Metoda projektów - charakterystyka i przykłady projektów

1. opracowała: Gabriela Źrałek
nauczyciel matematyki
w Szkole Podstawowej nr 6
im. Juliusza Słowackiego
w Sosnowcu

2. Przed współczesnym nauczycielem stoi wiele wyzwań, szczególnie
jeśli pracuje w szkole podstawowej. Świadomość roli, jaką mamy
do odegrania w życiu uczniów, powinna skłonić nas do postawienia
celów, jakie chcemy osiągnąć. Nasze zadania to m. in.:
 Wspieranie wszechstronnego rozwoju ucznia
 Indywidualizacja pracy z uczniem
 Indywidualizacja pracy z grupą
 Kształtowanie umiejętności ponadprzedmiotowych
 Rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów:
• Planowania, organizowania i oceniania własnego uczenia się
• Skutecznego komunikowania się w różnych sytuacjach
• Efektywnego współdziałania w zespole
• Rozwiązywania problemów w twórczy sposób
• Efektywnego posługiwania się technologią informacyjną

3.  Bardzo ważne przy realizacji stawianych celów są
odpowiednio dobrane metody pracy. Za najbardziej
efektywne uznaje się metody aktywizujące uczniów.
 Wśród nich można wymienić m.in. dyskusję, burzę mózgów,
metodę problemową, pokaz, obserwację, gry i zabawy,
pracę w grupach, kulę śniegową, metodę projektów.
 Metoda projektów, chociaż wymagająca, wydaje się
szczególnie interesująca.

4.  Metoda wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych, pierwsze
wzmianki o niej pojawiły się na początku XX wieku.
 Za jej twórcę uważa się Williama H. Kilpatricka, który
twierdził, że uczniowie powinni samodzielnie zdobywać
wiadomości i sprawdzać umiejętności w konkretnych
sytuacjach życiowych, zamiast przyswajać wiedzę
teoretycznie.
 Kilpatrick uznał, że uczniów nie powinno się zmuszać do
podejmowania niechcianych przez nich działań, bo jako
niechciane – nie przyniosą trwałego i zadowalającego
efektu. To uczniowie sami mają decydować, co chcą robić,
szkoła ma zaś stworzyć im sprzyjające rozwojowi warunki.

5.  Praca tą metodą polega na tym, że uczniowie realizują
określone zadanie czy przedsięwzięcie w oparciu
o przyjęte wcześniej wspólnie z nauczycielem założenia.
 Projekty mają charakter interdyscyplinarny i dzięki temu
metoda pomaga dzieciom uzyskać bardziej
kompleksową wiedzę.

6.  Temat zadania określany jest najczęściej bardzo ogólnie,
dzieci samodzielnie precyzują szczegóły swojej pracy.
 Uczniowie często pracują w grupach, dzielą się
obowiązkami według indywidualnych predyspozycji,
planują i organizują działania samodzielnie, w taki sam
sposób podejmują większość decyzji związanych
z projektem.

7.  Dzięki temu można u dzieci zaobserwować zwiększenie
zaangażowania w pracę i pojawiające się poczucie
odpowiedzialności za końcowy efekt.
 Nauczyciel pełni rolę jedynie doradczą, najpierw
przygotowuje uczniów do pracy metodą projektu,
następnie wspólnie opracowują plan, harmonogram
i zasady działań, a potem udziela konsultacji, wskazuje
źródła informacji, pomaga porządkować i oceniać
materiały oraz przygotować końcową prezentację.
Bierze też udział – wspólnie z uczniami – w ocenie
projektów.

8.  W szkole podstawowej praca metodą projektów nie jest łatwa.
Wymaga poświęcenia sporej ilości czasu i dużego
zaangażowania ze strony nauczyciela, aby wdrożyć tak
młodych uczniów w opisany wcześniej system pracy i aby
efekty były dla obu stron zadowalające.
 Wymagana jest stała kontrola przebiegu realizacji projektów
przez uczniów.
 Konieczne jest formułowanie jasnych wytycznych i pomoc
w przydzielaniu konkretnych zadań dla każdego ucznia.
 Nauczyciel musi stale czuwać i nad terminowością
wykonywania poszczególnych prac przez dzieci.
 Powinien też służyć uczniom pomocą i radą podczas
przygotowania projektów.

