Recommended
More Related Content
Similar to Οδυσσέας Ελύτης.pptx
Similar to Οδυσσέας Ελύτης.pptx (20)
More from πεντάλ σχολικό
More from πεντάλ σχολικό (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (15)
Οδυσσέας Ελύτης.pptx
- 3. Χαρακτηριστικά ποίησής του Θέματα: γυναίκα/έρωτας, φύση, πίστη στη φαντασία και το συναίσθημα έναντι της λογικής, θρησκεία, πατρίδα/παράδοση/γλώσσα Τρόποι/τεχνικές: ανατροπή, ανάμειξη στοιχείων, τόλμη/ελευθερία αλλά και πειθαρχία «...Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ Για να σε κοιμηθώ παράνομα Και να βρίσκω βαθιά στην αγκαλιά σου... » « Θα καρώ Μοναχός * των θαλερών πραγμάτων Εικονίσματα θα * ’χω τ’ άχραντα κορίτσια » « ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ήλιε νοητέ * και μυρσίνη συ δοξαστική μη παρακαλώ σας μη * λησμονάτε τη χώρα μου » « ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ μου έδωσαν ελληνική∙ το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου. » « Κάπου ανάμεσα Τρίτη και Τετάρτη πρέπει να παράπεσε η αληθινή σου μέρα. »
- 4. Η Μαρίνα των βράχων (σελ. 252) Τίτλος : ηρωίδα → χαρακτηριστικά; (λατινική λέξη marina= θαλασσινή) Άλλα στοιχεία: πχ χαρακτήρας, ηλικία
- 5. Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη –Μα πού γύριζες Ολημερίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας Αετοφόρος άνεμος γύμνωσε τους λόφους Γύμνωσε την επιθυμία σου ως το κόκαλο
- 6. 5 Κι οι κόρες των ματιών σου πήρανε τη σκυτάλη της Χίμαιρας Ριγώνοντας μ' αφρό τη θύμηση! Πού είναι η γνώριμη ανηφοριά του μικρού Σεπτεμβρίου Στο κοκκινόχωμα όπου έπαιζες θωρώντας προς τα κάτω Τους βαθιούς κυαμώνες των άλλων κοριτσιών 10 Τις γωνιές όπου οι φίλες σου άφηναν αγκαλιές τα δυοσμαρίνια*
- 7. –Μα πού γύριζες; Ολονυχτίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας Σου 'λεγα να μετράς μες στο γδυτό νερό τις φωτεινές του μέρες Ανάσκελη να χαίρεσαι την αυγή των πραγμάτων 15 Ή πάλι να γυρνάς κίτρινους κάμπους Μ' ένα τριφύλλι φως στο στήθος σου ηρωίδα ιάμβου*
- 8. Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη Κι ένα φόρεμα κόκκινο σαν το αίμα Βαθιά μες στο χρυσάφι του καλοκαιριού 20 Και τ' άρωμα των γυακίνθων –Μα πού γύριζες
- 9. Κατεβαίνοντας προς τους γιαλούς τους κόλπους με τα βότσαλα Ήταν εκεί ένα κρύο αρμυρό θαλασσόχορτο Μα πιο βαθιά ένα ανθρώπινο αίσθημα που μάτωνε Κι άνοιγες μ' έκπληξη τα χέρια σου λέγοντας τ' όνομά του 25 Ανεβαίνοντας ανάλαφρα ως τη διαύγεια των βυθών Όπου σελάγιζε ο δικός σου ο αστερίας*.
