Kurumsal sosyal sorumluluk

KURUMSAL SOSYAL
SORUMLULUK
FADİL ÖZBAĞI

KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK 1

KONULAR
KSS KAVRAMI VE TEORİK ALTYAPISI
KSS TARİHİ
KSS İLE İLGİLİ TEORİLER VE
YAKLAŞIMLAR
KSS ALANI
İÇSEL VE DIŞSAL BOYUTLAR
KAZANIMLAR
FARKINDALIK AŞAMALARI
CARROLL’UN ÜÇ BOYUTLU MODELİ

KSS KAVRAMI
“Şirketlerin ekonomik aktivitelerine ve
paydaşları ile olan ilişkilerine, gönüllülük
esası çerçevesinde bir takım sosyal ve
çevresel beklentileri/unsurları dahil
etmeleri durumunu ifade eden kavram”-
Yeşil Dosya 2001 (Green Paper:
Promoting a European Framework for
Corporate Social Responsibilty)


TEORİK ALTYAPI
Sosyal Paydaşlar Teorisi
Toplumsal Sözleşme Teorisi
Sosyal Adalet Teorisi
Haklar Teorisi
Deontolojik Teorisi


SOSYAL PAYDAŞLAR TEORİSİ
R.Edward Freeman tarafından 1984
yılında yayınlanan “Strategic Management:
A Stakeholder Approach” kitabında ilk
olarak ele alınmıştır.
“Bir organizasyonun amaçlarına
ulaşmasında söz konusu organizasyonu
etkileyebilecek ya da organizasyonun bu
amaca ulaşmasından etkilenebilecek
herhangi bir grup ya da birey”


SOSYAL PAYDAŞLAR TEORİSİ
Şirketin dışarıda yer alan gruplarla ilişkisi
ne kadar güçlü olursa o şirketin kurumsal
amacına ulaşması o kadar kolay; bu ilişki
ne kadar kötü olursa söz konusu amaca
ulaşması o kadar zor olacaktır.


GİRDİ-ÇIKTI MODELİ OLARAK
İŞLETME


PAYDAŞ MODELİ


SOSYAL PAYDAŞLAR VE AMAÇLARI

Sosyal Paydaşlar Belirgin Amaçlar
Konumlarının sürdürülebilmesi için ortakların
Yönetim Kurulu tatmin olması
Hisse Sahipleri Paydalardan alınan gelirlerin yükseltilmesi
Yöneticiler Kişisel kazanç ve kişisel büyüme amaçlı faaliyetler
Finansal açıdan güçlü müşteri, zamanında yapılan
Kredi Verenler ödemeler
Çalışanlar İyi çalışma koşulları, tazminat ve yükselme fırsatları
Tedarikçiler ve Uzun süreli ve devamlı gelir ile marjinal kâr
Satıcılar sağlayacak müşteriler
Müşteriler Uygun fiyatlı, sağlıklı ve kaliteli ürünler
Toplum Çevrede yeni iş olanakları yaratma ve sosyal katkılar.

TOPLUMSAL SÖZLEŞME TEORİSİ
Toplum; bireyler, örgütler ve
kurumlar arasında var olan gizli ve
açık sözleşmelerden oluşmaktadır.
Şirketlerin topluma karşı sorumsuz
davranışlar sergilemeleri durumunda;
toplum, şirketlere verdiği faaliyet
lisansını geri alma yetisine sahiptir.


SOSYAL ADALET TEORİSİ
Zenginlik ve güç gibi toplumsal olguların
toplumun üyeleri arasında nasıl ve hangi
ilkelere göre dağıtıldığı konusu üzerine
yoğunlaşmaktadır.
Sadece zengin ve güçlü olanın de ğil,
toplumun tüm üyelerinin ihtiyaçlarının
dikkate alındığı toplum; adil bir
toplumdur.


HAKLAR TEORİSİ
İnsan hakları ve mülkiyet hakları da dahil
olmak üzere hakların anlamı üzerinde
odaklanmaktadır.
Şirketin ortakları birtakım mülkiyet
haklarına sahip olsa da bu hak onlara
çalışanlarıni yerel toplum üyelerinin ve
diğer menfaat sahiplerinin temel insani
haklarını yok sayme yetisi vermemektedir.


DEONTOLOJİK TEORİ
Şirketler de dahil
olmak üzere
toplumun tüm üyeleri
toplumda yer alan
diğer herkesin
ihtiyaçlarını gözeterek
ve bunlara önem
vererek davranma
durumundadır.


KSS TARİHİ
1920’lerin başı modern
anlamda KSS
1929’da New York
Borsası’nın çöküşü
1930’larda sanayileşmiş
toplumlarda sosyal ve
kültürel değişimler
1960’lı yıllar STK’ların
toplum içinde önem
kazanması

KSS TARİHİ
1953 yılı, Howard
R.Bowen “ İşadamlarının
Sosyal Sorumlulukları”
kitabı
“Toplum, işletmelerin
iradeleri çerçevesinde var
olur.”
“İşletmeler, toplumda
ahlakî görev
üstlenmelidir.”


KSS TARİHİ
1970’ler ABD Çevre Koruma Ajansı, eşit
İstihdam Fırsatı Komisyonu, İş Güvenliği
ve Sağlık Yönetimi, Tüketici Ürünleri
Komisyonu Kuruluşu


ENSTRUMENTAL TEORİLER
Sosyal faaliyetler aracılığıyla ekonomik
amaçları gerçekleştirme odaklı
Hissedar Değerlerini En Üst Seviyeye
Çıkarma Yaklaşımı: Uzun vadede değer
arttırma (Friedman – Jensen)
Rekabet Avantajı için Stratejiler Yaklaşımı:
- Rekabet çerçevesinde sosyal yatırımlar
(Porter ve Kramer)


ENSTRUMENTAL TEORİLER
- Şirketin doğal kaynaklar ve dinamik
yeterlilikleri temelli stratejiler (Hart-Lizt)
- Ekonomik piramidin en al
seviyesindekilere yönelik stratejiler
(Prahalad ve Hammond- Hart ve
Christensen)
Amaca Yönelik Pazarlama Yaklaşımı:
Sosyal olarak tanınan fedakar faaliyetleri
enstrüman olarak kullanma (Varadarajan
ve Menon- Murray ve Montari)

POLİTİK TEORİLER
Politik arenada iş gücünün sorumluluğunun
kullanımı
Kurumsal Yapısalcılık Yaklaşımı:
İşyerlerinin sosyal sorumluluğu, sahip
oldukları sosyal güç oranında artmakta
(Varadarjan ve Menon- Murray ve
Montonari)
Bütünleştirici Sosyal Anlaşma Teorisi:
İşyeri ve toplum arasında sosyal anlaşma
olduğu varsayımı (Donaldson ve Dunfee)

POLİTİK TEORİLER
Kurumsal Vatandaşlık
Yaklaşımı: Şirketin, bir
vatandaş gibi algılanması
ve topluma katılımı
beklentisi (Wood ve
Lodgson- Andriof ve
McIntosh- Matten ve
Crane)


BÜTÜNLEŞTİRİCİ TEORİLER
Sosyal taleplerle bütünleşme odaklı
Sorun Yönetimi Yaklaşımı: Sosyal ve
politik sorunlara karşılık veren kurumsal
süreçler (Sethi- Acherman-Jones-Vogel-
Wartick ve Mahon)
Kamuya Karşı Sorumluluk Yaklaşımı:
Hukuk ve var olan kamu politikaları
süreçlerinin, sosyal performans için
referans olarak alınması (Preston ve Post)

BÜTÜNLEŞTİRİCİ TEORİLER
Paydaş Yönetimi Yaklaşımı: Şirket
paydaşlarının ilgilendiği konuları
dengeleme (Mitchell vd.- Agle ve
Mitchell, Rowley)
Kurumsal Sosyal Performans: Sosyal
konulara uygun cevaplar verebilmek
için sosyal yasallık ve süreçler
(Carroll, Wartick ve Cochran, Wood,
Swanson)


ETİK TEORİLER
İyi bir topluma ulaşmak için doğru olanı yapma
odaklı
Normatif Paydaş Teorisi: Şirketin paydaşlarına
karşı itibari sorumluluklarını konu alır.
Uygulanabilmesi için bazı ahlaki teorilere ihtiyaç
vardır. (Freeman- Donaldson ve Preston-
Philips- Freeman ve Philips)


ETİK TEORİLER
Evrensel Haklar Yaklaşımı: İnsan hakları,
çalışan hakları çerçevesinde ve çevreye
saygılı iş görme (Global Sullivan
Prensipleri- UN Küresel İşbirliği
Sürdürülebilir Gelişme Yaklaşımı: Bugün
ve gelecek nesilleri düşünerek insanlığın
gelişimini hedefleme (Brutland Raporu,
Gladwin ve Kennelly)
“Common Good” Yaklaşımı: Toplumun
ortak iyiliği amaçlı (Alford ve Naughton)

KSS ALANI
Çalışanlara karşı sosyal sorumluluk,
Müşterilere (tüketicilere) yönelik sorumluluk,
Hissedarlara yönelik sorumluluk,
Doğaya ve çevreye karşı sorumluluk,
Devlete karşı sorumluluk,
Tedarikçilere karşı sorumluluk,
Rakiplere yönelik sorumluluk,
Topluma karşı sorumluluk,
Medya, STK’lar, müşteri sözcüleri, çevreci
aktivistler, finans kurumları ve bankalara karşı
sorumluluk.