9.  W klasach młodszych, przy projektach wymagających
działań grupowych – praca głównie w szkole (za małe
dzieci, żeby spotykać się w grupach w domu).
 W klasach starszych system lekcyjny ze ścisłym
podziałem na przedmioty oraz ilość materiału, który
trzeba zrealizować, nie sprzyjają tej metodzie.

10.  Dzięki tej metodzie można u uczniów kształtować szereg
takich umiejętności jak np.:
• planowanie,
• organizacja pracy własnej uczniów,
• praca w grupie,
• komunikowanie się,
• przyjmowanie odpowiedzialności,
• zbieranie i selekcjonowanie informacji,
• rozwiązywanie problemów,
• podejmowanie decyzji,
• twórcze myślenie,
• rozwijanie u uczniów umiejętności kluczowych,
• ocenianie własnej pracy.

12.  Zabawa w kubizm – projekt realizowany z uczniami klas VI:
• uczniowie wybierają dowolny obiekt (przedmiot, budowlę …),
• pracując w parach starają się zbudować kopię (makietę)
tego obiektu, składającą się wyłącznie z brył sklejonych
z siatek, które samodzielnie zaprojektowali,
• podczas prezentacji efektów swojej pracy muszą poprawnie
nazwać wykorzystane bryły i znać ich podstawowe własności,
• oceniana jest staranność wykonania, zróżnicowanie
wykorzystanych brył i ich znajomość oraz podobieństwo
do oryginału.

13.  Moja wymarzona podróż po Europie – projekt realizowany
z uczniami klas V.
 Zadaniem uczniów było zaplanowanie wymarzonej podróży
po europejskich miastach.
• I etap (praca z mapą i z komputerem) – uczniowie wybierają
8 miast, które chcą odwiedzić, planują kolejność ich
odwiedzania, następnie opierając się na mapie Europy
przygotowują na komputerze schemat trasy swojej wycieczki,
używając do tego dowolnego programu graficznego;

14. • II etap (praca z mapą i ewentualnie z komputerem) – uczniowie
obliczają rzeczywiste odległości między kolejnymi miastami,
korzystając z mapy i podanej na niej skali.
Mogą wykonywać swoje obliczenia samodzielnie, mogą także
skorzystać z arkuszy kalkulacyjnych typu Microsoft Office
Excel, warunkiem jest zastosowanie prawidłowych formuł
obliczeniowych.
Uczniowie, którzy nie potrafią wykonać tego zadania, powinni
odnaleźć właściwe dane w internecie (co jednak będzie
uwzględnione podczas oceniania);

15. • III etap (poszukiwanie informacji) – uczniowie szukają informacji
na temat wskazanych przez siebie miast, uzasadniając tym
samym swój wybór;
• IV etap (praca z internetem) – uczniowie starają się obliczyć
szacunkowy koszt takiej wyprawy, uwzględniając wybrane przez
nich wydatki (sami podejmują decyzje na temat środków
transportu, ewentualnych kosztach paliwa, noclegach itd.).
Szukają brakujących danych w internecie, wymagane jest też
przeliczenie ostatecznego kosztu podróży na złotówki (według
aktualnego kursu walut);
• V etap (podsumowanie) – grupy prezentują na lekcji efekty
swojej pracy w wybranej przez siebie formie, nauczyciel ocenia
projekty uwzględniając opinie innych uczniów.

