1. СЭРГЭЭН ЗАСАХ ЭМЧИЛГЭЭНИЙ
ОРЧИН ҮЕИЙН ЧИГ ХАНДЛАГА
A.БАЛЖИННЯМ., АУ-ны доктор, дэд
профессор
Сэргээн засах анагаах ухааны тэнхим,
АУС, ЭМШУИС

2. Тодорхойлолт

ДЭМБ:


“Чадвар алдалттай хүний тоог бууруулж буй эмчилгээ бөгөөд
íýãýíò ÷àäâàð àëäàãäñàí áîë òóõàéí áàéäàëä íü äàñàí çîõèõ
÷àäâàðûã äýýøë¿¿ëýí íèéãìèéí èäýâõèòýé õàðèëöààíä оруулах
зорилгоор хийж буй бүхий л аргыг сэргээн засалт гэнэ”.
Сэргээн засах эмчилгээ гэдэг нь чадвар алдалттай болсон
хүмүүсд хэрэгцээтэй биеийн, сэтгэл санааны болон нийгмийн
харилцаанд дасан зохицох мэдлэг, чадвартай болгох явцыг
хэлнэ гэжээ.

чадвар алдалттай хүмүүс өөрсдийн чадвар, нөөцийг хөгжүүлж,
ашиглах нь эмнэлзүйн сэргээн засах эмчилгээний хамгийн үр
дүнтэй арга юм

3. Тодорхойлолт

Европын улсуудын эрүүл мэндийн холбоо
 Сэргээн засах эмчилгээ нь анагаах ухааны бие даасан
салбар бөгөөд “хүний биеийн болон танин мэдэхүйн үйл
ажиллагаа, зорилгот үйл хөдөлгөөний чадвар (зан авир),
нийгмийн оролцоог дэмжиж, эдгээрт нөлөөлөх хувь хүний
болоод гадаад орчны хүчин зүйлсийг өөрчлөх салбар юм”

4. Сэргээн засах эмчилгээний мөн чанар
“Àìüäðàë ¿íý öýíýòýé áàéõààð óòãà ó÷èðòàé àìüäðàõ”
“A life saved must be made into a life worth living”
Зорилгогүй амьдрал  утга учиртай, зорилготой
амьдрал
Timid life  meaningful life

5. Нэршил:
Physical & Rehabilitation medicine


Physical medicine- хүний биеийн болон оюун ухааны чадварыг
физиологийн механизмаар (тух: рефлекс, үйл ажиллагааны
дасан зохицол, нейропластик гм) түүнчлэн биеийн болон оюун
ухааны дасгалжилтаар шинжлэх ухааны үндэслэлтэйгээр
сайжруулах эмчилгээг хэлнэ.
Rehabilitation medicine-энэ нь зөвхөн биеийн үйл ажиллагаанд
анхаараад зогсохгүй хүнийг нийгмийн идэвхитэй харилцаанд
оруулахад анхаардаг.


Аливаа өвчин эмгэгийн дараа тухайн хүн бүрэн эдгэрэх боломжгүй байлаа ч
гэсэн түүний биеийн, оюун ухаан болон нийгмийн орчинг хамгийн боломжийн
дээд хэмжээнд хүргэж буй идэвхитэй үйл ажиллагаа юм.
Сэргээн засах эмчилгээний дүнд хүний өөртөө үйлчлэх, машин барих, алхах,
дэлгүүр орох, сурах болон бусад бүх чадвар сэргэдэг.

6. Ñýðãýýí çàñàõ ýì÷èëãýýíèé ýì÷ (physiatry)
ãýæ õýí áý?



