Savremeni program teži da pacijent postigne veće i pouzdanije funkcije za život i rad nego što su postojali pre bolesti.
  • 42. 42 PSIHOSOCIJALNI I SOCIODINAMSKI KONCEPT ORGANIZACIJE RADA NA ZAŠTITI I U NAPREĐENJU MENTALNOG ZDRAVLJA • Današnja organizacija i funkcionisanje psihijatrijske službe doživela je svoju ekspanziju tokom dvadesetog veka. • Viševekovni oblik psihijatrijske zaštite odvijao se isključivo u okviru psihijatrijskih bolnica. • Tokom poslednjih sedamdeset godina i naročito posle drugog svetskog rata osnivaju se prve institucije za delimičnu, parcijalnu hospitalizaciju u psihijatriji.
  • 43. 43 PSIHOSOCIJALNI I SOCIODINAMSKI KONCEPT ORGANIZACIJE RADA NA ZAŠTITI I U NAPREĐENJU MENTALNOG ZDRAVLJA- nastavak • U okviru psihosocijalnog koncepta sledi široko otvaranje brojnih vanbolničkih ustanova i razvoj koncepta psihijatrije u društvenoj zajednici. • Nasuprot ranijih velikih psihijatrijskih bolnica danas se prednost daje manjim psihijatrijskim odeljenjima u okviru opštih bolnica. Time se velikoj meri otklanjaju brojni nepovoljni aspekti same psihijatrijske hospitalizacije.
  • 44. 44 Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji Stacionarni oblik lečenja i tretmana u psihijatriji još uvek ima dosta negativnih aspekata u odnosu na parcijalnu hospitalizaciju i vanbolničko lečenje.
  • 45. 45 Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji-nastavak • U prvom redu to je šok za pacijenta kada treba da bude primljen u psihijatrijsku bolnicu. • Na zatvorenim odeljenjima javljaju se sekundarni problemi koji nisu direktno u vezi sa oboljenjem i poremećajem kao što je pojava hospitalizma
  • 46. 46 Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji-nastavak • Štetne posledice se javljaju i zbog dužeg odvajanja pacijenata iz njihovog svakodnevnog socijalnog okruženja i ambijenta. • Isto tako prisutan je strah od naknadnog etiketiranja pacijenta i njegove porodice.
  • 47. 47 • Sve to ukazuje da je vanbolnički oblik tretmana prihvatljiviji, a istovremeno je značajno i jeftiniji. • Međutim i kod ove kategorije pacijenata takođe se javljaju određeni problemi.
  • 48. 48 Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji-nastavak • U prvom redu to je priroda samog mentalnog poremećaja koji zahteva intenzivniji tretman, duže odsustovanje iz svakodnevnih profesionalnih i drugih psihosocijalnih aktivnosti, značajno je povećan rizik od novog recidiva bolesti. • Ovaj oblik lečenja ne omogućava primenu svih dostupnih metoda i vrsta tretmana.
  • 49. 49 Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji-nastavak • Svi navedeni negativni aspekti bolničkog i vanbolničkog tretmana mogu se uspešno otkoniti primenom prelaznih institucija u kojima se obavlja parcijalna, delimična hospitalizacija. Tu spadaju: • dnevne, • noćne i • vikend bolnice. • Njihova je uloga u dvostruka.
  • 50. 50 Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji- nastavak • Kao prelazne ustanove omogućavaju postepen prelaz pacijenata sa bolničkih odeljenja u zajednicu. • U njih se ne primaju samo pacijenti sa bolničkih odeljenja nego mnogima to biva i prvo psihijatrijsko lečenje za mnoge dispanzerske pacijenente. • Time se značajno umanjuju negativni aspekti potpune hospitalizacije
  • 51. 51 Terapijski značaj organizacije psih. službe • Neki organizacioni oblici psihijatrijskih institucija deluju terapijski u organizacionom pogledu i putem tretmana koji se u njima provodi. • Tipičan primer su Socioterapijski klubovi lečenih pacijenata. • Tretman u njima najviše se približava relativnim životnim uslovima.
