sanaysay

1. FILIPINO 10
IKATLONG MARKAHAN
IKATLONG LINGGO

2. A. Panitikan: Nelson Mandela: Bayani ng Africa
(Talumpati mula sa South Africa)
Isinalin sa Filipino ni Roselyn T. Salum
B. Gramatika at Retorika: Paggamit ng Tuwiran at Di-
tuwirang Pahayag sa Paghahatid ng Mensahe
C. Uri ng Teksto: Naglalahad
NILALAMAN

3. LAYUNIN
1. Naipaliliwanag ang kahulugan ng
“sanaysay”
2. Naihahambing ang sanaysay sa iba
pang uri ng panitikan
3. Naitatala ang pagkakaiba ng dalawang
akda batay sa pagiging pormal o di-
pormal ng mga ito.

4. “HANAP-SALITA”

5. Bibigyan ang bawat pangkat ng isang kahon na
naglalaman ng mga salita at aatasan sila na
hanapin ang mga salita na may kaugnayan sa
salitang SANAYSAY na nakapaskil sa magkabilang
bahagi ng pisara. Sa loob lamang ng isang minuto,
paramihan ang bawat pangkat ng mga angkop na
salitang maidikit sa pisara sa ilalim ng salitang
SANAYSAY. Ang mananalong pangkat ay
makatatanggap ng premyo.

6. 1) Batay sa mga salitang nasa ilalalim
ng salitang SANAYSAY, ano para sa inyo
ang kahulugan ng sanaysay?
2) Alin sa mga salita na nasa ilalim ng
salitang SANAYSAY ang tumutukoy sa
isang uri ng sanaysay?

7. PAGBASA AT
PAGSURI NG SIPI NG
DALAWANG AKDA

8. PAGTALAKAY SA
KAHULUGAN AT
KAHALAGAHAN NG
SANAYSAY AT PORMAL AT
DI-PORMAL NA SANAYSAY

9. Alam mo ba na...
ang sanaysay ay ginagamit upang makapagbigay

10. Ang balangkas ay isang lohikal o
kaya’y kronolohikal at
pangkalahatang paglalarawan ng
paksang isusulat. Ito rin ay isang
panukalang buod ng komposisyon.

11. Ang talumpati ay isang halimbawa
ng sanaysay. Ang sanaysay ay isang uri
ng panitikan na nasa anyong tuluyan na
ipinahahayag ang sariling kaisipan, kuro-
kuro, saloobin, at damdamin na
kapupulutan ng aral, at aliw ng
mambabasa.

12. Ayon kay Alejandro G. Abadilla, ito’y
“pagsasalaysay ng isang sanay.” Noong 1580,
isinilang ito sa Pransiya at si Michel de
Montaigne ang tinaguriang “Ama ng Sanaysay.”
Ito ay tinawag niyang essai sa wikang Pranses
na nangangahulugang isang pagtatangka, isang
pagtuklas, isang pagsubok sa anyo ng pagsulat.

13. ANG DALAWANG URI NG
SANAYSAY AY PORMAL AT DI-
PORMAL O PERSONAL.
NARIRITO ANG PAGKAKAIBA
NG DALAWA:

15. Ang mga mag-aaral ay aatasan ng
ihambing ang sanaysay sa iba pang uri ng
panitikan gamit ang Venn Diagram na
isusulat sa kanilang kuwaderno.
1) Sanaysay at Tula
2) Sanaysay at Maikling Kuwento

17. 1. Ang sanaysay ay ginagamit upang makapagbigay ng
mahahalagang kaisipan tungkol sa paksang nais nitong talakayin.
2. Ang balangkas ay isang lohikal o kaya’y kronolohikal at
pangkalahatang paglalarawan ng paksang isusulat.
3. Noong 1590, isinilang ito sa Pransiya at si Michel de Montaigne
ang tinaguriang “Ama ng Sanaysay.”
4. Ang pormal na sanaysay ay subhektibo sapagkat pumapanig sa
damdamin at paniniwala ng may akda.
5. Ang di – pormal na sanaysay ay obhektibo o di – kumikiling sa
damdamin ng may akda.
TAMA O MALI

18. Magsaliksik ng mga impormasyon
tungkol kay Ginoong Nelson Mandela
at ang kalagayan ng South Africa sa
kanyang kapanahunan. Isulat ang
mga ito sa kuwaderno.
TAKDANG ARALIN

19. FILIPINO 10
IKATLONG MARKAHAN
PEBRERO 28, 2023

20. 1. Naipaliliwanag ang mga kaisipang nakapaloob sa
akda gamit ang angkop na teoryang pampanitikan
2. Natutukoy ang aral na nais iparating sa akda
3. Naipakikita ang mga paraan na maaaring gawin
bilang kabataan upang makamtan ang kalayaan,
kapayapaan, at katarungan sa pamamagitan ng
concept mapping
LAYUNIN

22. 1) Sinu-sino ang mga itinampok sa
video?
2) Ano ang iyong naging reaksyon
habang pinapanood ang video?
3) Sang-ayon ka ba sa ikinilos ng
mga “puti” ang lahi? Bakit oo/hindi?

23. NELSON MANDELA

25. Mga Gabay na Tanong:
1) Bakit nagtatalumpati si Nelson Mandela?
2) Tungkol saan ang talumpati ni Nelson
Mandela?
3) Ano ang ninanais ni Nelson Mandela para sa
kanilang bayan ayon sa kaniyang talumpati?

26. 1. Bigyang kahulugan ang tinutukoy na kalayaan ni
Nelson Mandela sa kaniyang talumpati. Gaano ito
kahalaga sa isang tao, sa isang lahi, at sa isang bansa?
2. Batay sa talumpati, ilarawan ang kalagayan ng mga
taga-Timog Africa.
3. Anong mga katangian ni Mandela ang masasalamin sa
kaniyang talumpati? Ganito rin ba ang katangiang
taglay ng namumuno sa ating bansa? Maglahad ng
mga pangyayaring nagpapatunay nito.

27. 4. Kung ikaw ay isa sa mamamayan ng Timog
Africa, ano ang iyong magiging damdamin sa
talumpati ni Mandela?
5. Sa ano-anong sitwasyon maituturing na hindi
malaya ang isang tao, lahi o bansa?
6. Bilang kabataan, paano ka magiging susi ng
pinapangarap na kapayapaan, kalayaan, at
katarungan?

28. ‘’OPINYON MO, IPAKITA MO”

29. Pamantayan sa Pagmamarka:
Nilalaman – 10 puntos
Presentasyon – 5 puntos
KABUUAN – 15 puntos

30. Magsaliksik at isulat ang tungkol sa mga
sumusunod:
1) Ano ang tuwiran at di-tuwirang pahayag?
2) Magbigay ng tig-dalawang halimbawa sa
bawat isa.
TAKDANG ARALIN

31. FILIPINO 10
IKATLONG MARKAHAN
MARSO 1, 2023

32. LAYUNIN
1. Natutukoy ang balangkas ng napanood na
talumpati
2. Naipaliliwanag ang katuturan at sariling
pagpapahalaga sa talumpati bilang isang uri ng
sanaysay
3. Nakagagawa ng sariling balangkas ng bilang
gabay sa pagsulat ng sariling talumpati
(Performance Task 3)

33. LAGUMANG
PAGSUSULIT 1

35. PAGSULAT SA PISARA

36. 1) Ano ang tawag sa mga pahayag na
isinulat sa pisara?
2) Tama ba ang pagkakasulat sa mga ito?
Kung hindi, alin kaya ang mali?
3) Kung kayo ay inatasan na ibahagi o
ikuwento sa iba ang mga sinabi ng
kinapanayam, paano ninyo ito sasabihin?
Isulat sa pisara.

37. PAGTALAKAY SA TUWIRAN
AT DI-TUWIRANG PAHAYAG

39. Tukuyin kung ang bawat isa
ay tuwiran o di-tuwirang
pahayag. Pagkatapos,
gagawin nilang tuwiran kung
di-tuwiran ang pahayag at
vice versa.

40. 1) “Ang panahon para sa paghilom ng
ating mga sugat ay naririto na.”
– Nelson Mandela
2) “Ako lang ang makakapagpabago sa
buhay ko. Walang ibang makakagawa nito
sa akin.”
– Carol Burnett

41. 3) Sinabi ni Gat Jose Rizal na ang
kabataan ang pag-asa ng bayan.
4) Sinambit ni Hesus na Siya at ang
Kanyang Ama ay iisa.
5) “Ang pagtatapos ng isang kuwento ay
ang simula ng panibago.”
– Jackie Chan

42. Panuto: Magsulat ng dalawang
pangungusap na nagpapakita ng
tuwirang pahayag at tatlong
pangungusap na nagpapakita ng
di-tuwirang pahayag.

43. Panuto: Magsaliksik at pumili ng
paksang gagamitin sa pagsulat ng
talumpating pang-SONA. Maaaring mag-
print o magsulat ng mga detalyeng
makatutulong sa pagsulat ng talumpati
sa susunod na pagtitipon.
TAKDANG ARALIN

44. FILIPINO 10
IKATLONG MARKAHAN
MARSO 2, 2023

45. LAYUNIN
1. Natutukoy ang mga tuntunin sa
mabisang pagsasalaysay.
2. Naiaayos ang gawi sa panahon ng
pagsasalaysay.
3. Nakapagsasagawa ng masining na
pagbasa at pagsasalaysay.

47. PAGSULAT NG SARILING
BALANGKAS

48. 1) Ano ang iyong naging karanasan sa pagsulat ng
unang draft ng inyong balangkas ng talumpati?
2) May natuklasan ka bang estratehiya na mas
magpapadali ng paggawa ng balangkas? Kung
mayroon ay ibahagi ito sa klase.
3) Ano sa tingin mo ang kahalagahan ng paggawa ng
balangkas bago sumulat ng talumpati?
4) Mahalaga ba ang talumpati (sanaysay) bilang isang
uri ng panitikan? Ipaliwanag.

49. PAGTALAKAY SA
PAGBABALANGK
AS

51. PAGREBISA NG DRAFT NG
BALANGKAS

54. 1)Pag-aralan ang mga kahulugan,
katuturan, at mga elemento ng tula.
2) Isulat o mag-print ng kopya ng tulang
“Ako ang Daigdig” ni Alejandro Abadilla at
“Gabi” ni Ildefonso Santos at dalhin sa
susunod na pagtitipon.
TAKDANG ARALIN