1. 1
Χρήστος Αθανασόπουλος
Κοσμάς Πεφάνης
Χαράλαμπος Κυριακόπουλος
Εργασία
«Υδροηλεκτρική Ενέργεια»
Νοέμβριος 2014
Περιεχόμενα
Ορισμός ...............................................................................................σελ. 2
Υδροηλεκτρική ενέργεια στην ιστορία ..................................................σελ. 2
Τρόπος παραγωγής και τμήματα υδροηλεκτρικών εργοστασίων.........σελ. 2
Πλεονεκτήματα.....................................................................................σελ. 3
Μειονεκτήματα .....................................................................................σελ. 4
Τύποι Υδροηλεκτρικών εργοστασίων...................................................σελ. 5
Υδροηλεκτρικά έργα και αειφόρος ανάπτυξη. ......................................σελ. 6
Η Υδροηλεκτρική Ενέργεια στην Ελλάδα. ............................................σελ. 6
Το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό έργο στην Ελλάδα. ..............................σελ. 6
Η Υδροηλεκτρική Ενέργεια ανά τον κόσμο...........................................σελ. 7
Το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό έργο.....................................................σελ. 7
Ενεργειακή Επάρκεια...........................................................................σελ. 10
Μελλοντική ανάπτυξη της υδροηλεκτρικής ενέργειας...........................σελ. 10
Πηγές & Βιβλιογραφία..........................................................................σελ. 11

2. 2
Ορισμός
Η Υδροηλεκτρική Ενέργεια (Υ/Ε) είναι η ενέργεια η οποία στηρίζεται στην
εκμετάλλευση και τη μετατροπή της
δυναμικής ενέργειας του νερού των
λιμνών και της κινητικής ενέργειας του
νερού των ποταμών σε ηλεκτρική
ενέργεια. Η μετατροπή αυτή γίνεται σε
δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο, μέσω
της πτερωτής του στροβίλου, έχουμε
την μετατροπή της κινητικής ενέργειας
του νερού σε μηχανική ενέργεια με την μορφή περιστροφής του άξονα της
πτερωτής και στο δεύτερο στάδιο, μέσω της γεννήτριας, επιτυγχάνουμε τη
μετατροπή της μηχανικής ενέργειας σε ηλεκτρική. Το σύνολο των έργων και
εξοπλισμού μέσω των οποίων γίνεται η μετατροπή της υδραυλικής ενέργειας
σε ηλεκτρική, ονομάζεται Υδροηλεκτρικό Έργο (ΥΗΕ).
Υδροηλεκτρική ενέργεια στην ιστορία
Από την εποχή της αρχαίας Αιγύπτου, οι άνθρωποι έχουν
χρησιμοποιήσει την ενέργεια σε ρέοντα ύδατα για τη λειτουργία μηχανημάτων
και άλεσμα σιτηρών και καλαμποκιού. Ωστόσο, η υδροηλεκτρική ενέργεια έχει
τη μεγαλύτερη επιρροή στις ζωές ανθρώπων κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα
από ότι σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία. Η υδροηλεκτρική ενέργεια
έπαιξε σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση των θαυμάτων της ηλεκτρικής
ενέργειας και βοήθησε στην ώθηση της βιομηχανικής ανάπτυξης. H
υδροηλεκτρική ενέργεια παγκοσμίως αποτελεί το 24 τοις εκατό της
παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο πρώτος υδροηλεκτρικός σταθμός χτίστηκε το 1882 στο Appleton,
Wisconsin και παρήγαγε 12,5 kw, και παρείχε φως σε δύο χαρτοβιομηχανίες
και ένα σπίτι. Τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια ποικίλουν σε μέγεθος από
αρκετές εκατοντάδες κιλοβάτ έως αρκετές εκατοντάδες MW. Μερικοί
υδροηλεκτρικοί σταθμοί έχουν ισχύ μέχρι και 10.000 MW, και παρέχουν
ηλεκτρισμό σε εκατομμύρια ανθρώπους. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα
υδροηλεκτρικά εργοστάσια έχουν χωρητικότητα 675.000 μεγαβάτ ετησίως και
παράγουν πάνω από 2,3 τρισεκατομμύρια κιλοβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας,
ισοδύναμη ενέργεια με 3,6 δισ. βαρέλια πετρελαίου.
Τρόπος παραγωγής και τμήματα υδροηλεκτρικών εργοστασίων
Η μετατροπή της ενέργειας των υδατοπτώσεων με τη χρήση
υδροηλεκτρικών έργων ( υδατοταμιευτήρας, φράγμα, κλειστός αγωγός
πτώσεως, υδροστρόβιλος,
ηλεκτρογεννήτρια, διώρυγα φυγής ) παράγει
την υδροηλεκτρική ενέργεια. Οι
υδροηλεκτρικές μονάδες εκμεταλλεύονται τη
φυσική διαδικασία του κύκλου του νερού.