÷àäâàð àëäàãäëààñ óðüä÷èëàí
ñýðãèéëýõ
÷àäâàð àëäàãäëûã îíîøëîõ
÷àäâàð àëäàãäëûã ìýñ çàñëûí áóñ
ýì÷èëãýýíèé àðãààð ýì÷ëýõ

7. Ñýðãýýí çàñàõ ýì÷èëãýýíèé îíöëîã, ÿëãàà
 Áóñàä àíàãààõ óõààí
 ýì÷èëãýý
 ýì÷-ã¿éöýòãýã÷
 èäýâõèã¿é
 Ñýðãýýí çàñàõ
àíàãààõ óõààí
 ìåíåæìåíò
 ýì÷-áàãø, òóñëàã÷
 èäýâõèòýé

8. Àëü ñàëáàðò àæèëëàäàã âý?








Ìýäðýë, ìýäðýëèéí ìýñ
çàñàë
Îðòîïåäèê, ãýìòýë
Õ¿¿õýä
ªâäºëò
Ñýòãýö/ ïñèõîñîìàòèê
Àõìàä íàñòàí
Ìýðãýæëýýñ øàëòãààëàõ
ýìãýã
…
…
… á¿õ íàñíû
… ãýìòñýí, ÷àäâàð àëäàãäàëòàé
… áèå, ñýòãýö, òàíèí ìýäýõ¿é,
ñýòãýë ñàíààíû àñóóäàëòàé
… ÿìàð íýãýí çîðèëãîòîé ¿éëäýë
õèéæ ÷àäàõã¿é áàéãàà
(àæèë õºäºëìºð, ººðòºº
¿éë÷ëýõ, àìðàëò çóãààëãà ãì)


9. Ñýðãýýí çàñàõ àíàãààõ óõààíû îíöëîã øèíæ


¯éë àæèëëàãààíä
÷èãëýãäñýí
1.
Áàãààð àæèëëàäàã
2.
3.
4.
5.
ªâ÷òºí òºâòýé
Íýã çîðèëãоòîé
ªâ÷òºíèé îðîëöîî
Õóâü õ¿íèé ÷àäâàð
÷àäâàð àëäàãäëûã
áóóðóóëàõ

10. Сэргээн засах эмчилгээний хэрэгцээ


Баруун европийн нийт хүн амын 10% нь чадвар алдагдалтай
Европийн хүн амын дундаж наслалт жил ирэх бүр нэмэгдэж
байна



2030 он гэхэд дөрвөн хүн тутмын нэг нь 65, түүнээс дээш настай болно
Хүний амын насжилт ихсэх тусам чадвар алдалттай хүмүүсийн тоо
нэмэгддэг бөгөөд түүнд зарцуулагдах зардал бас нэмэгддэг байна.
Хүнд хэлбэрийн өвчин, гэмтлийн дараагаар амьд гарах хүний
тоо нэмэгдэж байна. Ингэснээр янз бүрийн асуудал үйл
ажиллагааны чадвар алдагдалтай хүний тоо ихэсдэг.

Нөгөө талаас европийн хүн амын эрүүл мэндийн байдал, дундаж наслалт
өндөр байгаатай холбоотой. Ингэснээр ирээдүйд эрүүл мэндийн асаргаа, тэр
тусмаа сэргээн засах эмчилгээний тусламж хэрэгцээ ихсэнэ гэсэн үг юм.

11. Судалгаа

Тархвар зүйн судалгаа: шалтгаан, оношин дээр
суурилагддаг.



Чадвар алдалттай хүмүүсийн үйл ажиллагааны чадвар, амьдралын
чанар, нийгмийн харилцааны байдалд судалгаа хийж эхэлж байна.
Healthy Life expectancy, Disability-Adjusted life years гм
Сэргээн засах эмчилгээний эпидемиологийн
судалгаа:





Үйл ажиллагааны алдагдалыг ICF-ийн үзүүлэлтээр
Чадвар, үйл ажиллагаа, нийгмийн оролцооны талаарх анамнез
Сэргээн засах эмчилгээний хэрэгцээ болон үйлчилгээ (хүний нөөц,
багаж тоног төхөөрөмж, материал)
Сэргээн засах эмчилгээний тусламж үйлчилгээний боломжийг
тодорхойлохтой уялдуулан судалж байна.
Дээрх мэдээллүүд нь бүс нутгийн, үндэсний хэмжээний тусламж
үйлчилгээг төлөвлөхөд болон эрдэм шинжилгээ судалгааны ажил
хийх, сэргээн засах эмчилгээний өртөг зардал, үр ашгийг тооцоход
ач холбогдолтой.

