Sự Phát Triển Tâm Lý Trẻ Em Tuổi Thiếu Niên (12 – 17 Tuổi ).pdf

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Môn học: Tâm lý học phát triển
Tâm lý học phát triển
Tiến sỹ
Tiến sỹ Trương Thị Khánh Hà
Trương Thị Khánh Hà
CHƯƠNG VII
CHƯƠNG VII
SỰ PHÁT TRIỂN TÂM LÝ TRẺ EM
SỰ PHÁT TRIỂN TÂM LÝ TRẺ EM
TUỔI THIẾU NIÊN (12 – 17 tuổi )
CHƯƠNG VII: SỰ PHÁT TRIỂN TÂM LÝ TRẺ EM

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Tuổi thiếu niên thường được coi như
lứa tuổi chuyển tiếp từ trẻ em sang
người lớn, chứa đựng nhiều diễn
biến mang tính khủng hoảng.
Thông thường trẻ bắt đầu có những
biểu hiện hành vi ứng xử như thiếu
niên sớm hơn nhiều so với khi bắt
đầu xuất hiện các dấu hiệu về sinh lý.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Trong các thời đại lịch sử trước đây, giai
đoạn lứa tuổi thiếu niên là tương đối ngắn.
Nó hầu như không có ở các bầy người
nguyên thủy, và chỉ chiếm khoảng thời gian
rất ngắn ở các xã hội bộ tộc vì sau khi chín
muồi về mặt tính dục là con người đã bước
ngay vào cuộc sống của người trưởng
thành, sinh con đẻ cái.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
L.X. Vưgôtxki đã phân biệt 3 điểm chín
muồi của con người xã hội: Chín muồi về
mặt cơ thể, chín muồi về giới tính và chín
muồi về mặt tâm lý xã hội.
Trong xã hội hiện đại, những mốc chín
muồi về 3 phương diện trên có xu hướng
tách rời nhau. Chúng ta có thể thấy ở trẻ
em: đầu tiên là sự chín muồi về mặt giới
tính, sau đó là sự chín muồi về mặt cơ thể,
và cuối cùng mới là sự chín muồi về mặt
tâm lý xã hội. Chính sự tách rời các mốc
chín muồi này là cơ sở để hình thành giai
đoạn lứa tuổi vị thành niên.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Vưgôtxki (và nhiều tác giả khác) cho rằng
những đặc điểm diễn biến và độ dài của tuổi
thiếu niên rất khác nhau ở các xã hội có trình
độ phát triển khác nhau.
Sự hình thành giai đoạn lứa tuổi này mang
đậm nét văn hoá xã hội lịch sử.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Ở nước ta, giai đoạn lứa tuổi này
cũng có những đặc điểm và độ dài
khác nhau giữa nông thôn và
thành thị, giữa các trung tâm phát
triển và các vùng miền xa xôi.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
1. Sự phát triển thể chất
Về mặt thể chất, lứa tuổi thiếu niên được coi
như thời kỳ thay đổi sinh học cực kỳ nhanh
chóng, ngang hàng với thời kỳ phát triển
phôi thai và trẻ sơ sinh.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Các hoóc môn tạo nên chiều cao được
sản sinh mạnh mẽ tạo sự phát triển
bùng phát về chiều cao và thể lực, kèm
theo sự thay đổi về tỉ lệ của cơ thể.
Tuyến nội tiết dưới da hoạt động mạnh
mẽ dẫn đến việc xuất hiện mụn trứng
cá trên mặt, tuyến mồ hôi cũng làm việc
tích cực và tạo ra thứ mùi đặc trưng
của cơ thể.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Hoóc môn “nam tính” và “nữ tính” đều tồn
tại trong đại diện của cả hai giới.
Tuy nhiên, ở nam có nhiều androgen (kích
thích tố nam) và quan trọng hơn cả là hoóc
môn testosterone (kích thích dục tố nam).
Ở nữ là hoóc môn estrogen (kích thích tố
nữ) và progesterone (kích thích dục tố nữ)
Tuyến sinh dục nữ tạo ra estrogen và điều
hòa quá trình rụng trứng, còn ở nam giới
androgen sẽ điều hòa quá trình sản sinh
tinh trùng.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Dậy thì
Dậy thì ở nữ được đánh dấu bởi sự xuất hiện
kinh nguyệt lần đầu tiên. Dậy thì ở nam được
đánh dấu bởi lần xuất tinh đầu tiên có chứa tế
bào sinh sản.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Bảng dưới đây sẽ tóm tắt những sự thay đổi trong cơ thể gắn với thời kỳ dậy
thì của trẻ nam và nữ:

