GIÁO ÁN

1. MÃ GIÁM SINH
MUA KIỀU
Trích “Truyện Kiều” – Nguyễn Du

2. Ôn tập “truyện kiều”
Trả lời các câu hỏi về
“Truyện Kiều”
trong 5 giây

3. Ôn tập “truyện kiều”
Trong đoạn trích “Chị em Thúy
Kiều”, để miêu tả nhan sắc hai chị
em, tác giả đã dùng bút pháp nghệ
thuật __ __

4. Ôn tập “truyện kiều”
Trong đoạn trích “Cảnh ngày xuân”, tác
giả dùng rất nhiều __ __ thuần Việt, đầy
gợi cảm

5. Ôn tập “truyện kiều”
Hai đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” và
“Cảnh ngày xuân” cùng thuộc phần Một
của “Truyện Kiều” – phần __ __ __ __
__

6. Ôn tập “truyện kiều”
Tên chữ Hán của “Truyện
Kiều” là __ __ __ __

7. Ôn tập “truyện kiều”
Cốt truyện của “Truyện Kiều”
được lấy từ tác phẩm __ __
__ __

8. Ôn tập “truyện kiều”
Phương thức biểu đạt của
“Truyện Kiều” là __ __

9. Ôn tập “truyện kiều”
Phần Hai của “Truyện Kiều” có tên
gọi là __ __ __ __ __

10. Ôn tập “truyện kiều”
Kiều bị Mã Giám Sinh lừa, đẩy vào nhà
chứa. Ở đó có mụ __ __ một kẻ buôn
người thâm hiểm và tàn nhẫn.

11. Ôn tập “truyện kiều”
Sau khi Kiều đòi tự vẫn, Tú Bà đưa nàng
tới lầu __ __ , bảo rằng sẽ kiếm cho nàng
một tấm chồng.

12. Đáp án
1. Ước lệ
2. Từ láy
3. Gặp gỡ và đính
ước
4. Đoạn trường
tân thanh
5. Kim Vân Kiều
truyện
6. Tự sự
7. Gia biến và lưu
lạc
8. Tú Bà
9. Ngưng Bích

13. Tiến trình bài học
Những kiến thức cơ bản
Phân tích văn bản
Tổng kết

14. 1. Những kiến thức cơ bản
Vị trí đoạn trích
Bố cục
Bút pháp tả thực
Đầu phần Hai: Gia biến và lưu lạc.
Hoàn cảnh:Cha và em bị vu oan, Kiều quyết định
bán mình để lấy tiền cứu gia đình khỏi tai vạ. Đoạn
trích nói về việc Mã Giám Sinh đến mua Kiều.
 2 câu đầu: giới thiệu hoàn cảnh buổi mua bán
 8 câu tiếp: chân dung Mã Giám Sinh
 6 câu tiếp: tâm trạng Thúy Kiều
 10 câu cuối: diễn biến buổi mua bán Là bút pháp miêu tả người, vật như những gì vốn
có. Nhân vật bộc lộ bản chất một cách trực tiếp
qua hình dáng, cử chỉ, lời nói, hành động.
 Trong “Truyện Kiều”, bút pháp này thường được
dùng để miêu tả nhân vật phản diện.

15. Quá niên trạc
ngoại tứ tuần
Mày râu nhẵn
nhụi áo quần bảnh
bao
Thoắt trông nhờn
nhợt màu da
Ăn gì cao lớn đẫy
đà làm sao?
Ở ăn thì nết cũng
hay
Nói điều ràng buộc
thì tay cũng già

16. So sánh với bút pháp miêu tả
nhân vật chính diện
Tiêu chí
so sánh
Miêu tả nhân vật chính diện Miêu tả nhân vật
phản diện
Bút pháp Ước lệ tượng trưng
Lý tưởng hóa
(Thủ pháp) chấm phá
Thân phận hóa nhân vật
Tả thực
Hiệu quả Bức chân dung nhân vật đẹp
hơn, gợi nhiều cảm xúc ở người
đọc
Bản chất nhân vật
được phơi bày rõ
ràng với thái độ
khinh bỉ, coi thường

17. 2. Phân tích văn bản
Ở đây ta không phân tích văn bản theo chiều
bổ ngang như bố cục đã nêu mà phân tích
theo chiều bổ dọc, khám phá từng khía cạnh
nội dung của văn bản. Bao gồm:
(1) Chân dung Mã Giám Sinh;
(2) Hình ảnh Thúy Kiều;
(3) Tấm lòng nhân đạo của Nguyễn
Du.