  • 52. 52 Terapijski znaćaj organizacije psih. službe-nastavk • Sem socioterapijskog kluba u ovu grupu tretmana spadaju terapija u sopstvenoj ili tuđoj porodici, kućno lečenje, posebne stambene jedinice za psihijatrijske pacijente, zaštitne i radionice za invalide
  • 53. 53 Terapijski znaćaj organizacije psih. službe-nastavak • Tretman u klubovima omogućen je velikim terapijskim potencijalima zdrave socijalne sredine koja se u psihijatrijskim bolnicama mora veštački stvarati. • Što se tiče užih indikacija za uključivanje u klub prednost se daje pacijentima sa hroničim poremećajima sa čestim recidivima koji predstavljaju problem za život u zajednici i opterećuju bolničke institucije, čineći tzv. sindrom okretnih vrata.
  • 54. 54 Terapijski znaćaj organizacije psih. Službe/nastavak U savremenoj psihijatriji postoji veliki broj različitih oblika institucionalne organizacije službe. U našoj zemlji centralno mesto u ovoj organizaciji zauzima Dispanzer za mentalno zdravlje. Terapijski znaćaj organizacije psih. službe
  • 55. 55 Terapijski znaćaj socioterapijskog kluba/nastavak • Preko njega ostvarena je koordinacija sa službama primarne zdravstvene i socijalne zaštite. • To čini istovremeno i savremeni model sveobuhvatne psihijatrijske službe ili psihijatriju u društvenoj zajednici
  • 56. 56 Značaj organizacije služe u socoodinamskom pristupu u psihijatriji • Pri organizaciji ovakvog koncepta psihijatrijske službe treba voditi računa o teritoriji koju ona pokriva, dostupnost njihovim korisnicima, kontinuitet u radu i sveobuhvatnost za sve vrste poremećaja i potreba mentalnog zdravlja u celini. • Za razliku od tradicionalne vanbolničke psihijatrijske službe, centar ili dispanzer treba da raspolaže multidisciplinarnim timom stručnjaka. • Time se prelazi i barijera tradicionalnog kabinetskog specijalističkog tretmana u osnovnoj zdravstvenoj zaštiti.
  • 57. 57 Značaj organizacije služe u socoodinamskom pristupu u psihijatriji-nastavak Posmatranjem mentalnog zdravlja i psihijatrijskih poremećaja u socijalnom kontekstu omogućavaju da se preventivne, terapijske i rehabilitacione mere i aktivnosti izvode uz aktivno učešće i saradnju drugih segmenata primarne zdravstvene zaštite i socijalnih službi.
  • 58. 58 Značaj organizacije služe u socoodinamskom pristupu u psihijatriji- nastavak • Multiprofesionalna struktura stručnjaka treba da čini mobilnu ekipu koja smo jedan deo vremena provodi u dispanzeru, a mnogo više „pokriva teren” lokalne društvene. • U realizaciji programa zaštite i unapređenja mentalnog zdravlja, vanbolničke institucije u osnovnoj zdravstvenoj zaštiti predstavljaju najvažniju kariku u socijalnom konceptu organizacije psihijatrijske službe
  • 59. 59 Značaj organizacije služe u sociodinamskom pristupu u psihijatriji-nastavak - Ovaj segment zaštite mentalnog zdravlja u svoj svakodnevni rad sve više uključuju različite oblike neinstitucionalnog tretmana i pomoći: volontere, terapeute laike, značajne osobe - Oni predstavljaju važan pokret koji „obogaćuje” svakodnevnu psihijatrijsku praksu. Taj veliki ljudski potencijal potvrđen je u brojnim organizovanim humanitarnim asocijacijama uključujući i one organizacije koje se bave pružanjem pomoći potencijalnim pacijentima.