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Sự lo lắng về hình dáng
Thiếu niên cảm nhận rất rõ sự biến đổi của
cơ thể. Cả hai giới đều lo lắng theo dõi sự
phát triển của bản thân, so sánh bản thân với
những hình mẫu chuẩn. Các em rất nhạy cảm
với bộ dạng bên ngoài của mình, đến làn da,
mụn và trứng cá trên mặt.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Sự thay đổi chiều cao, cân nặng đi kèm với
sự thay đổi tỉ lệ cơ thể:
Đầu, bàn tay, bàn chân thường đạt tới kích
thước của người lớn trước, sau đó là cánh
tay và cẳng chân, sau đó là thân mình.
Bộ xương phát triển mạnh và nhanh hơn so
với sự phát triển cơ bắp.
Tất cả những điều đó dẫn đến sự mất cân
đối cơ thể. Trẻ thường cảm thấy xấu hổ về
những thay đổi trên cơ thể của mình.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Sự phát triển nhanh về cơ thể khiến tim, phổi
làm việc khó khăn hơn.
Việc đưa máu lên não không đều ảnh hưởng
đến tâm trạng chung của trẻ.
Nhìn chung phông tình cảm, xúc cảm của
thiếu niên trở nên không ổn định.
Thêm vào đó, các hooc môn tính dục sản sinh
nhiều làm cho trẻ dậy thì lúc nào cũng trong
trạng thái bứt rứt, bồn chồn.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Trẻ rất quan tâm tới vẻ bên ngoài của mình.
Sự mất cân đối giữa các phần của cơ thể, sự
lóng ngóng, vụng về, khuôn mặt không thanh
tú, da nổi trứng cá, béo hay gầy quá, cao hay
thấp quá, tất cả đều có thể dẫn tới cảm giác
không hoàn thiện của bản thân. Nhiều em trở
nên khép kín, thậm chí âu sầu.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Những phản ứng cảm xúc nặng nề về vẻ
ngoài của trẻ vị thành niên có thể được làm
dịu đi bằng những mối quan hệ thân thiện, ấm
áp với những người thân thiết, đặc biệt là
những người lớn tế nhị và luôn thông hiểu trẻ.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
2. Sự phát triển nhận thức
Ở tuổi thiếu niên, tư duy trừu tượng phát triển.
Các thao tác cụ thể đã được hình thành ở lứa
tuổi trước đó tiếp tục phát triển và hoàn thiện,
trở thành các thao tác tư duy trừu tượng.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Đây chính là giai đoạn phát
triển thao tác lôgic hình
thức trong học thuyết về sự
phát triển trí tuệ trẻ em của
Piaget.
Các em đã có khả năng lý
luận lôgic hoàn toàn trên
phương diện ngôn ngữ,
tách rời các vật liệu trực
quan, cụ thể.
Xuất hiện khả năng tưởng
tượng hình học không gian,
nhìn thấy lát cắt không gian
của các hình trên bản vẽ.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Sự phát triển trí tuệ dẫn đến sự trí tuệ hóa các
quá trình tri giác, trí nhớ.
Khối lượng tài liệu cần nhớ tăng tới mức trẻ
đã phải chấm dứt hẳn việc học thuộc lòng, mà
phải nhớ ý chính của tài liệu.
Ngôn ngữ, đặc biệt ngôn ngữ viết phát triển tới
trình độ mới.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Sự phát triển trí tuệ cùng với những nhu cầu, tình cảm đầy ắp cuộc sống của
thiếu niên tạo điều kiện cho tưởng tượng của các em bay bổng và có sức
sáng tạo.
Nhiều em bắt đầu làm thơ, viết văn, vẽ, thiết kế thời trang …, và thường
tưởng tượng mình trong vai những con người lý tưởng.
Sự tưởng tượng có thể giúp trẻ giải tỏa những xúc cảm, những nhu cầu
không được thỏa mãn.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Phạm vi và nội dung tư duy của thiếu niên mở rộng và phong phú hơn.
Ngoài việc giải quyết các vấn đề của hoạt động học tập, thiếu niên còn vận
dụng khả năng tư duy của mình vào quá trình khám phá những tri thức, những
chuẩn mực xã hội.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Khả năng hiểu được những tình
huống giả định khiến các em
thường xuyên so sánh những hình
