Kurumsal Sosyal Sorumluluk

1. Anadolu Grubu ve
Efes
İsmail Sarp Aykurt
Kurumsal Sosyal Sorumluluk

2. Kurumsal Sosyal Sorumluluk Nedir?
• Kurumsal Sosyal Sorumluluğun en ideal yaklaşımı
kurumların yasal zorunluluklar sebebiyle değil gönüllü
olarak ve KSS’yi şirket stratejilerine dahil ederek
uygulaması en sürdürülebilir yol olarak kabul
edilmektedir.
• Uygulamalar göstermektedir ki özellikle şirketlerin
gönüllü ve stratejik olarak gerçekleştirdikleri KSS
uygulamaları uzun vadeli yatırımları gerektirmektedir.
• En etkili ve karlılığı artıran bir girdi olarak KSS’nin bu
yaklaşımla ele alınması çok önemlidir.

3. • Avrupa Birliği (AB) KSS Yeşil Kitap Raporu’na
göre KSS; şirketlerin ticari faaliyetleri ile sosyal
ve çevresel meselelerin birleştirildiği,
paydaşlar ile gönüllülük esasına dayanan bir
alanda ilişki kurabildiği bir kavram olarak
tanımlanmaktadır.
• KSS; Şirketlerin gönüllü olarak, toplumsal ve
çevresel konuları operasyonlarına ve
paydaşlarıyla olan etkileşimlerine
bütünleştirmeleridir.

4. • KSS ifadesi, kurumsal kelimesine karşın hem
sosyal, hem de çevresel konuları ele
almaktadır.
• KSS iş stratejileri ya da faaliyetlerinden ayrı
düşünülemez ve düşünülmemelidir. KSS, iş
stratejisi ve faaliyetlerin içine çevresel ve
sosyal konuları dahil etmektir.
• KSS gönüllülük esasına dayanır.

5. • KSS’nin bir başka önemli açılımı da şirketlerin
kendi iç ve dış paydaşlarıyla paylaşımlarda
bulunmaları ile ilgilidir (çalışanlar, müşteriler,
komşular, kamu aktörleri vb.).
• Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) sadece özel
sektörün uluslararası pazarlarda daha rekabetçi
olabilmesi, çalışanların iş süreçlerine daha etkin
katılması, çevrenin korunması, sivil toplum-özel
sektör işbirliklerinin gelişmesi için yararlı değil
aynı zamanda sürdürülebilir kalkınmanın
gerçekleşmesi ve toplumsal alanda başarıya
ulaşabilmek için önemli bir unsurdur.

6. • Kurumsal Sosyal Sorumluluk; “herhangi bir
organizasyonun hem iç, hem de dış çevresindeki tüm
paydaşlara karşı “etik” ve “sorumlu” davranması, bu
yönde kararlar alması ve uygulamasıdır.
• KSS; her ne kadar gönüllülük esasına dayalı bir
uygulama olsa da, konunun her geçen zaman
toplumsal ve örgütsel boyutlarda önem ve anlam
kazanması bu yönde bazı tedbirlerin alınmasını, bazı
düzenlemelerin yapılmasını da gerekli kılmaktadır.

7. Kurumsal Sosyal Sorumluluk Neden Önemlidir?
• Şirketlerin sosyal paydaşları ile etkileşime
geçmesini sağlayarak yeni iş imkânları yaratır.
• Şirketlerin marka değerini arttırır.
• Şirketlerin uzun dönemli karlılığını arttırır.
• Uluslararası Yatırımcıların ilgisini çeker.

8. • Türk özel sektörünün küresel alandaki rekabet
gücünün arttırır.
• Avrupa Birliği üyelik sürecinde özel sektörün
yapması gereken çalışmalara hazırlıkların
yapılmasına daha uygun bir ortam hazırlar.
• Bu anlamda KSS’yi geliştirmek için, Türkiye
Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği (TKSSD)
kurulmuştur.

9. • Kurumun amacı; sürdürülebilir kalkınma
ve toplumsal başarı için; çalışmalarında
sosyal sorumluluk bilincini geliştirmek,
yerel ve ulusal düzeyde KSS bilincini
yaymaktır.

