1. Kennis, bevindingen en perceptie
omtrent palliatieve sedatie bij
huisartsen in opleiding: een
kwalitatieve studie.
Buelens Sarah, Chow Ling Yee, Maes Ada, Van Campenhout Katrien
Promotoren: Prof. Dr. J. Delepeleire
Dr. J. Lisaerde
Online url slideshare net
7. Artikel universiteit Gent
M. Sercu, P. Pype, T. Christiaens, A. Derese, M Deveugele. Belgian General Practitioners’ Perspectives on
the Use of Palliative Sedation in End-of-Life Home Care: A Qualitative Study. Journal of Pain and Symptom
Managment. 2013
Onderzoekt kennis, bevindingen en perceptie
huisartsen
→ Indicatie? > refractaire symptomen
→ Levensverkortend?
→ Palliatieve sedatie vs. Euthanasie?
Conclusie
→ 2 hypotheses
10. Methode
Kwalitatieve analyse van een semi-
gestructureerd interview
→ Gebaseerd op artikel Gent + richtlijn
18 HAIO’s uit Vlaanderen
→ via een oproep op de ICHO-site + fora
sociale netwerksites
Thematische analyse
11. Resultaten 1/5
18 HAIO’s
o 13 KUL, 4 UA, 1 UG, VUB: geen
o 12 eerste jaar HAIO, 6 tweede jaar HAIO
o 6 HAIO’s met ervaring met palliatieve
sedatie
12. Resultaten 2/5
Positie palliatieve sedatie
o Als bijwerking? → 14/18 = 78%
o Levensverkorting? → 11/18 = 61%
o Therapeutische methode
levensverkorting? → 15/18 = 83%
13. Resultaten 3/5
Indicatie
o Stervende patiënt? → 16/18 = 89%
o Refractaire symptomen? → 13/18 = 72%
o Geïnformeerde toestemming? → belang
van overleg werd benadrukt
14. Resultaten 4/5
Methodiek
o Welke medicatie? 11/18 = 61%
2/18 = 11%
o Welke toedieningsvorm? 15/18 = 83%
1/18 = 5,5%
o Dosis? 16/18 = 89% weten het niet →
verder opzoeken: 14/18 “bellen iemand”
16. Discussie
Methode palliatieve sedatie
Indicatie palliatieve sedatie
Te verwachte effect palliatieve sedatie en
intentie verkorting levensduur
Alternatief voor euthanasie
17. Discussie
Mogelijke invloeden van omgevingsfactoren
o Invloed van de media
o Invloed van de richtlijn
o Invloed van EBM
o Samenwerkingscultuur
o Invloed van praktijkervaring
o Invloed lessenpakket
22. Conclusie
HAIO’s lijken beter op de hoogte te zijn van
de huidige richtlijnen rond palliatieve sedatie
dan hun afgestudeerde collega’s huisartsen.
2 hypotheses:
1. Effectief betere kennis door
▪ Opleiding
▪ Groeiende samenwerkingscultuur
▪ Vlaamse richtlijn
2. Beperkte ervaring binnen dit domein → theoretische kennis > praktische
implicaties van de huidige richtlijnen
23. Referenties 1/3
1. Broeckaert B., KU Leuven, i.s.m. Mullie A., Gielen J., Desmet M., Declerck D., Vanden Berghe P., en Stuurgroep Ethiek FPZV. Richtlijn
palliatieve sedatie. 30 juni 2012. Toegankelijk via www.pallialine.be, laatst geraadpleegd op 12/6/2014.
2. Claessens P, Menten J, Schotsmans P, Broeckaert B.Level of consciousness in dying patients. The role of palliative sedation: a longitudinal
prospective study.Am J Hosp Palliat Care. 2012; 29(3): 195-200.
3. Cherny N: The use of sedation to relieve cancer patients’suffering at the end of life: Addressing critical issues. Ann Oncol 2009;20:1153–1155.
4. K. Chambaere, J. Bilsen, J. Cohen, J. A. Rietjens, B. D. Onwuteaka-Philipsen, F. Mortier, L. Deliens. Continuous Deep Sedation Until Death in
Belgium: A Nationwide Survey. Arch Intern Med. 2010;170(5):490-49
5. M. Sercu, P. Pype, T. Christiaens, A. Derese, M Deveugele. Belgian General Practitioners’ Perspectives on the Use of Palliative Sedation in
End-of-Life Home Care: A Qualitative Study. Journal of Pain and Symptom Managment. 2013; (13): 00402-8.
6. J. De Lepeleire, B Broeckaert, C Gastmans, M. Keirse, J.
Menten, H. Nys, et al. Euthanasie en menselijke kwetsbaarheid. Visietekst werkgroep Metaforum; 2013. Toegankelijk via
https://www.kuleuven.be/metaforum/docs/pdf/wg_9_n.pdf, laatst geraadpleegd op 13/06/2014
7. J Engström, E Bruno,B Holm,O Hellzén. Palliative sedation at end of life -a systematic literature review. Eur J Oncol Nurs. 2007 Feb;11(1):26-35
8. HT van der Kallen, NJ Raijmakers, JA Rietjens, AA van der Male, HJ Bueving, JJ van Delden, A van der Heide. Opinions of the Dutch public on
palliative sedation: a mixed-methods approach. Br J Gen Pract. 2013 Oct;63(615):e676-82.
9. Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst. Richtlijn voor palliatieve sedatie. 2009. Toegankelijk via
http://knmg.artsennet.nl/Publicaties/KNMGpublicatie-levenseinde/61575/KNMGrichtlijn-palliatieve-sedatie-2009.htm. Laatst geraadpleegd op
12/6/2014.
24. Referenties 2/3
10. J. Menten, Palliatief Support Team UZ Leuven. Palliatievezorg in de praktijk, zakboekje voor hulpverleners. Leuven: Uitgeverij Acco; 2009.
11. LevenEinde InformatieForum, www.leif.be, laatst geraadpleegd op 12/6/2014.
12. Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen vzw www.palliatief.be, laatstgeraadpleegd op 12/6/2014.
13. Vroegtijdige zorgplanning, opgericht door de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen vzw, toegankelijk via www.delaatstereis.be, laatst
geraadpleegd op 12/6/2014.
14. Cherny NI, Radbruch L. Board of the European Association for Palliative Care. European Associa- tion for Palliative Care (EAPC) recommended
framework for the use of sedation in palliative care. Palliat Med. 2009; 23: 581-593.
15. Levine MA. CEJA Report 5-A-08. Sedation to un-consciousness in end-of-life care. 2008. Toegankelijk via http://search0.ama-
assn.org/main/jsp/templates/primaryJSP/fullview.jsp?keyword=palliative+sedation&FilterList=&advancedSearch=&sort=&pagination= Laatst
geraadpleegd op 12/6/2014.
16. Rietjens JA, van der Heide A, Vrakking AM, et al. Physician reports of terminal sedation without
hydration or nutrition for patients nearing death in the Netherlands. Ann Intern Med. 2004;141: 178-185.
17. Swart SJ, van der Heide A,van Zuylen L, et al. Considerations of physicians about the depth of pal- liative sedation atthe end of life. CMAJ.
2012;184: 360-366.
18. Sara Ahmadi-Abhari MD, Akbar Soltani MD, Farhad Hosseinpanah MD. Knowledge and attitudes of trainee physicians regarding evidence-based
medicine: a questionnaire survey in Tehran, Iran. Journal of Evaluation in Clinical Practice. 2008; 14(5): 775–779.
19. Scott I, Heyworth R, Fairweather P. The use of evidence-based medicine in the practice of consultant physicians. Results of a questionnaire
survey. Australian and New Zealand Journal of Medicine. 2000; 30(3): 319–326.
25. Referenties 3/3
20. Zwolsman S1, te Pas E, Hooft L, Wieringa-de Waard M, van Dijk N. Barriers to GPs' use of evidence-based medicine: a systematic review. Br J
Gen Pract. 2012; 62(600): 511-21.
21. Te Pas E, van Dijk N, Bartelink ME, Wieringa-De Waard M.Factors influencing the EBM behaviour of GP trainers: a mixed method study. Med
Teach. 2013; 35(3): 990-7
22. Agentschap Zorg en Gezondheid Vlaamse overheid, www.zorg-en-gezondheid.be, laatst geraadpleegd op 12/6/2014.
23. Pype P, Stes A, Wens J, Van den Eynden B, Deveugele M. The landscape of postgraduate education in palliative care for general practitioners:
results of a nationwide survey in Flanders, Belgium. Patiënt Educ Couns 2012;86:220-225.
24. Vlaamse overheid. Hoger onderwijs in cijfers. Academiejaar 2012-2013. Toegankelijk via
http://www.ond.vlaanderen.be, laatst geraadpleegd op 13/6/2014.
25. http://www.pallimed.org/2008_05_01_archive.html
26. https://www.google.be/search?q=evidence+based+medicine&espv=2&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=9ROgU7uyFMe-
O8GmgMAE&ved=0CAYQ_AUoAQ&biw=1280&bih=648&dpr=1.25#facrc=_&imgdii=_&imgrc=9ORyBOaqiuPrqM%253A%3Bx2PxPmawB2hWh
M%3Bhttp%253A%252F%252Fgalter.northwestern.edu%252Fsystem%252Fattachments%252Fattachments%252F000%252F003%252F481%
252Foriginal%252Febm-pyramid.gif%253F1398883103%3Bhttp%253A%252F%252Fgalter.northwestern.edu%252FGuides-and-
Tutorials%252Febm-resources%3B546%3B372