- 10. Άκουσε ο λόγος είναι των στερνών η φρόνηση Κι ο χρόνος γλύπτης των ανθρώπων παράφορος Κι ο ήλιος στέκεται από πάνω του θηρίο ελπίδας 30 Κι εσύ πιο κοντά του σφίγγεις έναν έρωτα Έχοντας μια πικρή γεύση τρικυμίας στα χείλη. Δεν είναι για να λογαριάζεις γαλανή ως το κόκαλο άλλο καλοκαίρι, Για ν' αλλάξουνε ρέμα τα ποτάμια Και να σε πάνε πίσω στη μητέρα τους, 35 Για να ξαναφιλήσεις άλλες κερασιές Ή για να πας καβάλα στο μαΐστρο
- 11. Στυλωμένη στους βράχους δίχως χτες και αύριο. Στους κινδύνους των βράχων με τη χτενισιά της θύελλας Θ' αποχαιρετήσεις το αίνιγμά σου.
- 12. Σχέση ποιητικού υποκειμένου με ηρωίδα; Έχεις μια γεύση... –Μα πού γύριζες μοτίβα που αποκαλύπτουν χαρακτηριστικά ηρωίδας αλλά και συναισθήματα ποιητή [με το β’ ενικό και την ερώτηση = φανταστικός διάλογος] «Δεν είναι για να λογαριάζεις γαλανή ως το κόκαλο άλλο καλοκαίρι» «Θ' αποχαιρετήσεις το αίνιγμά σου» = τέλος εφηβείας
- 13. Υπερρεαλιστικό χαρακτηριστικό φράση ποιήματος 1. παράλογο στοιχείο α. Αετοφόρος άνεμος... γύμνωσε την επιθυμία σου ως το κόκαλο 2. αντιποιητική λέξη β. θηρίο ελπίδας 3. απρόσμενος συνδυασμός λέξεων γ. Δεν είναι για να λογαριάζεις γαλανή ως το κόκαλο 4. εντυπωσιακή εικόνα ή τολμηρή μεταφορά δ. γδυτό νερό ...χτενισιά της θύελλας αντιστοιχίστε
- 14. Χαρακτηριστικά εικόνων Ελύτη (σελ. 254) Ο ποιητής, επηρεασμένος από τις αρχές του υπερρεαλισμού, στηρίζεται βασικά στο υλικό των λέξεων και των εικόνων. Κύριο χαρακτηριστικό των λέξεων και των εικόνων, που χρησιμοποιεί, είναι η συναισθηματική φόρτιση (πχ «θύμηση... φωτεινές μέρες... πικρή γεύση» ) και, πολλές φορές, η ασάφεια. Αντλεί το υλικό των λέξεων και των εικόνων από τη φύση. → ταύτιση ανθρώπου-φύσης: «Μαρίνα των βράχων», «έχεις γεύση τρικυμίας», «γαλανή ως το κόκαλο» Παραθέτει τις εικόνες ακολουθώντας περισσότερο τους συνειρμούς, που η μνήμη και το συναίσθημα του επιβάλλουν. πχ στίχοι 33-36: ποτάμια → κερασιές → μαΐστρος
- 15. Γέννηση της μέρας ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ
- 16. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Με ενδεικτικά στοιχεία από το ποίημα απαντήστε σύντομα α. Σε ποιο πρόσωπο απευθύνεται ο ποιητής; β. Τι νιώθει γι’ αυτό το πρόσωπο και ποια χαρακτηριστικά του τονίζει; 2. α. Ποιο εκφραστικό μέσο εντοπίζετε στους στίχους; «Κι η μέρα χώριζε από το κορμί σου, ανέβαινε, άνοιγε, μεγάλη ευχή πάνω στα ηλιοτρόπια». β. Τι θέλει να εκφράσει μ’ αυτό το μέσο ο ποιητής;
