Deze presentatie is gehouden tijdens de GIS Conferentie 2012 op 26 en 27 september in de Doelen, Rotterdam. © Esri Nederland (de inhoud van de presentatie is, met bronvermelding, vrij te gebruik

1. GIS Doordacht en Duurzaam
Boris Minnaert, software architect, Esri Nederland

2. GIS Doordacht en Duurzaam
GIS Doordacht en Duurzaam - Hoe krijg je
geo-informatie op een doordachte en
duurzame manier in de organisatie?
Gaat er wel eens iets fout tussen ontwerp
en uitvoering dan?

4. Maar dat kunnen we natuurlijk ook zeggen met een
kaart

5. Het gaat niet altijd doordacht of duurzaam, hoe
zorgen we dat het nu wel goed gaat?
Ja, het gaat wel eens fout! Te veel IT projecten
worden niet op tijd of niet binnen budget
opgeleverd, of worden niet benut
Hoe komen we van een goed idee tot een
succesvolle uitvoering daarvan en wat is de rol van
de architect daarbij?

6. Architectuur schept kaders voor inhoud
“Computer architecture, like other architecture, is
the art of determining the needs of the user of a
structure and then designing to meet those needs
as effectively as possible within economic and
technological constraints.”
Frederick P. Brooks, Jr. (IBM), in “Planning a Computer
System: Project Stretch”, ed. W. Buchholz, 1962

7. Volg een methode voor ontwikkelen en beheren
van enterprise-architectuur
In deze presentatie gebruik ik
een aangepaste vorm van
TOGAF
De pijlen lijken een volgorde
te suggereren. In
werkelijkheid loopt dat nooit
zo
Het zijn geen end-to-begin
relaties (zoals bij waterval)
maar end-to-end relaties

8. Kijk op alle nivo’s naar architectuur
Business Architectuur
(Processen, Organisatie, Rollen)
Applicatie Data
Architectuur Architectuur
(geospatially enabled apps,
(Informatie, data)
services)
Technische Architectuur
(Hardware, OS, standaard software, netwerk)

9. Zorg voor consistentie tussen architectuur nivo’s
Er wordt vaak wel gewerkt aan deelgebieden, maar
door verschillende personen
Business Architectuur wordt vaak wel gedefinieerd
Data Architectuur door GIS professionals
Technische Architectuur door DBA, netwerkbeheerder etc
Applicatie architectuur en consistentie zijn vaak niet
belegd, waardoor er bij grote applicaties problemen
ontstaan
Een architect moet tijdens hele duur van project
eindverantwoordelijk zijn voor kwaliteit en moet mix
van disciplines inhoudelijk aansturen

10. Ontwikkel een architectuur visie en benut daarbij
de patronen

11. Voorbeeld van een architectuur visie

12. Breng de Business architectuur in kaart
Welke uitdagingen zijn er in de business en
hoe gaan we daar waarde aan toevoegen
met geo-informatie?
Re-invent the business
Wat zijn de business functies, processen,
workflows?
Welke gebruikersrollen zijn er?
Vertaal business architectuur naar SMART
requirements. Zorg dat de requirements ook
echt requirements zijn
“Maps only have power when in the hands of people”
John Calkins

13. Gebruik business architectuur om te analyseren
waar geo waarde kan toe voegen
Financial
Business New Business Relationship Servicing and Product
Control and
Administration Development Management Sales Fulfillment
Accounting
Business Account Fulfillment Portfolio
Directing Sector Planning Sales Planning
Planning Planning Planning Planning
Sector Relationship
Business Unit
Management Management Sales Fulfillment Compliance
Controlling Tracking
Product Credit Management Planning Reconciliation
Staff Appraisals
Management Assessment
Staff Product Sales Product
Customer
Administration Directory Credit Customer Fulfillment
Executing Accounts
Product Marketing Administration Dialog Document
General Ledger
Administration Campaigns Contact Routing Management