16.  Duży interdyscyplinarny projekt, realizowany przez
wychowawcę z klasą IV.
 Jego głównym celem było wykorzystanie potencjału
intelektualnego i wysokich zdolności twórczych uczniów tej
klasy.
 Praca nad realizacją projektu trwała 3 miesiące i odbywała się
na lekcjach wychowawczych i zajęciach pozalekcyjnych.
 Uczniowie zostali podzieleni losowo na 5 grup
kilkuosobowych, z których każda wylosowała jedno z pięciu
najważniejszych dla klasy wydarzeń mijającego roku.
 Ich zadaniem było przygotowanie wystąpienia (w dowolnej
formie), mającego zaprezentować wylosowane wydarzenie.

17.  Przebieg pracy:
• Burza mózgów – przypominamy sobie ważne wydarzenia
mijającego roku szkolnego, a następnie dokonujemy
selekcji – wybieramy 5 najważniejszych, w których
uczestniczyła cała klasa.
• Organizacja pracy – klasa zostaje losowa podzielona
na 5 grup 5-osobowych, a następnie każda z grup losuje
jedno z wydarzeń, które ma opracować. Każdy zespół
samodzielnie wybiera lidera, dzieli się obowiązkami
(uwzględniając indywidualne umiejętności i możliwości).
Uczniowie planują elementy swojego wystąpienia.

18. • Praca nad projektem – uczniowie gromadzą materiały:
pamiątki, zdjęcia, zapisują wspomnienia, szukają informacji
dodatkowych (np. na temat odwiedzonych podczas
wycieczek miejsc, czy tradycji związanych z obchodzonymi
w klasie świętami). Opracowują scenariusz swojej
prezentacji. Pracują nad elementami wystąpienia oraz
ewentualnymi rekwizytami: tekstem, który będą wygaszać,
plakatami, pracami plastycznymi, strojami do przebrania,
własnymi wierszami, skeczami, filmami, prezentacjami
multimedialnymi itd. – zależnie od pomysłowości i
umiejętności członków grupy.

19. • Występ przed publicznością – uczniowie zapraszają swoje
rodziny na specjalną uroczystość w auli szkolnej, podczas
której prezentują wydarzenia roku szkolnego w kolejności
chronologicznej. Występ każdej grupy składa się z wielu
elementów (np. autorskiego skeczu, prezentacji multimedialnej,
zarejestrowanego wcześniej kamerą reportażu, rozdania
własnoręcznie wykonanych upominków itd.) połączonych
w spójną, zaplanowaną wcześniej całość. Następnie goście
biorą udział w quizie, który sprawdza, czy uważnie oglądali
występy dzieci.
• Ocena projektów przez nauczyciela i nagrodzenie uczniów
za ich pracę – wręczenie upominków.

26.  Zacieśnianie więzi w klasie poprzez wspólne wspomnienia
i współpracę.
 Wzmacnianie poczucia własnej wartości – szukamy w sobie
zdolności, czegoś, w czym jesteśmy dobrzy (grupa pomaga
znaleźć każdemu jego mocne strony).
 Zwiększenie zaangażowania w pracę i wzbudzenie poczucie
odpowiedzialności za końcowy efekt.
 Kształtowanie takich umiejętności jak: planowanie, organizacja
własnej pracy, praca w grupie, komunikowanie się, przyjmowanie
odpowiedzialności, rozwiązywanie problemów, podejmowanie
decyzji, twórcze myślenie, ocenianie własnej pracy.,
 Wdrażanie do umiejętnego wyszukiwania informacji i ich
selekcjonowania.

27.  Pokazanie, że komputer można wykorzystać w bardzo twórczy
sposób,
 Wdrażanie uczniów do publicznych wystąpień i przezwyciężania
tremy,
 Danie uczniom możliwości wyrażenia siebie poprzez twórczą
aktywność (np. pisanie wierszy, scenariuszy skeczy, prace
plastyczne, występ aktorski, grafikę komputerową, tworzenie
krótkich form filmowych, nagrywanie reportaży itd),
 Lepsze poznanie przez wychowawcę możliwości uczniów,
obserwacja sposobu, w jaki pracują, zdiagnozowanie
ewentualnych problemów i trudności.
 Wspólne przeżywanie emocji przez uczniów, rodziców
i wychowawcę – budowanie więzi.