Κάθε μέρα ο πλανήτης μας αποβάλλει μια
μικρή ποσότητα νερού καθώς η υπεριώδης
ακτινοβολία διασπά τα μόρια του νερού σε
ιόντα. Ταυτόχρονα νέες ποσότητες νερού
εμφανίζονται λόγω της ηφαιστειακής δραστηριότητας, έτσι ώστε η συνολική
ποσότητα του νερού να διατηρείται περίπου σταθερή. Υδροηλεκτρικά
εργοστάσια ονομάζονται οι εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

3. 3
με την εκμετάλλευση της δυναμικής ενέργειας του νερού (π.χ ενός ποταμού,
μιας λίμνης κτλ.). Δεδομένου ότι παράγουν ενέργεια χωρίς να καταναλώνουν
φυσικούς πόρους, θεωρούνται ως τρόποι παραγωγής ενέργειας από
ανακυκλώσιμες πηγές.Το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο αποτελείται από τα εξής
τμήματα:
Αρχικά κατασκευάζεται ένα
φράγμα, το οποίο συγκρατεί το νερό σε
μια τεχνητή λίμνη ( ταμιευτήρα ). Το
νερό αυτό πρέπει να μπορεί να ρέει
προς τα κάτω, γι' αυτό τα φράγματα
κατασκευάζονται σε σημεία με σχετικά
απότομες κλίσεις της κοίτης των
ποταμών. Με τη ροή αυτή η δυναμική
ενέργεια του νερού του ταμιευτήρα
μετατρέπεται σε κινητική.
Στο κάτω μέρος του φράγματος τοποθετούνται υδατοφράκτες. Με τη
βοήθειά τους ρυθμίζεται η ποσότητα ροής του νερού από τον ταμιευτήρα
προς την τουρμπίνα μέσω του υδαταγωγού.
Τουρμπίνα (ή τουρμπίνες, ανάλογα με το μέγεθος του εργοστασίου):
Είναι συσκευές με ειδικά πτερύγια, χάρη στα οποία η κινητική ενέργεια του
νερού που ρέει μετατρέπεται σε περιστροφική. Η υψομετρική διαφορά μεταξύ
στάθμης του ταμιευτήρα και της θέσης της τουρμπίνας προκαλεί την κίνηση
του νερού, το οποίο με τη σειρά του θέτει σε κίνηση την τουρμπίνα.
Γεννήτρια ( γεννήτριες, όπως πιο πάνω ): Άμεσα συνδεδεμένη στον
άξονα της τουρμπίνας βρίσκεται συνδεδεμένη μια γεννήτρια ηλεκτρικού
ρεύματος, την οποία θέτει σε κίνηση η τουρμπίνα. Με τον τρόπο αυτό η
κινητική ενέργεια του νερού μετατρέπεται σε ηλεκτρικό ρεύμα.
Γραμμές μεταφοράς: Από την εγκατάσταση παραγωγής ισχύος εκκινούν
γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας προς τους τόπους κατανάλωσης.
Πλεονεκτήματα
Τα κυριότερα πλεονεκτήματα είναι τα εξής:
1) Οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί είναι δυνατό να τεθούν σε λειτουργία
αμέσως μόλις απαιτηθεί ηλεκτρική ενέργεια, σε αντίθεση με τους θερμικούς
σταθμούς που απαιτούν σημαντικό χρόνο προετοιμασίας.
2) Είναι μία «καθαρή» και ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, με τα
προαναφερθέντα συνακόλουθα οφέλη (εξοικονόμηση συναλλάγματος,
φυσικών πόρων, προστασία περιβάλλοντος).
3) Μέσω των υδατοταμιευτήρων δίνεται η δυνατότητα να ικανοποιηθούν
και άλλες ανάγκες, όπως ύδρευση, άρδευση, ανάσχεση χειμάρρων,
δημιουργία υγροτόπων, περιοχών αναψυχής και αθλητισμού.
4) Η υδροηλεκτρική ενέργεια έχει πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλες
πηγές ενέργειας. Ο κύκλος του νερού ( εξαέρωση, σύννεφα, βροχή ) είναι μια
απόλυτα φυσική διαδικασία, που οφείλεται στον ήλιο. Έτσι η παροχή νερού
στα υδροηλεκτρικά εργοστάσια είναι ανανεώσιμη και ανεξάντλητη.
5) Επιπλέον ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο δεν δημιουργεί θερμική ή
άλλη μόλυνση στο περιβάλλον. Η χρήση της υδροηλεκτρικής ενέργειας

4. 4
διαφέρει από χώρα σε χώρα αφού οι βροχοπτώσεις και η ύπαρξη βουνών και
ποταμών είναι καθοριστική για τη δημιουργία υδροηλεκτρικών εργοστάσιων.
Δευτερεύοντα πλεονεκτήματα
Μεγάλη αξιοπιστία των υδροστροβίλων.
Παραγωγή ενέργειας χωρίς διακυμάνσεις.
Θέσεις εργασίας.
Ύδρευση πόλεων.