10. KSS’nin Tarihsel Gelişimi
1800’ler – Şirketlere tanınan sınırlı sorumluluk hakkı,
devlet deregülasyonu ve sermaye piyasalarının hızla
gelişmesi şirketlere bugünkü şeklini vermeye başlar.
John D. Rockefeller (petrol), Andrew Carnegie (demir-çelik)
ve Henry Ford (otomobil) gibi büyük şirketlerin
kurucuları dünyanın en güçlü ve en zengin adamları haline
gelir.
1900 Başları – Kamuoyu, şirketleri çok güçlü oldukları,
rekabetçi olmayan politikalar izledikleri, sadece
hissedarların çıkarlarını korudukları, çalışanlarına ve
müşterilerine önem vermedikleri için eleştirmeye, seslerini
yükseltmeye başlar.

11. • 1953 – Howard Bowen -Birleşik Amerikalı
ekonomist- tarafından yazılan ‘İşadamlarının
Sosyal Sorumlulukları’ (Social Responsibilities of
the Businessman) kitabını çıkarır. (Şirketlerin
toplum değerleriyle örtüşen politikaları
benimsemeleri gerektiğini vurgular.)
• 1962 – Rachel Caron-biyolog- tarafından yazılan
Sessiz Bahar tarım ilaçları, çevre kirlenmesi ve
kimya sanayiinin topluma yanlış bilgi vermesi
hakkındadır ve çevreci hareketin başlangıcı olarak
kabul edilir. 1972 yılında DDT adlı tarım ilacın
Amerika’da yasaklanmasına önayak olmuştur.

12. • 1965 – Ralph Nader-politik eylemci- ‘Her Hızda Tehlikeli-
Amerikan Otomobilin dizayn edilmiş tehlikeleri’ çalışması
Amerika’daki otomobil endüstrisinin, müşterinin güvenliği
ve diğer ihtiyaçlarına nasıl ilgisiz kaldığını ortaya çıkarmıştır.
• 1960’lar ve 1970’lerde görülen işçi hakları, tüketici hakları
koruma eylemleri, ürün boykotları ve çevreci hareketleri
toplumun iş dünyasından beklentilerini önemli bir ölçüde
değiştirdiğini gösterir.
• “Güçlü olanın daha fazla sorumluluğu vardır” inancı
şirketlerin giderek daha fazla sosyal sorumluluk almasını
zorunlu hale getirmeye başlar. 1970’li yıllar Kurumsal Sosyal
Sorumluluk kavramının daha sık telaffuz edilmeye başladığı
yıllar olmuştur. (KSS kısaltması daha sonra ortaya çıkar.)

13. • 1971 – Ekonomik Kalkınma Komitesinin
şirketlerin sosyal sorumlulukları üzerine
düzenlediği bir konferansda işadamları KSS’yi
tartışır.
• 1972 – Stokholm’de Birleşmiş Milletler
(BM) İnsan ve Çevre Konferansı düzenler. Bu
konferansta BM “temiz ve sağlıklı bir çevrede
yaşamanın temel bir insan hakkı olduğunu”
karar altına alır ve kamuoyunun çevre
sorunlarına ilgisini çekmek amacıyla dünya
genelinde çeşitli etkinlikler düzenlemeye
başlar.

14. • 1979 – Archie Caroll şirketlerin ekonomik, yasal, etik
ve gönüllü olmak üzere dört katmandan oluşan
yükümlülükleri teorisini sunar (1991 ve 2004’te bu
teori değişen şartlara göre yenilenir) . KSS konu
olarak işletme okullarının gündeminde yerini alır.
• 1984 – Ed Freeman “stratejik yönetim: sosyal
paydaşlar” yaklaşımını sunar ve 1980 sonlarında bu
terim hissedarların ötesinde şirketlerin etkilediği
daha geniş bir alanı anlatmak için kullanılmaya başlar.

15. • Peter Drucker -Avusturya orijinli Amerikan
yönetim bilimci- 1984 yılında Kaliforniya
Yönetim Dergisinde yayınlanan makalesinde
şirketlerin sosyal sorumluluklarını ticari
fırsatlara dönüştürebileceklerini yazar.
Çevresel ve sosyal kaygıların küreselleşmesiyle KSS
ulusal boyuttan küresel boyuta tırmanır.
• 1992 – BM iklim değişikliği üzerine Rio da bir
dünya zirvesi yapar.

16. • 1995 – KSS Avrupa (CSR Europe) kurulur.
• 1996 – BM eski genel sekreteri Kofi Annan
tarafından Kyoto Protokolü açıklanır.
• 2000 yılında başlatılan Küresel İlkeler Sözleşmesi,
insan hakları; çalışan; çevre ve yolsuzluk
konularını içeren on presinsipten meydana gelir
ve dünyanın en büyük teşvik edici projesi haline
gelir.
• Avrupa Komisyonu 2001 yılında CSR hakkında
Yeşil Kitap, 2002 ve 2006 yıllarında ise CSR
Bildirisi çıkarır. İngiltere’de CSR bakanlığı kurulur.
Dünyanın farklı bölgelerinde KSS ile ilgili
komisyonlar oluşturulur.

17. • 2004 – Asya-Pasifiğe bilgi sağlamak amacıyla KSS
Asya (CSR Asia) kurulur.
• Tüm bu bilgiler doğrultusunda KSS’nin
gelişmesinin henüz başlangıç döneminde
olduğunu kabul edebiliriz.
• Dünyanın gelişimine ve ihtiyacına paralel olarak
önümüzdeki on yıllarda KSS’nin bazı önemli
ilkeleri ve kavramları dünya ölçeğinde
yaygınlaşacak, buna ek olarak yeni KSS kavramları
gündeme gelecek ve giderek KSS’nin
kurumsallaşması ve vazgeçilmez hale gelmesi
mümkün olabilecektir.

18. • Türkiye’deki KSS uygulamalarının geçmişi ise Osmanlı
İmparatorluğu’na uzanır. Osmanlı İmparatorluğu’nda
vakf (şimdiki adıyla vakıf) kavramı eğitim, sağlık ve
sosyal güvenlik gibi kamu hizmetlerinin temel kurumsal
mekanizmasını oluşturmaktaydı.
• Bugün Türkiye’deki pek çok aile holding bir vakfa
sahiptir. Bu bağlamda, toplumun şirketlerden beklentisi
de tarihsel vakıf felsefesi etrafında şekillenmekte ve
sosyal sorumluluk, şirketlerin bağışları ve hayırseverlik
faaliyetleri ile eşdeğer algılanmaktadır.
• Yapılan bağışların miktarı ise genellikle gizli
tutulduğundan etkilerin değerlendirilebilmesi
genellikle ve tam anlamıyla
mümkün olmamaktadır.

19. Anadolu Grup
• Anadolu Grubu; bira, meşrubat, otomotiv, finans ve
enerji sektörlerinde 18 ülkeye yayılmış faaliyetleriyle
Türkiye’nin lider holdinglerinden birisidir.
• Anadolu Grubu,1950’lerin başında Yazıcı ve Özilhan
aileleri tarafından kurulmuştur. İki aile gerek holding
şirketleri Yazıcılar Holding A.Ş. ve Özilhan Sınai A.Ş.
üzerinden direkt olarak, gerekse ortağı oldukları
Anadolu Endüstri Holding A.Ş. üzerinden indirekt olarak
tüm Grup şirketlerinde beraberce
kontrol sağlamaktadırlar.

20. • Grup temelde altı ayrı ana sektörde
yapılandırılmış ve yönetilmektedir; bira,
meşrubat, otomotiv, perakende, finans, enerji
ve diğer faaliyetler (gayrimenkul, turizm, bilgi
teknolojileri, sağlık sektörü yatırımları).
• Grup Coca-Cola, SABMiller, Isuzu, Kia,
Lombardini, Faber-Castell, McDonald’s and
Johns Hopkins gibi dünya çapında güçlü
şirketler ve markalarla ortaklık yapma
konusunda önemli tecrübeye sahiptir.

22. Anadolu Efes
• Anadolu Grubu’nun öncü şirketi Anadolu Efes Biracılık
ve Malt Sanayi A.Ş. (Anadolu Efes) 2000 yılında
kurulmuş olup, ilki 1969 yılında kurulmuş olan 5 bira
ve 2 malt üretim tesisimizin birleşmesi sonucunda
meydana gelmiştir.
• Anadolu Efes Türkiye bira pazarının lideri konumunda
olup, ayrıca bağlı ortaklıkları vasıtasıyla yurtdışı bira
faaliyetlerine de sahiptir.

23. • Anadolu Efes bira faaliyetleri Türkiye, Rusya,
Kazakistan, Moldova, Gürcistan ve Ukrayna dahil 6
ülkede 37,4 milyon hektolitre kapasiteye sahip 15
bira fabrikası ve 247.600 ton üretim kapasitesine
sahip 6 malt üretim tesisi ile yürütülmektedir.
• Anadolu Efes satış hacmi bakımından Avrupa’nın
5’inci, dünyanın 10’uncu büyük bira üreticisi olup,
faaliyet gösterdiği ülkelerinde çoğunda pazar lideri
konumundadır.

24. Anadolu Grup ve KSS
• Anadolu Grubu kurumsal sosyal sorumluluk
projelerine özel önem sarfetmektedir. 1979
yılında kurulan Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım
Vakfı, kuruluşundan bu yana eğitim ve sağlık
alanında 50’den fazla eser ortaya çıkarmıştır.
• Vakıf her yıl yaklaşık 850 öğrenciye burs imkanı
sağlamakta olup, toplamda 20.000’in üzerinde
burs vermiştir.

25. • Anadolu Sağlık Merkezi (istanbul) Johns
Hopkins Medicine Baltimore, USA ile işbirliği
içerisinde kurulmuş, bölgesindeki en büyük ve
en yüksek teknoloji ile donatılmış önemli bir
sağlık sektörü kuruluşudur.

26. • Anadolu Grubu spor alanında da önemli
katkılarda bulunmaktadır. 1976’da kurulan
Anadolu Efes Spor Kulübü, Avrupa Kupasını
kazanan ilk ve yine Euroleague Final Four’da
yarışan ilk ve tek Türk basketbol takımıdır.

27. • Anadolu Grubu ayrıca sanat ve kültür alanında aktif
olarak birçok etkinliğin gerek organizasyon gerekse
sponsorluk taraflarında da yer almaktadır.
• Son yıllarda Anadolu Grubu özellikle Doğu Anadolu
Bölgesi’nde çeşitli turizm geliştirme projelerini de etkin
olarak yürütmektedir.
• Ayrıca Anadolu Efes, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) işbirliği
ve Mikado Sürdürülebilir Kalkınma Danışmanlığı
desteğiyle hayata geçirilen Gelecek Turizmde
Sürdürülebilir Turizm Destek Fonu, 2014 yılında iki ödül
kazanmıştır.

28. Anadolu Efes ve KSS
• Anadolu Efes; dünyanın geleceği için
kaynakları etkin kullanmayı ve bunları
sürdürülebilir kılmayı hedeflemekte, buna
uygun 8 alanda faaliyet göstermektedir.
• Anadolu Efes; bu faaliyetlerini öncelikler
olarak görmektedir ve buna ilişkin projeler
üretmektedir.

29. Anadolu Efes’in projeleri şu şekildedir
• Daha az su kullanılarak daha fazla bira
üretilmesi
• Daha çevreci ambalaj uygulamaları ile
malzeme tüketimini azaltılması.
• Enerji kaynaklarını daha verimli kullanarak
karbon ayak izinin azaltılması.
• Tercih edilen işveren olmak için yeteneklerin
değer bulduğu, adil bir çalışma ortamı
sunulması.

30. • Daha yüksek katma değer oluşturmak için
değer zincirinin geliştirilmesi.
• Bira kültürünü tanıyarak bilinçli tüketen bir
kitle oluşturulması.
• Yaşanılan toplumun beklentilerinin
gözetilmesi ve gelişimlerinin desteklenmesi.
• Güvenilir bir komşu olabilmek için emniyet ve
çevreye saygılı operasyonların yürütülmesi.

31. Daha az su kullanılarak daha fazla bira
üretilmesi
• Daha az suyla daha fazla bira üreterek ana
hammaddemizin korunması ve toplum
ihtiyaçlarının gelecekte de güvende olması için
pozitif etki üretmek amaçlanmaktadır.
• Hedef ise 2015 yılı içerisinde bira
fabrikalarında ürün başına su tüketimini 2008
yılına göre %35 oranında azaltılmasıdır.