- 17. Όταν η μέρα τεντωθεί από το κοτσάνι της κι ανοίξει όλα τα χρώματα πάνω στη γη Όταν ο ήλιος κολυμπήσει σαν ποτάμι σ' έναν κάμπο αθέριστο Και τρέξει ένα πανί βοσκόπουλο των μελτεμιών μακριά Πάντα η στολή σου είναι στολή νησιού είναι μύλος που γυρίζει ανάποδα τα χρόνια Τα χρόνια που έζησες και που τα ξαναβρίσκω να πονούν στο στήθος μου τη ζωγραφιά τους Η μια βερικοκιά σκύβει στην άλλη και το χώμα πέφτει από την αγκαλιά του ξυπνητού νερού Κι από σταλαγματιά σε φύλλο κι από φύλλο σε άγαλμα όσο πάει και πιο πολύ μεταμορφώνεται ο καιρός Παίρνει τα πράγματα που σε θυμίζουν κι όσο πάει και πιο πολύ τα συγγενεύει μες στον έρωτά μου Ο ίδιος πόθος ξαναϋφαίνεται Ο κορμός όλος φλέγεται του δέντρου του ήλιου της καλής καρδιάς Έτσι σε βλέπω ακόμη στην αχτίδα της αιώνιας μέρας Ν' ακούς το χτυποκάρδι της στεριάς Η γέννηση δεν άλλαξε ούτε μια χαρά σου Άφηνες μια μεγάλη νύφη αφρού ανεβαίνοντας Τίναζες το κεφάλι σου σαπουνισμένο από την πρωινή ομορφιά Η αιθρία πλάταινε τα μάτια σου Δεν ήταν αίνιγμα που να μη σβήνει πια που να μη γίνεται καπνός σε στόμα αιόλου Άλλαζες με τα χέρια σου τις εποχές Βάζοντας χιόνια και βροχές, λουλούδια, θάλασσες Κι η μέρα χώριζε από το κορμί σου, ανέβαινε, άνοιγε, μεγάλη ευχή πάνω στα ηλιοτρόπια.
- 18. Όταν η μέρα τεντωθεί από το κοτσάνι της κι ανοίξει όλα τα χρώματα πάνω στη γη Όταν ο ήλιος κολυμπήσει σαν ποτάμι σ' έναν κάμπο αθέριστο Και τρέξει ένα πανί βοσκόπουλο των μελτεμιών μακριά Πάντα η στολή σου είναι στολή νησιού είναι μύλος που γυρίζει ανάποδα τα χρόνια Τα χρόνια που έζησες και που τα ξαναβρίσκω να πονούν στο στήθος μου τη ζωγραφιά τους Η μια βερικοκιά σκύβει στην άλλη και το χώμα πέφτει από την αγκαλιά του ξυπνητού νερού Κι από σταλαγματιά σε φύλλο κι από φύλλο σε άγαλμα όσο πάει και πιο πολύ μεταμορφώνεται ο καιρός Παίρνει τα πράγματα που σε θυμίζουν κι όσο πάει και πιο πολύ τα συγγενεύει μες στον έρωτά μου Ο ίδιος πόθος ξαναϋφαίνεται Ο κορμός όλος φλέγεται του δέντρου του ήλιου της καλής καρδιάς Έτσι σε βλέπω ακόμη στην αχτίδα της αιώνιας μέρας Ν' ακούς το χτυποκάρδι της στεριάς Η γέννηση δεν άλλαξε ούτε μια χαρά σου Άφηνες μια μεγάλη νύφη αφρού ανεβαίνοντας Τίναζες το κεφάλι σου σαπουνισμένο από την πρωινή ομορφιά Η αιθρία πλάταινε τα μάτια σου Δεν ήταν αίνιγμα που να μη σβήνει πια που να μη γίνεται καπνός σε στόμα αιόλου Άλλαζες με τα χέρια σου τις εποχές Βάζοντας χιόνια και βροχές, λουλούδια, θάλασσες Κι η μέρα χώριζε από το κορμί σου, ανέβαινε, άνοιγε, μεγάλη ευχή πάνω στα ηλιοτρόπια.
