Luận án Nghiên cứu áp dụng nẹp vít tự tiêu trong điều trị gãy xương hàm dưới.Chấn thương hàm mặt là một cấp cứu hay gặp trong cuộc sống hàng ngày, gia tăng đáng kể trong những năm gần đây và có xu hướng ngày càng nặng và phức tạp: số đường gãy, di lệch nhiều hơn, phối hợp với các tổn thương phần mềm, mạch máu – thần kinh, chấn thương sọ não hoặc chấn thương phối hợp với các bộ phận khác của cơ thể; nguyên nhân chủ yếu do tai nạn giao thông mà đặc biệt là tai nạn xe máy

1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Luận án Nghiên cứu áp dụng nẹp vít tự tiêu trong điều trị gãy xương hàm
dưới.Chấn thương hàm mặt là một cấp cứu hay gặp trong cuộc sống hàng ngày,
gia tăng đáng kể trong những năm gần đây và có xu hướng ngày càng nặng và
phức tạp: số đường gãy, di lệch nhiều hơn, phối hợp với các tổn thương phần mềm,
mạch máu – thần kinh, chấn thương sọ não hoặc chấn thương phối hợp với các bộ
phận khác của cơ thể; nguyên nhân chủ yếu do tai nạn giao thông mà đặc biệt là tai
nạn xe máy.
MÃ TÀI LIỆU BQT.YHOC. 00107
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Trong các chấn thương hàm mặt thì chấn thương gãy XHD chiếm tỷ lệ cao nhất,
đang là vấn đề được quan tâm đặc biệt ở các nước đang phát triển (Việt Nam, Thổ
Nhĩ Kỳ, Châu Phi…). Theo Balwant Rai và CS (2007) gãy XHD chiếm 61% các
gãy xương mặt. Ở Việt Nam, nghiên cứu của Trần Văn Trường và Trương Mạnh
Dũng tại Viện Răng Hàm Mặt Hà Nội (1988 – 1998), có 2149 trường hợp chấn
thương hàm mặt, trong đó gãy XHD là hay gặp nhất (63,66%) và chủ yếu là do tai
nạn giao thông (82,5%).
Xương hàm dưới là xương chính tạo nên cấu trúc 1/3 dưới của khuôn mặt, và là
xương động duy nhất của khối sọ mặt. Trên xương có răng và nhiều cơ bám để
thực hiện chức năng ăn nhai, thể hiện cảm xúc; cấu trúc đặc biệt thân xương cong
vòng, có nhiều điểm yếu như vùng góc hàm, đường giữa, cổ lồi cầu nên rất dễ gãy.
Điều trị không những phải đảm bảo chức năng ăn nhai mà còn phục hồi về mặt
thẩm mỹ. Việc lựa chọn phương pháp cũng như vật liệu để phẫu thuật kết hợp
xương rất quan trọng, quyết định tới kết quả của phẫu thuật. Trong những năm gần
đây, có rất nhiều hệ thống nẹp vít đã được sử dụng kết hợp xương hàm dưới đạt
được kết quả tốt, sự cố định cứng chắc sau khi mổ giúp quá trình liền xương
nhanh, tránh những di lệch thứ phát, thời gian cố định hàm rút ngắn.
Trên thế giới, nẹp vít tự tiêu (Resorbable plates and screws) xuất hiện đầu tiên tại
Mỹ từ đầu thập kỷ 90 của Thế kỷ XX, là một giải pháp kỹ thuật tốt vừa kế thừa
được ưu điểm của nẹp vít thông thường đạt được độ cứng chắc, ổn định của 2 đầu
xương gãy; vừa khắc phục được nhược điểm phải tháo bỏ nẹp vít tránh cho bệnh
nhân phải tiến hành phẫu thuật lần 2, vừa tốn kém kinh tế, thời gian cũng như để
lại sẹo xấu, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tâm lý của bệnh nhân. Ngoài ra, nẹp vít tự