Αντιπληµµυρική προστασία.
Ψύξη µονάδων.
Βιοµηχανικές χρήσεις.
∆ραστηριότητες στους ταµιευτήρες (αλιεία, αναψυχή, περιβαλλοντική).
Κατασκευή δρόµων και δηµιουργία υποδοµών.
Αναβάθµιση τοπίου, δηµιουργία υδροβιότοπου.
Γρήγορη παραλαβή και απόρριψη φορτίου.
Μεγάλη διάρκεια ζωής.
∆εν υπάρχει υποβάθµιση του φυσικού πόρου.
Πολύ χαµηλό κόστος λειτουργίας και συντήρησης.
Βελτίωση του φυσικού περιβάλλοντος( δημιουργία λίµνης και υδροβιότοπου ).
Μηδενικές εκποµπές ρύπων.
Χρήση του νερού και για άλλες ανάγκες ( άρδευση, ύδρευση, περιβαλλοντική).
Έργα υποδοµής που συµβάλλουν στην ανάπτυξη της περιοχής.
Παρουσιάζουν µεγάλο βαθµό ενεργειακής απόδοσης για ΑΠΕ.
Μειονεκτήματα
1) Το μεγάλο κόστος κατασκευής φραγμάτων και εξοπλισμού των
σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, όπως και ο πολύς χρόνος που απαιτείται μέχρι
την αποπεράτωση του έργου.
2) Η έντονη περιβαλλοντική αλλοίωση στην περιοχή του ταμιευτήρα
(ενδεχόμενη μετακίνηση πληθυσμών, υποβάθμιση περιοχών, αλλαγή στη
χρήση γης, στη χλωρίδα και πανίδα περιοχών αλλά και του τοπικού κλίματος,
πλήρωση ταμιευτήρων με φερτές ύλες, αύξηση σεισμικής επικινδυνότητας,
κ.α.). Η διεθνής πρακτική σήμερα προσανατολίζεται στην κατασκευή μικρών
φραγμάτων.
3) Επιπτώσεις στη χλωρίδα – πανίδα: η παροχή στη φυσική κοίτη του
ποταµού µπορεί να µηδενιστεί
(επιβάλλεται η εξασφάλιση οικολογικής
παροχής), αποψίλωση της βλάστησης
κατά τη φάση της κατασκευής και από
την κατάληψη του δηµιουργουµένου
ταµιευτήρα, εµπόδια στην ελεύθερη
κίνηση της ιχθυοπανίδας(ειδική τεχνική
κατασκευή ιχθυοδρόµου, όµως µόνο
για τα µικρού ύψους φράγµατα).
Έδαφος, επιφανειακά και υπόγεια
νερά: η διακοπή της ροής των φερτών από την υδροληψία-φράγµα δηµιουργεί
µακροπρόθεσµα µεταβολή στην κοίτη και την εκβολή του ποταµού, ανύψωση

5. 5
του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, αλλαγή στις χρήσεις του νερού κατάντη
του έργου υδροληψίας.
4) Βρίσκουν ευρεία εφαρμογή μόνο σε χώρες με άφθονα νερά και
σημαντικές βροχοπτώσεις. Η λειτουργία τους απαιτεί μεγάλες ποσότητες
νερού, η δέσμευση των οποίων ενδέχεται να δημιουργήσει πρόβλημα στην
χλωρίδα και πανίδα της περιοχής.
5) Οπτική όχληση: από τα έργα οδοποιίας, µεγάλα πρανή,
κατολισθήσεις σε ασταθή εδάφη, αλόγιστη διάθεση των µπαζών σε κοντινά
ρέµατα ή χαράδρες, αλλαγή της εµφάνισης κάποιου καταρράκτη στο
εκτρεπόµενο τµήµα των νερών, επιπτώσεις από την κατάκλιση της γης,
επίδραση στη γεωργία.
Τύποι Υδροηλεκτρικών εργοστασίων
Ανάλογα με το μέγεθος και την παραγόμενη ισχύ, τα υδροηλεκτρικά
εργοστάσια διακρίνονται σε:
1) Μικρής κλίμακας: Είναι εγκαταστάσεις που, όπως υποδηλώνει το
όνομά τους, παράγουν από 1 kW έως 1 MW ισχύος. Η βασική τους χρήση
είναι η ηλεκτροδότηση μικρών οικισμών (χωριών, κωμοπόλεων) ή μικρών
εργοστασίων δευτερογενούς παραγωγής.
2 ) Μεσαίας κλίμακας: Παράγουν μέχρι 20 MW ισχύος, είναι σχετικά
χαμηλού κόστους κατασκευής ενώ είναι ιδιαίτερα αξιόπιστα κατά τη λειτουργία
τους. Χρησιμοποιούνται για την ηλεκτροδότηση είτε αστικών περιοχών είτε για
τη λειτουργία μεγάλων μονάδων με πολλές ενεργειακές απαιτήσεις.