18. a) Chân dung Mã Giám Sinh
Các yếu tố bên ngoài (tuổi, ăn mặc, lời
nói, hành động, khung cảnh xung quanh)
Bản chất Tuổi: (ngoại tứ tuần) ngoài bốn mươi tuổi
 Ăn mặc: (Mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao) lịch sự
nhưng có phần chải chuốt, chưng diện, không phù hợp với
lứa tuổi
 Lời nói: (Hỏi tên, rằng: “Mã Giám Sinh”; Hỏi quê, rằng:
“Huyện Lâm Thanh cũng gần”) cộc lốc, nhát gừng, không
thưa gửi, không có đầu có đuôi
 Hành động: (Ghế trên ngồi tót sỗ sàng) thô lỗ, trịch thượng,
vô lễ
 Khung cảnh xung quanh: (Trước thầy sau tớ lao xao) lộn
xộn, nhốn nháo, không có tôn ti trật tự
 Sự giả dối
 Sự bất nhân

19. a) Chân dung Mã Giám Sinh
 Sự giả dối
Lai lịch xuất thân mù mờ
Tướng mạo giả dối
Lời nói xảo quyệt, vờ vĩnh, sặc mùi con buôn
Là “khách ở viễn phương” (khách phương xa) mà lại
xưng quê “cũng gần”. Thực tế quê Mã Giám Sinh
không phải ở Lâm Thanh mà ở tận Lâm Tri.
Những là lạ nước lạ non
Lâm Tri vừa một tháng tròn tới nơi
(Cảnh Kiều theo Mã Giám Sinh về sau cuộc mua bán)
Đã đứng tuổi (ngoài bốn mươi) mà lại cố tô vẽ cho trẻ trung, ra vẻ
thư sinh nho nhã. Nhưng bản chất nhốn nháo của kẻ vô học không
sao dấu được qua cảnh “trước thầy sau tớ lao xao”.
So sánh với sự xuất hiện của Kim Trọng:
Trông chừng thấy một văn nhân
Lỏng buông tay khấu bước lần dặm băng
Đề huề lưng túi gió trăng
Sau chân theo một vài thằng con con
Tuyết in sắc ngựa câu giòn
Cỏ pha màu áo nhuộm non da trời
Mặc dù cư xử thô lỗ và đối xử tàn nhẫn với Kiều trong
cảnh mua bán nhưng đến lúc trả giá, Mã Giám Sinh lại
đổi giọng lịch thiệp, vờ tôn vinh Thúy Kiều cốt đạt mục
đích mua Kiều với giá rẻ nhất.

20. a) Chân dung Mã Giám Sinh
 Sự bất nhân
 Đối xử với cái đẹp hết sức phũ phàng, thô bỉ
“Đắn đo”, “cân sắc cân tài”, “ép”, “thử”. Mã Giám Sinh coi
Kiều chẳng khác nào một món hàng rẻ mạt.
 Lạnh lùng, vô cảm trước gia cảnh và tâm trạng của Kiều.
 Tất cả vì tiền
Hành động mặc cả keo kiệt và đê tiện: “Cò kè bớt một thêm
hai”. Câu thơ gợi cảnh kẻ mua người bán đưa đẩy món hàng,
túi tiền được cởi ra, thắt vào, nâng lên, đặt xuống.

21. a) Chân dung Mã Giám Sinh
- Nghệ thuật miêu tả
nhân vật
 Bút pháp tả thực. Miêu tả
trực diện, chân thực.
 Từ ngữ thuần Việt rất
giàu giá trị gợi tả: “nhẵn
nhụi” (gợi sự trơ lì),
“tót”, “sỗ sàng”, “cò kè”,
“ép”.

22. b) Hình ảnh nàng Kiều
Hoàn cảnh của nàng
Tâm trạng nhân vậtNỗi nhà: cảnh gia biến đầy loạn lạc, đau khổ.
Số phận của cả gia đình lúc này đang phụ thuộc
vào Kiều.
Nỗi mình: vì gia đình, Kiều phải hy sinh tuổi
trẻ, tình yêu. Lúc này đây, nàng đang phải tự
đẩy mình vào cảnh mua bán hết sức nhục nhã,
rẻ rúng.

23. b) Hình ảnh nàng Kiều
Tâm trạng nhân vật
 Tức
Kiều cảm thấy bất công, oan khuất vì nỗi gia
biến, nàng không chịu đồng nhất mình với
cảnh ngộ mua bán nhuốc nhơ này.
Nhưng Kiều đành bất lực và bởi vậy, bao
nhiêu nỗi niềm dồn lại thành nỗi “tức”
nghẹn ngào trong lồng ngực.