12. Судалгаа

Португалын нийт хүн амын










0,7% нь хэвтрийн,
0,4% нь тэргэнцэртэй,
1,9% нь өөрийн гэртээ амьдардаггүй,
9% нь явдаггүй эсвэл явах чадвар нь их хэмжээгээр
хязгаарлагдсан,
8,5% нь шилжих хөдөлгөөн хязгаарлагдсан,
6,2% нь нь бусдын тусламжгүй жорлонд бие засаж чадахгүй,
8,6% нь хувцаслах, хувцсаа тайлахад бусдын тусламж
шаардлагатай,
эрэгтэйчүүдийн 3,6%, эмэгтэйчүүдийн 5,3% нь шээс
задгайрсан,
2,3% нь хэл ярианы бэрхшээлтэй
Нийт хүн амын 10% нь чадвар алдагдалтай

13. ICF-international classification of functioning
Oлон улсын үйл ажиллагааны ангилал


ДЭМБ-аас 2001 онд ICF гэсэн ангилалыг бий болгосон нь аливаа өвчний үр
дагаварт үнэлгээ дүгнэлт өгөхөд суурь болж өгсөн.
Анагаах ухааны бусад салбарын талаас өвчтөний үйл ажиллагаа, чадвар
алдагдал болон эрүүл мэндийг өвчин эмгэгийн хүндрэл эсвэл түүнд нөлөөлж буй
хүчин зүйл гэж авч үздэг.



эмчилгээ нь өвчний явцад чиглэгдэх бөгөөд эмчилгээ нь хүндрэл гарахаас сэргийлэхэд
чиглэгддэг.
Үйл ажиллагаа болон эрүүл мэндийн аль алиныг эмчилгээний өвчтөнд-хамааралтай үр
дагавар, төгсгөлөөр үнэлдэг.
Сэргээн засах эмчилгээний талаас авч үзвэл өвчтөний үйл ажиллагааны чадвар
болон эрүүл мэнд нь зөвхөн өвчин эмгэгийн үр дагавартай хамааралгүй. Үйл
ажиллагаа нь зөвхөн үр дүнг илэрхийлээд зогсохгүй эмнэлзүйн үнэлгээ болон
эмчилгээ эхлэх үеийн байдлыг илэрхийлдэг. Түүнчлэн өвчтөний үйл ажиллагаа
нь тухайн хүний зан чанар, хүрээлэн буй орчинтой салшгүй холбоотой.

сэргээн засах эмчилгээ нь үйл ажиллагаа, гадаад орчин болон өөрчилж болох хувь
хүний хүчин зүйлд чиглэгддэг. Мөн сэргээн засах эмчилгээний мөн чанарыг гүнзгий
ойлгохын тулд үйл ажиллагааг тодорхойлогч хүчин зүйл, болон хувь хүний болон
хүрээлэн буй гадаад орчны хүчин зүйлийн харилцан хамаарлыг түүний эрүүл мэндтэй
уялдуулан ойлгох хэрэгтэй.

14. ICF
Био-сэтгэц-нийгмийн загвар
Эрүүл мэнд (Өвчин эмгэг)
Бүтэц,үйл
ажиллагаа
Чадвар
Хүрээлэн буй гадаад
хүчин зүйл
Нийгмийн
оролцоо
Хувь хүний
хүчин зүйл

15. ICF
Био-сэтгэц-нийгмийн загвар
Остеоартрит, ревматойд артрит эсвэл
яс-булчингийн эмгэг
Биеийн үйл ажиллагаа
Өвдөлт
Үений далайц
Булчингийн сулрал
Координаци алдагдах
Хүч чадал багасах,
Нойрны хэм алдагдах
Чадвар
•Хөдөлгөөний чадвар:
зогсох, явах, тээврийн
хэрэгсэл ашиглах
•Атгах, юмыг
чиглүүлэх
•Өдөр тутмын үйл
ажиллагаа: өөртөө
үйлчлэх, дэлгүүр явах
Гадаад орчны хүчин зүйл
Ажлын байр
Гэр орны болон тээврийн
хэрэгслийн төхөөрөмж
Гэр бүл, найз нөхөд
Эрүүл мэндийн үйлчилгээ, даатгал
Нийгмийн хандлага
Нийгмийн харилцаа
Ажил хийх чадвар
Гэр бүлийн харьцаа
Чөлөөт цагаа өнгөрүүлэх
байдал
Нийгмийн амьдрал
Шашины зан үйлийн болон
улс төрийн оролцоо
Хувь хүний хүчин зүйл
Эрүүл мэндийн байдал
Өвчнөө хүлээн авах байдал
Хавсарсан эмгэг
Нас, хүйс

16. Хүний эрх, ёс зүйн асуудал
(чадвар алдалт ба хүний эрх)











НҮБ-ын хүний эрхийн тунхаг бичигт тэдний эрх ашгийг хамгаалсан, ялгаварлан гадуурхахын
эсрэг тусгасан. Эдгээр хуулийн үндэс нь тухайн хүний нийгмийн оролцоог чухалчилсан.
Үүнд нийтийн талбай, байшин барилга, тээвэр гэх мэт бүхий л газарт тэдгээрт зориулсан
тусгай төхөөрөмж байх ёстойг хуульчилсан.
2003 онд Европийн холбооноос хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн эрхийг хамгаалсан тунхаг,
бодлогын баримт бичиг гаргасан. Үүний зорилго нь:
Ойрын ирээдүйд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн болон тэдгээрийн гэр бүлийн амьдралын
чанарыг сайжруулах
Амьдралын чанарыг сайжруулахын тулд тэдгээрийн нөхцөл байдал, хэрэгцээ, боломжинд
тулгуурлан үнэлгээ хийх
Дээрх зорилгод хүрэх төлөвлөгөө боловсруулах
Нийгмийн оролцоог хангахын тулд хөдөлмөр эрхлэх тэгш байдлыг хангах
Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн урт удаан амьдрах нөхцлийг хангахын тулд дэвшилтэт
аргуудыг хэрэглэх
Амьдралын сүүлийн жилүүдэд биеийн болон оюуны бэрхшээлтэй хүмүүсийн идэвхитэй
амьдрах нөхцлийг хангах
Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд туслах, дэмжих бүтцийг хүчжүүлэх
Үйлчилгээний чанарыг сайжруулах
Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хэрэгцээнд тохирсон хөтөлбөр хэрэгжүүлэх

17. Сэргээн засах эмчилгээний зарчим





“Суралцах” буюу “learning” процесс нь сэргээн засах эмчилгээний
үндсэн зарчим юм.
Сэргээн засах эмчилгээний мэргэжилтэнүүд бол багш юм. Өөрөөр
хэлбэл дасан зохицох аргыг болон хөдөлгөөнийг дахин шинээр сурах
явцад сэргээн засах эмчилгээний тусламжтай туслах, дэмжих, заах
үүрэгтэй.
Хөдөлгөөний үйл ажиллагааг сэргээх түүнд сургах орчин үеийн арга нь
өвчтөний өдөр тутмын амьдралд тулгуурлан чадвар-эзэмших замаар
явагддаг.
Аливаа үйлдлийг сурахдаа “яаж хийх”, “яаж зорилгодоо хүрэх” вэ гэсэн
зарчмаар явагдах ёстой. Гэхдээ хүнд хэдийгээр зааж өгөөгүй ч гэсэн
аливаа юмыг яаж хийх талаар ойлгох чадвартай бөгөөд хамгийн энгийн
аргаар хийж сурдаг.
Аливаа юмыг сохроор болон зориудаар сурах арга зам нь мэдрэлийн
өөр өөр замаар хийгддэг. Мэдрэлийн эрхтэний илүү хүнд хэлбэрийн
гэмтлийн үед буюу санах ой гэмтсэн үед сохроор сурах нь илүү байдаг.
Гэхдээ дээрх 2 аргын аль алиныг сэргээн засах эмчилгээнд өргөн
хэрэглэдэг.