3) Μεγάλης κλίμακας: Παράγουν περισσότερα από 20 MW ισχύος και
απαιτούν την κατασκευή μεγάλων φραγμάτων. Ένα από τα μεγαλύτερα
εργοστάσια αυτού του τύπου είναι αυτό που κατασκευάστηκε στο «φράγμα
Χούβερ» (Hoover dam) στο Κολοράντο των ΗΠΑ, το οποίο έχει ισχύ
2.000MW.
«Επί της κοίτης»: Σε αρκετές περιοχές του κόσμου υπάρχουν υδάτινα
ρεύματα με ταχεία αλλά και συνεχή ροή καθ' όλη τη διάρκεια του έτους,
πράγμα που καθιστά δυνατή την κατασκευή εργοστασίων απευθείας πάνω
στην κοίτη του ποταμού, χωρίς να υπάρχει, συνήθως, η ανάγκη κατασκευής
φράγματος. Το πλεονέκτημά τους είναι η πολύ μικρή περιβαλλοντική
παρέμβαση στις γύρω περιοχές και χωρίς να επηρεάζεται η ροή των υδάτων.
Μειονέκτημά τους είναι η παρεμπόδιση της ελεύθερης διακίνησης των
υδρόβιων ζώων (ψάρια κτλ).
Ο παραγόμενος ηλεκτρισμός εξαρτάται από την ποσότητα του νερού του
ταμιευτήρα ( τεχνητή λίμνη, μεγάλη δεξαμενή για την συγκέντρωση νερού
ύδρευσης ή άρδευσης ). Για το λόγο αυτό μόνο σε περιοχές με σημαντικές
βροχοπτώσεις, πλούσιες πηγές και κατάλληλη γεωλογική διαμόρφωση είναι
δυνατόν να κατασκευαστούν υδροηλεκτρικά έργα. Επίσης, τα υδροηλεκτρικά
εργοστάσια απαιτούν υψόμετρο (ύψος στάθμης νερού) τουλάχιστον 6 m. Ως
υψόμετρο ορίζουμε την απόσταση μεταξύ Γης - στάθμης του νερού και του
σημείου, όπου βρίσκεται ο υδροστρόβιλος. Πολλά χαμηλού υψομέτρου
φράγματα έχουν υψόμετρο όχι μεγαλύτερο από 30 m. Όμως, υπάρχουν και
ψηλά φράγματα, όπου το υψόμετρο είναι 30 m με 300 m. Τα υδροηλεκτρικά
εργοστάσια σήμερα χρησιμοποιούν μοντέρνες μεθόδους παραγωγής
ενέργειας ακριβώς όπως τα εργοστάσια που χρησιμοποιούν άνθρακα,

6. 6
πετρέλαιο ή πυρηνική ενέργεια. Η διαφορά είναι στο καύσιμο που
χρησιμοποιείται που στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι άλλο από το νερό.
Τµήµα εισόδου: Αρχίζει από τη σφαιρική βάνα στο άκρο του αγωγού
προσαγωγής και καταλήγει στο ή στα ακροφύσια τροφοδοσίας. Η ρύθµιση της
παροχής επιτυγχάνεται µέσω βελόνης,
η οποία µετακινείται κατά τον άξονα
του ακροφυσίου µέσω υδραυλικού,
συνήθως, συστήµατος. Πτερωτή: Φέρει
κατά την περιφέρεια σκαφίδια
(συνήθως µεταξύ 20 και 22),
κατασκευάζεται από ανοξείδωτο
χάλυβα και είτε ολόσωµη, είτε τα
σκαφίδια είναι ανεξάρτητα και
προσαρµόζονται στην πτερωτή µέσω
κοχλίωσης και κωνικής ασφάλειας. Τµήµα εξόδου: Οδηγεί το νερό που πέφτει
από την πτερωτή στη διώρυ Είναι στρόβιλος µικτού τύπου ροής µε ακτινική
εισαγωγή νερού και αξονική εκροή. Χρησιµοποιείται για πιεζοµετρικά φορτία
µεταξύ 10 m και 150 m. Το νερό εισέρχεται στη σπείρα, ρέει µεταξύ των
σταθερών κατευθυντήριων βανών και στη συνέχεια εισέρχεται στον κινητήρα.
Ο κινητήρας αποτελείται από καµπύλα πτερύγια, είναι εντελώς βυθισµένος
στο νερό και τόσο η πίεση όσο και η ταχύτητα του νερού µειώνονται από την
είσοδο στην έξοδο. Το νερό εκφορτίζεται διαµέσου µιας εξόδου από το κέντρο
του στροβίλου. Francis (για ύψη πτώσης < 150 m).
Υδροηλεκτρικά έργα και αειφόρος ανάπτυξη
Υπάρχει µεγάλη δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης υδροηλεκτρικών
σταθµων. Η υδροηλεκτρική παραγωγή είναι πολύ στενά συνδεδεµένη αφενός
µε τη διαχείριση υδάτων και αφετέρου µε την παραγωγή ανανεώσιµης
ενέργειας. Έτσι έχει έναν µοναδικό ρόλο να συµβάλλει σε αειφόρο ανάπτυξη
µέσα σε έναν πλανήτη όπου 1,6 δις ανθρώπων δεν έχουν δυνατότητα
ηλεκτροδότησης και 1,1 δις ανθρώπων δεν έχουν επαρκή ποσότητα πόσιµου
ύδατος. Πώς µπορεί να συγκεράσει η ανθρωπότητα την κοινωνικοοικονοµική
ανάπτυξη, χωρίς να προκαλέσει πρόσθετες περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις;
Αυτός είναι ο δύσκολος στόχος και όλοι συµφωνούν ότι η χρήση των πόρων
παγκοσµίως θα πρέπει να γίνεται µε γνώση, σύνεση και ευθύνη των
επιπτώσεων σε παγκόσµια κλίµακα. Η σύσκεψη κορυφής για την αειφόρο
ανάπτυξη (World Summit on Sustainable Development – WSSD), που έλαβε
χώρα στο Γιοχάνεσµπουργκ το 2002, κατέληξε ότι η υδροηλεκτρική
παραγωγή, ανεξαρτήτως µεγέθους, αποτελεί σηµαντικό µοχλό για την αύξηση
της συµµετοχής των ανανεωσίµων πηγών ενέργειας στον διεθνή ενεργειακό
χάρτη.
Η Υδροηλεκτρική Ενέργεια στην Ελλάδα
Στη δυτική και βόρεια Ελλάδα υπάρχει
ιδιαίτερα πλούσιο δυναµικό υδατοπτώσεων λόγω
της διαµόρφωσης λεκανών απορροής και των
σηµαντικών βροχοπτώσεων. Η συνολική
εγκατεστηµένη ισχύς είναι 3.060 MW. Η Μέση
Ετήσια Παραγωγή Ενέργειας είναι 4.000-5.000
GWh.
Η µέση συνεισφορά στην παραγωγή

7. 7
ηλεκτρικής ενέργειας είναι 8 - 10%. Η ενέργεια που προέρχεται από ΥΗΣ
καλύπτει ηλεκτρικά φορτία αιχµής. Τα τρία µεγαλύτερα υδροηλεκτρικά έργα
είναι στα Κρεµαστά (437 MW), στο Θησαυρό (384 MW) και στο Πολύφυτο
(375 MW).
Το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό έργο στην Ελλάδα
Το υδροηλεκτρικό φράγμα Καστρακίου κατασκευάστηκε το 1969. Είναι
το δεύτερο κατά σειρά φράγμα του Αχελώου. Το ύψος του φράγματος είναι 95
μέτρα και το μήκος του 530 μέτρα. Με την κατασκευή του φράγματος
δημιουργήθηκε η τεχνητή λίμνη του Καστρακίου.
Η Υδροηλεκτρική Ενέργεια ανά τον κόσμο
Η υδροκίνηση είναι η παλαιότερη μορφή ανανεώσιμης πηγής ενέργειας
στις ΗΠΑ, με ιστορία άνω των 140 ετών: εξαιρουμένων των πολύ μικρών
έργων, ο πρώτος υδροστρόβιλος (waterturbine) κατασκευάστηκε το 1869
στον ποταμό ClaverackCreek στο Stotville της Νέας Υόρκης. Το 1882, ο
πρώτος σύγχρονος υδροηλεκτρικός σταθμός, που τροφοδοτούσε με ρεύμα
δύο εργοστάσια και ένα σπίτι, εγκαινιάστηκε στο Appleton του Wisconsin.
Τέλος, το 1898 λειτούργησε στο Mechanicville της Νέας Υόρκης -επί του
ποταμού Hudson- ο παλαιότερος σταθμός παραγωγής υδροηλεκτρικής
ενέργειας από όσους υφίστανται σήμερα. Τον Ιούλιο, θα συμπληρώσει 112
έτη συνεχούς λειτουργίας και εμπορικής εκμετάλλευσης.
Σε παγκόσμιο επίπεδο και σε απόλυτους αριθμούς, οι ΗΠΑ είναι ο
τέταρτος μεγαλύτερος παραγωγός υδροηλεκτρικής ενέργειας, μετά από την
Κίνα, τον Καναδά και τη Βραζιλία. Σήμερα, η υδροηλεκτρική ενέργεια αποτελεί
τη δεύτερη σημαντικότερη μορφή ανανεώσιμης πηγής ενέργειας (ΑΠΕ) στις
ΗΠΑ, μετά τη βιομάζα, αντιπροσωπεύοντας, το 2008, το 34% της
κατανάλωσης ΑΠΕ, έναντι 53% της βιομάζας. Αποτελεί, επίσης, τη δεύτερη
σημαντικότερη εναλλακτική πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ
(6-7%), μετά την πυρηνική ενέργεια (19%). Για την ακρίβεια, σήμερα η
υδροηλεκτρική ενέργεια αποτελεί με διαφορά τη σημαντικότερη μορφή ΑΠΕ
στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρισμού, καλύπτοντας σχεδόν το 67% του
παραγόμενου ηλεκτρισμού από ΑΠΕ (2008). Εντούτοις, την πενταετία 2004-
2008 η παραγόμενη υδροηλεκτρική ενέργεια μειώθηκε.
Το μεγαλύτερο Υδροηλεκτρικό έργο
Ένα υδροηλεκτρικό φράγμα διπλάσιας ισχύος από το μεγαλύτερο στον
κόσμο – το Φράγμα των Τριών
Φαραγγιών, στην Κίνα – ενδέχεται να
ανεγερθεί μέσα στα επόμενα χρόνια
στην Αφρική. Εταιρείες από την
Ισπανία, την Κίνα και τη Νότια Κορέα
«ερίζουν» για την υλοποίηση του
φιλόδοξου έργου που, όπως όλα
δείχνουν, θα αρχίσει προς το τέλος του
2015, ωστόσο δεν λείπουν και οι
ενστάσεις.
Το φράγμα Inga 3, που στην πρώτη του φάση θα έχει ισχύ 4,800MW με
προοπτική δεκαπλασιασμού, πρόκειται να κατασκευαστεί στον ποταμό
Κονγκό, το βαθύτερο στον κόσμο, 230 χλμ. νοτιοδυτικά της Κινσάσα, ενώ

8. 8
εκτιμάται ότι θα στοιχίσει μεταξύ 9 δισ. και 14 δισ. δολαρίων. Σύμφωνα με
αξιωματούχους, η ανέγερσή του θα έχει ολοκληρωθεί έως το 2021.
Το έργο βρίσκεται στα χαρτιά εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια, όμως
η πολιτική αστάθεια σε συνδυασμό με τις αντιδράσεις των τοπικών
κοινοτήτων και το τεράστιο κόστος του εμπόδιζαν την ανέγερση του
φράγματος που θα μπορούσε να ανακουφίσει μια μεγάλη περιοχή από τις
ελλείψεις ηλεκτρισμού, οι οποίες λειτουργούν ως τροχοπέδη για την
οικονομική ανάπτυξη της ηπείρου.
Στα τέλη Μαΐου, η Παγκόσμια Τράπεζα άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο
διοχέτευσης 50 εκ. δολαρίων «για την
προετοιμασία και την ανάπτυξη του
έργου», ενώ παρόμοια δέσμευση
ανέλαβε και η Αφρικανική Αναπτυξιακή
Τράπεζα. Επιπλέον, η Νότια Αφρική
συμφώνησε να αγοράσει περίπου το
μισό ηλεκτρικό ρεύμα που θα παράγει ο
σταθμός, παρά το γεγονός ότι η τεράστια
απόσταση συνεπάγεται σημαντικές
απώλειες. Σε μια προσπάθεια να
περιοριστούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του έργου, το Inga 3 προβλέπει
την εκτροπή τμήματος του ποταμού μέσω ενός καναλιού, κατά μήκος του
οποίου θα χτιστεί ένα φράγμα 1,6 χλμ. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι, σε
πλήρη λειτουργία, το φράγμα θα μπορούσε να καλύπτει τις ενεργειακές
ανάγκες έως και 500 εκ. αφρικανικών νοικοκυριών.Οι πολέμιοί του ωστόσο
επισημαίνουν ότι αποτελεί λάθος όχημα ανάπτυξης σε μια ήπειρο που δεν
διαθέτει τις κατάλληλες υποδομές διανομής μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας
που παράγονται από τη μία πηγή. Επιπλέον, υποστηρίζουν ότι αυτοί που το
χρειάζονται περισσότερο, δηλαδή οι ίδιοι οι κάτοικοι του Κονγκό, δεν θα
επωφεληθούν από αυτό, καθώς η χώρα δεν διαθέτει εθνικό δίκτυο
ηλεκτροδότησης ούτε σκοπεύει να αναπτύξει.
Η Κίνα θέτει ορόσημα στις μεγάλες κατασκευές και αποδεικνύει ότι
μπορεί να κάνει κατασκευαστικά θαύματα. Ένα από αυτά, είναι το Φράγμα
των Τριών Φαραγγιών, ένα φράγμα που ολοκληρώθηκε πολύ πρόσφατα
καθώς έθεσε σε κίνηση τις τελευταίες 32 γεννήτριές του τις προηγούμενες
μέρες. Το Φράγμα είναι το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό project του κόσμου,
στον ποταμό Yangtze, στην επαρχεία Hubei.Το φράγμα έχει κατασκευαστεί
προκειμένου να συγκεντρώνει το νερό του ποταμού και να εμποδίζει τις
πλημμύρες στην περιοχή, τις εποχές που η στάθμη του ποταμού ανεβαίνει.
Έχει την ικανότητα να αποθηκεύει 26
χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού το
δευτερόλεπτο, θέτοντας έτσι υπό
έλεγχο τον ποταμό Yangtze.Πέρα,
όμως, από τον έλεγχο της στάθμης του
ποταμού, το φράγμα είναι αυτή τη
στιγμή το μεγαλύτερο πρόγραμμα παραγωγής «καθαρής» ενέργειας. Η
λειτουργία του ξεκίνησε το 2003 και αρχικά κόστισε 22,5 δισεκατομμύρια
δολάρια. Η δυνατότητα παραγωγής ενέργειας από τις γεννήτριες του
φράγματος φτάνει τα 22,5 εκατομμύρια κιλοβάτ, όσο δηλαδή, η παραγωγή σε
ενέργεια 15 πυρηνικών εργοστασίων.Η τεχνητή λίμνη που δημιουργήθηκε

9. 9
στην περιοχή από το Φράγμα των Τριών Φαραγγιών, έχει διάμετρο 600
χιλιομέτρων και δημιούργησε ένα καινούριο οικοσύστημα στην περιοχή. Κατά
την διάρκεια των πρόσφατων πλημμυρών στην Κίνα, που κόστισαν τη ζωή σε
περισσότερους από 100 ανθρώπους, το Φράγμα αποδείχτηκε πολύτιμο
εργαλείο στην αποφυγή καταστροφής ακόμα περισσότερων περιουσιών από
τον ποταμό Yangtze. Η αξιοποίηση του μικρού υδροδυναμικού γνωρίζει
παγκοσμίως μία άνθηση που συμβαδίζει με το γενικότερο ενδιαφέρον για την
αξιοποίηση όλων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Word Energy Council για το 1997
βρίσκονται σε λειτουργία ανά την υφήλιο μικρά υδροηλεκτρικά συνολικής
εγκατεστημένης ισχύος της τάξεως των 40.656 MW, ενώ βρίσκονται στη φάση
κατασκευής ή του τελικού προγραμματισμού μικρά Υ.Η.Ε συνολικής
εγκατεστημένης ισχύος της τάξεως των 23.510 MW. Εξάλλου, ο οργανισμός
International Energy Agency προβλέπει ότι μέχρι τα τέλη του 2005 θα έχουν
ενταχθεί επιπλέον ισχύς της τάξεως των 8.000 MW από μικρά Υ.Η.Ε, ενώ
μέχρι το 2010 η επί πλέον ισχύς από μικρά Υ.Η.Ε. θα φθάσει τα 20.000 MW.
Η πραγματικότητα αυτή και οι προβλέψεις έχουν τεράστιο ενδιαφέρον όχι
μόνο για τα ποσά της ενέργειας που παραχθούν από μία ανανεώσιμη πηγή
ενέργειας αλλά από τον κύκλο εργασιών που αντιστοιχεί στον αντίστοιχο
ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό.
Η εγκατάσταση ανάπτυξης το 1997 των μικρών Υ.Η.Ε αναφέρονται
παρακάτω σε χώρες με συνολική εγκατεστημένη ισχύ μικρών Υ.Η.Ε
μεγαλύτερη των 150 MW:
Αυστρία 193, Βουλγαρία 155, Βραζιλία 928, Γαλλία 3.000, Γερμανία 327,
Ελβετία 1187, Η.Π.Α 4198, Ιαπωνία 3329, Ινδία 243, Ισπανία 1200, Ιταλία
2344, Καναδάς 897, Κίνα 15055, Νορβηγία 1048, Πολωνία 250, Ρουμανία
401, Σερβία 443, Σουηδία 320, Τουρκία 152, Τσεχία 197, Φινλανδία 420.
Η αξιοποίηση των μικρών υδατοπτώσεων της χώρας μας υστερεί
σημαντικά σε σύγκριση με την αξιοποίηση των μεγάλων υδατοπτώσεων η
οποία ήταν και είναι έργο που έχει αναλάβει η Δ.Ε.Η. όσο και σε σύγκριση με
όλες τις χώρες της Ευρώπης. Συγκεκριμένα βρίσκονται σε λειτουργία περί τα
12 μικρά Υ.Η.Ε., συνολικής ισχύος 40,6 MW (στοιχεία 1998) από τα οποία τα
9 ανήκουν στην ΔΕΗ, τα 3 ανήκουν σε Κοινοτικές Επιχειρήσεις, χωρίς να
συμπεριλαμβάνονται τα μικρά Υ.Η. της Αθωνικής Χερσονήσου που ανήκουν
σε μοναστήρια ( ισχύος της τάξεως από 12 ως 90 KW ).
Η κατάσταση αυτή είναι γνωστή σε όλους καθώς και οι λόγοι της
υστέρησης. Έτσι, η χώρα μας καλείται,
χάρη στο ευνοϊκό καθεστώς που ισχύει
μέχρι σήμερα, να καλύψει το κενό που
δημιουργήθηκε τις περασμένες
δεκαετίες. Φυσικά θα πρέπει πρώτα να
απαντηθεί το ερώτημα του πόση είναι
η ενέργεια που θα μπορούσε να
παραχθεί ετησίως από την
οικονομοτεχνικά ορθολογική
αξιοποίηση των μικρών
υδατοπτώσεων του Ελληνικού χώρου (με τις σημερινές επικρατούσες
οικονομικές συνθήκες). Η εκτίμηση αυτή είναι πολύ δύσκολη λόγω της
ιδιαιτερότητας των μικρών Υ.Η.Ε. και της ανομοιόμορφης κατανομής τους. Για

10. 10
την εκτίμηση αυτή κάθε ποταμός ή παραπόταμος πρέπει να εξετασθεί
χωριστά, να ληφθούν υπόψη οι τοπικές ιδιομορφίες και διαμορφώσεις να
γίνουν υδρολογικές μετρήσεις και εκτιμήσεις, αν καταγραφούν άλλες χρήσεις
των υδάτων, δηλ. να αναλυθεί κάθε θέση χωριστά. Επειδή η εργασία αυτή
απαιτεί τεράστια μέσα και χρόνο δεν είναι δυνατόν να δοθεί μία ακριβής
αποτύπωση του μικρού υδροδυναμικού στον Ελληνικό χώρο.
Ενεργειακή Επάρκεια
Η ενεργειακή επάρκεια ίσως να αποτελεί το ύψιστο αγαθό / συμφέρον το
οποίο επιδιώκουν να εξασφαλίσουν οι κυβερνήσεις, οι μεγάλες εταιρίες, οι
χώρες. Τα αποθέματα και οι τιμές των καυσίμων, έχουν γίνει η αιτία
συγκρούσεων και πολέμων, συμφωνιών και πολιτικών χειρισμών. Οι
διάφορες μορφές άνθρακα ( κάρβουνο, λιγνίτης ), το πετρέλαιο και το φυσικό
αέριο χρησιμοποιούνται για την παραγωγή σχεδόν του 90% της ενέργειας
παγκοσμίως και συνολικά η χρήση τους δεν προβλέπεται να μειωθεί
σημαντικά στο μέλλον, όσο αυξάνεται η ζήτηση ενέργειας. Παρά την ανησυχία
των κυβερνήσεων για την ενεργειακή τους επάρκεια, την συμβολή του CO2
στην κλιματική αλλαγή και την υιοθέτηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών
ενέργειας, οι προβλέψεις για έναν χρονικό ορίζοντα 20ετίας, εμφανίζουν
αύξηση σε όλες ανεξαιρέτως τις μορφές ενέργειας, όπως δείχνει το πιο κάτω
διάγραμμα. Η ζήτηση για ενέργεια προβλέπεται οτι θα αυξηθεί, ιδιαίτερα από
αναπτυσσόμενες χώρες μη - μέλη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας
και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), μέλος του οποίου είναι η Ελλάδα, στην πορεία τους
προς την εντατικοποίηση της βιομηχανικής παραγωγής, σε αντίθεση με τις
χώρες – μέλη των οποίων η ανάπτυξη δεν αναμένεται να επανέλθει στα
επίπεδα πριν την οικονομική κρίση, ως ένα βαθμό σκοπίμως.
Πίνακας: Μίγμα Καυσίμου Παραγωγής Ενέργειας, Ελλάδα 2013
Ανάλυση Παραγωγής &
Διασυνδέσεων
Διασυνδεδεμένο
Σύστημα
Μη - Διασυνδεδεμένο
Σύστημα
Λιγνιτική 45,80%
Πετρελαική 81,75%
Φυσικού Αερίου 23,96%
Υδροηλεκτρική 11,12%
Ανανεώσιμες Πηγές
Ενέργειας
14,97% 18,25%
Διασυνδέσεις 4,15%
Σύνολο 100% 100%
Μελλοντική ανάπτυξη της Υδροηλεκτρικής Ενέργειας
Οι πιέσεις για τον περιορισµό των εκποµπών CO2 και οι σοβαρές
κλιµατικές αλλαγές σε παγκόσµια κλίµακα, επανέφεραν στην επικαιρότητα τα
υδροηλεκτρικά έργα. Πολλές χώρες µε µακρά παράδοση στην υδροηλεκτρική
παραγωγή και µε σηµαντική ανάπτυξη του υδροδυναµικού τους, σχεδιάζουν
αναβαθµίσεις των λειτουργούντων, ενώ καινούργια υδροηλεκτρικά έργα
σχεδιάζονται µε ταχύτατους ρυθµούς.

11. 11
Πηγές & Βιβλιογραφία
1) Ιστοσελίδα: www.. microhydropower. Κεντρικά Θέματα, Ιστορική Αναδρομή.
6) Ιστοσελίδα: el.wikipedia.org.Υδροηλεκτρική Ενέργεια.
7) Ιστοσελίδα: All-about-energy.gr. Υδραυλική Ενέργεια, Διαχείριση Ενέργειας.
8) Ιστοσελίδα: climatechangeplanet.wordpress.com. Ενεργειακή Επάρκεια.
9) Nuelle Eckley Selin. Encyclopaedia Britannica. Encyclopaedia Britannica,
2014.