2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
tiêu có thể đóng vai trò tư¬ơng đ-ương với các tổ chức khi những liệu pháp xạ trị
sau phẫu thuật đ¬ược tiến hành; ích lợi khác là khả năng thấu quang, thuận lợi cho
chẩn đoán hình ảnh sau phẫu thuật. Ở các bệnh nhi, vấn đề điều trị chấn thư¬ơng
và phẫu thuật chỉnh hình trở nên dễ dàng hơn vì chúng không ngăn cản sự phát
triển của xư¬ơng.
Ngày nay, các hệ thống nẹp vít tự tiêu đều mang tính t¬ương hợp sinh học cao,
đ¬ược sử dụng rộng rãi và đang có triển vọng là một trong những phương pháp
điều trị chấn thư¬ơng, đặc biệt sử dụng tốt cho trẻ em hoặc ở x-ương hàm trên.
Tuy nhiên, vấn đề bất lợi lớn còn tồn tại đối với một số nước đang phát triển là giá
thành nẹp vít tự tiêu còn cao. Ban đầu, nẹp vít tự tiêu chỉ sử dụng một cách giới
hạn trong phẫu thuật sọ não (như trường hợp dính sọ sớm, thoát vị não), sau đó
được sử dụng trong kết hợp xương tầng mặt giữa và phẫu thuật chỉnh hình răng
hàm mặt. Với xương hàm dưới, người ta còn nghi ngờ hiệu quả của loại vật liệu
này, gần đây mới có một số báo cáo ghi nhận sự thành công khi sử dụng hệ thống
nẹp vít tự tiêu trong phẫu thuật xương hàm dưới.
Ở Việt Nam, nẹp vít tự tiêu mới được đưa vào sử dụng những năm gần đây, tuy
nhiên việc sử dụng mới chỉ mang tính chất thử nghiệm và hiện các nghiên cứu về
áp dụng phương pháp này còn chưa nhiều. Vì vậy, để nghiên cứu và áp dụng kỹ
thuật kết hợp xương hàm dưới bằng nẹp vít tự tiêu chúng tôi tiến hành nghiên cứu
đề tài: “Nghiên cứu áp dụng nẹp vít tự tiêu trong điều trị gãy xương hàm dưới”
nhằm hai mục tiêu sau:
1. Nhận xét các hình thái lâm sàng của gãy xương hàm dưới.
2. Đánh giá kết quả của kỹ thuật áp dụng nẹp vít tự tiêu trong kết hợp xương
hàm dưới, so sánh với dùng nẹp vít Titanium.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. TIẾNG VIỆT
2. Lâm Ngọc Ấn và cộng sự (1993), “Chấn thương vùng mặt do nguyên nhân
thông thường”, Kỷ yếu công trình khoa học, Viện Răng Hàm Mặt Thành
phố Hồ Chí Minh, Tr. 127-131.
3. Lâm Ngọc Ấn, Lâm Hoài Phương, Bùi Hữu Lâm (1994), “Điều trị gãy lồi
cầu bằng phương pháp bảo tồn”, Kỷ yếu công trình nghiên cứu khoa học
1975-1993, Viện Răng Hàm Mặt Thành phố Hồ Chí Minh. Tr. 137-144.
4. Bộ môn RHM (1979), “Chấn thương hàm mặt”, RHM tập II Trường ĐH
YHN NXB Yhọc, Tr. 3 – 34.

3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
5. Phạm Đăng Diệu (2010), Giải phẫu đầu mặt cổ, NXB Y học, Tr.70 – 98.
6. Nguyễn Thế Dũng (1996), Lâm sàng và điều trị gãy xương hàm dưới do va
đập, Luận án Phó tiến sĩ Khoa học Y dược, Trường Đại học Y Hà Nội, Tr.1-
150.
7. Trương Mạnh Dũng (2002), Nghiên cứu lâm sàng và điều trị gãy xương gò
má – cung tiếp, Luận án Tiến sĩ Y học, Trường Đại học Y Hà Nội, Tr.1-
133.
8. Trương Mạnh Dũng (2012), “Đặc tính sinh học của nẹp vít tự tiêu dùng
trong phẫu thuật”, Tạp chí nghiên cứu y học, 79 (2), Tr.50-53.
9. Trương Mạnh Dũng (2012), Nghiên cứu áp dụng hệ thống nẹp vít tự tiêu
trong điều trị gãy xương hàm mặt, Đề tài cấp bộ, Tr 1-77.
10. Nguyễn Hoành Đức (1979), Chấn thương vùng hàm mặt, Răng hàm mặt tập
2 – Nhà xuất bản Y học, Tr 241-248.
11. Nguyễn Quốc Đức (1983), Gãy XHD thời bình theo dõi đánh giá kết quả
điều trị 11 năm tại Viện Răng Hàm Mặt, Luận văn Bác sỹ nội trú bệnh viện,
Trường Đại học Y Hà Nội.
12. Nguyễn Quang Hải (2008), Lâm sàng X quang gãy góc hàm XHD và đánh
giá kết quả điều trị phẫu thuật, Luận văn thạc sỹ y học, Trường Đại học Y
Hà nội.
13. Nguyễn Dương Hồng, Phan Huy Phát (1961), Máng nhựa để cố định xương
hàm gãy, Nội san Răng Miệng Hàm Mặt, số 01 năm 1961, Tr .62 – 65.
14. Hoàng Tử Hùng (2005), Động học cắn khớp, Cắn khớp học, Nhà xuất bản Y
học Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh, Tr. 67-83.
15. Mai Đình Hưng (1999), “Xquang răng hàm mặt”, Tài liệu dịch.
16. Phạm Văn Liệu (1996), Góp phần nghiên cứu lâm sàng và phẫu thuật gãy
xương hàm dưới, Luận văn tốt nghiệp BS chuyên khoa cấp II, Trường Đại
học Y Hà Nội, (tr 36 – 47).
17. Phạm Văn Liệu (2008), Đặc điểm dịch tễ học gãy xương hàm dưới và so
sánh hai phương pháp điều trị gãy góc hàm, Luận án tiến sĩ Y học TPHCM.
18. Phạm Văn Liệu, Nguyễn Khắc Giảng (1998), “Nhận xét ứng dụng phương
pháp dùng nẹp có bắt vít để điều trị gãy xương hàm dưới”, Y học thực hành,
Số 348, Tr. 134-137.
19. Trịnh Văn Minh (2001), Giải phẫu đầu mặt cổ – Giải phẫu người tập 1 tái
bản lần thứ 2, NXB Y học 2001 (tr 434 – 516).
20. Vũ Đức Mối, Lê Gia Vinh, Hoàng Văn Lương (2001), Atlas giải phẫu
người, Nhà xuất bản Y học, Tr. 21-48.

4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
21. Nguyễn Kỳ Nhân (2011), Nhận xét lâm sàng, Xquang và kết quả điều trị kết
hợp gãy xương hàm dưới bằng nẹp vít tự tiêu, Luận văn chuyên khoa cấp 2,
Tr. 64.
22. Nguyễn Tấn Phong (2001), Xử trí chấn thương tầng dưới sọ mặt , phẫu
thuậT, điều trị chấn thương sọ mặt, NXB Yhọc 2001, (tr . 66 – 69).
23. Nguyễn Mạnh Phú (2006), Tại Viện RHM Quốc gia tháng 3- 9/2006 nghiên
cứu về gãy xương hàm dưới, Luận văn thạc sỹ Y học, Trường Đại học Y Hà
Nội.
24. Nguyễn Đình Phúc (2010), Đánh giá kết quả kỹ thuật kết hợp xương bằng
nẹp vít tự tiêu và hoàn thiện quy trình, Đề tài khoa học cấp thành phố Hà
Nội.
25. Nghiêm Chi Phương (2002), Đánh giá hiệu quả phương pháp điều trị kết
hợp xương hàm dưới bằng nẹp vít, Luận văn tốt nghiệp Bác sĩ Nội trú các
Bệnh viện, Trường Đại học Y Hà Nội, Tr. 9-37.
26. Võ Thế Quang (1965), Chẩn đoán và điều trị gãy xương hàm dưới, Răng
Hàm Mặt (2), Tr. 27-36.
27. Nguyễn Quang Quyền (1996), Đầu Mặt Cổ, Bài giảng giải phẫu học tập I,
tái bản lần thứ 6, NXB Yhọc chi nhánh Tp Hồ Chí Minh, (tr . 96 – 105).
28. Lê Văn Sơn (1998), Chấn thương vùng hàm mặt, Bài giảng Răng Hàm Mặt,
Nhà xuất bản Y học, 1998, Tr. 73-77.
29. Lý Hán Thành (2002), Nhận xét đặc điểm lâm sàng và đánh giá kết quả điều
trị bằng phẫu thuật gãy XHD phức hợp nhiều đường tại Viện RHM Hà Nội,
Luận văn thạc sỹ y học, Trường Đại học Y Hà Nội 2002.
30. Bùi Hữu Trực (2011), Nhận xét lâm sàng, Xquang và đánh giá kết quả điều
trị gãy xương hàm dưới vùng cằm do chấn thương tại Bệnh viện Răng hàm
mặt Trung ương, Luận văn bác sỹ chuyên khoa cấp II, Tr.55-84.
31. Lê Xuân Trung (1991), Chấn thương sọ não Bách khoa thư bệnh học, tập I
NXB Y học năm 1991, ( tr. 116-119).
32. Trần Văn Trường (1973 ), Chấn thương Răng Miệng Hàm Mặt, Cấp cứu
Răng Miệng Hàm Mặt, tài liệu dịch, GS.Vale Rian Popexcu, GS. Xtiebe
Gsallepurexcu, NXB Y học năm 1973, (tr.176 – 188).
33. Trần Văn Trường, Trương Mạnh Dũng (1999), “Tình hình chấn thương hàm
mặt tại Viện Răng Hàm Mặt Hà Nội trong 11 năm (1988-1998) trên 2.149
trường hợp”, Y học thực hành (10), (11). Tr. 71-80.
MỤC LỤC
Trang

5. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Đối chiếu thuật ngữ Việt – Anh………………………………………………… I
Những chữ viết tắt trong luận án……………………………………………….. i
Danh mục hình…………………………………………………………………. ii
Danh mục bảng………………………………………………………………… iii
Danh mục biểu đồ……………………………………………………………… iv
ĐẶT VẤN ĐỀ…………………………………………………………………. 1
Chương 1: TỔNG
QUAN………………………………………………………………………. 4
1.1. Lịch sử nghiên cứu gãy XHD và kết hợp xương vùng sọ mặt bằng nẹp vít tự
tiêu……………………………………………………………………… 4
1.2. Đặc điểm giải phẫu xương hàm dưới liên quan đến chấn thương………… 8
1.3. Quá trình liền xương……………………………………………………… 18
1.4. Cơ sinh học của xương hàm dưới liên quan đến điều trị phẫu thuật gãy xương
hàm dưới…………………………………………………………… 21
1.5. Phân loại gãy xương hàm dưới…………………………………………… 25
1.6. Triệu chứng lâm sàng và Xquang gãy xương hàm dưới………………….. 28
1.7. Các tổn thương phối hợp gãy xương hàm dưới ………………………….. 31
1.8. Điều trị gãy xương hàm dưới……………………………………………… 32
1.9. Chăm sóc hậu phẫu và theo dõi các biến chứng …………………………. 43
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU………….. 47
2.1. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………………….. 47
2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu………………………………………… 48

6. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
2.3. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………………. 48
2.3.1. Thiết kế nghiên cứu……………………………………………… 48
2.3.2. Mẫu nghiên cứu…………………………………………………. 48
2.3.3. Kỹ thuật thu thập thông tin……………………………………… 48
2.3.4. Điều trị…………………………………………………………… 52
2.4. Xử lý số liệu……………………………………………………………… 60
2.5. Biện pháp khắc phục sai số………………………………………………. 61
2.6. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu………………………………………… 61
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN
CỨU……………………………………………………. 63
3.1. Đặc điểm nhóm nghiên cứu………………………………………………. 63
3.1.1. Giới ……………………………………………………………… 63
3.1.2. Tuổi……………………………………………………………… 63
3.1.3. Nghề nghiệp……………………………………………………… 64
3.1.4. Phân bố theo vùng………………………………………………… 65
3.1.5. Nguyên nhân chấn thương………………………………………… 65
3.1.6. Thời gian từ khi chấn thương đến khi được phẫu thuật……………… 66
3.1.7. Triệu chứng lâm sàng……………………………………………. 67
3.1.8. Triệu chứng Xquang …………………………………………….. 68
3.1.9. Vị trí tổn thương………………………………………………….. 68
3.1.10. Số lượng đường gãy……………………………………………… 69

7. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
3.1.11. Tổn thương phối hợp……………………………………………. 70
3.2. Điều trị bằng phẫu thuật…………………………………………………… 71
3.2.1. Số lượng và vị trí đường mổ……………………………………… 71
3.2.2. Vị trí kết hợp xương ……………………………………………… 72
3.2.3. Số lượng nẹp được sử dụng………………………………………. 73
3.2.4. Phương pháp cố định……………………………………………… 74
3.2.5. Thời gian cố định…………………………………………………. 75
3.3. Kết quả điều trị…………………………………………………………….. 76
3.3.1. Đánh giá kết quả điều trị theo thời gian………………………………….. 76
A/ Kết quả điều trị khi ra viện…………………………………………………… 76
* Đánh giá kết quả chung khi ra viện: ………………………………………. 76
* Đánh giá kết quả theo số lượng đường gãy XHD………………………….. 77
* Đánh giá kết quả theo tổn thương phối hợp………………………………… 78
* Đánh giá kết quả theo vị trí kết hợp xương…………………………………. 79
B/ Kết quả điều trị gãy XHD sau 6 tuần………………………………………… 81
C/ Kết quả điều trị gãy XHD sau 3- 6 tháng…………………………………… 81
3.3.2. Đánh giá kết quả theo mục đích điều trị………………………………….. 83
A/ Đánh giá kết quả về giải phẫu………………………………………………. 83
B/ Đánh giá kết quả về chức năng……………………………………………… 83
C/ Đánh giá kết quả về thẩm mỹ………………………………………………… 84
3.3.3 Tai biến, biến chứng……………………………………………………… 85

8. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Chương 4: BÀN LUẬN……………………………………………………….. 86
Kết luận và Kiến nghị………………………………………………………… 114
Kết luận…………………………………………………………………. 114
Kiến nghị…………………………………………………………………
116
TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………………
PHỤ LỤC: Một số hình ảnh minh họa, mẫu bệnh án nghiên cứu, bệnh án điển
hình, danh sách bệnh
nhân………………………………………………………………………..