1. Hoa đồ - hoa thức
Bởi:
unknown
Hoa đồ - hoa thức
Cách định hướng hoa
Cầm một nhánh mang hoa để trước mặt cho hoa hướng về người cầm hoa, hoa sẽ ở giữa
thân và lá bắc, như vậy để biểu diễn hoa trên một mặt phẳng thì phía trên hay phía sau
là thân mang hoa hay là trục phát hoa; hoa ở giữa; lá hoa ở phía dưới hay trước.
* Khi định hướng một hoa, các phần của hoa thường có vị trí nhất định theo qui luật
sau: hoa nhóm song tử diệp có hai tiền diệp nằm hai bên (hong) như ở bìm bìm, lang …
Hoa đơn tử diệp có một tiền diệp nằm giữa hoa và trục được gọi là tiền diệp dựa trục.
* Vị trí tương đối các luân sinh: cánh hoa luôn luôn nằm giữa hai lá đài hay ngược lại.
Luân sinh tiểu nhị ngoài cùng xen xen kẽ với cánh hoa và như vậy tiểu nhị nằm giữa
hai cánh hoa nếu hoa có một luân sinh; nếu có thêm một luân sinh tiểu nhị thứ hai nằm
trong thì tiểu nhị sẽ nằm xen kẽ với luân sinh tiểu nhị ngoài.
* Phương hướng của bao hoa:
- Ở hoa song tử diệp, lá đài giữa là lá đài sau, cánh hoa giữa là cánh hoa trước; phẩu
thức dọc vẽ phân nữa hoa thì lá đài bên trái và cánh hoa bên phải bị cắt dọc.
- Ở hoa đơn tử diệp, lá đài giữa là lá đài trước và cánh hoa giữa là cánh hoa sau; phẩu
thức dọc có cánh hoa bị cắt ở bên trái và lá đài bị cắt nằm bên mặt.
- Trường hợp ngoại lệ: ở họ Lan (Orchidaceae), cọng mang hoa bị vặn 180o
nên
cánh hoa giữa nằm phía trước và gọi là cánh môi. Ở họ Đậu (Papilionaceae), họ Điệp
(Caesalpiniaceae) cánh hoa giữa là cánh sau và gọi là cánh cờ. Ở vài giống, phẳng đối
xứng của hoa có thể xéo thay vì trước sau, gặp ở vài loài của họ Cà (Solanaceae). Ở họ
song tử duiệp cổ lổ như họ Mảng cầu (Annonaceae), tiền diệp lại dựa trục.
Hoa đồ - hoa thức
1/4
2. Hoa đồ
Là sơ đồ biểu diễn lát cắt ngang của hoa khi hoa còn trong nụ theo mặt phẳng vuông
góc với trục hoa.
Hoa đồ cũng còn thể hiện rõ cấu tạo, mối tương quan và cách sắp xếp giữa các thành
phần. Khi hoa đều, thành phần của hoa có số lượng, hình dạng, kích thước như nhau,
hoa đồ có dạng tròn và đối xứng qua một trục. Khi hoa không đều, cánh hoa có hình
dạng và kích thước khác nhau, hoa đồ có đối xứng qua mặt phẳng.
Qui ước vẽ:
- Trục vẽ bằng vòng tròn nhỏ.
- Lá hoa, lá đài, tiểu đài vẽ hình liềm và để trống.
Hoa đồ - hoa thức
2/4
3. - Cánh hoa vẽ hình liềm và tô đen
- Tiểu nhị có bao phấn một buồng vẽ chữ D nằm, bao phấn hai buồng vẽ chữ B nằm.
Nếu bao phấn có đường khai bao phấn bên trong và gọi là nội hướng thì vẽ phần bụng
của chữ D/B hướng vào trong, và trái lại bao phấn ngoại hướng thì vẽ phần bụng chữ D/
B hướng ra ngoài.
- Bộ nhụy cái là hình vẽ thực của bầu noãn cắt ngang.
- Nếu các phần tử dính nhau thì sẽ được nối nhau bằng những đoạn thẳng hay cong, nếu
phần tử nào bị thiếu thì đánh dấu chữ thập ngay vị trí thiếu, nếu thiếu cả vòng thì vòng
đó được vẽ bằng những đoạn thẳng đứt khoảng hay những dấu Khi vẽ hoa đồ, phải tôn
trọng sự định hướng của hoa: hoa được xem như nằm giữa trục và lá hoa, mặt phẳng qua
trục và lá hoa cắt ngang cánh hoa hay lá đài nào thì cánh hoa hay lá đài đó là cánh giữa.
Trên hoa đồ không chú thích gì cả.
Hoa đồ cho thấy sự dị biệt chính giữa hoa song tử diệp và hoa đơn tử diệp
Hoa thức
Là công thức của hoa và được tóm tắt cả bằng chữ lẫn bằng số.
Ký hiệu Đ: đài, đ: đài phụ nếu có, C: cánh, Tn: tiểu nhị, Tb: tâm bì,
Công thức một hoa đủ, ví dụ: 5Đ + 5C + 5Tn + 5Tb
Công thức một hoa thiếu đài, cánh (hoa trần): 0Đ + 0C + 5Tn + 5Tb
Nếu tiểu nhị hay tâm bì ? 10, dùng chữ (n) thay cho số.
Hoa đồ - hoa thức
3/4
4. Ví dụ: 5Đ + 5C + nTn + 5Tb
Hoa đồ - hoa thức
4/4
