Chamada tamén Carballeira ou Souto de Quiroga ou de Quintela. É unha pequena superficie de bosque autóctono asentado sobre micacitas metamórficas prehercínicas básicas, que dan lugar a solos pardos ácidos, de alta produtividade forestal. Sitúase a unha altitude aproximada de 550 m sobre o nivel do mar O maior interese deste espazo reside no grande valor biolóxico dos castiñeiros que teñen o fuste máis alto de Europa (algúns sobrepasan os 31 m de altura con case 5 m de perímetro na base).

1. ESPAZOS NATURAIS
MN Fraga de Catasós

2. Chamada tamén Carballeira ou Souto
de Quiroga ou de Quintela. É unha
pequena superficie de bosque
autóctono asentado sobre micacitas
metamórficas prehercínicas básicas,
que dan lugar a solos pardos ácidos,
de alta produtividade forestal.
Sitúase a unha altitude aproximada
de 550 m sobre o nivel do mar
O maior interese deste espazo reside
no grande valor biolóxico dos
castiñeiros que teñen o fuste máis
alto de Europa (algúns sobrepasan
os 31 m de altura con case 5 m de
perímetro na base).
A área pertence á rexión
eurosiberiana, provincia atlántica-
europea e subprovincia cántabro-
atlántica, e adscríbese ao sector
galaico-portugués.

3. SITUACIÓN: Ao nordeste da
provincia de Pontevedra, en
Santiago de Catasós, no
concello de Lalín (comarca
do Deza).
SUPERFICIE: 4,52 ha
CONCELLOS: Lalín
VALORES NATURAIS:
castiñeiros e crballos de
grande porte.

4. Fraga de Catasós
(imaxe de 1979)
PROTECCIÓN
-Monumento Natural
(12 de abril de 2000)
-Formación senlleira "Fraga de
Catasós", do Catálogo Galego de
Árbores Senlleiras
(22 de xaneiro de 2015).

5. CLIMA
De transición entre o dominio
climático oceánico de montaña e
oceánico húmido con tendencia á
aridez estival, cunha precipitación
media anual de 1.290 mm, unha
temperatura media de 12,7 ºC.

6. FLORA
A fraga está formado maioritariamente por castiñeiros (Castanea sativa) e e
carballos (Quercus robur) cun rico sotobosque de arbustos (os máis abundantes
son as silvas) e diversas herbáceas (anxélicas, estaloques, narcisos...)

7. Castiñeiros de Catasós no verán
Altura: 31,70 e 28,20 m
Perímetro: 3,80 e 4,70 m
Diámetro de copa: 13,50 e 15,25 m
Idade estimada: 100-150 anos

8. Castiñeiros de
Catasós no inverno
(imaxe de 1979)

9. Castiñeiros de Catasós no inverno

10. Neste corte de toro podemos apreciar o
tamaño e a idade das árbores do souto.

11. O castiñeiro (Castanea
sativa) é unha árbore de orixe
mediterránea, probablemente do
sur de Europa. En Galiza
atopáronse restos de hai 3.000
anos, aínda que o seu cultivo foi
extendido na época romana.
Pode acadar máis de 30 m de
altura.
O toro é robusto, coas ponlas
fortes e case horizontais. A tona
é gris, lisa e con algunhas
fendas pequenas e verticais de
cor máis escura.
O castiñeiro precisa de solos
frescos e profundos, acedos e
ben drenados.

12. As follas son simples, en forma de lanza (15x5 cm), coa
beira dentada, de cor verde brillante polo dereito e
cubertas dun pelo moi fino polo revés, cos nervos moi
marcados. O peciolo é cilíndrico e curto (1-2 cm de
lonxitude).
No outoo adquiren fermosas cores douradas e pardas.

13. Durante a floración os castiñeiros presentan un fermoso aspecto ao cubrírense de
longas inflorescencias amarelas nas que pasan desapercibidas as pequenas
flores femininas agochadas no xerme dos ourizos.

14. Os froitos (castañas) desenvólvense no interior dunha cúpula
espiñenta (ourizo) que abre ao madurar para deixalas libres.

15. Carballos (Quercus robur)

16. Sotobosque:
silvas, fentos...

17. Narciso, amarelle
(Narcissus
cyclamineus),
endémico de Galiza e
norte de Portugal

18. Estalotes (Digitalis purpurea),
unha planta velenosa moi común.

19. Amorias, polidrupas da silveira (Rubus…)

20. Gabeador (Certhia brachydactyla)
FAUNA
É a típica dos bosques mixtos caducifolios: esquíos, ratiños, gato bravo, raposo,
ferreiros, petos, gabeadores, picafollas e unha grande variedade de insectos,
arañas...

21. Parella de bacalouras (Lucanus cervus). Unha especie en perigo de extinción.
O escaravello máis grande de Europa. Vive nas carballeiras. As larvas pasan de 3 a 5 anos dentro dos
toros alimentándose de madeira podre antes de converterse en adultos. A limpeza dos bosques e os
incendios estanna a por en perigo.

22. USO
Científico, lecer

23. HISTORIA-PATRIMONIO CULTURAL
-O souto era propiedade da Casa de Quiroga e pasou a propiedade da Xunta de
Galiza en 1998.
-Os castiñeiros foron considerados pola FAO como os de mellor porte forestal de
Europa na década de 1970.

24. PROBLEMAS
Algúnhas árbores de grande porte están morrendo

25. Montaxe e fotos: Adela Leiro, Mon Daporta
Maio 2017