Sobre a orixe e evolución das especies por Roberto Valencia.

2. INTRODUCIÓN
A través do tempo fóronse creando diversas teorías sobre a orixe e
evolución das especies. A perspectiva que mantiveron Aristóteles
e Platón bloqueou o camiño para entender que o universo pode
cambiar e os seres vivos tamén. Isto tivo a consecuencia de que a
bioloxía e a astronomía levaron camiños erróneos durante o
tempo.
A teoría da evolución das especies foi moi difícil de asumir, xa
que a relixión e a filosofía dicían outro tipo de teorías.

3. AS DIVERSAS TEORÍAS SON AS SEGUINTES:
Teorías da evolución
Transformismo
ou Lamarckismo
Darwinismo
Mutacionismo
Teoría sintética
Fixismo
Etc.
Mayr
Simpson
Dobzhansky
Hugo de Vries
Mendel
Walles
Charles Darwin
Lamarck
Georges Cuvier
Karl von Linneo

4. FIXISMO
O fixismo é unha tendencia que sostén que as especies actualmente existentes
permaneceron básicamente invariables dende a creación.
Na antigüedade, Aristóteles fixo estudos sobre os seres vivos, que estas
levaronno a unha clasificación do reino animal e vexetal en especies e en
xéneros.
Unha das conclusión que sacou Aristóteles con estas investigacións foi que as
especies son un conxunto de individuos con características comúns coa
capacidade de reproducirse entre sí. As ideas de Aristóteles que sacou no
campo da bioloxía son:
Pero aínda así Aristóteles non
• As especies son eternas, inmutables e
excluía certos procesos evolutivos
permanecen inalteradas de xeración en
Primeira
xeración.
nas especies. Os principios de
Aristóteles marcaron un estudo da
• A bioloxía interésase só pola especie e non
natureza, que, ata o século
polos individuos.
Segunda
XIII non puideron vencelos,
pero Linneo e Cuvier realizaron
• A forma dos órganos está sempre ligada ás
grandes estudios sobre esta teoría,
funcións.
Terceira
partindo destas ideas erróneas.

5. Dentro da teoría do fixismo, encóntrase o antropocentrismo. O antropocentrismo
considera ó home como o centro da creación, ó tratarse do ser máis importante.
Os pricipais representantes do fixismo son:
No século XV xa foi máis difícil de creer
Karl von Linneo
• Foi o que desarrolou formalmente o fixismo.
Linneo defendía que as especies foron
creadas de maneira independente e negou a
posibilidade de orixe común dos seres vivos.
• Ademais, Linneo, foi o clasificador das
especies viventes, pero sobretodo dos
vexetais, ademais foi o que asentou as ideas
da taxonomía moderna.
Georges Cuvier
• Foi o pai da teoría fixista, que a formulou
para explicar a diversidade dos organismos
fósiles que contradecían o fixismo e algo
máis que outras teorías. Estivo moi
interesado pola anatomía e
paleontoloxía, polo que foi coñecido pai da
paleontoloxía
• Cuvier non apoiaba as ideas da
evolución, xa que no compartía as ideas de
Lamarck
o fixismo, xa que foron descuvertos
fósiles de dinosaurios, e coa publicación
do libro O orixe das especies de Charles
Darwin desencadena unha polémica que
leva á aceptación da teoría da evolución.
Hoxe en día, todavía hai xente que acepta
a teoría fixista.

6. TRANSFORMISMO OU LAMARCKISMO
O transformismo deuse no século XVIII por
Jean Baptiste Lamack, onde coa súa idea de
que os seres nos sempre foran iguais,
enfrontouse as ideas do
fixismo.