18. Сэргээн засах эмчилгээний зорилго

“Нийгмийн хэвийн харилцаа бий болгох, амьдралын чанарыг
дээшлүүлэхэд оршино”.


Сэргээн засах эмчилгээ нь 5 замаар үр дүнд хүрдэг. Үүнд:







Ингэснээр тухайн хүн бусдын хараат бус, бие даах түвшинд хүрч, энэ нь
нийгмийн харилцаа, ажил хөдөлмөр, соёлын арга хэмжээнд оролцох
боломжтой болно.
Эмгэгийг эмчлэх
Гэмтэл, чадвар алдалтыг бууруулах
Хүндрэлээс сэргийлэх, эмчлэх
Үйл ажиллагааны болон зорилгот хөдөлгөөний чадварыг сайжруулах
Нийгмийн харилцаа, оролцоог бий болгох
Эдгээр нь бүгд ICF ангилалын зарчмаар хувь хүний, зан
заншлын, гадаад орчны хүчин зүйлүүдийг тооцож хийгддэг.
Сэргээн засах эмчилгээ нь тасралтгүй, зохицуулалт бүхий
процесс бөгөөд гэмтэж, өвдсөн тэр цаг мөчөөс эхлэн өвчтөний
юу хүсэж байгаад хүртэл хийгддэг урт хугацааны эмчилгээ юм.

19. Сэргээн засах эмчилгээний баг









Сэргээн засах эмчилгээ нь олон мэргэжлийн хүмүүсийн үйл ажиллагааны нэгдэл
юм.
Багаар ажиллахын тулд хүн бүхэнд өвчтөний зорилго тодорхой байх ёстой.
Зорилго нь тухайн хүнд тохирсон, үнэнд нийцсэн, бодит, хүрч болохуйц байх
хэрэгтэй.
Зорилго нь тухайн хүний байдалд зохицон байнга өөрчлөгдөж байх бөгөөд
өвчтөн-төвтэй байх ёстой.
Багаар ажиллахдаа энэ долоо хоногт хөдөлмөр засалч ямар зорилготой вэ гэж
асуух ёсгүй харин энэ долоо хоногт өвчтөн ямар зорилготой вэ, түүнд хөдөлмөр
засалч хэрхэн хүрэх вэ, түүнд яаж туслах вэ гэж асуух ёстой.
Оношинд үйл ажиллагааны чадварт сөргөөр нөлөөлж буй саадыг тусгаж,
нийгмийн харилцаанд ороход юу саад болж байгааг системтэйгээр авч үзэн
учирч болох эрсдэлт хүчин зүйлс, өвчний тавиланг тусгана.
Сэргээн засах эмчилгээ нь ойрын болон алсын төлөвлөгөөгөөр төлөвлөгдөх
ёстой бөгөөд тухайн хүний хэрэгцээнд суурилагдан солигдож байх ёстой.
Сэргээн засах эмчилгээний мэргэжилтэнүүд бусад мэргэжлийн эмч,
мэргэжилтэнүүдтэй нарийн уялдаа холбоотой байна
Эрчимт эмчилгээний тасгаас буюу аль болох эрт үед эмчилгээг эхлэнэ.

20. Ýì÷èëãýýíèé áàã

21. Ýì÷èëãýýíèé áàã

Ñýðãýýí çàñàõ ýì÷èëãýýíèé ýì÷ (Ðhysiatrist)





Ñóâèëàã÷ (Rehabilitation nurse)


áèåèéí áàéäàë, ¿éë àæèëëàãààíû ÷àäâàðûã ¿íýëíý
îíîøëîíî
íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èëãýý
ýì÷èëãýýíèé áàãèéã óäèðääàã.
ýìíýëãèéí àæèëòàí áîëîí ºâ÷òºí, ò¿¿íèé àð ãýðèéíõýíä ºâ÷òºíèé àñàðãàà,
ñóâèëàãààíû òàëààð çààõ, ñóðãàíà.
Õîîë ç¿é÷ (Dietician)


õîîë òýæýýëèéí áàéäàëä ¿íýëãýý ºãíº
áèåèéí áàéäàëä íü òîõèðñîí á¿òýö, èë÷ëýã á¿õèé õîîë ºãíº

22. Ýì÷èëãýýíèé áàã


Õºäºë㺺í çàñàë÷ (Physical Therapist)
 äàëàéö èõòýé õºäºë㺺íèé ÷àäâàðóóäûã ¿íýëæ (áîñîõ, ñóóõ, ÿâàõ
ãì),ñóðãàõ
 òýðãýíöýð õèéìýë ýðõòýí, òóñëàõ õýðýãñýë
 õºë áîëîí öýýæíèé õºäºë㺺íèé äàëàéöûã íýìýãä¿¿ëýõ òýäãýýðèéí õ¿÷,
òýñâýð, êîîðäèíàöèéã õºãæ¿¿ëýõ
 ôèçèê ýì÷èëãýýíèé áàãàæ òºõººðºìæèéã àæèëëóóëíà
Àõóé çàñàë÷ (Occupational therapist)
 äàëàéö áàãàòàé, ãàðûí íàðèéí õºäºë㺺íèé ¿éë àæèëëàãààíû
÷àäâàðûã ¿íýëíý
 ºäºð òóòìûí ¿éë àæèëëàãààíû ÷àäâàðò ñóðãàíà (õóâöàñëàõ, ýð¿¿ë
àõóéí, óñàíä îðîõ, õîîëëîõ, áèå çàñàõ ãì)
 ãàð áîëîí õ¿ç¿¿íèé ¿åíèé õºäºë㺺íèé äàëàéöûã íýìýãä¿¿ëýõ,
òýäãýýðèéí áóë÷èíãèéí õ¿÷, òýñâýð, êîîðäèíàöèéã õºãæ¿¿ëýõ
 ãàðíû îðòåç, ïðîòåçûã ºâ÷òºíä òîõèðóóëæ, õýðýãëýæ ñóðãàíà

23. Ýì÷èëãýýíèé áàã




Õýë çàñàë÷ (Speech therapist)
 Õàðèëöààíû áîëîí çàëãèõ ÷àäâàðûã ¿íýëæ, òýäãýýðèéí ¿éë
àæèëëàãààíû àëäàãäëûã ýì÷èëíý
 Ñàíàõ áîëîí òàíèí ìýäýõ ÷àäâàðûã ñàéæðóóëàõ ýì÷èëãýý õèéíý
Íèéãìèéí àæèëòàí (Social worker)
 àìüäðàëûí íºõöºë, áîëîìæ, öàëèí õàíãàìæèéí áàéäëûã ñóäàëæ, íèéãìèéí
òàëààñ ¿ç¿¿ëýõ òýòãýâýð, õºíãºëºëò ýäëýõ áîëîìæèéã áèé áîëãîíî
 ñýòãýë ñàíààíû äýìæëýã ¿ç¿¿ëíý
Ñýòãýöèéí ýì÷ (Psychologist)
 ñýòãýë ñàíààíû áàéäàë, îþóíû óõààíû ÷àäâàðûã ¿íýëæ, ºâ÷òºí áîëîîä
ãýð á¿ëèéíõýíä çºâëºãºº ºãºõ, øààðäëàãàòàé áîë ñýòãýöèéí ýì÷èëãýý
õèéäíý
Áóñàä (ìýäðýë, äîòðûí ýì÷, õºãæèì, á¿æèã ýì÷èëãýýíèé àðãà ç¿é÷, ýì
ç¿é÷, øàøèíû áàéãóóëàãûí àæèëòàí ãýõ ìýò)

