GIÁO ÁN

1. CHỊ EM
THÚY KIỀU

2. 1. ĐỌC –TÌM HIỂU
CHUNG

3. a)Vị trí đoạn trích
Gặp gỡ
và đính
ước
Sau đoạn
giới thiệu
gia cảnh
nhàVương
viên ngoại
Phần mở đầu, sau khi giới thiệu nhàVương
viên ngoại

4. b) Kết cấu đoạn trích
4 câu đầu
4 câu tiếp
12 câu tiếp
4 câu cuối
 Giới thiệu chung về chị emThúy
Kiều
 Vẻ đẹp củaThúyVân
 Vẻ đẹp củaThúy Kiều
 Nhận xét chung về cuộc sống
của hai chị em
Đánh dấu vào SGK

5. 2. PHÂN TÍCH VĂN BẢN

6. a) Giới thiệu chung về chị em
Thúy Kiều
◦Đầu lòng
◦Xinh đẹp
◦Vị thứ: Kiều (chị) –
Vân (em)
- Lời giới thiệu ngắn
gọn, đầy đủ
Đầu lòng hai ả tố nga
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân

7. Mai cốt cách tuyết tinh thần
a) Giới thiệu chung về chị em
Thúy Kiều
Cốt cách
thanh
cao
Tâm hồn
trong
sáng
- Vẻ đẹp duyên
dáng, thanh
cao, trong
sáng
- Điểm chung
- Vẻ đẹp duyên
dáng, thanh
cao, trong
sáng
- Điểm chung

8. Hình ảnh mai và tuyết trong văn thơ cổ
Nhất sinh đê thủ bái mai hoa
(Cao Bá Quát)

9. Đình tiền tạc dạ nhất chi mai
(Mãn Giác Thiền Sư)

10. Tuyết in sắc ngựa câu giòn
Cỏ pha màu áo nhuộm non da trời
(Nguyễn Du – Truyện Kiều)

11. a) Giới thiệu chung về chị em
Thúy Kiều
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười
Vẻ đẹp riêng Toàn bích
-Vẻ đẹp độc đáo
và toàn diện

12. a) Giới thiệu chung về chị em
Thúy Kiều
◦Ẩn dụ
◦So sánh
◦Nhân hóa
◦Đảo ngữ
◦Đối xứng
 Giới thiệu ấn tượng
 Sự hài hòa, hô ứng
trong vẻ đẹp của
hai chị em Kiều

13. b)Vẻ đẹp nhân vậtThúyVân
Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da
TỪ MỚI
Nét ngài: nét lông mày đẹp của phụ nữ
(ngài là con bướm tằm có râu dài, cong rất
đẹp)
Câu thơ 1213 : Khi khóe hạnh khi nét ngài
Câu thơ 927 : Bên thì mấy ả mày ngài

14. Trang trọng
Mặt tròn phúc hậu
Lông mày hơi đậm,
dáng mày cong
Đoan trang
Bồng bềnh, trắng
-Khái quát
-Khuôn mặt
-Nụ cười, tiếng
nói
=> Vẻ đẹp sang trọng, đoan trang,
phúc hậu
-Mái tóc, màu da

15. Chân dungThúyVân
qua nét vẽ của họa sĩ
Ngọc Mai – chất liệu
tranh lụa
Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài
nở nang

16. Hình ảnh thiên nhiên Con người
=> Nghệ thuật ước lệ
Ví von so sánh
Đề cao

17. Nghệ thuật ước lệ cổ điển:
Khái quát: Là một nghệ thuật quen thuộc trong văn học cổ
Đặc điểm:
Dùng các hình ảnh quy ước: để miêu tả một đối tượng,
trạng thái nào đó, tác giả dùng các hình ảnh thông dụng,
nằm trong hệ thống quy ước sẵn có của văn học cổ.
Gợi nhiều hơn tả:Thiên về gợi chứ không tả cụ thể, tỉ mỉ.
Sự miêu tả mang tính chất chấm phá.

19. b)Vẻ đẹp nhân vậtThúyVân
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da
=> Sự nhường nhịn, nuông chiều, tôn vinh
=>Tạo hóa ưu ái
Cuộc đời bằng phẳng, gặp nhiều may mắn

20. Tìm bút pháp tương ứng
A.Ẩn dụ
B.Số phận hóa nhân vật
C.Ngoại hình hóa thân phận
D.Thân phận hóa ngoại hình

21. c)Vẻ đẹp nhân vậtThúy Kiều
Sắc sảo mặn mà
Tài – Sắc
Phần hơn
+Khái quát
Khuôn mặt
Nụ cười, tiếng nói
Mái tóc, màu da
+Đôi mắt
- Nhan sắc

22. c)Vẻ đẹp nhân vậtThúy Kiều
Làn thu thủy nét xuân sơn
Hoa ghen
Liễu hờn
Vẻ đẹp quá vượt
trội khiến cho tạo
hóa bị lu mờ và nảy
sinh lòng ghen
ghét.
Đôi mắt trong sáng,
thanh thoát
Đôi mắt là điểm
nhấn của khuôn
mặt, là cửa sổ của
tâm hồn.
+Đôi mắt

23. Mở rộng
Thúy Kiều từng tâm sự với KimTrọng:
Nhớ từ năm hãy thơ ngây,
Có người tướng sĩ đoán ngay một lời:
Anh hoa phát tiết ra ngoài,
Nghìn thu bạc mệnh một đời tài hoa.

24. “KimVân Kiều truyện” củaTTTN
…Kiều mày nhỏ mà dài,
ánh mắt lấp lánh như liếc
mắt đưa tình, dung như
trăng thu, sắc tựa hoa đào,
khoan thai văn nhã, chim
sa cá lặn! Còn Vân thì tinh
thần phẳng lặng, dung
mạo đoan trang, vượt lên
thường phàm, phong thái
cá biệt.

25. c)Vẻ đẹp nhân vậtThúy Kiều
Câu thơ “Sắc đành đòi một tài đành họa hai” có nghĩa
là?
A. Về sắc đẹp thì chỉ có một mình Kiều là nhất, còn về tài năng thì
họa may ra mới có người thứ hai
B. Tài năng là vẻ đẹp xuất sắc nhất, vượt trội hơn cả nhan sắc
C. Sắc đẹp đành phải nhường phần cho tài năng
D. Sắc đẹp là vẻ đẹp số một, tài năng là vẻ đẹp số hai
- Tài năng của
Kiều

26. c)Vẻ đẹp nhân vậtThúy Kiều
Hai câu thơ “Thông minh vốn sẵn tính trời, Pha
nghề thi họa, đủ mùi ca ngâm” ý nói Kiều có vẻ đẹp
như thế nào?
A. Thiên về thơ ca, hội họa
B. Thiên về ca hát, ngâm thơ
C. Vẻ đẹp toàn diện, trên đủ mọi lĩnh vực
D. Trí tuệ thiên bẩm, tự nhiên

27. Cầm – kỳ - thi – họa

29. c)Vẻ đẹp nhân vậtThúy Kiều
Vẻ đẹp
Thúy
Kiều
Nhan sắc Tài năng
Thơ ca Hội họa Ca ngâm Tài đàn

30. -Tài đàn của Kiều
Thông thạo Vượt trội
Dự báo
phận buồn
Làu
Nghề
riêng
Ăn đứt
Thiên Bạc
mệnh
=> Não
nhân

31. =>Tài đàn xuất sắc dự báo đời tài hoa
bạc mệnh
Nàng rằng:Vì chút nghề chơi,
Đoạn trường tiếng ấy hại người bấy lâu !
Một phen tri kỷ cùng nhau,
Cuốn dây từ đấy về sau cũng chừa .

32. Những lần Kiều đánh đàn
Lần thứ nhất, Kiều đàn cho KimTrọng nghe khi gặp gỡ lần đầu. KimTrọng
tự tay lấy cây đàn “Cầm trăng”, dâng đàn lên ngang mày và yêu cầuThúy
Kiều đàn cho mình nghe vì đã biết tiếngThúy Kiều là một danh cầm.
Trong như tiếng hạc bay qua
Đục như tiếng suối mới sa nửa vời
Tiêng khoan như gió thoảng ngoài
Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa.
Ngọn đèn khi tỏ khi mờ
Khiến người ngồi đó cũng ngơ ngẩn sầu
Khi tựa gối, khi cúi đầu
Khi vò chín khúc khi chau đôi mày.
Rằng: “Hay thì thật là hay
Nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào!”

33. Những lần Kiều đánh đàn
Lần thứ hai, Kiều đàn cho HoạnThư vàThúc Sinh
nghe:
Bốn dây như khóc như than
Khiến người trên tiệc cũng tan nát lòng
Cùng trong một tiếng tơ đồng
Người ngoài cười nụ người trong khóc thầm

35. Những lần Kiều đánh đàn
Lần thứ ba, khi HồTôn Hiến gạtThúy Kiều khuyênTừ Hải ra
hàng, phục binh bất ngờ xuất hiện.Từ Hải bị tử trận và chết
đứng. Sau khi đó, HồTôn Hiến đã bắtThúy Kiều dâng rượu
và ép nàng phải đàn cho mình nghe (câu 2567 đến 2578).
Một cung gió thảm mưa sầu
Bốn dây nhỏ máu năm đầu ngón tay
Ve ngâm vượn hú nào tày
Lọt tai Hồ cũng nhăn mày rơi châu.

36. Những lần Kiều đánh đàn
Lần thứ tư, đàn cho KimTrọng nghe lúc tái ngộ, đoàn viên (từ câu 3197 đến 3206).
Phím đàn dìu dặt tay tiên
Khói trầm cao thấp, tiếng huyền gần xa
Khúc đâu đầm ấm dương hoà
Ấy là hồ điệp hay làTrang sinh.
Khúc đâu êm ái xuân tình
Ấy hồnThục đế hay mình Đỗ Quyên
Trong sao châu nhỏ duềnh quyên
Ấm sao hạt ngọc Lam điền mới đông
Lọt tai nghe suốt năm cung
Tiếng nào là chẳng não nùng xôn xao.

37. d) Nhận xét về cuộc sống hai
chị em
Êm đềm trướng rủ màn che
Tường đông ong bướm đi về mặc ai
Cuộc sống êm đềm, kín đáo của hai tiểu thư khuê
các
Không khí êm đềm trước giông bão cuộc đời

38. Tổng kết
Nghệ thuật miêu tả (thảo luận)
- Trình tự miêu tả: tại saoVân trước – Kiều sau?
- Số lượng câu thơ:Tại sao có sự chênh lệch?
- Nghệ thuật tạo điểm nhấn: tại sao trong nhan
sắc lại chỉ tả đôi mắt, tại sao trong tài năng lại chỉ
tả tài đàn?

39. Viết đoạn văn phân tích các hình
ảnh ước lệ tương trưng trong
Truyện Kiều.

40. Các hình ảnh ước lệ
Mai
Tuyết
Trăng
Ngài
Hoa
Ngọc
Mây
Thu thủy
Xuân sơn
Hoa
Liễu

41. Phân tích
- Hình ảnh thiên nhiên dùng để ví
von với con người
- Hình ảnh mang tính chất chung
chung, quen thuộc, chỉ là quy ước
chứ không phải là tả thực (ví dụ
tuyết)
Nhấn mạnh vẻ đẹp con người, thể
hiện quan niệm lấy thiên nhiên làm
chuẩn mực.
Tuân theo đặc điểm của văn học
cổ, sử dụng hệ thống thi liệu chung
để thể hiện tính chất bác học, cao
siêu.
Ý nghĩa của bút pháp ước lệ tượng trưng trong văn bản CETK:
- Thể hiện vẻ đẹp sắc nước hương trời, tự nhiên, chuẩn mực của hai
chị em (phân tích: cốt cách như cây mai cứng cỏi, tinh thần trong
sạch như tuyết,v.v..)
- Khơi gợi ở người đọc tình cảm yêu mến, ngưỡng mộ
- Thể hiện tài năng của Nguyễn Du trong việc sử dụng nhuần nhuyễn
nghệ thuật cổ điển