7. O transformismo ou lamarckismo explica que unhas especies se orixinan a partir
doutras como froito das transformacións anatómicas.
A idea principal desta teoría segundo Lamarck é que a función crea o órgano.
Lamarck na súa teoría propuxo que a que a vida evolucionaba, "por tanteos e
sucesivamente”, “que a medida que os individuos dunha das nosas especies
cambian de situación, de clima, de xeito de ser ou de hábito, reciben por iso as
influencias que cambian aos poucos a consistencia e as proporcións das súas
Lamarckismo
partes, da súa forma, as súas facultades e ata a súa mesma organización
Variacións no medio
Novas necesidades
Maior uso dos órganos

8. DARWINISMO
Teoría creada por Charles Darwin e Alfred R. Wallace. En 1858 leíase un texto en Londres
de Darwin e Wallace. No texto expoñíase unha teoría da orixe das especies baseada na
selección natural de variacións producidas ó azar. Esta teoría levaronna a cabo os dous
investigadores ó mesmo tempo pero independentemente, aínda que decidiran publicala
conxuntamente.
Máis tarde, en 1859, Darwin decidiu publicar A orixe das especies cos datos que foi
recollendo na súa viaxe de 5 anos no barco Beagle por todo o mundo.
Darwin coñecía a teoría de Lamarck, pero non atopou nas súas observacións probas da
mesma.

9. IDEAS DO DARWINISMO
1.-Principio de variacón. En
todas as
poblacións, prodúcense
continuamente cambios ó azar
de as características dos seus
individuos.
3.-Principio de selección. O
medio vai seleccionado a
aqueles que acumularon as
variacións ventaxosas.
Mediante a herencia, estas
variacións extendénse pola
población durante sucesivas
xeracións, producindo o cambio
da mesma.
2.-Principio da herencia. Os
individuos dunha especie
parécense ós seus proxenitores
xa que heredan deles as súas
características.

10. Exemplos
EXEMPLOS DA TEORÍA DA EVOLUCIÓN
1.-Nas illas Galápagos atopou numerosas especies de pinzones
que se diferencian unhas doutras por pequenas variacións dun
trazo común, o que lle suxeriu que, a pesar das diferenzas,
tiveron antepasados comúns. Ademais, cada unha delas tiña
uns trazos adecuados á súa forma de vida e tipo de
alimentación. Ningunha era máis perfecta que
a outra.
2.-No caso das xirafas, se a escaseza de vexetais permanece
como característica ambiental, as xirafas que teñen o pescozo
máis longo poderán chegar mellor ás ramas máis afastadas e
así estarán mellor alimentadas, polo que ó reproducirse tendrán
máis posibilidades de que a súa descendencia teña o pescozo
máis longo. É dicir, que a selección natural daría vantaxe ás
xirafas de pescozo longo, mentres que as de pescozo curto
morrerán sen descendencia.
Antepasados
(pescozos longos e curtos)
A selección elimina ás
xirafas de pescozo curto.
Xirafas actuais.

11. MUTACIONISMO
O mutacionismo é unha teoría que sostén que un individuo herda potencialidades máis que
cualidades. Esta teoría pode explicar os mecanismos da herdanza e a xénese da variación
nos seres vivos a partir das leis de Mendel.
A teoría mutacionista remontase á obra de William Keith Brooks, Francis Galton e Thomas
Henry Huxley, con ideas que foron reciuperadas na década dos noventa polos traballo de
Hugo de Vries e William Bateston ó redor ás variacións naturais discontinuas.
Gregor Mendel
William Bateston
Hugo de Vries

12. LEIS DE MENDEL
SON TRES LEIS
Primeira lei de
Mendel: Lei da
uniformidade
Segunda lei de
Mendel: Lei da
segregación
Terceira lei de
Mendel: Lei da
recombinación
independente dos
factores

13. PRIMEIRA LEI DE MENDEL: LEI DA UNIFORMIDADE
Establece que se se cruzan dúas razas puras para un determinado carácter, os
descendentes da primeira xeración serán todos iguais entre si fenotípica e
xenotípicamente, e iguais fenotípicamente a un dos proxenitores (de xenotipo
dominante), independentemente da dirección do cruzamiento. Expresado con
letras maiúsculas as dominantes (B = negro)e minúsculas as recesivas
(b=marrón), representaríase así:BB bb = Bb, Bb, Bb, Bb.