- 19. «Ο ποιητής φαίνεται να απευθύνει το ποίημα στην αγαπημένη του. Από την φράση " τα χρόνια που έζησες και που τα ξαναβρίσκω να πονούν στο στήθος μου τη ζωγραφιά τους" φαίνεται πως την φέρνει στη θύμηση του και αναπολεί τις στιγμές μαζί της. Επιπλέον μέσα από τις φράσεις "συγγενεύει μες στον έρωτά μου" και "ο ίδιος πόθος ξαναϋφαίνεται", μπορούμε να δούμε πως την αγαπούσε πολύ και παρόλο που έχουν περάσει χρόνια, τα συναισθήματα του για εκείνη δεν χάνονται. Στη συνέχεια, τονίζει ιδιαίτερα την ομορφιά της, όπως φαίνεται από την φράση "τίναζες το κεφάλι σου σαπουνισμένο από την πρωινή ομορφιά". Φαίνεται πως, εκτός από τον έρωτα που έτρεφε για εκείνη, θαύμαζε πολύ και τα εξωτερικά της χαρακτηριστικά, όπως τα μάτια της που αναφέρονται στο κείμενο. Ακόμη, με την μεταφορική φράση "άλλαζες με τα χέρια σου τις εποχές" φαίνεται να της αποδίδει ιδιαίτερη δύναμη όσο αφορά τις μεταβολές της φύσης. Έτσι θέλει να μας τονίσει την σημαντικότητα της κοπέλας αυτής για την ζωή του»
- 20. «Ο ποιητής απευθύνεται στη μητέρα φύση και φαίνεται να είναι ιδιαίτερα μαγεμένος με τις ομορφιές της ( όλα τα χρώματα πάνω στη γη, ο ήλιος σαν ποτάμι σε έναν κάμπο αθέριστο, η μια βερικοκιά σκύβει στην αλλη, από σταλαγματιά σε φύλλο, κλπ) καθώς και με τον τρόπο που εκείνη χειρίζεται κάθε φυσικό φαινόμενο, που αλλάζει τις εποχές, που διατηρεί την ομορφιά της παρά τις αλλαγές που φέρνουν οι εποχές( η γέννηση δεν άλλαξε ούτε μια χαρά σου)»
- 21. Κι η μέρα χώριζε από το κορμί σου, ανέβαινε, άνοιγε, μεγάλη ευχή πάνω στα ηλιοτρόπια. = μεταφορά, εικόνα, προσωποποίηση «Κινητική εικόνα μέσα από την οποία ο ποιητής επιδιώκει να μας δείξει την όψη της κοπέλας και να μας μεταφέρει όσο το δυνατόν πιο έντονα τα χαρακτηριστικά της, αλλά και τα συναισθήματα του για εκείνη. Με αυτόν τον τρόπο προσθέτει ζωντάνια και παραστατικότητα στο κείμενο» «...ήλπιζε πως η ευχή που κάνει κάθε βράδυ σε αυτή το πρωί να εκπληρωθεί πάνω από τα ηλιοτρόπια που τα συμβολίζει ως την ελπίδα» «εννοεί την ψυχή της που τόσο αγνή και ξέγνοιαστη προσδίδει τόση ενέργεια που είναι σαν ευχή και δίνει ενέργεια στα ηλιοτρόπια να ανθίσουν» «Ο ποιητής με την προσωποποίηση της μέρας εκφράζει τον θαυμασμό του για το πως ο ήλιος ανατέλλει και σιγά σιγά χωρίζεται από τη γη( η μέρα χώριζε από το κορμί σου) και όσο ανεβαίνει φωτίζεται όλο και περισσότερο η γη»
- 22. ΕΡΩΤΙΚΟΣ ΕΛΥΤΗΣ
- 23. Πενθώ τον ήλιο και πενθώ τα χρόνια που έρχονται Χωρίς εμάς και τραγουδώ τ’ άλλα που πέρασαν Εάν είναι αλήθεια Μιλημένα τα σώματα και οι βάρκες που έκρουσαν γλυκά Οι κιθάρες που αναβόσβησαν κάτω από τα νερά Τα “πίστεψέ με” και τα “μη” Μια στον αέρα, μια στη μουσική Τα δυό μικρά ζώα, τα χέρια μας Που γύρευαν ν’ ανέβουνε κρυφά το ένα στο άλλο
- 24. Έτσι μιλώ για σένα και για μένα Επειδή σ’ αγαπώ και στην αγάπη ξέρω Να μπαίνω σαν Πανσέληνος Από παντού, για το μικρό το πόδι σου μες στ’ αχανή σεντόνια Να μαδάω γιασεμιά – κι έχω τη δύναμη Αποκοιμισμένη, να φυσώ να σε πηγαίνω Μεσ’ από φεγγερά περάσματα και κρυφές της θάλασσας στοές Υπνωτισμένα δέντρα με αράχνες που ασημίζουνε.