24. Ñýðãýýí çàñàõ ýì÷èëãýýíèé òºðë¿¿ä




Ýì÷, ýìíýëãèéí òóñëàìæ (medical interventions): áèåìàõáîäèéí
àëäàãäñàí á¿òýö, ¿éë àæèëëàãààã ñýðãýýõ, ñàéæðóóëàõ
ýì÷èëãýý, ¿¿íä: ºâäºëò íàìäààõ, ¿ðýâñëèéí ýñðýã ýì÷èëãýý, ¿å,
áóë÷èíãèéí ¿éë àæèëëàãàà áîëîí òàíèí ìýäýõ ÷àäâàðûã ñýðãýýõ,
ñàéæðóóëàõ, áèåèéí àæèë ã¿éöýòãýõ ÷àäâàðûã ñàéæðóóëàõ,
ñýòãýë ãóòðàëûã ýì÷ëýõ ãýõ ìýò
Õºäºë㺺í çàñàë ýì÷èëãýý (physical treatments): ãàð çàñàë, õºäºë㺺í,
äàñãàë ýì÷èëãýý
Ôèçèê ýì÷èëãýý: öàõèëãààí, õýò àâèà, äóëààí, õ¿éòýí, òóÿà, óñàí,
øàâàð, èëëýã ýì÷èëãýý ãýõ ìýò
Àõóéí çàñàë ýì÷èëãýý: ºäºð òóòìûí ¿éë àæèëëàãàà áîëîí àæèë õèéæ
ñóðãàõ, òóñëàõ õýðýãñýë õýðýãëýõ, ºâ÷òºíèé õ¿ñýë ýðìýëçýëèéã
äýìæèõ, áèé áîëãîõ, òàíèí ìýäýõ ÷àäâàðûã äýýøë¿¿ëýõ

25. Ñýðãýýí çàñàõ ýì÷èëãýýíèé òºðë¿¿ä







Õýë çàñàë ýì÷èëãýý
Çàëãèõ ÷àäâàðûã ñàéæðóóëàõ ýì÷èëãýý
Ñýòãýë çàñàë, ñýòãýöèéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýý
Õîîë ýì÷èëãýý
Ïðîòåç, îðòåç òààðóóëàõ, ò¿¿íèéã õýðýãë¿¿ëæ ñóðãàõ,
ò¿¿íä áèåìàõáîäèéã áýëäýõ
Ýð¿¿ë ìýíäèéí ñóðãàëò, ñóðòàë÷èëãàà
Ñóâèëàõóéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýý çýðýã áîëíî.