14. Applicatie architectuur is meer dan FO alleen
Systeem A
Functienaam-3
Product--cc
Product--cc
Functienaam-4
Product--b
Product--b
Product--d
Product--d
Alleen een Functioneel Ontwerp is niet genoeg
klantgegevens
klantgegevens
Verschillende
Systemen
Het te leveren systeem Rapportagses
Rapportagses Manager
Manager
Bedrijfsvoerders
Product--ee
Product--ee
Maak ook een systeem context diagram (met
Product--ff
Product--ff
Product--ee
Product--ee
Leverancier
Leverancier
Systeem b
gebruikersrollen en externe koppelingen) om link
met business architectuur te borgen en externe
afhankelijkheden scherp te krijgen
Bedenk hoe componenten worden verdeeld over de
infrastructuur (operational model)
Let ook op firewall, DMZ, reverse proxy, load balancer,
clustering, virtualisatie, netwerk, remote access (Citrix) etc
Welke soort test doen we waar? Alleen functioneel
of ook non-functional (performance)?
Schadeopnemer
MyApp
MyBusRules
MyLocalCache
ArcGIS Mobile
Android OS
Internet Internet
Legenda
Esri SW en
applicatie
geleverd door
Esri NL
Load Balancer Load Balancer
Reverse proxy Reverse proxy
DNS DNS
Buiten scope
van Esri NL
No connection
MySite MyConfigStore MySite MyConfigStore
Load Balancer Load Balancer
MyBusRules SvrDirectories MyBusRules SvrDirectories
DNS DNS
IIS MyMapCache IIS MyMapCache
Firewall
MyServices MyServices MyServices MyServices
MyData MyData
ArcGIS Server ArcGIS Server ArcGIS Server ArcGIS Server
RDBMS RDBMS
RDBMS client RDBMS client RDBMS client RDBMS client

15. Data architectuur is bij GIS belangrijker dan bij
administratieve systemen
Er is één bron van informatie, die
meervoudig gebruikt kan worden
Betrouwbaar, beheerbaar, duurzaam
Welke processen zijn er om master data aan te
passen en te beheren? Wie is verantwoordelijk?
Besteed tijdig aandacht aan data
kwaliteit

16. Kijk in begin goed naar technische architectuur
Doordenk technische architectuur in
het begin van project al precies, want
dit heeft grote invloed op haalbaarheid,
doorlooptijd, middelen en kosten
Wat gaat waar draaien op
productieomgeving? (operational model)
Welke omgevingen komen er (OTAP)?
Welke eisen stellen de tests aan de
omgeving?

17. Beleg governance
Overweeg een
gestandaardiseerd platform
Borg conformiteit aan wet- en
regelgeving
Definieer/gebruik best
practices voor architectuur
Stel Change Control Board in
Stel Architecture Board /
Design Authority in

18. We kijken naar softwarekwaliteitskenmerken bij een GIS
oplossing: performance, onderhoudbaarheid en beveiliging
• Functionele geschiktheid (Functional suitability)
• Prestatie-efficiëntie (Performance efficiency)
• Uitwisselbaarheid (Compatibility)
Productkwaliteit • Bruikbaarheid (Usability)
(Product quality) • Betrouwbaarheid (Reliability)
• Beveiligbaarheid (Security)
• Onderhoudbaarheid (Maintainability)
• Overdraagbaarheid (Portability)
• Effectiviteit (Effectiveness)
Kwaliteit tijdens • Efficiëntie (Efficiency)
gebruik • Voldoening (Satisfaction)
• Vrijheid van risico (Freedom from risk)
(Quality in use) • Context dekking (Context coverage)
Gebaseerd op ISO-norm 25010 softwarekwaliteitskenmerken (sinds 2011 de opvolger van ISO-norm 9126)

19. Performance vraagt consistentie tussen FO en
infrastructuur
Bij complexer of intensiever gebruik is het nodig om best
practices te volgen en op te schalen
Een systeem moet worden gedimensioneerd op piek
belasting. Gebruik virtualisatie om grote pieken op te vangen
Performance vraagt consistentie tussen FO en infrastructuur
Bij opschalen is er keuze tussen horizontaal/verticaal schalen
of het specialiseren van servers bv
Specialiseren naar functie
geoprocessing vs. visualisatie
content authoring vs. raadplegen
Specialiseren naar channel (browser, mobiel, desktop)
Specialiseren naar gebruikersgroep (intern vs. extern)
Afweging zal doorgaans worden gemaakt op grond van
eisen/SLA’s qua belasting en beschikbaarheid

20. Esri heeft goede informatie over performance,
gebruik deze informatie
Dave Peters, Building a GIS (2nd edition),
Esri Press 2012
http://wiki.gis.com/wiki/index.php/System_Design_Strategies

21. Onderhoud gaat niet vanzelf en moet serieus
worden genomen
Blijf op recente SW versies, benut nieuwe mogelijkheden en
neem dit mee in de releaseplanning / life cycle mgt
DirectConnect geïntroduceerd in AG 9.1, nog niet door iedereen gebruikt
Gebruik SOA en loose coupling
Gebruik SW zoals bedoeld
Veel klanten hebben een OTAP-straat, maar die moet wel
worden onderhouden
Houd omgevingen gelijk, dus ook versies/inrichting van OS,
standaard software en referentiedata
Gebruik beheerprocessen
Spreek in functioneel beheer af welke wijzigingen door de OTAP-straat
moeten gaan en welke rechtstreeks op productie gedaan kunnen worden

22. Onderhoudbaarheid vraagt een platform dat mee
kan groeien
Browsers
Mobile
Desktop
Java
Applications
.Net
Customizable
Platforms
Silverlight
Windows
Flex
ArcGIS Linux
JavaScript
Objective-C
Python Interoperable Databases
REST
SOAP
SQL Server
Oracle
PostgreSQL
Informix
DB2
OGC

23. Neem beveiliging vanaf het begin mee en bekijk
het ook functioneel
Neem beveiliging mee vanaf eerste begin,
later inbouwen is te duur
Kijk niet alleen naar techniek, maar ook
naar need-to-know

24. Om van goed idee tot succes te komen, moet je
een project doordenken tot en met voltooiing
Het allereerste plan moet al toewerken naar
voltooiing (completion)
Bedenk goed wat er nodig is om project te
voltooien qua architectuur en project mgt
Data, koppelingen, omgevingen, tests etc
Deliverables, completion criteria, planning etc
Wat bedreigt voltooiing, haalbaarheid,
datum, budget?
Manage architecturele risico’s, te beginnen
bij het grootste

25. Doordenk het project in genoeg detail. Maak
afweging tussen inspanning en risico
Doordenk het project in genoeg detail
Mate van detail hangt af van kennis en ervaring
Werk top down en schep kaders voor projectvorm
en inhoud
Denk belangrijke zaken uit, maar verlies je niet in details
Voeg detail toe tot je voldoende zekerheid hebt over
haalbaarheid, benodigde mensen en middelen
Maak afweging tussen inspanning om detail
uit te werken en risico dat je ermee mitigeert
CFO: weet je hoeveel die
nieuwe projectaanpak CEO: weet je hoeveel
kost? een mislukt project kost?

26. Hoeveel detail is genoeg detail en op welk
moment? Een voorbeeld
Tijdens de voorbereiding werk je aspecten in verschillend
detail uit, afhankelijk van kennis, ervaring, risico
520 km
Tijdens uitvoering komt meer detail : precieze route van
Slowakije naar Roemenië? door hoeveel landen? iets
meepikken onderweg?

27. Identificeer volgende verbeteringen

28. Samenvattend
Hoe krijg je geo-informatie op een
doordachte en duurzame manier in de
organisatie?
Architect is verantwoordelijk voor kwaliteit
Architect zorgt voor consistentie tussen alle
architectuur nivo’s. Alleen FO is niet genoeg
Architect stuurt tijdens hele duur van project
de mix van disciplines aan
Al in het begin van project in genoeg detail
doordenken tot en met voltooiing

29. Dank voor jullie aandacht!

30. Meer informatie?
• Esri Nederland Opleidingen:
• System Architecture Design voor GIS
• esri.nl/opleidingen
• Blijf op de hoogte!
• Schrijf u in voor de GIS Nieuwsbrief
• Technische artikelen, tips, downloads via esri.nl/support
• Social media:
• twitter.com/gis_tech of #gistech
• ‘ArcGIS in Nederland’-groep
• facebook.com/esrinederland