- 25. Ακουστά σ’ έχουν τα κύματα Πώς χαιδεύεις, πώς φιλάς Πώς λες ψιθυριστά το “τι” και το “ε” Τριγύρω στο λαιμό στον όρμο Πάντα εμείς το φως κι η σκιά Πάντα εσύ τ’ αστεράκι και πάντα εγώ το σκοτεινό πλεούμενο Πάντα εσύ το λιμάνι κι εγώ το φανάρι το δεξιά Το βρεγμένο μουράγιο και η λάμψη επάνω στα κουπιά Ψηλά στο σπίτι με τις κληματίδες Τα δετά τριαντάφυλλα, το νερό που κρυώνει Πάντα εσύ το πέτρινο άγαλμα και πάντα εγώ η σκιά που μεγαλώνει Το γερτό παντζούρι εσύ, ο αέρας που το ανοίγει εγώ Επειδή σ’ αγαπώ και σ’ αγαπώ Πάντα εσύ το νόμισμα κι εγώ η λατρεία που το Εξαργυρώνει.
- 26. Πουθενά δεν πάω, μ’ ακούς Ή κανείς ή κι δυο μαζί, μ΄ακούς Το λουλούδι αυτό της καταιγίδας και, μ’ ακούς Της αγάπης Μια για πάντα το κόψαμε, μ’ ακούς Και δε γίνεται ν’ ανθίσει αλλιώς, μ’ ακούς Δεν υπάρχει το χώμα, δεν υπάρχει ο αέρας Που αγγίξαμε, ο ίδιος, μ’ ακούς Και κανείς κηπουρός δεν ευτύχησε σ’ άλλους καιρούς Από τόσον χειμώνα κι από τόσους βοριάδες, μ’ ακούς Να τινάξει λουλούδι, μόνο εμείς, μ’ ακούς Μεσ’ στη μέση της θάλασσας Από μόνο το θέλημα της αγάπης, μ’ ακούς Ανεβάσαμε ολόκληρο νησί, μ’ ακούς Με σπηλιές και με κάβους κι ανθισμένους γκρεμούς Άκου, άκου Ποιός μιλεί στα νερά και ποιός κλαίει – ακούς; Ποιός γυρεύει τον άλλο, ποιός φωνάζει – ακούς; Είμ’ εγώ που φωνάζω κι είμ’ εγώ που κλαίω, μ’ ακούς Σ΄αγαπώ, σ’ αγαπώ, μ’ ακούς.
- 27. Στόν Παράδεισο έχω σημαδέψει ένα νησί Απαράλλαχτο εσύ κι ένα σπίτι στή θάλασσα Μέ κρεβάτι μεγάλο καί πόρτα μικρή Έχω ρίξει μές στ’άπατα μιάν ηχώ Νά κοιτάζομαι κάθε πρωί που ξυπνώ Νά σέ βλέπω μισή να περνάς στό νερό και μισή να σε κλαίω μές στόν Παράδεισο.