32. Daha çevreci ambalaj uygulamaları ile
malzeme tüketimini azaltılması
• Daha çevreci ambalaj uygulamalarıyla malzeme
tüketimini azaltıyoruz. Böylelikle bir yandan
ürünlerimizi tüketicilere mükemmel kalitede, güvenle
sunarken diğer yandan ambalaj malzemelerinin
çevresel etkilerini azaltmak amaçlanmaktadır.
• Hedef, birim ürün başına düşen ambalaj ağırlığını ve
yeni ambalaj malzemesi kullanımını azaltılması ve
çevreci ambalajlama uygulamalarının tercih
edilmesidir.

33. Enerji kaynaklarını daha verimli kullanarak
karbon ayak izinin azaltılması
• Tüm operasyonlarda enerji kaynaklarını daha
akıllıca kullanarak karbon ayak izimizi azaltıyoruz.
Böylelikle bir yandan verimliliğimizi artırıyor,
diğer yandan çevresel etkimizi azaltarak daha iyi
bir yaşam sürdürebilmek için pozitif etki
üretilmesi amaçlanmaktadır.
• Hedef; 2015’te bira fabrikalarında ürün başına
enerji tüketimi ve emisyon değerlerini 2008 yılına
göre %25 oranında azaltılmasıdır.

34. Tercih edilen işveren olmak için yeteneklerin değer
bulduğu, adil bir çalışma ortamı sunulması
• Üretkenlik ve yaratıcılık daha iyi bir hayat
sürdürmemizi mümkün kılacak yeteneklerdir. En
çok tercih edilen işveren olmak için yeteneklerin
değer bulduğu adil bir çalışma ortamı
sunulmalıdır.
• Hedef; önümüzdeki dönemlerde Anadolu Efes
performans yönetim yaklaşımını geliştirmektir.

35. Daha yüksek katma değer oluşturmak için
değer zincirinin geliştirilmesi
• Daha yüksek katma değer üretmek için değer zincirimizi
geliştiriyoruz. İş geliştirme çalışmaları ve tarım destek
programlarıyla bir yandan paydaşlarımızın iş değerleri
üzerinde pozitif etki oluştururken bir yandan kurumsal
sürdürülebilirliği güçlendirmek hedeflenmektedir.
• Türkiye’de yerli şerbetçiotu üretim oranının
geliştirilmesini desteklenecek, alım arttırılacaktır..
Tedarikçilerimizin sürdürülebilirlik performansının
değerlendirilmesine yönelik model oluşturma
çalışmalarına başlanacaktır.

36. Bira kültürünü tanıyarak bilinçli tüketen
bir kitle oluşturulması
• Ürünlerin bira kültürünü tanıyan, bilinçli bir kitle
tarafından tüketildiğinde sosyal hayata pozitif değer
katılacağına inanılıyor ve tüketici deneyiminin bu yönde
geliştirilmesi için çalışılmaktadır.
• Hedef; Tüketici odaklı kalite sistemlerinin geliştirilmesine
yönelik çalışmalarımıza devam edilmesi ve tüm
pazarlama faaliyetleri, bilinçli tüketim yaklaşımını göz
önünde bulundurarak gerçekleştirmektir.

37. Yaşanılan toplumun beklentilerinin gözetilmesi
ve gelişimlerinin desteklenmesi
• Yaşadığımız toplumların beklentilerini
gözetilmekte ve gelişimleri desteklenmektedir.
Faaliyet gösterilen operasyonlarda yerel
ekonomilerin büyümesi ve sosyokültürel yaşamın
zenginleşmesi için pozitif etki üretilmektedir.
• Yerel ürün ve tedarik kanallarının kullanılması
teşvik edilmekte ve toplumsal yatırımlara tüm
ülke operasyonlarında devam edilmektedir.

38. Güvenilir bir komşu olabilmek için emniyet ve
çevreye saygılı operasyonların yürütülmesi
• Birlikte daha iyi bir yaşam sürdürebilmenin
anahtarı, paydaşlarımız için “güvenilir bir
komşu” olmaktır.
• Hedef; katı atık performans ölçüm
göstergelerini geliştirecek, yeniden kullanım,
geri kazanım veya yan ürün olarak bertaraf
edilme oranını arttırılmasıdır.