Politikat qeveritare janë të dizajnuara të rregullojnë, drejtojnë dhe mbrojnë aktivitetet nacionale (kombëtare). Zbatimi i këtyre politikave është rezultat i sovranitetit nacional, i cili i jep Qeverisë të drejtën të rregullon mjedisin e vendit dhe të qytetetarëve të vet

1. 1
Institucionet dhe mjedisi
i biznesit ndërkombëtar

2. 2
Objektivat e të mësuarit
 Të shohim se si politika tregtare dhe e
investimeve historikisht kanë qenë pjesë
e politikave të brendshme
 Të ekzaminohet se si po ndryshon sjellja
(qasja) tradicionale ndaj politikave
tregtare dhe të investimeve
 Të shohim efektet e lidhjeve globale në
tregti dhe investime të vendimmarrësit.
 Të kuptojmë që vendet duhet të
bashkëpunojnë shumë afër në të
ardhmen për ruajtur qëndrushmerinë e
tregtisë globale dhe mjedisit global
investiv.

3. 3
Arsyet dhe qëllimet e Politikës
tregtare dhe të investimeve
 Politikat qeveritare janë të dizajnuara të rregullojnë,
drejtojnë dhe mbrojnë aktivitetet nacionale
(kombëtare). Zbatimi i këtyre politikave është rezultat i
sovranitetit nacional, i cili i jep Qeverisë të drejtën të
rregullon mjedisin e vendit dhe të qytetetarëve të vet.
 Politika tregtare në nivel të vendeve – politika
makroekonomike definon qasjen shtetrore ndaj
importeve, eksporteve dhe ndaj zhvillimeve tekniko
teknologjike.
 Veprimet në kuadër të politikës së brendshme të
shumicës së qeverive kanë si qëllim rritjen e standardit
të jetesës të qytetarëve, përmirësimin e kualitetit të
jetës dhe të arrihet punësimi i plotë (të mos këtë
papunësi fare).

4. 4
Arsyet dhe qëllimet e Politikës
tregtare dhe Politikës investive -
vazhdim
 Në mënyra shumë më direkte dhe në dobi të ndërrmarjeve
të posaformuara, një vend gjithashtu mund të nxisë
transferin e teknologjisë nga jashtë ose të përjashtojë
industritë e huaja nga tregu i vendit.
 Zyrtarët qeveritarë gjithashtu mund të miratojnë rregullore
mbi importin të cilat i mbrojnë qytetarët.
 Qëllim kryesor i politikës të jashtme është siguria
kombëtare.
 Politika shtetërore ka për qëllim rregullimin, nxitjen,
drejtimin dhe mbrojtjen e veprimtarive kombëtare.
 Veprimet politike: ruajtja e nivelit të standardit jetësor,
punësimi, ngritja e zhvillimeve ekonomike.
 Politika e zhvillimit synon transferin e teknologjisë,
ngritjen e kapaciteteve vendore për konkurim dhe
nganjeherë përkrahjen e vendeve tjera për prodhimin e
produkteve të cilat do të importohen.

5. 5
Organizatat ndërkombëtare
 GATT-i Marrëveshja e Përgjithëshme për
Tarifat dhe Tregtinë : Është themeluar me 1947
GATT. Në Raundin e Uruguajit në vitet 80-ta,
përqendrohet në reduktimin e barierave të tregtisë,
mbrojtjen e pasurisë intelektuale, dhe në tregtinë e
shërbimeve
 World Trade Organization (WTO)/ Organizata
Botërore e Tregtisë (OBT)
 The International Monetary Fund (IMF)/
Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN)
 The World Bank (WB)/ Banka Botërore (BB)
 EIB Banka Evropiane për Investime
 EBRD Banka Evropiane për Rindertim dhe
Zhvillim

6. 6
Organizata Botërore e Tregtisë (OBT) dhe
Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN)
 OBT është organizatë
ndërkombëtare e cila merret me
rregullat e tregtisë ndërmjet
shteteve.
• Në thelb të saj janë Marrëveshjet e
OBT-së, rregullat ligjore për tregtinë
ndërkombëtare, për politikën
tregtare dhe për investime.
FMN – u projketua për të siguruar
stabilitet të sistemit monetar
ndërkombëtar dhe për të mbajtur
kurse fikse këmbimi në mes
vendëve.

