Konsep Nazam

1. Kesusasteraan Melayu
Nama Pensyarah: Dr Mohd Haidi Bin Mohd Kasran
Nama Pelajar:
1. Arifah Binti Azlan Shah
2. Raja Annur Syifa Binti Raja Anuar
3. Siti Nabila Binti Mat Noor

2. Konsep Nazam
Nazam merupakan puisi Melayu tradisional yang berasal daripada puisi Arab.
(Shaiful Bahri & Idris Zubir, 2005)
Nazam merupakan salah satu jenis puisi lama yang telah lama wujud dalam masyarakat
Melayu lebih kurang 100 tahun yang lalu.
(Khairuddin Mohamad et. al, 2014)
Nazam dalam bahasa Arab secara umumnya bermaksud puisi tetapi setelah sampai ke
alam Melayu bertukar makna menjadi lagu atau zikir yang dilagukan.
(Shaiful Bahri & Idris Zubir, 2005)

3. Dalam bahasa Melayu, genre puisi nazam tidak dapat dipastikan sama ada puisi yang
tersendiri atau sejenis lagu.
(Abdul Rahim & Khairuddin Mohamad, 2017)
Nazam diistilahkan sebagai makna lagu atau zikir di beberapa buah daerah di Pahang.
(Abdul Rahim & Khairuddin Mohamad, 2017)
Perkataan nazam mula ditemukan dalam kitab Taj us- Salatin (Mahkota Segala Raja-Raja)
karangan Bukhari al-Jauhari pada 1603.
Nazam diamalkan di beberapa tempat seperti di Pahang dan Terengganu. Di Terengganu,
nazam disebut sebagai nabang (Wahyunah & Mohamad, 2000, xxxi).
(Shaiful Bahri & Zubir Idrin, 2005).

4. Ciri-ciri Nazam
Terdiri daripada dua baris serangkap.
Jumlah perkataan dan suku kata di dalam
sebaris tidak tetap.
Skema rimanya:
- a,a,a
- ab, cb, db dan seterusnya.
Kadang-kadang aa, bb, cc dan seterusnya.
(Shaiful Bahri & Zubir Idris, 2005)
Boleh dilagukan atau disampaikan secara perseorangan atau berkumpulan.
(Khairuddin Mohamad et. al (2014)
5 atau 6 patah perkataan dalam satu baris, jumlah suku kata antara 10-12 suku kata.
Kadang kala, melebihi 6 patah perkataan dan suku katanya menjadi 20.

5. Nazam: Roslan Madun Nazam Hati Mulia
Dendangan Ariffin Uzir. (Sumber: https://youtu.be/xHMpElVEZnI )

6. Fungsi
Nazam
Menidurkan anak
(aktiviti harian).
Berdakawah dan
menyampaikan
ajaran agama
(dikarang oleh alim
ulama).
Menyampaikan peristiwa
sejarah
(hal-hal yang berkisar
dengan riwayat hidup nabi
Muhamaaad saw).
Menyampaikan
nasihat dan
pendidikan.

8. Nyanyian nazam dapat meningkatkan
keseronokann murid ketika PdP
• Dalam Kurikulum Standard Sekolah Rendah Bahasa Melayu Sekolah
Kebangsaan terdapat standard kandungan dan standard
pembelajaran aspek seni bahasa.
• Antara objektif Aspek Seni Bahasa adalah untuk memastikan murid
mengetahui dan berkeupayaan mengubah seni kata lagu semula dan
mempersembahkannya melalui nyanyian.
• Dalam hal ini, puisi juga dimaksukkan ke dalam objektif tersebut dan
nazam ialah antara salah satu puisi tradisional yang boleh dijadikan
sebagai set induksi dalam PdP.

9. • Dalam hal ini, nyanyian nazam dapat meningkatkan kemahiran seni
bahasa murid dengan penggunaan bahasa yang puitis dan indah.
• Penggunaan nyanyian nazam dapat meningkatkan suasana menarik
dan minat murid untuk belajar.
• Tambahan pula, teknik nyanyian adalah salah satu teknik didik hibur
yang mudah untuk guru ajarkan dan murid pelajari.
• Didik hibur ialah satu pembaharuan yang diperkenalkan kepada murid
sebagai kedah alternative semasa proses pengajaran bahasa Melayu
(Abdul Rasid Jamian et.al,, 2016).

10. • Teknik didik hibur yang menggunakan elemen nyanyian akan
memudahkan murid mempelajari nazam kerana segelintir murid yang
tidak mahir untuk menyampaikan nazam dalam irama yang sebenar.
• Di samping itu, aktiviti nyanyian nazam ini secara tidak langsung akan
menyumbang kepada proses perkembangan murid secara
menyeluruh yang melibatkan perkembangan intelek, emosi, sosial
dan fizikal.
• Tambahan pula, aktiviti nyanyian nazam ini akan meningkatkan
kemahiran bertutur, iaitu menyebut seni kata dengan jelas, kemahiran
membaca seni kata dan memahami seni kata lagu melalui
persembahan nyanyian.

11. • Oleh yang demikian, murid juga mudah untuk menerima pengajaran
mengenai puisi nazam yang sarat dengan nilai agama dan nilai murni
apabila guru menggunakan teknik didik hibur kepada murid.
• Selain itu, nyanyian yang menggunakan melodi nazam boleh
diaplikasikan untuk mata pelajaran yang lain seperti matematik,
sejarah, sains dan sebagainya seperti mana kajian yang dilakukan oleh
Raney Pantun (2016) dalam kajiannya, iaitu Penggunaan Teknik
Nyayian Dalam Meningkatkan Kefahaman Murid Tahun Dua Dalam
Topik Pembundaran.

12. Rujukan
• Abdul Rasid Jamian, Nurul Nadiah Razali & Shamsudin Othman.
2016). Pengaplikasian Teknik Didik Hibur Meninkatkan
Pencapaian Penulisan Karangan Bahasa Melayu. Jurnal
Pendidikan Malaysia, 41(1), 39-45.
• Raney Pantun. (2016). Penggunaan Teknik Nyanyian Dalam
Meningkatkan Kefahaman Murid Tahun Dua Dalam Topik
Pembundaran. Proceeding of ICECRS, 1, 677-686.