1. Universiteti i Tiranës
Fakulteti i Shkencave Sociale
MSc. Studime Rajonale Politike
Lënda: Gjeografi Ekonomike
Shqipëria dhe Integrimi Ekonomik
Xhejni Melonashi

2. PËRMBAJTJA
KAPITULLI I
Integrimi ekonomik dhe Marrëveshjet për
tregëti të lirë.
1. Përkufizimi dhe kuptimi i Integrimit
Ekonomik.
1.1 Historiku i MTL- ve dhe CEFTA 2006.

3. KAPITULLI II
Vështrim i përgjithshëm mbi vendet e
Europës Juglindore( EJL)
2. Karakteristikat e tregëtisë së vendeve të EJL
2.1 Marrëveshjet e Tregëtisë së Lirë (MTL dhe
CEFTA)në kontekstin Shqiptar
2.1.1 Zhvillimet tregëtare në Shqipëri

4. Përkufizimi dhe kuptimi i Integrimit
Ekonomik
• Integrim Ekonomik quhet eleminimi i kufijve
ekonomike midis dy ose më shumë
ekonomive.
• Përfshin integrimin e tregut dhe të politikave
ekonomike.
• Integrimi i Tregut, është hapi fillestar i
integrimit ekonomik duke eliminuar barrierat
tregtare në mes vendeve të ndryshme.

5. • “Kufi Ekonomik” nuk do të thotë patjeter
“Kufi Territorial”.
• Synimi i Integrimit Ekonomik është rritja
e konkurrencës aktuale dhe asaj të
ardhshme.
• Konkurrenca e lirë midis pjesëmarrësve
të tregut sjell uljen e cmimeve dhe një
mundësi zgjedhjeje më të gjerë për
mallrat ose shërbimet që ofrohen në
zonën objekt i integrimit.

6. Arsyet për integrimin e tregjeve lidhen
me:
1. Uljen e kostove të transaksionit (nëpërmjet
heqjes së tarifave dhe kostove të tjera si rezultat i
barrierave doganore).
2. Nxitjen e konkurrencës, e cila sjell një raport më
të mirë cilësi çmim të mallrave dhe shërbimeve
në tregje. Gjithashtu, konkurrenca shërben dhe si
katalizator për inovacione teknologjike.
3. Sigurimin e ofertës, që do të thotë edhe në
periudha krize të kompanive lokale mallrat apo
shërbimet do të jenë në treg pasi ato tregëtohen
nga kompani jolokale të cilat nuk hasin pengesa.

7. • Intensiteti i integrimit të politikave ekonomike
mund të varjojë nga konsultimi dhe
bashkëpunimi deri tek politikat e përbashkëta
dhe komplet të centralizuara midis vendeve.

8. Historiku i MTL- ve dhe CEFTA
• MTL (Marrëveshja e Tregëtisë së Lirë )është një dokument i
negociuar dhe i rënë dakord mes palëve me objektiv
liberalizimin e tregtisë (Objektivi kryesor) .
• Objektivat specifike: zgjerimi dhe thellimi i bashkëpunimit
ekonomik ndërmjet palëve dhe rritja e standartit të jetesës së
popujve, eleminimi gradual i kufizimeve në tregtinë e
mallrave, vendosja e kushteve të barabarta konkuruese për
tregtinë e mallrave, kontribuimi në heqjen e barrierave ndaj
tregtisë, në zhvillimin e harmonizuar dhe zgjerimin e tregtisë
botërore, krijimi i kushteve për nxitjen e mëtejshme të
investimeve, veçanërisht për zhvillimin e investimeve të
përbashkëta në këto vende/në rajon,
• nxitja e tregtisë dhe bashkëpunimit midis palëve me vendet e
treta.

9. • CEFTA (Marrëveshja për Tregëti të Lirë midis
vendeve të Evropës Qëndrore).
• Përfshin tetë vende të rajonit: Kosovën,
Shqipërinë, Maqedoninë, Malin e Zi, Serbinë,
Bosnjën e Hercegovinën, Kroacinë dhe
Moldavinë.

10. Sekretariati
CEFTA Institucioni
kryesor Komiteti i
Përbashkët
Nënkomitete
teknike
Përbëhet nga Ministrat e
Tregtisë së vendeve anëtare

12. Duke përjashtuar Slloveninë, pothuajse të gjitha vendet e tjera janë të
karakterizuara nga një bilanc tregtar negativ. Duket se konsumi i
brendshëm në vendet e rajonit nuk mund të plotësohet nga prodhimi
vendas, duke çuar kështu në ekonomi të orientuara drejt importeve.
Kjo nënkupton se importet janë më të mëdha se eksportet.

13. Vëllimet
tregtare të këtyre
vendeve nga viti
2002 deri në vitin
2008 janë
trefishuar .
Vëllimet tregtare
ndërmjet vendeve
të EJL janë rritur
nga 6,720 milionë
dollarë në vitin
2002 në 28,913
milionë dollarë në
vitin 2010.
Bumi tregtar në këto vende pas vitit 2002 përkon me MTL-rë
dypalëshe të nënshkruara ndërmjet vendeve të EJL (pjesa më e
madhe e marrëveshjeve midis këtyre vendeve u nënshkrua në vitet
2000-2004) .

14. Disa prej Marrëveshjeve kryesore të
nënshkruara nga Shqipëria:
 Marrëveshja e Stabilizim Asocimit (MSA): Parashikon krijimin e një zone të tregtisë së lirë ndërmjet
Shqipërisë dhe BE në një periudhë kohore 10-vjeçare. MSA u ratifikua në prill 2009 dhe zëvendësoi
Marrëveshjen e Ndërmjetme, e cila tashmë është pjesë integrale e MSA.
 Marrëveshja e Tregtisë së Lirë së Evropës Qendrore (CEFTA).
 Marrëveshja me shtetet e Shoqatës Evropiane të Tregtisë së Lirë (EFTA): Në dhjetor 2009,
Shqipëria nënshkroi Marrëvsehjen e Tregtisë së Lirë me Shoqatën Evropiane të Tregtisë së Lirë (EFTA).
Shtetet anëtare të EFTA-s janë Islanda, Zvicra, Norvegjia dhe Lihtenshtajni. Marrëveshja e Tregtisë së
Lirë ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe shteteve të EFTA përqendrohet në liberalizimin e tregtisë
së mallrave. Ato do të shfuqizojnë të gjitha tarifat doganore mbi produktet industriale dhe produktet
detare. Marrëveshjet dypalëshe për produktet bujqësore ndërmjet shteteve të EFTA-s (individualisht)
dhe Shqipërisë bëjnë pjesë gjithashtu tek instrumentat krijues të zonës së tregtisë së lirë ndërmjet të
dy palëve.
 Marrëveshja e Tregtisë së Lirë me Turqinë: Sipas marrëveshjes, nuk do të ketë tarifa për mallrat
industriale shqiptare të eksportuara në Turqi dhe tarifat për produkte të caktuara turke do të
reduktohet përfundimisht brenda pesë vitesh. Lidhur me produktet bujqësore palët i kanë akorduar
reciprokisht njëra-tjetrës kuota tarifore.
 Programi i Sistemit të Gjeneralizuar të Preferencave (GSP) të Shteteve të Bashkuara të Amerikës:
• Programi GSP ofron trajtim pa doganë për rreth 3.400 lloje të eksporteve nga Shqipëria dhe Kosova.
Qëllimi i programit GSP është që t’u japë këtyre eksporteve një natyrë konkurruese në tregun e
Shteteve të Bashkuara të Amerikës (SHBA). Kompanitë dhe konsumatorët e SHBA janë veçanërisht të
interesuar në blerjen e mallrave përmes programit GSP sepse eksportet nuk ngarkohen me barra
tarifore, me të hyrë në SHBA.

15. Shqipëria është angazhuar të:
a. Liberalizojë regjimin e saj tarifor duke zbatuar një proçes të
uljes së tarifave (normat e lidhura dhe iniciativa sektoriale);
b. Zbatojë të gjitha angazhimet që rrjedhin nga marrëveshjet mbi
Barrierat Teknike në Tregti (TBT) dhe Standartet Sanitare dhe
Fitosanitare (SPS);
c. Kodi Doganor Shqiptar thekson se vlerësimi doganor do të
bëhet në përputhje me kërkesat e OBT-së;
d. Shqipëria është një anëtar i OBPI (Organizata Botërore e
Pronësisë Intelektuale) që nga viti 1992 dhe ajo ka njohur disa
marrëveshjeve ndërkombëtare në këtë fushë. Shqipëria është
angazhuar për zbatimin e Marrëveshjes TRIPS dhe gjithë
legjislacionin për të drejtat e autorit. Shqipëria ka nënshkruar
edhe memorandumin përkatës në lidhje me Regjimin e
Pronësisë Intelektuale.

16. Zhvillimet tregtare në Shqipëri
• Gjatë vitit 2010, vlera totale e importeve nga vendet e CEFTA-s ishte 43.7
miliardë lek, ndërsa vlera e eksporteve ishte 16.4 miliardë lek. Nga kjo mund të
llogaritet se bilanci tregtar për vitin 2010 me vendet e rajonit është -27 miliardë
lek. Krahasuar me vitin 2009, kemi nje përkeqësim të bilancit tregtar me 11.2
miliardë lek. Ky përkeqësim ka ardhur si pasojë e rritjes së importeve me 15.2
miliardë lek, dhe eksporteve me 4 miliardë lek, krahasuar me një vit më parë.

17. Ndër vendet e CEFTA-s, Shqipëria eksporton
kryesisht në Kosovë (rreth 60% te
eksporteve).

18. Nderkohë, ndër vendet e CEFTA-s,
Shqipëria importon kryesisht nga Serbia
(rreth 41% të importeve).

20. Pothuajse 30% të eksporteve e zë grupi i
“minerale, lëndë djegëse, elektricitet” dhe 32% të
eksporteve dhe 9% të importeve e zë grupi i
“tekstile dhe këpucë”.

21. Përfundime:
Mënyra si CEFTA do të lehtësojë zhvillimin
e tregtisë, është nëpërmjet bashkëpunimit
më të ngushtë midis vendeve
pjesëmarrëse në nivele politike dhe
teknike; harmonizimit të politikave,
institucioneve dhe rregullave që lidhen me
tregtinë; liberalizimit të tarifave doganore;
eliminimit të barrierave jotarifore dhe
aplikimit të rregullave të favorshme të
origjinës.