26. Ñýðãýýí çàñàõ ýì÷èëãýýíèé ¿å øàò





I. ªâ÷òºíã ¿çýæ, ¿íýëãýý ºãºõ ¿å øàò – ñýðãýýí çàñàõ ýì÷èëãýýíèé
ýì÷èéí àñóóìæ àâñàíû äàðàà, ¿çëýãýýð ¿éë àæèëëàãààíû ÷àäâàð
àëäàãäàë àëü ò¿âøèíä áàéãààã òîäîðõîéëæ, ýì÷èëãýýíèé òºëºâëºãººã
áîëîâñðóóëàí çîðèëãîî òîäîðõîéëíî.
II. Ýì÷èëãýýíèé ¿å øàò- øàëòãààí ýìãýã æàìä ÷èãëýãäñýí ýìèéí áîëîí
ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýý õèéíý
III.Ýì÷èëãýýíèé äàñãàëûí ¿å øàò- ¿éë àæèëëàãààíû ÷àäâàðûã
äýýøë¿¿ëýõýä ÷èãëýãäñýí äàñãàë ýì÷èëãýý õèéæ, IV áóþó
äàðààãèéí ¿å øàòàíä áýëòãýõ ýì÷èëãýý õèéíý.
IV. Øèíý ÷àäâàð ýçýìø¿¿ëýõ ¿å øàò- îðòåç, ïðîòåç, òýðãýíöýð, òàÿã
ãýõ ìýò òóñëàõ õýðýãñëèéã õýðýãë¿¿ëæ ñóðãàäàã.
V. ×àäâàð àëäàãäàëòàé ºâ÷òºíä òîõèðñîí ãàäààä îð÷íû íºõöëèéã
á¿ðä¿¿ëæ ºãºõ ¿å øàò - íèéãìèéí òàëààñ ÷àäâàð àëäàãäàëòàé
õ¿ì¿¿ñò çîðèóëñàí áàðèëãà áàéãóóëàìæ, çàì òýýâðèéí àñóóäëûã
øèéäâýðëýõýä ÷óõàë ¿¿ðýãòýé ¿å øàò þì.

27. Орчин үеийн эмчилгээний чиг хандлага


Багаар ажиллах
Био-сэтгэц-нийгмийн загвар
/biopsychosocial model rather than from a traditional
biomedical treatment approach/

Зорилго: хувь хүний үйл ажиллагааны
чадвар, хөдөлмөрийн чадварыг сэргээх

28. Эмчилгээний хөтөлбөр




Шаардлагагүй эм, эмчилгээний тоог
бууруулах
Өвчтөнийг гэр, нийгэм, ажлын орчинд нь
хөдөлгөөний идэвхитэй байлгах
Өөрөө өвдөлтөө намдаах арга барилд сургах
Өвдөлттэй ч гэсэн үйл ажиллагааны чадварт
голлон анхаарах

29. Сэргээн засах эмчилгээний төлөвлөгөө



Төлөвлөгөө нь асуудалд суурилсан өвчтөн төвтэй
байх ёстой бөгөөд тухайн нөхцөл байдалд байнга
хянагдаж, шинэчлэгдэж байх хэрэгтэй.
Ойрын болон алсын төлөвлөгөө
Сэргээн засах эмчилгээний эмч мэргэжилтэнүүд
тухайн төлөвлөгөө хэр хугацаанд биелэгдэх хугацааг
тодорхойлж өгнө.






Онош
Одоогийн асуудал, хадгалагдаж үлдсэн үйл ажиллагааны чадвар
Тухайн хувь хүний зорилго
Асран хамгаалагч болон гэр бүлийн зорилго
Мэргэжлийн хүний зорилго
Үйл ажиллагаа

30. Сэргээн засах эмчилгээний аргууд

Эмч

















Эмийн эмчилгээ: өвдөлт намдаах, үрэвслийн эсрэг, булчингийн тонус бууруулах, танин мэдэх
чадварыг сайжруулах, сэтгэл гутралын эсрэг, биеийн гүйцэтгэлийг сайжруулах эм гм
Тарилгууд
Оношлох
Тавилан тодорхойлох
Хөдөлгөөн засал эмчилгээ
Дасгал хөдөлгөөн
Гар засал
Физик эмчилгээ
Хөдөлмөр эмчилгээ
Хэл засал
Дисфагийн менежмент
Мэдрэл-сэтгэцийн тусламж
Сэтгэцийн тусламж
Хоол эмчилгээ
Туслах хэрэгсэл
Өвчтөний сургалт
Сэргээн засах эмчилгээний асаргаа

31. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА