Katarzyna Zawojska-Dominiak, nauczyciel i wicedyrektor w szkole podstawowej w Białymstoku mówi "Czego mi brakuje, by uczyć w 2.0?” w czasie debaty w ”Gazecie Wyborczej” z cyklu ”Co z tą szkołą?”

1. Nauczyciel/ka z klasą 2.0
czyli jak uczyć w XXI wieku

2. Akcja edukacyjna Szkoła z klasą
6 zasad Szkoły z klasą: 10 lat akcji; ponad 7 tysięcy szkół
1. Szkoła dobrze uczy każdego ucznia Szkoła z klasą 2.0 edycja 2011/2012
2. Szkoła ocenia sprawiedliwie • 500 szkół
3. Szkoła uczy myśleć i rozumieć świat
• około 2200 nauczycieli
4. Szkoła rozwija społecznie
• około 50 000 uczniów
5. Szkoła pomaga uwierzyć w siebie
• ponad 1500 aktywnych blogów
6. Szkoła przygotowuje do przyszłości

3. Cele iprogramu Szkoły z klasą 2.0
Cele
pytania
Założenia i cele

4. Jak to robimy?

5. Edukacja XXI wieku
• Kogo uczymy? Dzieci i młodzi ludzie są inni niż w
Mezopotamii, a nawet w latach 90-tych XX wieku…
Inaczej zdobywają wiedzę, nawiązują kontakty,
komunikują się, kupują, organizują się i działają.
• Czego uczyć? Umiejętności XXI wieku, czyli jakie?
Pilotaż 2.0 - przykłady
W 2015 r. 90% zajęć/zawodów będzie wymagać TIK.
• Jak uczyć? Czyli jak sprawić, by młodzi ludzie chcieli i
potrafili się uczyć… Nie chodzi o to, by te naczynia
napełnić wiedzą, tylko pomóc budować własne pojazdy.
4. Jak pracować z innymi i uczyć się od nich? Im lepiej
uczą inni, tym lepiej uczę ja…
5

6. Umiejętności XXI wieku (USA)
• uczenie się i innowacyjność: 4K czyli krytyczne
myślenie i rozwiązywanie problemów,
kreatywność, komunikowanie się, kooperacja;
• kompetencje informacyjne, komputerowe i
medialne;
• umiejętności życiowe i zawodowe: elastyczność,
inicjatywność i samodzielność, efektywność,
odpowiedzialność i przywództwo, budowanie
relacji społecznych w świecie pełnym różnic i
współzależności;
6

7. Kompetencje kluczowe (UE)
• porozumiewanie się w języku ojczystym,
• porozumiewanie się w językach obcych,
• kompetencje matematyczne i podstawowe
kompetencje naukowo-techniczne,
• kompetencje informatyczne,
• umiejętność uczenia się,
• kompetencje społeczne i obywatelskie,
• inicjatywność i przedsiębiorczość
• świadomość i ekspresja kulturalna
• kompetencje medialne
7

8. Jak tego uczyć?
• autentyczne nauczanie, odnoszące się do realnych
problemów i zjawisk, rzeczy przydatne i nieprzydatne
• uczenie się jako proces społeczny
• budowanie wewnętrznej motywacji uczniów
• korzystanie z różnych metod i form pracy z uczniami o
różnych stylach uczenia się, ważna aktywność
• nauczanie przez tworzenie myślowych i wirtualnych
modeli, ułatwiających rozumienie procesów i zjawisk
• globalny i obywatelski wymiar: świat jako źródło wiedzy
i motywacji (nauczycieli i uczniów)
8

9. Propozycje na lekcje (i po lekcjach)
• sprawdzanie na bieżąco wiedzy i umiejętności uczniów:
zadania „kontrolne”, szybkie pytanie i odpowiedź (SRS),
informacja zwrotna w trybie „śledź zmiany”;
• odwrócona lekcja: uczniowie wcześniej oglądają film, szukają
informacji, słuchają nagrania (Khan Academy), a na lekcji
wykonują zadania, ćwiczą, dyskutują, prowadzą obserwacje i
doświadczenia;
• indywidualizacja nauczania: możliwość ćwiczenia
„aż do skutku”, pokazywanie różnorodnych kontekstów i
przykładów – tekst, obraz, dźwięk, wideo, uczniowie mogą
wejść z nimi w interakcję;
9

10. Propozycje na lekcje (i po lekcjach)
• wspólne myślenie i tworzenie materiałów
(np. mechanizm wiki, google.docs)
• dzielenie się dobrymi praktykami, polecanie
sobie e-materiałów, stron, sposobów pracy i
zadań (np. bank zadań, narzędzi, linków)
• spotkania w czasie rzeczywistym (np. lekcje
przez skype, czaty i dyskusje online)
10

11. Propozycje na lekcje (i po lekcjach)
• praca w parach i zespołach: przed
jednym ekranem, wspólne zadanie,
wzajemne uczenie się, wspólna praca
nad dokumentem lub prezentacją,
wspólne notatki;
• projekt edukacyjny: wybór tematu,
szukanie informacji, planowanie pracy,
wspólny dokument roboczy, komunikacja
na bieżąco, informowanie się o
problemach i szukanie pomocy, wybór
formy prezentacji, publiczne pokazanie
efektów pracy.
11

12. Pilotaż 2.0 - przykłady
Przykłady z XI Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie
1. Zajęcia z komputerem dla każdego ucznia
Powtórzenie wiadomości z biologii komórki.
Uczniowie przygotowują bazę adresów stron internetowych
i animacji. Nie mogą to być adresy encyklopedyczne
(np. Wikipedia) i adresy typu „bryk” albo „ściąga”. Największy
problem uczniów to selekcja informacji.
2. Zajęcia z jednym komputerem na zespół
Jak uniemożliwić bezmyślne kopiowanie z sieci?
Każda grupa zebrała informacje o jednym z parków
narodowych. Zadanie trwało 25 minut, informacje wpisywane
ręcznie do karty pracy – konieczny był rozsądny wybór
materiału, niemożliwa zaś strategia „kopiuj-wklej”.
3. Zajęcia z komputerem i rzutnikiem na całą klasę
Uczniowie zostali podzieleni na grupy. W każdej jeden uczeń został
„ekspertem”, który miał zdobyć jak najwięcej informacji na temat
różnych tkanek roślinnych. Pozostali uczniowie opracowali pytania.
Ekspert przygotował prezentację, w trakcie której odpowiadał na
pytania.

13. Zadania TIK
TIK z mikroskopem Legalne zdjęcia
Szkoła Podstawowa nr 11 w Oświęcimiu Gimnazjum nr 16 w Krakowie
Pracując z mikroskopami uczniowie
mieli trudności z rozpoznaniem cech
komórkowych na swoich aparatach.
Nauczycielka podłączyła jeden z Nauczycielka zapoznaje uczniów z narzędziem TinEye,
mikroskopów do komputera z projektorem które wyszukuje pliki graficzne i źródłowe strony,
dzięki temu mogła pokazać uczniom cechy z których te pliki oryginalnie pochodzą. Autorom pozwala
komórki oraz zapisać obserwacje na dysku sprawdzać, co się dzieje z ich twórczością, użytkownikom
– zapoczątkowało to cyfrową bazę odnaleźć autora pliku i dowiedzieć się, co przedstawia.
obrazów mikroskopowych na lekcje
przyrody. W naszym gimnazjum wykorzystujemy stworzoną dwa
lata temu prezentację o Patronie Szkoły, Stefanie
Batorym. Zadaniem uczniów było sprawdzenie, czy
ilustracje z prezentacji mogą być legalnie
wykorzystywane. Znaleźli cztery wątpliwe ilustracje –
zostały one zastąpione obrazami, które można
prezentować nie łamiąc praw autorskich. Najciekawsze
były chwile tropienia praw autorskich – czy obraz
odwrócony o 180 stopni to ten sam obraz, czy inny? Czy
amatorskie zdjęcie z wakacji można wykorzystać, jeśli
jego autor nie zastrzegł sobie Copyright?

14. Uczymy siebie i innych
Szkoła Podstawowa im. św. Jana Kantego
w Bestwinie
XI Liceum Ogólnokształcące w Krakowie
W ramach powtórki materiału z języka
polskiego, przy pomocy wybranych stron Uczennica pokazywała na rzutniku to, co
internetowych i aplikacji, szóstoklasiści sami równolegle przy komputerach widzieli
przygotowali scenariusze lekcji powtórkowych dziadkowie. Każdemu towarzyszył wnuk. Starsi
oraz własne pomoce naukowe o częściach Państwo nauczyli się sprawdzać prognozę
mowy i rodzajach literackich. Następnie pogody, program telewizyjny oraz przeglądać
opracowali kartkówkę i sposób jej oceny. miejski serwis informacyjny. Na koniec założyli
konto mailowe i wysłali wiadomość wnuczce lub
wnukowi.