- 28. «Άξιον Εστί» Εικόνα Παναγίας και ύμνος Ποιητική συλλογή του Ελύτη (1959): Ανήκει στην ώριμη περίοδο της ποίησής του. Γράφτηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Αποτελεί έναν ύμνο και ταυτόχρονα θρήνο για τα δεινά της χώρας. Ο ΕΛΥΤΗΣ ΩΣ «ΕΘΝΙΚΟΣ» ΠΟΙΗΤΗΣ
- 29. ΓΥΡΙΣΑ τα μάτια * δάκρυα γιομάτα κατά το παραθύρι Και κοιτώντας έξω * καταχιονισμένα τα δέντρα των κοιλάδων Αδελφοί μου, είπα * ως κι αυτά μια μέρα κι αυτά θα τ’ ατιμάσουν Προσωπιδοφόροι * μες στον άλλο αιώνα τις θηλιές ετοιμάζουν Δάγκωσα τη μέρα * και δεν έσταξε ούτε σταγόνα πράσινο αίμα Φώναξα στις πύλες * κι η φωνή μου πήρε τη θλίψη των φονιάδων Μες στης γης το κέντρο * φάνηκε ο πυρήνας* που όλο σκοτεινιάζει Κι η αχτίδα του ήλιου * γίνηκεν, ιδέστε ο μίτος* του Θανάτου! Απόσπασμα: σελ. 256 βιβλίου Περιεχόμενο του άσματος είναι η σκοτεινή νύχτα της δουλείας, η μαύρη περίοδος της Κατοχής. Στο φοβερό χειμώνα του 1941-42 ο ποιητής...
- 30. Ω πικρές γυναίκες * με το μαύρο ρούχο παρθένες και μητέρες Που σιμά στη βρύση * δίνατε να πιούνε στ’ αηδόνια των αγγέλων Έλαχε να δώσει * και σε σας ο Χάρος τη φούχτα του γεμάτη Μέσ’ απ’ τα πηγάδια * τις κραυγές τραβάτε Αδικοσκοτωμένων Τόσο δεν αγγίζουν * η φωτιά με το άχτι που πένεται* ο λαός μου Του Θεού το στάρι * στα ψηλά καμιόνια το φόρτωσαν και πάει Μες την έρμη κι άδεια * πολιτεία μένει το χέρι που μονάχα Με μπογιά θα γράψει * στους μεγάλους τοίχους ΨΩΜΙ ΚΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
- 31. Φύσηξεν η νύχτα * σβήσανε τα σπίτια κι είναι αργά στην ψυχή μου Δεν ακούει κανένας * όπου κι αν χτυπήσω η μνήμη με σκοτώνει Αδελφοί μου, λέει * μαύρες ώρες φτάνουν ο καιρός θα δείξει Των ανθρώπων έχουν * οι χαρές μιάνει τα σπλάχνα των τεράτων Γύρισα τα μάτια * δάκρυα γιομάτα κατά το παραθύρι Φώναξα στις πύλες * κι η φωνή μου πήρε τη θλίψη των φονιάδων Μες στης γης το κέντρο * φάνηκε ο πυρήνας που όλο σκοτεινιάζει Κι η αχτίδα του ήλιου * γίνηκεν, ιδέστε ο μίτος του Θανάτου!
- 32. ΑΣΚΗΣΗ Παρουσιάστε το νόημα της 3ης και της 4ης στροφής Ω πικρές γυναίκες * με το μαύρο ρούχο παρθένες και μητέρες Που σιμά στη βρύση * δίνατε να πιούνε στ’ αηδόνια των αγγέλων Έλαχε να δώσει * και σε σας ο Χάρος τη φούχτα του γεμάτη Μέσ’ απ’ τα πηγάδια * τις κραυγές τραβάτε Αδικοσκοτωμένων Τόσο δεν αγγίζουν * η φωτιά με το άχτι που πένεται* ο λαός μου Του Θεού το στάρι * στα ψηλά καμιόνια το φόρτωσαν και πάει Μες την έρμη κι άδεια * πολιτεία μένει το χέρι που μονάχα Με μπογιά θα γράψει * στους μεγάλους τοίχους ΨΩΜΙ ΚΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