24.  Đau khổ
Thể hiện qua những giọt nước mắt lã chã rơi
theo bước chân Kiều.
Tác giả dùng từ “lệ hoa” có nghĩa là giọt
nước mắt của người đẹp khiến người đọc
càng thương tiếc, xót xa hơn cho thân phận
nàng Kiều.

25.  E sợ
“Gió”, “sương” là từ dùng để chỉ cuộc sống bên
ngoài tự do, vô lối, đầy những bất trắc. “Dợn
gió e sương” là trạng thái e sợ gió sương cuộc
đời.
Là người con gái khuê các, Kiều chưa từng phải
đặt mình vào thế giới của những kẻ bán mua tấp
nập, sỗ sàng này. Nàng càng e sợ hơn khi biết
rằng mình sắp phải làm vợ của một kẻ mà bấy
giờ mình còn chưa biết mặt.

26.  Xấu hổ, nhục nhã
Thể hiện qua từ “ngừng”, “thẹn”, “mặt dày”.
Kiều có ý thức rất cao về giá trị và nhân phẩm của
bản thân. Nàng biết lựa chọn con đường này là hy
sinh phẩm giá, tự hạ thấp mình nhưng nàng không
còn cách nào khác.
Nỗi “thẹn” này rất đáng quý. Chính vì biết “thẹn”,
nên suốt 15 năm, bị cuộc đời nhấn xuống bùn nhơ
bao lần nhưng Kiều không buông xuôi, sa ngã,
không bao giờ đánh mất tấm lòng trong sáng.

27.  Buồn bã, thẫn thờ
Nỗi buồn của Kiều trong suốt cuộc mua bán
được miêu tả thoảng qua, nhẹ nhàng mà ám
ảnh: “Nét buồn như cúc điệu gầy như mai”.
Đó là trạng thái buồn bã đến thẫn thờ, phờ phạc.
Sử dụng hình ảnh thiên nhiên ước lệ “cúc”,
“mai”, Nguyễn Du cho thấy Thúy Kiều trong
đau buồn thì vẫn đẹp, vẫn giữ cốt cách thanh
cao, không ngã gục.

28. So sánh nàng Kiều của Thanh
Tâm Tài Nhân
Kiều rằng: 300 thì thực không đủ, mang tiếng
bán mình mà chẳng đủ việc thì bán làm chi.
…
Kiều nói: Khốn nạn tôi đã nói thực là việc của
tôi phi 500 lạng không đủ cơ mà.
…
Nói xong nàng quay lại bảo mụ mối: Mụ ơi, vấn
đề tiền bạc như thế cũng đã tạm xong, tôi muốn
phiền mụ đến nhà Chung công báo cho ông
biết, và xin ông cho cha với em tôi về…

29. c) Tấm lòng nhân đạo của
Nguyễn Du
- Khinh bỉ và căm phẫn bọn buôn người
- Tố cáo thế lực đồng tiền
- Cảm thương sâu sắc trước thân phận
người phụ nữ trong XHPK
Diện mạo của Mã Giám Sinh bộc lộ cái nhìn
khinh bỉ, căm tức của tác giả Nguyễn Du. Nhà
thơ đã dùng những từ ngữ hết sức đắt giá để
không nói trực tiếp mà vẫn bộc lộ được thái độ
của mình.
Vì tiền mà Thúy Kiều bị đẩy vào cảnh bán mua,
trở thành món hang rẻ mạt. Những kẻ như Mã
Giám Sinh thì dựa vào tiền, cho rằng “Tiền lưng
đã sẵn việc gì chẳng xong”, và vì thế mà hắn hợm
hĩnh, phũ phàng trước cái đẹp, cái tài.
Nguyễn Du đau đớn vì cái tài, cái đẹp phải trở
thành món đồ chơi của tạo hóa, bị vùi dập không
thương tiếc trong một thời cuộc tàn nhẫn, phũ
phàng. Nguyễn Du như hóa thân vào nhân vật,
“đi một bước đường một đau”.

30. TỔNG KẾT
Bức tranh hiện thực xã hội đương thời
Tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du
Nghệ thuật tả thực đặc sắc

31. NHẮC LẠI KIẾN THỨC
Đặc điểm nhân vật Mã Giám Sinh
• Bên ngoài
Lố bịch, thô lỗ, vô học
• Bên trong
Giả dối
Bất nhân

32. Tâm trạng nàng Kiều
Tức
Đau khổ
E sợ
Xấu hổ nhục nhã
Buồn bã thẫn thờ