15. Przykłady projektów 2.0
Gimnazjum nr 1 w Lubaniu
Uczestnicy projektu za 200 zł sami zrobili tablicę interaktywną.
Potrzebowali do tego wiilota – kontrolera ruchu, pióra na podczerwień,
rzutnika z komputerem wyposażonym w bluetooth oraz darmowego
oprogramowania.
Zespół Szkół Elektronicznych, Elektrycznych i Mechanicznych w Bielsku-Białej
Uczniowie przygotowali współczesną reklamę produktu wchodzącego na rynek
w czasach Napoleona Bonaparte. Nakręcili także film „Nie płacz Ewka”, który
pokazuje metamorfozę ich nauczycielki. Uczniowie pomogli jej opanować TIK
w ramach ostatniego punktu Kodeksu: „Nauczcie tego dorosłych”.
Gimnazjum im. Macieja Rataja w Żmigrodzie
Robert Kolebuk zorganizował ze swoimi uczniami „Szkolne studio
nagrań“.
Przy pomocy zwykłych głośników, komputera i mikrofonu sami nagrywają
płyty CD z muzyką, tekstami, piosenkami. Sami organizują sesje
nagraniowe i zajmują się cyfrową obróbką plików.

16. Blogi 2.0
Blog „Przyjaciele” z Gimnazjum w Komańczy
Prowadzony przez trójkę uczniów pod okiem
nauczycielki informatyki. Oprócz relacji z działań
w programie blogerzy zamieszczają ciekawe i
ważne dla klasy informacje „przedmiotowe” –
blog pełni funkcję platformy e-learningowej.
Uwagę zwraca również kapitalna wymiana opinii
w formie komentarzy, w którą zaangażowana
jest cała klasa.
Blog „TIK polonistycznie” Danuty Chwastek,
nauczycielki Szkoły Podstawowej nr 6 w
Inowrocławiu
Blog o uczeniu i uczeniu się oraz o
wykorzystaniu TIK na lekcjach języka polskiego.
Autorka umieszcza relacje z zajęć w szkole,
ogłasza prace domowe, zachęca uczniów do
działania.

17. Blogi 2.0

18. Blogi 2.0

19. Blogi 2.0

20. Jak dyrektorzy tworzą e-szkoły
Zmiany rozpoczęły się od wspólnej oceny zasobów. Następnie
opracowano grafik wykorzystania dwóch sal komputerowych. W
grafiku, poza lekcjami informatyki, uwzględnione zostały zajęcia
wyrównawcze oraz koła zainteresowań. Kolejnym krokiem było
doposażenie szkoły w sprzęt (komputery, tablica interaktywna) oraz
zorganizowanie szkolenia dla nauczycieli. Stworzyliśmy salę
multimedialną, z której korzystać mogą wszyscy nauczyciele, po
uprzednim wpisaniu się na listę. Zatrudniono nauczyciela
wspomagającego, który pomaga nauczycielom innych przedmiotów w
przygotowaniu i przeprowadzeniu zajęć w pracowni komputerowej.
Dyrekcja zorganizowała konkurs na lekcję z wykorzystaniem TIK.
Szkoła Podstawowa Nr 30 w Lublinie
20

21. Szkolny Kodeks 2.0 (po debacie)
Zespół Szkół i Placówek Oświatowych w Bełchatowie
• Wi- Fi dostępne dla wszystkich uczniów. Wi-Fi tylko dla zarejestrowanych urządzeń.
• Nie wprowadzamy tabletów. Pomysł nierealny (koszty i dostępność podręczników elektronicznych).
• Dzienniki elektroniczne - tak! Łatwy dostęp do ocen, szybki przepływ informacji, ułatwienie dla
pracy wychowawcy.
• Sprawna i aktualna strona szkoły. Łatwy do zapamiętania adres, częste aktualizacje.
• Nauczyciele i uczniowie korzystają z TIK.
• Korzystajmy z wiarygodnych i sprawdzonych źródeł internetowych.
• Szanujemy prawa autorskie i stosujemy się do zasad licencji. Zastrzegamy własne
prawa. Nie wszyscy uczniowie zaakceptowali ten punkt, część zmieniła zdanie po burzliwej dyskusji.
• Reagujemy na cyberprzemoc, informując nauczyciela bądź administratora strony. Ten
punkt wzbudził wiele kontrowersji. Duża część uczniów uważała, że poradzi sobie sama.
• Uczniowie mają zapewniony kontakt z wszystkimi nauczycielami drogą mailową.
• Wprowadzenie kserokopiarek lub drukarek w klasach licealnych. Uczniowie sami dbają
o papier i tusz.
• Telefony komórkowe. Uczniowie i nauczyciele mają wyłączone telefony komórkowe na lekcjach.
Telefony mogą być wykorzystywane w celach dydaktycznych.
• Sala komputerowa dostępna dla uczniów przynajmniej na jednej przerwie.