14. SEGUNDA LEI DE MENDEL: LEI DA SEGREGACIÓN
Esta lei establece que durante a formación
dos gametos, cada alelo dun par separase
do outro membro para determinar a
constitución xenética do gameto
filial. E moi habitual representar as
posibilidades de hibridación mediante un cadro de
Punett. Mendel obtivo esta lei ó cruzar diferentes variedades de individuos
heterocigotos (diploides con dous variantes alélicas do mesmo xen), e
puido observar nos seus
experimentos que obteñía moitos
guisantes con características de
pel amarela e outros (menos) con
características de pel verde.
Comprobou que a proporción
era de 3:4 de cor amarela e 1:4
de cor verde (3:1).
Bb + Bb= BB + Bb + Bb + bb.

15. TERCEIRA LEI DE MENDEL.: LEI DA RECOMBINACIÓN INDEPENDENTE DOS
FACTORES
En ocasións é confundida pola
segunda lei de Mendel.
Mendel colcuiu que diferentes
rasgos son heredados independentemente
uns de outros, non existe relación entre eles,
polo tanto o patrón de herencia dun rasgo
non afectará ó patrón de herencia doutro.
Só se cumpre naqueles xenes que non
están ligados (é dicir, que están en diferentes
cromosomas) ou que están en rexións moi
separadas do mesmo cromosoma. Neste caso
a descendencia segue as proporcións 9:3:3:1.
Representándoo con letras, de pais con dúas
características BBLL e bbll (onde cada letra
representa unha característica e a dominancia
pola maiúscula ou minúscula), por entrecruzamiento
de razas puras (1era Lei), aplicada a dous trazos, resultarían os seguintes gametos: Ao ao =Ao, Ao, ao, ao. Ó
intercambiar entre estes catro gametos, obtense a proporción 9:3:3:1. BBLL, BBLl, BBlL, BBll, BbLL, BbLl, BblL,
bbll, bBLL, bBLl, bBlL, bBll, bbLL, bbLl, bblL, bbll . Como conclusión temos: 9 con “B" e "L" dominantes, tres con
“b" e "L", tres con “B" e "l" e unha con xenes recesivos “bbll“.

16. TEORÍA SINTÉTICA
A teoría sintética significa en xeral a integración da teoría da
evolución das especies por selección natural de Charles Darwin, teoría xenética
de Gregor Mendel como base da herencia biolóxica, a mutación xenética
aleatoria como fonte de variación e a xenética de poboacións matemáticas.
Ademais, a teoría sintética admite que a evolución parte das mutacións
cromosómicas.
As figuras importantes no desarrollo da teoría sintética incluen a
Thomas Hunt Morgan, R. A. Fisher, Theodosius Dobzhansky, J.B.S. Haldane,
Sewall Wright, William Donald Hamilton, Cyril Darlington, Julian Huxley, Ernst
Mayr, George Gaylord Simpson e G. Ledyard Stebbins

17. NEODARWINISMO
A finais do século XIX, o término noedarwinismo (acuñado por Romanes)
referiase á escola panseleccionista de Wallace e Wiesmann, fronte a Darwin,
que admitira unha pluraridade de mecanismos evolutivos, os neodarwinistas
defendían a exclusividade da selección natural como mecanismo do cambio
orgánico. Enfrontábanse cos neomarquilistas, que abogaban pola ley lamarquista
do uso e o desuso.
Hoxe en día, o término neodarwinismo asociase á síntese evolutiva moderna dos
anos 1930.
Paleontoloxía
Sistemática
Xenética
Neodarwinismo
Rexeita á teoría
dos caracteres
adquiridos
Xa non se basa
no individuo, se
non que se basa
na poboación
A evolución ocorre
de modo gradual. É
un longo proceso