KSS İÇSEL BOYUTLARI
İnsan Kaynakları Yönetimi
İşyerinde Sağlık ve Güvenlik
Değişime Uyum Sağlama
Çevresel Etkilerin ve Doğal Kaynakların
Yönetimi


İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ
Yaşam boyu öğrenme
Çalışanlara daha çok insiyatif tanınması
İş yaşamı- özel yaşam dengesinin korunması
İşgücü çeşitliliği
Kadınlar için eşit ücret ve kariyer olanaklarının
sunulması
İş güvenliği
Çocuk işçi çalıştırmama
Adil ücretlendirme


DEĞİŞİME UYUM SAĞLAMA
Ekonomik kriz, durgunluk, mali
sorunların olduğu durumlarda; şirket
birleşmelerinde, bölünmelerinde;
maliyet azaltma, verimlilik arttırma,
hizmet ve üründe kalite yükseltme
durumlarında; değişimden
etkilenecek kişi ve grupların
endişelerinin yönetimi.

KSS DIŞSAL BOYUTLARI
Yerel Toplum
İş Ortakları, Tedarikçiler ve Tüketiciler
İnsan Hakları
Küresel Düzeyde Çevresel Etkiler


İNSAN HAKLARI
Yolsuzlukla mücadele
Tedarik zincirinde yer alan
çalışanlara ilişkin ücret, çalışma
saatleri ve diğer çalışma koşullarına
ilişkin standartların yükseltilmesi
Çalışanların eğitimi
Çocuk işgücükullanılmaması


KSS UYGULAMALARNIN ŞİRKETLER
İÇİN KAZANIMLARI
Bu şirketlerin marka değerleri ve
dolayısıyla piyasa değerleri artmaktadır,
Daha nitelikli personeli cezp etme,
motive etme ve tutma imkânı
doğmaktadır,
Kurumsal öğrenme ve yaratıcılık
potansiyeli artmaktadır,
Özellikle bu konularda hassas
yatırımcılara ulaşma imkânı oluştuğundan
gerek hisse değerleri artmakta, gerekse

KSS UYGULAMALARNIN ŞİRKETLER
İÇİN KAZANIMLARI
Yeni pazarlara girmekte ve müşteri
sadakati sağlamada önemli avantajlar elde
etmektedirler,
Verimlilik ve kalite artışları
yaşanmaktadır,
Risk yönetimi daha etkin hale
gelmektedir,
Kamuoyunun ve kural koyucuların
şirketin görüşlerine önem vermesi
sağlanmaktadır. KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK 32

KSS AŞAMALARI
AŞAMALAR AŞAMANIN ÖZELLİKLERİ
1.Aşama: Temel Düzey * Yönetciler konudan haberdar olmaya başlamışlardır.
Farkındalık Aşaması * Konu hakkında politika geliştirilmiştir.
* Konular hakkındaki farkındalık artmıştır.
* Konu hakkındaki şirket politikasının izlenebilmesi için
birileri
2. Aşama: İleri Düzey Farkındalık görevlendirilmiştir.
Aşaması * Raporlar yayınlanmaya başlanmıştır.
* Rakamlarla ifade edilen ölçümler geliştirilmiş ve
yaygınlaştırılmıştır.
* KSS hakkındaki şirket politikasının uygulanmasında
şirketin ilgili
bölümlerine soyut rehber ilkeler önerilmiştir.
* Raporlar daha geniş bir çevreye ulaştırılmış ve menfaat
3. Aşama: Temel Düzey sahipleri dahil
Uygulama Aşaması edilmiştir.
* Şirketin ilgili bölümleri tarafından uygulanması için
somut prosedürler
tanıtılmıştır.
* Rakamlarla ifade edilebilen ölçümlere dayalı olarak
şirket performansı
izlenmeye başlanmıştır.
4. Aşama: İleri Düzey Uygulama *Etkili politika uygulamalarının sağlanması için tedbirler
Aşaması alınmıştır.