  • 60. 60 Značaj organizacije služe u socoodinamskom pristupu u psihijatriji-nastavak • Značajne vrednosti neinstitucionalnih oblika pomoći su realna mogućnost da se zadovolji veliki deo ljudskih potreba i razrešavanje brojnih problema kojima se bave psihijatrijske institucije.
  • 61. 61 • Najčešće forme i oblici koji se koriste u svakodnevnoj praksi su: • klubovi za uzajamnu pomoć, • udruženja građana sa ciljevima i namenama pomoći drugim osobama na jednoj teritoriji i određenim grupama stanovništva (oboleli schizofrenije, starije osobe, usamljeni i sl.). • Tu spadaju i savetovališta koja se bave emocionalnim i psihosocijalnim problemima.
  • 62. 62 Značaj organizacije služe u socoodinamskom pristupu u psihijatriji-nastavak • Ove aktivnosti treba da funkcionišu u većoj funkcionalnoj povezanosti i koordinaciji sa ustanovama primarne zdravstvene zaštite i psihijatrijskih vanbolničkih službi. • Na taj način povećan je stručni i društveni značaj ovog vida pomoći u psihijatriji. • Poseban problem predstavlja tradicionalna, alternativna medicina kojoj narod veruje i uživa značajnu popularnost. Da bi se otklonili brojni štetni efekti potrebno je i ove aktivnosti uključiti u primarnu zdravstvenu zaštitu.
  • 63. 63 • Poseban problem predstavlja tradicionalna, alternativna medicina kojoj narod veruje i uživa značajnu popularnost. • Da bi se otklonili brojni štetni efekti potrebno je i ove aktivnosti uključiti u primarnu zdravstvenu zaštitu.
  • 64. 64 2. Sociokulturni faktori Danas se pridaje veliki značaj delovanju sociokulturnih činilaca na mentalno zdravlje, javljanje i raširenost psihijatrijskih poremećaja. Vremenom se u ovoj oblasti izdiferenciralo nekoliko različitih pristupa koji se mogu grupisati u tri osnovne podgrupe:
  • 65. 65 2. Sociokulturni faktori-nastavak • Proučavanje kvalitativnih razlika za pojedine psihijatrijske poremećaje u različitim sociokulturnim sredinama. • Zajednička osnova nepovoljnog delovanja sociokulturnih činilaca i kulture na mentalno zdravlje svodi se na sledeće negativne aspekte: određivanje modela određenog broja specifičnih mentalnih poremećaja, formiranje posebne strukture ličnosti sa večim rizikom od dekompenzacije, pojave psihijatrijskih poremećaja.
  • 66. 66 2. Sociokulturni faktori-nastavak a) Ispitivanje kvantitativnih aspekata duševnih poremećaja u jednoj ili više sociokulturnih sredina; b) proučavanje kvantitativnih aspekata mentalnih poremećaja u pojedinim sociokulturnim sredinama i
  • 67. 67 2. Sociokulturni faktori-nastavak c) Studije koje se bave ispitivanjem specifičnih oblika psihijatrijskih poremećaja koji su karakteristični za geografski ograničene sociokulturne sredine.
  • 68. 68 2. Sociokulturni faktori-nastavak • Ovde spada i proučavanje kvalitativnih razlika za pojedine psihijatrijske poremećaje u različitim sociokulturnim sredinama.
  • 69. 69 • Zajednička osnova nepovoljnog delovanja sociokulturnih činilaca i kulture na mentalno zdravlje svodi se na sledeće negativne aspekte: određivanje modela određenog broja specifičnih mentalnih poremećaja, formiranje posebne strukture poremećaja i sl.
  • 70. 70 DRUGA PODRUČJA PSIHIJATRIJE U KOJIMA JE ZNAČAJAN SOCIJALNI PPRISTU Psihijatrija u zajednici, komunalna, socijalna psihijatrija Ovaj koncept psihijatrije datira od polovine 60-tih godina prošlog veka u Francuskoj i SAD. Nešto kasnije ovaj princip prihvaćen je i u našoj sredini. Osnovni cilj je da se smanji broj psihijatrijskih pacijenata u zajednici i broj osoba koje su onesposobljene zbog emocionalnih poremećaja.
  • 71. 71 Psihijatrija u zajednici, komunalna, socijalna psihijatrija/nastavak • Radi se o prevenciji psihijatrijskih poremećaja savremenom konceptualizacijom mentalnog zdravlja. • Za ovo je potrebna bolja koordinacija svih psihijatrijskih institucija u zajednici, drugih zdravstvenih i socijalnih ustanova i službi. To praktično znači da se radi o primeni principa preventivno orjentisane psihijatrije u društvenoj zajednici.
  • 72. 72 Psihijatrija u zajednici, komunalna, socijalna psihijatrija/nastavak Kliničke psihijatrijske službe u zajednici vrše praktično dosadašnju ulogu, tj. obezbeđivanje dijagnostičkih i terapijskih postupaka u psihijatrijskim ustanovama za potpunu i parcijalnu hospitalizaciju. Nekliničke službe treba da osiguraju maksimalnu podršku zajednici u zaštiti mentalnog zdravlja stanovništva. Sadašnja praksa preventivne psihijatrije ima dobru perspektivnu u bućnosti.
  • 73. 73 DALJNJI PRAVCI SOCIODINAMSKOG PRISTUPA U PSIHIJATRIJI UMESTO ZAKLJUČKA • U ovom izlaganju nisu obuhvaćeni svi aktuelni socijalni pristupi u psihijatriji. • U bliskoj budućnosti može se očekivati veći značaj trnaskulturalne psihijatrije, bolje sagledavanje socijalnog ponašanja i psihijatrijskih poremećaja, jasnije definisanje psihosocijalnih faktora u tretmanu i prevenciji psihijatrijskih poremećaja.
  • 74. 74 UMESTO ZAKLJUČKA • Isto tako su aktuelne i psihosocijalne posledice velikog broja mentalnih poremećaja. • Važnu oblast predstavljaju ispitivanje dužine lečenja, stavovi prema resocijalizaciji otpuštenih pacijenata, smenjenje sigmatizacije i etiketiranja, prevencija suicida i dr.
  • 75. 75 UMESTO ZAKLJUČKA • Očekuje se veći doprinos socijalne epidemiologije pojedinim poremećajima, pre svega u proučavanju depresija, nepovoljnog delovanja životnih događaja na mentalno zdravlje, sveobuhvatnije proučavanje mentalnih poremećaja u primarnoj zdravstvenoj zaštiti i porodičnoj medicini.
  • 76. 76 UMESTO ZAKLJUČKA • Pouzdanija evaluacija korisnosti i efikasnosti psihijatrijskih institucija, omogućiće bolju i funkcionalniju organizaciju ustanova i institucija u psihijatriji i njihov daljnji razvoj.
  • 77. 77 LITERATURA • Bebington, P. E. ed by Social psychiatry (Theory, metodology and practice) Transaction Publisher, 1991, 247-264, • Bhugra, D and Leff, J. (eds by): Principles of Social Psychiatry, Blackwell Sientific Publications, 1993, 530-545, • Freeman C and Turer, P. (eds by): Research Methods in Psychiatry, 2-ed, Gaskell, London, 1992, 183-208,
  • 78. 78 LITERATURA-nastavak • Henderson A. S. and Burrows G. D.( eds by): Handbook oh Socijal Psychiatry, Elsevier, Amsterdam, 1988, 33l-339, • Kaličanin, P. Etologija i patogeneza psihičkih poremećaja - Opšti osvrt, U Kaličanin, P (ur.) Psihijatrija - Etiopatogeneza, Medicinski fakultet, Beograd,2002, 1-24, • Tyrer, P and Francis, C ( eds by): Community psychiatry in action (Analisis and prospects), Cambridge University Press, 1995, 111-148.