mẫu lý tưởng với những gì chúng
vẫn nhìn thấy hàng ngày thực tế và
thường tỏ thái độ chỉ trích đối với tất
cả những khiếm khuyết của cha mẹ,
gia đình, nhà trường và xã hội.
Chính vì thế, thiếu niên thường có
thái độ phản kháng với người lớn
trong gia đình, với thầy cô trong
trường học.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Người lớn nên tôn trọng nhu cầu muốn
được đối xử như người lớn của thiếu niên,
tôn trọng những quan điểm riêng của các
em, cho phép các em độc lập hơn trong việc
giải quyết một số vấn đề trong phạm vi có
thể.
Các nghiên cứu cho thấy, những trẻ có cảm
nhận mạnh mẽ về giá trị bản thân như một
nhân cách đều được lớn lên trong gia đình
có cha mẹ không chỉ dạy dỗ, trợ giúp mà
còn cho phép con cái được quyền có chính
kiến riêng.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Cuối tuổi thiếu niên, ở một số trẻ có thể nảy
sinh mối quan tâm đến những vấn đề xã hội,
chính trị và đạo đức.
Đôi khi các em còn bàn luận về tương lai,
đưa ra những ý tưởng mới của mình và có
cái nhìn tổng quát riêng về thế giới.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
3. Sự phát triển tự ý thức.
Ở thiếu niên lần lượt xuất hiện hai cấu trúc
tâm lý đặc biệt của tự ý thức: đó là “cảm giác
mình là người lớn” và “cái tôi”.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Cảm giác mình là người lớn
Tất nhiên thiếu niên còn lâu mới thực sự là người lớn về mặt cơ thể, tâm lý và
xã hội. Các em chưa thể thực sự bước vào cuộc sống của người trưởng
thành, nhưng luôn hướng về đó.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Đó là mong muốn được tự quyết định
trong cách ăn mặc, quan hệ với bạn bè,
các sở thích riêng, mong muốn được đối
xử bình đẳng với người lớn.
Những biểu hiện của “cảm giác mình là
người lớn” thể hiện phần lớn ở vẻ bề
ngoài, trong phong cách đi đứng, nói
năng, ăn mặc của trẻ.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Sự thay đổi trong cách nói năng, ăn mặc và
những đòi hỏi của trẻ nhiều khi trở thành
guyên nhân gây mâu thuẫn giữa cha mẹ và
con cái, gây xung đột, cãi cọ trong gia đình.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Một mặt, thiếu niên muốn khẳng định tính cách
độc đáo của mình, mặt khác lại không muốn
mình khác đám bạn bè nên rất muốn có kiểu
quần áo, đầu tóc mà các bạn mình có.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
“Cảm giác mình là người lớn” được hình
thành và bắt nguồn từ sự chín muồi tính
dục. Tuy nhiên, sự trưởng thành về mặt
tâm lý xã hội mới là yếu tố chính quyết
định nội dung của cảm giác này.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Một thiếu niên dù cao lớn nhưng lại xử sự
như đứa trẻ cũng không được coi là “lớn”,
trong khi một thiếu niên khác có tầm vọc
nhỏ hơn nhưng lại có hành động suy nghĩ
khá chín chắn thì vẫn được những người
xung quanh đánh giá cao hơn.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Tự đánh giá
Xu hướng tự phân tích, đôi khi là tự đào bới
bản thân của thiếu niên thường dẫn đến
việc không hài lòng về mình. Thêm vào đó,
thái độ khắt khe với các đặc điểm ngoại
hình của bản thân làm cho tự đánh giá của
thiếu niên thường thấp và không ổn định.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Thiếu niên luôn quan tâm đến
vẻ bên ngoài của mình và nghĩ
rằng mọi người xung quanh
cũng luôn để ý đến ngoại hình
của chúng. Điều này làm tăng
tính dễ bị tổn thương của trẻ.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Cái Tôi
Nhân cách của thiếu niên còn chưa
ổn định, dẫn đến “hình ảnh về bản
thân” cũng không ổn định.
Định hướng giá trị của thiếu niên
chưa thật ổn định và chịu ảnh
hưởng của nhiều nhóm giá trị khác
nhau

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Nhịp độ chín muồi giới tính cũng có
ảnh hưởng tới “cái tôi cơ thể” và tự ý
thức của trẻ.
Những nam thiếu niên dậy thì sớm
thường có nhiều ưu thế hơn so với các
bạn cùng lứa. Nhưng những cô bé
trưởng thành sớm thường cảm thấy
xấu hổ, ít có cơ hội trao đổi với bè bạn
về những đổi thay trong cơ thể hay
tình cảm và hay bị bạn bè trêu chọc.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Đến cuối tuổi thiếu niên, sau thời gian dài
tìm kiếm bản thân, từ chỗ các nét nhân
cách chưa ổn định, ở trẻ dần hình thành hệ
thống các biểu tượng về bản thân tương
đối gắn kết và ổn định. Đó là biểu tượng về
“cái tôi” của trẻ.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Có thể nói, giai đoạn tuổi thiếu niên là giai
đoạn quan trọng nhất trong quá trình hình
thành và phát triển tự ý thức của trẻ em.

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Cảm xúc
Cùng với sự phát triển tự ý thức, ở lứa
tuổi này xuất hiện xu hướng tách xa
mọi người để đi sâu vào việc phân tích
bản thân.
Ở các em thường xuất hiện cảm giác
cô đơn, những nỗi buồn không hiểu nổi.
Thiếu niên ít nói về những tình cảm
này, mà thường viết trong nhật ký hay
những bài thơ của mình.
Tải bản FULL (79 trang): https://bit.ly/3wh4l78
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Đôi khi các em nghĩ rằng cảm xúc của mình rất mạnh mẽ và khác mọi người,
chưa ai từng trải qua những cảm xúc hạnh phúc hay đau khổ như vậy (Các
nhà tâm lý gọi hiện tượng này là huyền thoại về bản thân).
Tải bản FULL (79 trang): https://bit.ly/3wh4l78
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

www.ncs.com.vn
1
4
Môn học:
Tiến sỹ
Hiện tượng này dần qua đi ở lứa tuổi khoảng
15-16.
Các em cũng dần hiểu ra rằng nhiều người
khác cũng có những suy nghĩ và tình cảm
tương tự như chúng.
3190654

Sự Phát Triển Tâm Lý Trẻ Em Tuổi Thiếu Niên (12 – 17 Tuổi ).pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Sự Phát Triển Tâm Lý Trẻ Em Tuổi Thiếu Niên (12 – 17 Tuổi ).pdf

Similar to Sự Phát Triển Tâm Lý Trẻ Em Tuổi Thiếu Niên (12 – 17 Tuổi ).pdf (20)

More from NuioKila

More from NuioKila (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (18)

Sự Phát Triển Tâm Lý Trẻ Em Tuổi Thiếu Niên (12 – 17 Tuổi ).pdf