Dokumen tersebut membahas tentang konsep fonetik, fonologi, dan fonem-fonem dalam bahasa Melayu. Secara ringkas, fonetik adalah kajian bunyi bahasa, fonologi adalah kajian pola bunyi bahasa, dan fonem adalah unit bunyi terkecil yang membedakan makna dalam bahasa tersebut.

1. KONSEP FONETIK, FONOLOGI
DAN FONEM-FONEM DALAM
BAHASA MELAYU
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

2. Fonetik (daripada perkataan Yunani φωνή (phonê)
"bunyi" atau "suara") ialah kajian terhadap bunyi fizikal
percakapan manusia. Ia berkaitan dengan sifat fizikal
bunyi (fon), serta proses penghasilan fisiologi,
penerimaan auditori, dan persepsi neurofizikal.
KONSEP FONETIK
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

3. KONSEP FONOLOGI
Fonologi (daripada Greek: φωνή, phōnē,
"suara, bunyi" dan λόγος, lógos, "perkataan,
pertuturan, subjek perbincangan") ialah kajian
yang dilakukan mengenai pola bunyi bahasa
iaitu tentang bunyi-bunyi yang berfungsi dalam
sesuatu bahasa.
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

4. Fonologi merupakan suatu bidang yang mengkaji sistem
bunyi sesuatu bahasa: iaitu rumus-rumus yang
menentukan aspek sebutan.
Frank Parker (1994)
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

5. Bidang fonologi mengkaji sistem bunyi- bunyi yang
tertentu dalam pertuturan, khusus bagi sesuatu bahasa.
Ini jelas daripada pendapat Henderson yang
menyatakan “the study of the systematic organization of
selected speech sounds in the spoken form of individual
language has variously been called phonology”.
Rahimah Haji Sabran dan Rahim Sham (1985),
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

6. “phonology is the study of the function and patterning of
speech sounds“ yang bermaksud “fonologi ialah kajian
tentang fungsi dan pencorakan dalam bunyi yang
bermakna yang diucapkan oleh manusia.
Menurut Dal bor (salah seorang ahli linguistik Barat)
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

7. o Fonem ialah unit paling kecil yang boleh dipisahkan
antara satu sama lain.
o Fonem tidak memberi sebarang makna jika
dipisahkan, kalau ganti ia memberi maksud yang
berbeza.
o Fonem mempunyai maksud distingtif yang
berperanan dalam membezakan dan mengubah
makna perkataan.
FONEM
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

8. Contoh: pulau
-fonem: p/ u/ l/ a/ u
Fonem yang diganti:
Pulau  pulas  pulai
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

9. o Fonem terbahagi kepada tiga jenis:
Vokal
Konsonan
Diftong
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

10.  Terdapat enam vokal dalam bahasa Melayu
standard, iaitu /a/ , /e/ , /i/ , /o/ , /u/ , dan /ә/.
Fonem Vokal
Huruf Fonem Depan Tengah Belakang
a /a/ abu talam bola
e /ə/
/e/
emak
ekor
lemang
keju
nasionalisme
tauge
i /i/ itu firman keli
o /o/ orang kopi soto
u /u/ uli butang biru
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

11. Dihasilkan dengan melakukan sekatan arus udara yang
dilepaskan melalui paru-paru.
Sekatan dapat dilakukan dalam bentuk hentian
sepenuhnya, hentian sebahagian atau hentian sekejap-
sekejap.
Fonem Konsonan
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

12. Dalam bahasa Melayu terdapat beberapa jenis konsonan iaitu :
 - dua konsonan letupan dua bibir bersuara dan tidak bersuara
( p, b ).
 - dua konsonan letupan gusi bersuara dan tidak bersuara ( t, d
).
 - dua konsonan letupan lelangit lembut bersuara dan tidak
bersuara ( k, g ).
 - satu konsonan hentian glotis. ( ? )
 - dua konsonan letusan bersuara dan tidak bersuara ( c, j )
 - dua konsonan geseran tidak bersuara, iaitu geseran gusi
tidak bersuara ( s ) dan geseran glotis bersuara ( h ).
 - satu konsonan getaran bersuara ( r ).
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

13.  - satu konsonan sisian bersuara ( I ).
 - empat konsonan sengauan bersuara (m, n, ŋ , n )
 - dua konsonan separuh vokal bersuara, iaitu ( I ) dan
separuh vokal dua bibir bersuara ( w ).
 - satu konsonan separuh vokal lelangit keras bersuara
( j ).
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

14. Satu vokal berada dalam satu gugusan dengan vokal
yang lain sehingga menghasilkan bunyi luncuran, ia
disebut sebagai diftong.
Terdapat 3 diftong :- ai/ au/ oi yang semuanya dapat
menepati posisi awal, tengah dan akhir.
Fonem Diftong
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

15. Contoh:
contoh
ai Aidiladha, Aidilfitri, aising
Baiduri, zaitun
Landai, tapai
au Aurat, autograf, auditorium
Tauge, tauhu, saujana
Lampau, imbau, kerbau
oi Boikot
Amboi,kaloi, konvoi
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)

16. http://szemin86.blogspot.com/2009/03/fonem-
bahasa-melayu.html
http://studentsrepo.um.edu.my/2718/7/b4.pdf
Dr Faridah binti Nazir & Dr Hjh Maridah binti Hj Alias –
Fonetik & Fonologi Bahasa Melayu
Dr Faridah binti Nazir & Dr Tuan Jah binti Tuan Yusof –
Pengantar Linguistik
RUJUKAN
DAYA/RARA/MIRA (PPISMP SEM I AMBILAN JUN'15
PEND.PEMULIHAN IPGKKB)