KSS OLMAK YA DA OLMAMAK
CSI CSR
Çevresel bozulma ve kirlilik kaçınılmaz. Çevresel bozulma ve kirlilik kaçınılmaz değil.
Birşeyler yapılsa bile, düşük düzeyde kalır. Farkındalığı arttırmak ve harekete geçmek önemli.
Çalışanlar, sömürülmek için var olan
kaynaklardır. Çalışanlar, değer verilen kaynaklardır.
En az düzeyde toplum danışmanlığı ve Toplum danışmanlığı ve katılımı için fırsatları en
katılımı üst seviyeye çıkarma
Uyumsuzluk ya da isteksizlik ve sadece KSS
ile ilgili yasal düzenlemelere uyum Yasal düzenlemelerin ötesine geçmek
Etik Problemler Etik Konular
Yeni teknolojiler geliştirilmeli ve pazara Yeni teknolojiler geliştirilmeli, test edilmeli ve
sunulmalı. zararsızsa, pazara sunulmalı
Şirketlerin yönetimi hissedarlara ve Şirketlerin yönetimi; hissedarları, yöneticileri,
yöneticilere bırakılmalı paydaşları, birlik ve iş konseylerini içermeli.
Tedarikçilerle ve müşterilerle haksızlık Tedarikçilerin ve müşterilerin haklarını gözeterek
temelli çalışma çalışma
Sürdürülebilirlik: İşin, çevrenin , toplumun hayatta
Sürdürülebilirlik: İşin hayatta kalması kalması ve karşılıklı büyüme
Kar elde etmek, işletmenin tek amacı ve Kar, işletmenin temel amaçlarından birisi, fakat
herhangi bir maliyette gerçekleştirilmeli herhangi bir maliyette değil.


KSS HAKKINDA ELEŞTİRİLER
Şirketlerin önceliğinin kâr sağlamak,
hissedarlarını memnun etmek olduğuna
yönelik inanış;
Toplumun yararına hizmet üretmek
devletin sorumluluğudur görüşü;
•Kurumlar, paydaşların her
istediğini uygularsa, kendi ana
faaliyet alanlarında üretim
yapacak zamanları kalmaz
düşüncesi.

MILTON FRIEDMAN
İşletmelerin sorumluluğu;
hilesiz, dolansız, açık ve serbest
rekabete dayalı bir oyunun
kuralları dahilinde kaldığı sürece
ekonomik kaynaklarını
kullanarak kârlılığını arttıracak
faaliyetlerde bulunmak
Sorumluluk; kurumlara değil,
kişilere ait bir kavramdır ve
işletmeler yapay bir kişilik
oldukları için sorumlulukları da
yapaydır.


CARROLL’UN SOSYAL
SORUMLULUK KATEGORİLERİ
Ekonomik Sorumluluklar:
İşletmelerin ilk ve başta gelen
sorumluluğu ekonomik tabanlıdır.
İşletmenin bütün sorumluluklarından
önce; toplumun istediği ürünü ya da
hizmeti üretip kârla satma
sorumluluğu vardır. Diğer işletme
görevleri bu temel etrafında
oluşmaktadır.


CARROLL’UN SOSYAL
Yasal Sorumluluklar:
Ekonomik
sorumluluklar yasal
çerçevede yerine
getirilmektedir.
Ekonomik ve yasal
sorumluluklar eş
zamanlı yerine
getirilmelidir.


CARROLL’UN SOSYAL
Etik Sorumluluklar: Her ne kadar
ekonomik ve yasal sorumluluklar, etik
normları şekillendirse de; yasal
düzenlemelerle belirlenmemiş bazı
davranışlar toplum tarafından
beklenmektedir. Sorumluluk davranışı
gösteren işletmenin, toplumun değer
yargılarına uygun hareket etmesi
beklenmektedir.


CARROLL’UN SOSYAL
Gönüllü Sorumluluklar:
İşletmenin gönüllü olarak
aldığı sorumlulukları ifade
eder. Temelinde “ isteğe
bağlı” davranış
yatmaktadır. Gönüllü
sorumluluklar yerine
getirilmediğinde, toplum
tarafından “etik olmayan”
şeklinde algılanmazlar.

CARROLL’UN ÜÇ BOYUTLU
MODELİ
1. Boyut: İşletmelerin sosyal
sorumlulukları (ekonomik, yasal, etik,
gönüllü sorumluluklar)
2. Boyut: İşletmenin karşılaştığı sosyal
sorun veya talepler ( tüketiciyi koruma,
çevrecilik, ayrımcılık, ürünün güvenli ği, iş
güvenliği, paydaşlar)
3.Boyut: İşletmelerin sosyal taleplere
cevap vermek amacıyla izlediği stratejiler
(raktif, savunmacı, uzlaşmacı ve proaktif

TEŞEKKÜRLER…


Kurumsal sosyal sorumluluk

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (16)

Similar to Kurumsal sosyal sorumluluk

Similar to Kurumsal sosyal sorumluluk (20)

Kurumsal sosyal sorumluluk