7. 7
Banka Botërore (BB)
 Banka Botërore (BB) është
themeluar me 1944 për të ndimuar
vendet e shkatërruara nga lufta dhe
më vonë merr detyrën e ndihmës së
zhvillimit botëror. Kapitali i BB
kryesisht investohet për reduktimin e
varfërisë.

8. 8
Ndryshimet në mjedisin politik dhe global
 Reduktimi i ndikimit të politikave kombëtare
• Zgjerimet e lidhjeve gloable në mes të
kompanive, industrive dhe vendeve kanë
efekt mbi politikanët.
 Roli i institucioneve ndërkombëtare
 Rritje enorme e ndikimit të institucioneve ndërkombëtare
dhe zvoglim i ndikimit të politikave nacionale në tregtinë
ndërkombëtare (globalizimi dhe integrimet rajonale)
 Roli i institucioneve tradicionale
 Thellimi i konfliktit midis vendeve të
industrializuara dhe vendeve në zhvillim.

9. 9
Ndryshimet në mjedisin e politikës
globale
Tri ndryshime kryesore kanë ndodhur në
mjedisin e politikës globale
• Reduktimi i influencës të politikës të
brendshme (vendore);
• Dobësimi i institucioneve tradicionale;
• Acarimi i konfliktit mes vendeve të
industrializuara dhe vendev në zhvillim.

10. 10
Reduktimi i influencës të politikës
të brendshme (vendore)
 Interaksioni në mes rrjedhave
financiare globale dhe atyre
vendore (lokale) e ka limituar në
masë të konsiderueshme influencën
e qeverive.
 Për të kthyer influencën disa qeveri
janë munduar të kufizojnë tregtinë
botërore duke vendosur barriera,
aplikuar tarifa apo duke
implementuar rregullore mbi
importin.

11. 11
Dobësimi i institucioneve
ndërkombëtare
 Lidhjet e forcuara mes vendeve dhe
mjedisi i ri ekonomik që rezulton nga
lojtarët e rinj në treg dhe ndeshja e
sistemeve të ndryshme ekonomike po e
dobëson OBT-në
 Fondi Monetar Ndërkombëtar nuk po ka
fonde të mjaftueshme për të plotësuar
nevojat e të gjitha vendeve që kanë
vështirësi.
 Banka Botërore ka qenë e pasuksesshme
në përkrahjen e qëllimeve ekonomike të
vendeve në zhvillim. Disa ankohen që
politikat e kësaj banke kanë krijuar më

12. 12
Konflikti mes vendeve të
industrializuara dhe vendeve në
zhvillim
 Në të kaluarën është shpresuar që hendeku
në mes vendeve të industrializuara dhe
vendeve në zhvillim do të mbyllet.
 Mëgjithëse shumë vende të pazhvilluara sot
po shfaqen si vende të reja të
industrializuara, shumë vende tjera po
ballafaqohen me një të ardhme ekonomike
të zymtë.
 Rritja e shqetësimeve ambientaliste ka bërë
që ky konflikt të tendoset edhe më shumë.

13. 13
Kufizimet e importeve
 Shumë vende duke përfshirë Bashkimin Evropian
dhe SHBA-të kanë miratuar ligjet antidumping, që
ju ndihmojnë industrive vendore duke kufizuar
shitjen e produkteve të huaja nën koston e
prodhimit, ose çmime me të vogla se çmimi i tyre
në vendet prej nga vijnë.
 Importet kufizohen gjithashtu me barriera
jotarifore, siç janë kampanjat blej vendore.
Mënjanimi i këtyre barrierave është shumë i
vështirë.
 Importet mund të reduktohen edhe duke
ngushtuar hyrjen e produkteve të huaja në treg
përmes procedurave të komplikuara dhe
inspektimeve.

14. 14
Efektet e kufizimit të
importeve
 Kontrolli i importeve mund të bëjë që të
mos shfytëzohen resurset më efiçente gjë
që rezulton në produkte që nuk janë me
të mirat dhe kosto më të lartë për malltat
(ofertën) e kufizuar.
 Kontrolli i importit mund të rezultoj me
ndryshime negative në strukturen e
importeve.
 Për shkak të joefiçencës, kontrolli i
importeve mund të shkaktojë ngecje në
avancimin teknologjik.

15. 15
Kufizimet e eksporteve
 Vendet vendosin kontroll mbi eksportet për arsye të
ofertës të pamjaftueshme, sigurisë kombëtare dhe
qëllimeve të politikës të jashtme, apo dëshirës për të
mbajtur kapitalin.
 Kontrollet që lidhen me sigurinë kombëtare aplikohen
për armë dhe eksportet e teknologjisë të lartë.
 Megjithëse kufizimi i eksportit është një mjet i vlefshëm
që përdoret në marrëdhëniet ndërkombëtare, ky kufizim
mund t`i jep ndërrmarjeve vendore reputacionin e një
ofertuesi të pasigurt dhe si rrjedhojë e kësaj porositë
(kërkesat) të bëhen të ofertues (ndërrmarje) të
vendeve tjera.

16. 16
Promovimi i eksporit
 Promovimi i eksportit është i dizajnuar t`i ndihmojë
ndërrmarjet të hyjnë në tregjet ndërkombëtare ruajnë
dhe të ruajnë pozicionin e tyre në këto tregje si dhe të
shërbejë si kunderveprim ndaj masave të ngjashme që
aplikojnë vendet tjera.
 Qasjet e ndryshme drejt promovimit të eksportit
përfshijnë:
• Transferin e dijes (njohurive)
• subvencionimin direkt apo indirekt të eksportit
• Reduktimin e burokracisë qeveritare për eksportuesit
• Financimi i eksportit
• Legjislacion i ndryshëm tatimor për qytetarët që
jetojnë jashtë vendit

17. 17
Promovimi i importit
 Masa për promovimin e importit
përdorin vendet që ruajnë një
bilanc tregtar me suficit të
madh.
• The Japan External Trade Organization
(JETRO)- Organizata japoneze e
Tregtisë të Jashtme ka filluar të
fokusohet në promovimin e importit në
Japoni

18. 18
Ndikimi i Investimeve të Huaja
Direkte (IHD) në vendet nikoqire
Ndikimi pozitiv
 Informimi kapital
 Transferi i teknologjisë dhe
aftësive menaxheriale
 Zhvillimi rajonal dhe sktorial
 Konkurrenca e brendshme
dhe ndërrmarrësia
 favourable effect on balance
of payments
 Efektet pozitive në bilancin e
pagesave
 Rritja e punësimit
Ndikimi Negativ
 Dominimi industrial
 Varësia në teknologji
 Çrregullimi i planeve
ekonomike
 Ndryshimi kulturor
 Ndërhyrja qeveritare të
koroporata multinacionale

19. 19
Kufizimet e Investimeve
 Shumë vende që kanë
mungesa të rezervave devizore
e kufizojnë eksportin e
kapitalit, sepse ikja (lëvizja) e
kapitalit mund të jetë problem i
madh.
 Në momentin që qeveria
vendos kufizime në eksportin e
fondeve (kapitalit), rritet edhe
dëshira për eksport të kapitalit
jashtë vendit.

20. 20
Promocimi i investimeve
 Incentivat (stimulimet) fiskale –
janë masa tatimore specifike të
dizajnuara për tërheqjen e investimeve
të huaja
 Incentivat (stimulimet financiare) –
masa konkrete në përkrahje të
investitorëve, siç janë: sigurimi i tokës
apo objektit, kreditë dhe garancitë për
kredi.
 Incentivat (stimulimet) jofinanciare
mund të jenë blerjet e grantuara nga
qeveria, mbrojtje e veçantë nga
konkurenca dhe investime në

21. 21
Fuqia negociuesë (për të arritur
marrëveshje) e Korporatave
multinacionale dhe vendi nikoqir
Fuqia negociuese
Koha
Politika e ofruar/kërkuar
Stimulimet për investime
Tretmani privelegjues i vazhdueshëm
Kërkesa diskriminuese
Fundi i relacioneve/
Deinvestimi
MNC

22. 22
Perspektiva ndërkombëtare për
Politikat tregtare dhe të
investimeve
 Prej një perspektive
ndërkombëtare, negociatat për
tregti dhe investime duhet të
vazhdojnë.
 Për të bërë këtë, Politika tregtare
dhe e investimeve mund të këtë
qasje bilaterale apo multilaterale