22. Jak poprawić polski system edukacji?
„Jak najlepiej doskonalone systemy szkolne na świecie stają się
jeszcze lepsze” - raport McKinsey&Company z 2011 r. Wybrano 20
systemów szkolnych z całego świata, z których każdy ma znaczące,
trwałe i powszechne osiągnięcia mierzone krajowymi lub
międzynarodowymi testami.
Armenia
20
Chile Ontario (Kanada)
Anglia Korea Południowa
Ghana Western Cape (RPA)
Hongkong Madhya Pradesh (Indie)
Jordania Minas Gerais (Brazylia)
Litwa Long Beach (Kalifornia,USA)
Łotwa Aspire (sieć szkół społecznych
Polska w USA),
Saksonia (Niemcy) Boston (Massachusetts,USA)
Singapur
Słowenia
22

23. Etapy – motywy przewodnie interwencji
Od bardzo
dobrego
Od dobrego do wspaniałego
do bardzo
dobrego
Od przeciętnego
do dobrego
Od słabego
do przeciętnego
Osiągnięcie Stworzenie Formowanie Współpraca
podstawowej solidnych profesjonalistów koleżeńska
umiejętności fundamentów i innowacje
czytania
i pisania
23

24. Formowanie profesjonalistów
Aspire (2003+)
Boston (2006+)
Od dobrego
Anglia (1995+)
do bardzo dobrego
Hongkong (1989-1999)
Long Beach (2005+) Na uniwersalnej skali
Łotwa (2001+) 480-520 punktów.
Litwa (2001+)
Polska (2003+)
Saksonia (2000-2005)
Singapur (1988-1998)
Słowenia (2006+)
Korea Południowa (1983-1998)
24

25. Formowanie profesjonalistów
• Rekrutacja nauczycieli: podniesienie poprzeczki.
• Przygotowanie i wprowadzenie do zawodu:
jakość kształcenia wstępnego.
• Rozwój zawodowy: programy doskonalenia.
• Coaching w szkole: wsparcie dotyczące sposobu
nauczania.
• Ścieżki kariery: dla nauczycieli i liderów, wyższe
wynagrodzenia, fora współpracy.
• Samoocena: ewaluacja wewnętrzna, łatwy dostęp do
rezultatów nauczania.
• Elastyczność: szkoły specjalistyczne.
25

26. Współpraca koleżeńska i innowacje
Hongkong (2000+) Od bardzo dobrego
Korea Południowa (1999+) do wspaniałego
Ontario (2003+)
Saksonia (2006+) Na uniwersalnej skali
Singapur (1999+) 520–560 punktów.
Wszystkie te systemy znajdują się na drodze od bardzo dobrego do wspaniałego i choć wykazują
coraz większą poprawę, to żaden z nich nie przekroczył jeszcze progu wymaganego do przejścia
do kategorii wspaniały na uniwersalnej skali (560+).
26

27. Współpraca i innowacje
• Społeczności ludzi uczących się: współpraca
nauczycieli w ramach szkoły i między szkołami.
• Elastyczność: decentralizacja systemu certyfikacji,
wysoka autonomia nauczycieli.
• Rotacja: programy rotacyjne między szkołami oraz
między centralą a szkołami.
• Skupienie na nauczaniu i liderowaniu: zatrudnianie
dodatkowego personelu administracyjnego.
• Innowacje: fundusze na programy innowacyjne,
upowszechnianie.
27

28. Każdy etap ma swoje wymogi…
Każdy etap na drodze doskonalenia systemu szkolnego
jest związany ze specyficznym zestawem „interwencji”.
Systemy powinny korzystać z doświadczeń krajów znajdujących
się na podobnym poziomie. System nie będzie się poprawiał,
jedynie kontynuując te działania, które sprawdziły się w
przeszłości.
28

29. Organizatorzy i partnerzy
Organizatorzy:
Honorowy patron:
Wspierają nas:
Partnerzy: