Giá 20k/lần download -Liên hệ: www.facebook.com/garmentspace Chỉ với 20k THẺ CÀO VIETTEL bạn có ngay lượt download tài liệu bất kỳ do Garment Space upload, hoặc với 100k THẺ CÀO VIETTEL bạn được truy cập kho tài liệu chuyên ngành vô cùng phong phú Liên hệ: www.facebook.com/garmentspace

1. TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC BAÙCH KHOA
BOÄ MOÂN DEÄT MAY
GIAÙO TRÌNH
THIEÁT KEÁ DAÂY CHUYEÀN MAY
LEÂ THÒ KIEÀU LIEÂN
(LÖU HAØNH NOÄI BOÄ)
2005

2. GIÔÙI THIEÄU QUI TRÌNH COÂNG NGHEÄ
SAÛN XUAÁT HAØNG MAY MAËC
SÔ ÑOÀ QUI TRÌNH COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT HAØNG MAY MAËC
Caùc coâng ñoaïn saûn xuaát
Coâng ñoaïn Coâng ñoaïn Coâng ñoaïn Coâng ñoaïn
CHUAÅN BÒ SAÛN XUAÁT CAÉT MAY HOAØN TAÁT
Traõi vaûi May Taåy baån
CB veà CB veà CB veà chi tieát Wash
nguyeân thieát coâng
phuïlieäu keámaåu ngheä Caét vaûi Uûi
May
laép raùp
Caét mex Kieåm tra
chaát löôïng
May
Ghi soá hoaøn chænh
Ñoùng goùi,
ñoùng thuøng
Laáy daáu
Phoái kieän
2

3. THIEÁT KEÁ DAÂY CHUYEÀN MAY
SÔ ÑOÀ QUAÙ TRÌNH THIEÁT KEÁ DAÂY CHUYEÀN MAY
Laäp qui trình may
Laäp sô ñoà nhaùnh caây
Tính toaùn thôøi gian
naêng suaát, soá lao ñoäng
Laäp qui trình coâng ngheä may
Caân ñoái caùc vò trí
laøm vieäc
Boá trí daây chuyeàn may
Boá trí maët baèng
3

4. Baøi 1 LAÄP QUI TRÌNH MAY SAÛN PHAÅM
I. YÙ nghóa, muïc ñích:
Moãi moät saûn phaåm may ñeàu coù moät hay nhieàu quaù trình may vaø laép raùp saûn
phaåm. Quaù trình ñoù ñöôïc ngöôøi kyõ thuaät laäp thaønh baûng qui trình may. Baûng qui
trình may laø moät vaên baûn kyõ thuaät cho bieát may chi tieát naøo tröôùc, chi tieát naøo sau.
Qui trình may saûn phaåm laø baûng lieät keâ taát caû caùc böôùc coâng vieäc (thao taùc)
caàn thieát theo thöù töï may hoaøn chænh moät saûn phaåm. Böôùc coâng vieäc laø moät ñôn vò
coâng vieäc trong quaù trình may vaø laép raùp saûn phaåm. Thí duï : may lai tay, tra tuùi aùo
vaøo thaân, may ñöôøng söôøn vai…Böôùc coâng vieäc coøn coù teân laø thao taùc, coâng ñoaïn…
Moät böôùc coâng vieäc bao goàm nhieàu tieåu taùc ( hay ñoäng taùc )
II. Noäi dung:
Qui trình may moät saûn phaåm ñöôïc trình baøy thaønh moät baûng goàm caùc phaàn
nhö sau:
- Soá thöù töï : laø soá thöù töï cuûa böôùc coâng vieäc trong quaù trình laép raùp
- Teân böôùc coâng vieäc : laø noäi dung cuûa moät ñôn vò coâng vieäc
- Baäc thôï : trình ñoä tay ngheà may cuûa coâng nhaân thöïc hieän böôùc coâng vieäc
ñoù ( töø baäc 2 ñeán baäc 6 )
- Thôøi gian ñònh möùc : laø thôøi gian caàn thieát ñeå thöïc hieän böôùc coâng vieäc
(kyù hieäu Tñm), ñôn vò tính : giaây
- Hình veõ caùc laép raùp vaø kyù hieäu ñöôøng may, ñöôøng noái (neáu coù)
- Thieát bò, ñoà gaù laép.
Stt Teân böôùc coâng vieäc Baäcthôï Tñm (giaây) Thieát bò,
ñoà gaù
Kyù hieäu
ñöôøng may
Σ Tñm
Toång keát cuûa baûng laø thôøi gian may hoaøn thaønh moät saûn phaåm (Σ Tñm) baèng
toång soá thôøi gian ñònh möùc cuûa caùc böôùc coâng vieäc, ñông vò tính laø giaây.
Ngöôøi vieát qui trình phaûi nghieân cöùu saûn phaåm maãu, hình veõ vaø moâ taû maãu
vaø phaûi bao quaùt ñöôïc tình traïng thieát bò, trình ñoä coâng nhaân. Phaûi bieát söû duïng
chuyeân moân cuûa ñoàng nghieäp vaø cuûa mình (trình ñoä kyõ thuaät may) ñeå vieát moät qui
trình hôïp lyù nhaát. Trong luùc laäp qui trình phaûi chuù yù tôùi chaát löôïng saûn phaåm, naêng
suaát cuûa coâng nhaân vaø hieäu quaû söû duïng toát nhaát caùc thieát bò saün coù.
III. Caùch xaùc ñònh thôøi gian laøm vieäc vaø thôøi gian ñònh möùc:
Xaùc ñònh thôøi gian laøm vieäc:
Trong coâng nghieäp ta coù theå chia thôøi gian laøm vieäc theo 3 nhoùm :
- Thôøi gian laøm vieäc (T: thôøi gian laøm vieäc trong 1 ngaøy (hoaëc 1 ca). Theo
qui ñònh cheá ñoä lao ñoäng thôøi gian laøm vieäc laø 8 giôø
4

5. - Thôøi gian phuï saûn xuaát : thôøi gian nhöõng hoaït ñoäng phuï nhö chuaån bò laøm
baèng tay, laø, uûi caùc chi tieát, loän coå… do caùc coâng nhaân laøm vaø coù lieân quan tröïc tieáp
ñeán saûn xuaát.
- Thôøi gian ngoaøi saûn xuaát : thôøi gian cheát, khoâng hoaït ñoäng, goàm thôøi gian
nghæ giaûi lao, veä sinh caù nhaân hoaëc do söï coá baát ngôø nhö hoûng hoùc maùy, maát ñieän.
Thôøi gian saûn xuaát thöïc söï Tsx = Thôøi gian laøm vieäc – Thôøi gian ngoaøi saûn
xuaát (giờ)
Xaùc ñònh thôøi gian ñònh möùc:
Thời gian dịnh mức: laø löôïng thôøi gian ñöôïc qui ñònh ñeå saûn xuaát ra moät
ñôn vò saûn phaåm hay laø thôøi gian laøm vieäc cuûa moät böôùc coâng vieäc (thao taùc).
Thôøi gian laøm vieäc phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá: loaïi chaát löôïng saûn phaåm,
phöông tieän saûn xuaát, nguyeân lieäu, traïng thaùi taâm sinh lyù ngöôøi coâng nhaân, ñieàu
kieän laøm vieäc.
Vì theá vieäc xaùc ñònh thôøi gian phaûi ñöôïc thöïc hieän trong ñieàu kieän nhöõng
yeáu toá treân phaûi xaùc ñònh. Caùc yeáu toá treân maø bieán ñoäng thì thôøi gian laøm vieäc
cuõng bieán ñoäng.
Xaùc ñònh thôøi gian ñònh möùc baèng nhieàu caùch :
1. Phöông phaùp tính toaùùn :
Phöông phaùp tính toaùn cuûa Nga
Phöông phaùp heä thoáng tieâu chuaån hoùa cuûa Myõ
2. Phöông phaùp ñieàu tra:
Baám giôø.
Chuïp aûnh ngaøy coâng.
3. Phöông phaùp khaùi quaùt:
Phöông phaùp öôùc tính kinh nghieäm.
Phöông phaùp thoáng keâ, thu thaäp soá lieäu.
1. Phöông phaùp tính toaùùn :
Xem kyõ trong taøi lieäu tham khaûo "Ñònh möùc thôøi gian"
* Phöông phaùp tính toaùùn cuûa Nga:
Phöông phaùp naøy tính toaùn cuï theå cho coâng vieäc thuû coâng, coâng vieäc thöïc
hieän treân maùy chuyeân duøng, maùy eùp, baøn uûi…Gía trò caùc thôøi gian ñònh möùc ñöôïc
xaùx ñònh baèng caùch tính toaùn vôùi caùc heä soá söû duïng maùy moùc thieát bò tra trong
baûng tieâu chuaån. Quaù trình xaùc ñònh naøy raát phöùc taïp, maát nhieàu thôøi gian.
* Phöông phaùp tính toaùùn cuûa Myõ:
Duøng phöông phaùp tính toaùn thôøi gian MTM keát hôïp vôùi heä thoáng tieâu
chuaån thôøi gian ñònh tröôùc cho caùc hoaït ñoäng may GSD
Ñôn vò ño löôøng thôøi gian laø TMU, giaây
TMU = 1/100 phuùt = 0,36 giaây, 1 giaây = 27,8 TMU
Coâng thöùc xaùc ñònh thôøi gian ñònh möùc cho 1 böôùc coâng vieäc laø:
Tñm = Tm + Tp (TMU, giaây)
Tm : thôøi gian coâng ngheä may (TMU)
Tp : thôøi gian cho hoaït ñoäng chuaån bò vaø phuï (TMU)
- Coâng thöùc tính toaùn thôøi gian coâng ngheä may: thöïc hieän treân maùy
5

6. Tm = 17chnh +∝+
0,0006n
ml
(TMU)
l : chieàu daøi ñöôøng may ( cm )
m : maät ñoä muõi may ( muõi / cm )
n : toác ñoä cöïc ñaïi cuûa maùy (voøng/phuùt)
hn : heä soá theâm vaøo khi söû duïng toác ñoä maùy caøng cao
( 1,01; 1,03; 1,08; 1,1)
hc : heä soá chæ möùc ñoä chuù yù ñeå hoaøn thaønh ñöôøng may
( 1; 1,1; 1,2; 1,3 )
α : thôøi gian theo möùc ñoä chính xaùc cuûa ñöôøng may (TMU)
( 0; 9; 20 TMU )
17 TMU : thôøi gian cho hoaït ñoäng khôûi ñoäng vaø döøng maùy
- Thôøi gian Tp cho caùc hoaït ñoäng chuaån bò vaø phuï: phuïc vuï cho böôùc
coâng vieäc ñoù. Tp tra trong Baûng Heä thoáng tieâu chuaån thôøi gian ñònh tröôùc GSD
2. Phöông phaùp ñieàu tra:
a. Baám giôø:
Baám giôø laø phöông phaùp xaùc ñònh caùc tieâu hao thôøi gian cho caùc böôùc coâng
vieäc, ñöôïc hieän baèng caùc quan saùt, ño vaø ghi tröïc tieáp taïi nôi laøm vieäc ñoä daøi thôøi
gian tieâu hao cho caùc böôùc coâng vieäc ñöôïc laëp ñi laëp laïi theo chu kyø khi gia coâng
nhöõng saûn phaåm gioáng nhau.Tuøy theo ñoái töôïng vaø phöông phaùp nghieân cöùu, coù 2
hình thöùc baám giôø:
- Baám giôø caù nhaân
- Baám giôø nhoùm coâng nhaân
Nhieäm vuï:
- Xaùc ñònh ñoä daøi thôøi gian cuûa caùc yeáu toá coâng vieäc laëp ñi laëp laïi.
- Phaùt hieän thaønh phaàn vaø thöù töï cuûa böôùc coâng vieäc vaø caùc yeáu toá aûnh
höôûng ñeán quaù trinh thöïc hieän böôùc coâng vieäc vaø töø ñoù toå chöùc saép xeáp nôi laøm
vieäc hôp lyù hôn.
- Kieåm tra caùc thôøi gian hieän haønh
Qui trình baám giôø:
* Chuaån bò baám giôø:
- Löïa choïn ñoái töôïng quan saùt thích hôïp (laø nhöõng coâng nhaân coù trình ñoä trung
bình treân daây chuyeàn.
- Hieåu vaø naém vöõng ñaëc ñieåm cuûa töøng böôùc coâng vieäc, phöông phaùp thöïc hieän
theo qui trình hôïp lyù.
- Xaùc ñònh thôøi ñieåm baám giôø, caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán ñoä daøi thôøi gian cuûa
böôùc coâng vieäc, soá laàn quan saùt.
* Baám giôø tröïc tieáp, ghi laïi thôøi gian caàn thieát ñeå hoaøn thaønh coâng vieäc:
Duïng cuï ño thoâng thöôøng laø caùc loaïi ñoàng hoà baám giaây 1 hoaëc 2 kim, coù maët
chia thaønh 60 khoaûng hay 100 khoaûng baèng nhau, moãi khoaûng töông öùng vôùi 1
giaây. Coù 2 caùch baám giôø:
+ Baám giôø thôøi gian lieân tuïc ñeå xaùc ñònh thôøi gian cuûa quaù trình gia coâng moät
saûn phaåm, thích hôïp vôùi nhöõng böôùc coâng vieäc quaù ngaén.
6

7. + Baám giôø thôøi gian rieâng leõ ñeå xaùc ñònh thôøi gian cuûa töøng böôùc coâng vieäc
rieâng leõ.
Ngöôøi quan saùt ñöùng cheùo traùi phía sau coâng nhaân may, caùch coâng nhaân 1,5
- 2 meùt, ñaûm baûo: maét ngöôøi quan saùt - ñoàng hoà- kim maùy may laø 1 ñöôøng thaúng.
Coù moäät taám bìa cöùng coù choå ñeå giöõ chaët ñoàng hoà vaø keïp tôø giaáy, coù giaáy vaø buùt ñeå
ghi.
Quan saùt khoaûng 15 laàn, vaø ghi theâm ñieàu kieän laøm vieäc ñeå coù höôùng caûi
tieán. Neáu coù söï coá cuõng ghi nhaän laïi.
* Chænh lyù caùc soá lieäu baám giôø:
Sau khi baám giôø caàn chænh lyù soá lieäu ñeå loaïi tröø nhöõng soá lieäu ñoät bieán, caùc
sai leäch aûnh höôûn ñeán chaát löôïng vaø khaû naêng phaân tích caùc soá lieäu, ñaûm baûo ñoä tin
caäy cho daõy soá coù ñöôïc cuûa nhieàu laàn quan saùt.
* Heä thoáng caùc soá lieäu baám giôø vaø tieán haønh tính toaùn, phaân tích:
Löu yù khoâng tính thôøi gian cho caùc BCV coù caùc ñoäng taùc baát thöôøng xaûy ra.
Tieâu hao thôøi gian cho töøng böôùc coâng vieäc ñöôïc xaùc ñònh laø giaù trò trung
bình cuûa caùc giaù trò thôøi gian ño ñöôïc trong quaù trình baám giôø tröïc tieáp. Phöông
phaùp naøy thoâng duïng nhaát vì ñôn giaûn, nhanh ñöôïc söû duïng phoå bieán hieän nay.
b. Chuïp aûnh ngaøy coâng:
Chuïp aûnh ngaøy coâng laø quan saùt, ño, ghi tröïc tieáp moïi tieâu hao thôøi gian
theo trình töï dieãn bieán cuûa chuùng trong 1 quaù trình thôøi gian ñöôïc nghieân cöùu taïi
moät nôi laøm vieäc. Ñoái töôïng chuïp aûnh ngaøy coâng laø thôøi gian cuûa 1 ca laøm vieäc
hay moät ngaøy coâng.
Nhieäm vuï:
- Phaùt hieän nguyeân nhaân vaø möùc ñoä toån thaát thôøi gian
- Chuaån bò taøi lieäu cho vieäc xaùc ñònh caùc ñònh nöùc tieâu hao thôøi gian
- Chuaån bò taøi lieäu cho vieäc qui ñònh, toå chöùc lao ñoäng, phaân coâng lao
ñoäng vaø toå chöùc phuïc vuï nôi laøm vieäc hôïp lyù
- Xaùc ñònh bieåu ñoà caân ñoái thôøi gian thöïc teá vaø tính toaùn
Tuøy theo ñoái töôïng vaø yeâu caàu nghieân cöùu maø chuïp aûnh ca lam vieäc ñöôïc
tieán haønh döôùi caùc hình thöùc:
- Chuïp aûnh thôøi gian laøm vieäc caù nhaân
- Chuïp aûnh thôøi gian laøm vieäc cuûa moät nhoùm coâng nhaân
- Chuïp aûnh thôøi gian laøm vieäc cuûa moät coâng nhaân ñöùng nhieàu maùy
- Chuïp aûnh giôø coâng theo haønh trình
Qui trình thöïc hieän:
- Chuaån bò
- Tröïc tieáp ghi caùc tieâu hao thôøi gian
- Chænh lyù caùc taøi lieäu coù ñöôïc
- Phaân tích caùc taøi lieäu quan saùt
- Thieát keá quaù trình lao ñoäng hôïp lyù
3. Phöông phaùp khaùi quaùt:
a. Phöông phaùp öôùc tính kinh nghieäm:
7

8. Thôøi gian ñöôïc xaùc ñònh theo caùch öôùc tính kinh nghieäm caên cöù vaøo kinh
nghieäm cuûa caùc ñoác coâng, caùn boä nhaân vieân ñònh möùc lao ñoäng. Caùc soá lieäu naøy do
kinh nghieäm caù nhaân cuûa töøng baûn thaân neân chöa coù söï ñuùc keát, choïn loùc hay phaân
tích ñaày ñuû caùc ñieàu lieän saûn xuaát coâng ngheä, nhöøng tieán boä veà kyõ thuaät vaø toå chöùc
saûn xuaát.
b.Phöông phaùp thoáng keâ, thu thaäp soá lieäu:
Thôøi gian ñònh möùc ñöôïc xaùc ñònh theo caùch thoáng keâ, thu thaäp soá lieäu cho
böôùc coâng vieäc chuaån thöôøng laø caùc trò soá thôøi gian tieâu hao thoáng keâ , thu thaäp töø
caùc baûng nhieäm vuï saûn xuaát, phieáu coâng taùc, baûng baùo caùo thôøi gian, baûng qui
trình chuaån cuûa caùc saûn phaåm töø tröôùc hoaëc caùc saûn phaåm töông töï ñeå aùp duïng cho
nhöõng saûn phaåm saép tôùi.
Phöông phaùp thoáng keâ, thu thaäp soá lieäu cho böôùc coâng vieäc chuaån ñöôïc söû
duïng ñeå cho caùc soá lieäu thu ñöôïc baèng phöông phaùp tính toaùn vaø phöông phaùp ñieàu
tra
IV. Qui trình may saûn phaåm:
BAÛNG QUI TRÌNH MAY QUAÀN JEAN
Stt Böôùc coâng vieäc Baäc
thôï
Tñm
(giaây)
Thieát bò, ñoà
gaù
Kyù hieäu
ñöôøng may
1 Cuoán mieäng tuùi ñoàng hoà 4 7 Maùy 2 kim
moùc xích
2 May tuùi ñoàng hoà vaøo thaân tröôùc
phaûi
3 11 Maùy 2 kim
thaét nuùt
3 Vaét soå ñaùp tuùi 3 8 Maùy vaét soå
3 chæ
4 May ñaùp tuùi vaøo loùt tuùi lôùn 3 26 Maùy 1 kim
thaét nuùt
5 May ñaùy loùt tuùi lôùn vaø loùt tuùi nhoû 3 18 Maùy vaét soå
5 chæ
6 May mieäng tuùi (loùt tuùi nhoû vaø TT) 4 16 Maùy 1 kim
thaét nuùt
7 May dieãu mieäng tuùi 4 20 Maùy 2 kim
thaét nuùt
8 May chaän 2 ñaàu cuûa mieäng tuùi 3 35 Maùy 1 kim
thaét nuùt
9 Vaét soå moi phaûi (baget phaûi) 3 7 Maùy vaét soå
3 chæ
10 Vaét soå moi traùi (baget traùi) 3 5 Maùy vaét soå
3 chæ
11 May daây keùo vaøo moi traùi 3 9 Maùy 1 kim
thaét nuùt
12 May moi traùi vaøo thaân tröôùc 3 19 Maùy 1 kim
8

9. thaét nuùt
13 May dieãu moi traùi 4 10 Maùy 2 kim
thaét nuùt
14 May dieãu moi phaûi + daây keùo +
TT
4 8 Maùy 2 kim
thaét nuùt
15 May ñöôøng ñaùy thaân tröôùc 4 27 Maùy 2 kim
thaét nuùt
16 Ñính boï moi traùi 3 15 Maùy ñính
boï
17 May ñeà cuùp vaøo thaân sau 4 14 Maùy 2 kim
moùc xích
18 Cuoán mieäng tuùi sau 3 14 Maùy 2 kim
moùc xích
19 May dieãu tuùi sau 4 35 Maùy 1 kim
thaét nuùt
20 Gaáp vaø laø tuùi sau 3 40 Baøn laø hôi
21 May tuùi sau vaøo thaân sau 4 68 Maùy 1 kim
thaét nuùt
22 Ñính boï mieäng tuùi sau 3 30 Maùy ñính
boï
23 May ñöôøng ñaùy thaân sau 4 12 Maùy 2 kim
moùc xích
24 May ñöôøng söôøn trong 3 37 Maùy vaét soå
5 chæ
25 May ñöôøng söôøn ngoaøi 4 38 Maùy 2 kim
moùc xích
26 May caïp (löng) vaøo thaân quaàn 3 26 Maùy may
caïp
27 Caét ñaàu caïp 3 12
28 May ñaàu caïp 3 37 Maùy 1 kim
thaét nuùt
29 May con ñóa quaàn (passant) 3 5 May may
ñóa quaàn
30 May ñóa quaàn vaøo caïp 4 70 Maùy ñính
boï
31 Gaén nhaõn da 3 14 Maùy 1 kim
thaét nuùt
32 May gaáu (lai) quaàn 4 39 Maùy 1 kim
+ ñoà gaù
33 Thuøa khuyeát ñaàu troøn 4 16 Maùy thuøa
9

10. khuyeát
34 Daäp nuùt vaøo caïp 3 17 Maùy daäp
nuùt
35 Daäp ñinh ri veâ vaøo tuùi tröôùc 3 31 Maùy daäp
ñinh ri veâ
796 giaây
10

11. Baøi 2 LAÄP SÔ ÑOÀ NHAÙNH CAÂY
Sau khi phaân tích caùc thao taùc may, laép raùp moät saûn phaåm may, ta tieán haønh
xaây döïng sô ñoà nhaùnh caây. Sô ñoà nhaùnh caây laø hình veõ theå hieän caùch laép raùp caùc
chi tieát theo moät thöù töï hôïp lyù ñeå taïo thaønh saûn phaåm baèng caùc ñöôøng doïc, ngang
noái caùc böôùc coâng vieäc. Noù boå sung vaø hoaøn chænh cho baûng qui trình may.
Caùch thöïc hieân :
- Lieät keâ toaøn boä caùc chi tieát
- Theå hieän quaù trình may, laép raùp caùc chi tieát baèng caùc ñöôøng doïc vaø ngang
, traùnh khoâng bò keû choàâng leân nhau
- Quaù trình may, laép raùp ñöôïc thöïc hieän baèng tay hay baèng maùy theo kyù
hieäu voøng troøn coù soá thöù töï
- Ñaàu vaøo laø chi tieát hay baùn thaønh phaåm, ñaàu ra laø saûn phaåm.
- Caùc kyù hieäu qui ñònh:
Baùn thaønh phaåm
Thaønh phaåm
Kieåm tra
May baèng maùy thöôøng
May baèng maùy chuyeân duøng
Làm baèng tay
1 1,2…Caùc con soá trong caùc voøng troøn cho bieát thöù töï
cuûa böôùc coâng vieäc
Ñöôøng noái doïc cuûa caùc böôùc coâng vieäc theå hieän quaù
trình may, gia coâng cho cuïm chi tieát
Ñöôøng noái ngang theå hieän söï laép raùp cuûa caùc chi tieát
hay cuïm chi tieát vôùi nhau
* Caùch ghi, veõ taïi 1 böôùc coâng vieäc
Thôøi gian ñònh möùc
hay heä soá lao ñoäng 18 May vai con Teân böôùc coâng vieäc
* Caùch veõ cho quaù trình laép raùp:
11

12. - Gheùp moät chi tieát nhoû vôùi moät chi tieát lôùn hôn
Chi tieát lôùn hôn Chi tieát nhoû hôn
- Gheùp 2 chi tieát cuøng côõ
- Gheùp 3 chi tieát may cuøng côõ
- Gheùp 2 chi tieát may cuøng côõ vôùi moät chi tieát nhoû
* Laàn löôït veõ töø treân xuoáng theo quaù trình may caùc chi tieát thaønh saûn phaåm.
Thoâng thöôøng veõ sô ñoà nhaùnh caây töø Baûng qui trình may. Cuõng coù theå töï veõ ra maø
khoâng döïa vaøo Baûng Qui trình may.
Chi tieát 1 Chi tieát 2 Chi tieát 3
SP
Thí duï: Xem taøi lieäu tham khaûo 1 soá sô ñoà nhaùnh caây may saûn phaåm cuï theå
12

13. Baøi 3 TÍNH TOAÙN THÔØI GIAN, NAÊNG SUAÁT,
HEÄ SOÁ LAO ÑOÄNG
1. Tính toaùn thôøi gian :
a. Thôøi gian nhòp ñoä saûn xuaát :
Thôøi gian nhòp ñoä saûn xuaát laø thôøi gian chuaån maø moät ngöôøi coâng nhaân
trong chuyeàn caàn boû ra ñeå tham gia hoaøn thaønh moät saûn phaåm.
nhaâncoânglöôïngSoá
SP1thaønhhoaøngianThôøi
T
NÑSX
= ( giaây)
Nhòp ñoä saûn xuaát laø th chuaån ñeå ta caân ñoái caùc vò trí laøm vieäc.ời gian
* Caân ñoái lyù töôûng : trong ñoù moãi lao ñoäng coù moät söùc laøm baèng nhòp ñoä
saûn xuaát.
Söùc laøm laø gì? Söùc laøm laø ñònh möùc thôøi gian phaân boå cho moät lao ñoäng.
Thöïc teá trong nhieàu tröôøng hôïp khoâng theå coù thôøi gian gioáng nhau giöõa caùc lao
ñoäng.
* Söï maát caân ñoái : khi coâng vieäc ñaõ ñöôïc chia cho caùc vò trí laøm vieäc ta
nhaän thaáy raèng thôøi gian töông öùng cuûa caùc lao ñoäng khoâng baèng nhau. Ñeå so saùnh
möùc ñoä caân ñoái ta coù ñieåm chuaån laø “phaàn traêm taûi troïng”.
b. Phaàn traêm taûi troïng :
Laø tæ leä phaàn traêm giöõa söùc laøm vaø nhòp ñoä SX.
100%
NÑSX
T
laømSöùc
E = (%)
c. Phöông phaùp tính thôøi gian nhòp ñoä saûn xuaát :
Phöông phaùp tính phuï thuoäc vaøo caùc döõ kieän cho tröôùc.
* Bieát thôøi gian thöïc hieän (may) moät saûn phaåm vaø soá löôïng coâng nhaân.
nhaâncoânglöôïngSoá
phaåmsaûn1maygianThôøi
T
NÑSX
= (giaây)
Ví duï : Tìm thôøi gian nhòp ñoä saûn xuaát, bieát toång thôøi gian thöïc hieän saûn
phaåm laø 8880 giaây, toång soá coâng nhaân laø 12.
giaây740
12
8808
T
NÑSX
==
* Bieát thôøi gian laøm vieäc trong ngaøy vaø saûn löôïng trong ngaøy cuûa
chuyeàn:
chuyeànsuaátNaêng
ngaøy1trongxuaátsaûngianThôøi
T
NÑSX
= (giaây)
Ví duï : Tìm soá coâng nhaân vaø .
NÑSX
T
Moät xí nghieäp nhaän ñôn ñaët haøng 2000 aùo Sport phaûi thöïc hieän trong 10
ngaøy( khoâng keå thôøi gian maát ñi töø khi raõi chuyeàn ñeán khi ra saûn phaåm ñaàu tieân),
cho bieát thôøi gian thöïc hieän 1 aùo laø 16 678 giaây, ngaøy laøm 8 giôø.
Caùch 1: 2000 aùo thöïc hieän trong 10 ngaøy.
Vaäy 1 ngaøy thöïc hieän 200 aùo.
Thôøi gian saûn xuaát Tsx = Tlv - T n (giôø, giaây)
13

14. Tlv : thôøi gian laøm vieäc 1 ngaøy laø 8giôø = 28800 giaây
Tn : thôøi gian giao ca, veä sinh…..
choïn Tn= 1/2 giôø = 1800 giaây
Thôøi gian saûn xuaát Tsx = 28.800-1800= 27.000 giaây
giaây
200
27.000
T
NÑSX
135==
Soá coâng nhaân caàn thieát ñeå thöïc hieän 200 aùo/ ngaøy laø :
CN124≈=
135
16.678
CNSoá
Caùch 2 : 1 ngaøy phaûi saûn suaát 200 aùo.
Vaäy soá coâng nhaân caàn thieát ñeå saûn xuaát laø :
CN124
200
≈
×
=
27.000
16.678
CNSoá
2. Tính toaùn naêng suaát:
Laø soá löôïng saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát trong moät ngaøy bôûi xöôûng may, 1
chuyeàn may, 1 coâng nhaân hay moät böôùc coâng vieäc.
a. Naêng suaát cuûa xöôûng may:
(sp/ngaøy)
mayngaøySoá
löôïngSaûn
XMH =
b. Naêng suaát cuûa chuyeàn may (lyù thuyeát):
(sp/ngaøy)
nmay.ngaøySoá
löôïngSaûn
CH =
n : soá chuyeàn trong xöôûng may
(sp/ngaøy)CNSoá
ñm
T
xuaátsaûngianThôøi
CH
∑
=
Thôøi gian saûn xuaát Tsx = Tlv - T n (giôø, giaây)
c. Naêng suaát ñaàu ngöôøi (naêng suaát cuûa coâng nhaân):
(sp/ngaøy)
CNSoá
CH
CN
H =
(sp/ngaøy)
ñm
T
xuaátsaûngianThôøi
CN
H
∑
=
d. Naêng suaát böôùc coâng vieäc:
(sp/ngaøy)
BCVT
xuaátsaûngianThôøi
BCVH =
TBCV: thôøi gian ñònh möùc cuûa böôùc coâng vieäc (giaây)
3. Tính toaùn heä soá lao ñoäng:
a. Heä soá lao ñoäng cho 1 böôùc coâng vieäc :
14

15. NÑSXT
BCV
T
BCV
X =
b. Toång soá coâng nhaân cuûa chuyeàn:
Soá CN = Σ XBCV (Ngöôøi, CN)
4. Hai baøi toaùn tính naêng suaát, nhu caàu nhaân coâng vaø thieát bò trong thieát keáù
chuyeàn may:
a. Baøi toaùn thöù nhaát : tính toaùn soá thieát bò vaø nhaân coâng caàn thieát ñeå saûn
xuaát moät maët haøng coù qui trình may cho tröôùc vôùi naêng suaát cho tröôùc. Caùch naøy
aùp duïng cho thieát keá môùi.
Thí duï:
Khaùch haøng ñaët haøng cho chuùng ta may moät loâ haøng trong khoaûng thôøi gian
nhaát ñònh vôùi qui trình coâng ngheä vaø saûn löôïng cho tröôùc. Chuùng ta caàn bao nhieâu
coâng nhaân, bao nhieâu thieát bò moãi loaïi ñeå ñaùp öùng ñôn ñaët haøng cuûa khaùch?
Caùch tính:
- Tính naêng suaát cuûa chuyeàn:
HC =
mayngaøySoá
chuyeàncuûalöôïngSaûn
(sp/ngaøy)
- Tính toång thôøi gian ñònh möùc cuûa qui trình may Σ Tñm .
- Tính toång thôøi gian caàn thieát cho töøng nhoùm maùy Σ Tñm maùy (giaây).
- Tính toång thôøi gian caàn thieát cho töøng nhoùmbaäc thôï Σ Tñm CN (giaây).
- Tính soá löôïng nhoùm thieát bò töøng loaïi hay soá thôï töøng baäc ( Xmaùy, Xbaäc thôï):
Xmaùy =
3600.ngaøytrongvieäclaømgiôøSoá
H.maùyloaïicuûagianthôøiToång
(maùy)
Xbaäc thôï =
3600.ngaøytrongvieäclaømgiôøSoá
H.thôïbaäctöøngcuûagianthôøiToång
(ngöôøi)
- Tính toång soá coâng nhaân = Coäng soá coâng nhaân cuûa caùc baäc = Σ Xi baäc thôï
( Soá coâng nhaân cuûa chuyeàn may caàn thieát ñeå may heát soá saûn phaåm moät maõ
haøng trong moät thôøi gian nhaát ñònh )
Baøi taäp: Tính soá löôïng thieát bò vaø coâng nhaân caàn thieát ñeå may 2500 aùo sô
mi theo qui trình coâng ngheä coù saün trong moät thôøi gian laø 5 ngaøy.
* Baøi toaùn thöù hai : tính naêng suaát, soá nhaân coâng vaø thieát bò caàn thieát ñeå
saûn xuaát moät maõ haøng môùi coù qui trình may treân daây chuyeàn coù saün (töông öùng vôùi
soá nhaân coâng vaø thieát bò).
Caùch tính:
15

16. - Thaønh laäp Baûng soá lieäu theo Baûng qui trình may cuûa saûn phaåm nhö sau:
Stt Loaïi thieát bò, nhaân coâng Soá löôïng hieän coù
- Tính toång thôøi gian ñònh möùc theo töøng loaïi thieát bò vaø nhaân coâng.
- Tính naêng suaát (soá löôïng saûn phaåm) coù theå saûn xuaát theo khaû naêng cuûa
töøng nhoùm thieát bò vaø nhaân coâng.
H nhoùm =
coângnhaânvaøbòthieátloaïichomöùcñònhgianthôøiToång
coùhieäncoângnhaânhaybòthieátSoá.3600.ngaøytronggiôøSoá
(sp/ngaøy)
Sau khi coù giaù trò 2 phaàn tính treân, ta ñieàn theâm vaøo 2 coät cuûa Baûng treân:
Stt Loaïi thieát bò, nhaân coâng Soá
löôïng
hieän coù
Toång thôøi gian
ñònh möùc nhoùm
(giaây)
Naêng suaát
(sp/ngaøy)
- Xaùc ñònh naêng suaát cuûa chuyeàn töø caùc naêng suaát cuûa caùc nhoùm treân:
Coù theå choïn naêng suaát cuûa nhoùm trung bình laøm naêng suaát chung cuûa
chuyeàn thì vieäc thieát keá chuyeàn laïi ít bò xaùo troän nhaát, deã thöïc hieän hôn.
- Sau ñoù tieáp tuïc tính soá löôïng thieát bò vaø coâng nhaân môùi caàn thieát theo
naêng suaát chuyeàn H c ñaõ choïn ( quay laïi caùch tính cuûa baøi toaùn thöù nhaát).
16

17. Baøi 4 LAÄP QUI TRÌNH COÂNG NGHEÄ MAY
Sau khi tính toaùn thôøi gian chuaån ( thôøi gian nhòp ñoä saûn xuaát), naêng suaát
böôùc coâng vieäc, heä soá lao ñoäng töøng böôùc coâng vieäc, toång soá coâng nhaân, toång soá
maùy cuûa chuyeàn theo caùc coâng thöùc treân vaø taäp hôïp vaøo baûng qui trình coâng ngheä.
Baûng qui trình coâng ngheä may döïa vaøo baûng qui trình may (laép raùp) vaø boå
sung theâm caùc coät naêng suaát böôùc coâng vieäc, heä soá lao ñoäng töøng böôùc coâng vieäc
coù caùc soá lieäu ñaõ tính toaùn ôû treân. Baûng qui trình coâng ngheä coù caùc noäi dung nhö
sau:
Baûng qui trình coâng ngheä may sản phẩm……..
Stt Böôùc coâng vieäc Baäc thôï Tñm
(giaây)
Th.bò, ñoà
gaù
HBCV
(sp/ngaøy)
Heä soá lao
ñoäng
Σ Tñm Σ X ΣTh.bò
Thí duï :
Baûng qui trình coâng ngheä may quaàn Jean
Stt Böôùc coâng vieäc Baäc
thôï
Tñm
(giaây)
Thieát bò, ñoà gaù HBCV
(sp/ngaøy)
Heä soá
lao
ñoäng
1 Cuoán mieäng tuùi ñoàng
hoà
4 7 Maùy 2 kim moùc
xích
2 May tuùi ñoàng hoà vaøo
thaân tröôùc phaûi
3 11 Maùy 2 kim thaét nuùt
3 Vaét soå ñaùp tuùi 3 8 Maùy vaét soå 3 chæ
4 May ñaùp tuùi vaøo loùt tuùi
lôùn
3 26 Maùy 1 kim thaét nuùt
5 May ñaùy loùt tuùi lôùn vaø
loùt tuùi nhoû
3 18 Maùy vaét soå 5 chæ
6 May mieäng tuùi (loùt tuùi
nhoû vaø TT)
4 16 Maùy 1 kim thaét nuùt
7 May dieãu mieäng tuùi 4 20 Maùy 2 kim thaét nuùt
8 May chaän 2 ñaàu cuûa
mieäng tuùi
3 35 Maùy 1 kim thaét nuùt
9 Vaét soå moi phaûi (baget
phaûi)
3 7 Maùy vaét soå 3 chæ
10 Vaét soå moi traùi (baget
traùi)
3 5 Maùy vaét soå 3 chæ
17

18. 11 May daây keùo vaøo moi
traùi
3 9 Maùy 1 kim thaét nuùt
12 May moi traùi vaøo thaân
tröôùc
3 19 Maùy 1 kim thaét nuùt
13 May dieãu moi traùi 4 10 Maùy 2 kim thaét nuùt
14 May dieãu moi phaûi +
daây keùo + TT
4 8 Maùy 2 kim thaét nuùt
15 May ñöôøng ñaùy thaân
tröôùc
4 27 Maùy 2 kim thaét nuùt
16 Ñính boï moi traùi 3 15 Maùy ñính boï
17 May ñeà cuùp vaøo thaân
sau
4 14 Maùy 2 kim moùc
xích
18 Cuoán mieäng tuùi sau 3 14 Maùy 2 kim moùc
xích
19 May dieãu tuùi sau 4 35 Maùy 1 kim thaét nuùt
20 Gaáp vaø laø tuùi sau 3 40 Baøn laø hôi
21 May tuùi sau vaøo thaân
sau
4 68 Maùy 1 kim thaét nuùt
22 Ñính boï mieäng tuùi sau 3 30 Maùy ñính boï
23 May ñöôøng ñaùy thaân
sau
4 12 Maùy 2 kim moùc
xích
24 May ñöôøng söôøn trong 3 37 Maùy vaét soå 5 chæ
25 May ñöôøng söôøn ngoaøi 4 38 Maùy 2 kim moùc
xích
26 May caïp (löng) vaøo
thaân quaàn
3 26 Maùy may caïp
27 Caét ñaàu caïp 3 12
28 May ñaàu caïp 3 37 Maùy 1 kim thaét nuùt
29 May con ñóa quaàn
(passant)
3 5 May may ñóa quaàn
30 May ñóa quaàn vaøo caïp 4 70 Maùy ñính boï
31 Gaén nhaõn da 3 14 Maùy 1 kim thaét nuùt
32 May gaáu (lai) quaàn 4 39 Maùy 1 kim + ñoà gaù
33 Thuøa khuyeát ñaàu troøn 4 16 Maùy thuøa khuyeát
34 Daäp nuùt vaøo caïp 3 17 Maùy daäp nuùt
35 Daäp ñinh ri veâ vaøo tuùi 3 31 M. daäp ñinh ri veâ
796 giaây
18

19. Baøi 5 CAÂN ÑOÁI CAÙC VÒ TRÍ LAØM VIEÄC
I. Khaùi nieäm:
Caân ñoái caùc vò trí saûn xuaát laø choïn, gheùp vaø taùch caùc böôùc coâng vieäc trong
qui trình coâng ngheä may sao cho moãi vò trí saûn xuaát coù heä soá lao ñoäng baèng 1.
* Vò trí saûn xuaát laø moät ñôn vò saûn xuaát coù:
- 1 coâng nhaân + thieát bò (neáu laøm baèng maùy).
- 1 coâng nhaân + baøn laøm vieäc + duïng cuï (neáu laøm baèng tay).
* Söùc laøm: laø thôøi gian phaân boå cho moät vò trí saûn xuaát Tvt , tính baèng giaây.
Lyù thuyeát: Söùc laøm = Thôøi gian nhòp doä saûn xuaát
Thöïc teá: Coù söï cheânh leäch giöõa söùc laøm vaø thôøi gian nhòp ñoä saûn suaát,
chuyeàn seõ maát caân ñoái
* Heä soá lao ñoäng cuûa moãi vò trí laøm vieäc theo lyù thuyeát baèng 1.
Thöïc teá : coù söï cheânh leäch giöõa heä soá lao ñoäng cuûa böôùc coâng vieäc XBCV vaø
heä soá lao ñoäng cuûa vò trí laøm vieäc Xvt
Söï cheânh leäch cho pheùp:
- Trong daây chuyeàn haøng doïc: ± 5%
( 0,95 ≤ Xvt ≤ 1,05 )
- Trong daây chuyeàn nhoùm : ±15%
( 0,85 ≤ Xvt ≤ 1,15 )
II. Nguyeân taéc khi caân ñoái:
- Caân ñoái caùc böôùc coâng vieäc theo thöù töï trong baûng qui trình coâng ngheä may,
traùnh boû soùt.
- Thöù töï öu tieân khi gheùp caùc böôùc coâng vieäc:
1. Caùc böôùc coâng vieäc laøm baèng maùy cuøng baäc thôï,ï cuøng chuûng loaïi maùy,
ñoà gaù hoaëc caùc böôùc coâng vieäc laøm baèng tay keá tieáp nhau trong cuøng moät
cuïm chi tieát hay laép raùp.
2. Caùc böôùc coâng vieäc laøm baèng maùy cuøng baäc thôï,ï cuøng chuûng loaïi maùy,
ñoà gaù hoaëc caùc böôùc coâng vieäc laøm baèng tay trong cuøng moät cuïm chi tieát
hay laép raùp.
2. Caùc böôùc coâng vieäc laøm baèng maùy cuøng baäc thôï,ï cuøng chuûng loaïi maùy,
ñoà gaù, hoaëc caùc böôùc coâng vieäc laøm baèng tay khaùc cuïm chi tieát.
3. Caùc böôùc coâng vieäc laøm baèng maùy vaø laøm baèng tay tröôùc vaø sau keá tieáp
nhau
III. Caùch caân doái:
* Theo thôøi gian nhòp ñoä saûn suaát:
- Neáu Tñm = TNÑSX, choïn 1 vò trí ( 1 CN )
- Neáu Tñm < TNÑSX, ñoä cheânh leäch nhieàu hôn qui ñònh, ta gheùp theâm caùc
böôùc coâng vieäc khaùc gaàn ñoù sao cho toång thôøi gian ñònh möùc chung caùc BCV ñoù
gaàn baèng TNÑSX
- Neáu Tñm > TNÑSX,
Tröôøng hôïp Tñm = n x , vôùi n laø soá nguyeân 1, 2, 3… , ta taùch ra cho
n vò trí.
19

20. Tröôøng hôïp Tñm > TNÑSX, ta gheùp theâm caùc böôùc coâng vieäc khaùc ñeå toång
thôøi gian ñònh möùc chung caùc BCV ñoù gaàn baèng n x TNÑSX, sau ñoù ta taùch
ra cho n vò trí.
* Theo heä soá lao ñoäng:
- Neáu XBCV = 1, ta choïn 1 vò trí coù X vt = 1
- Neáu XBCV < 1, ñoä cheânh leäch lôùn hôn qui ñònh (5-15%), ta gheùp theâm caùc
BCV khaùc sao cho toång heä soá lao ñoäng tieán ñeán baèng 1, ta choïn 1 vò trí coù
X vt = Σ XBCV . Hoaëc sau khi gheùp toång heä soá lao ñoäng tieán ñeán baèng 2;3…,
ta taùch ra thaønh 2;3;…vò trí gioáng nhau, moãi vò trí coù X vt = Σ XBCV / n vò trí
- Neáu XBCV > 1, ñoä cheânh leäch lôùn hôn qui ñònh (5-15%), ta gheùp theâm, vaø
taùch ra n vò trí gioáng nhau, moãi vò trí coù X vt = Σ XBCV / n vò trí.
IV. Caùc baûng vaø sô ñoà caân ñoái:
* Kieåu 1 : Caân ñoái theo thôøi gian nhòp ñoä saûn xuaát
Baûng caân ñoái caùc vò trí laøm vieäc theo TNÑSX
Stt
BCV
Teân BCV Tñm Vò trí 1 2 3 … Thieát
bò
1
2
3
200
50
50
100 100
100
TNÑSX,= 100giaây
* Kieåu 2 : Caân ñoái theo heä soá lao ñoäng
Baûng caân ñoái caùc vò trí laøm vieäc theo heä soá lao ñoäng
Stt Böôùc coâng vieäc Stt
BCV
XBCV Xvt Soá vò trí
(Soá coâng
nhaân)
Baäc
thôï
Thieát bò
20

21. * Kieåu 3 : Caân ñoái caùc vò trí theo thôøi gian nhòp ñoä saûn xuaát (BPT)
Baûng caân ñoái vò trí vaø Sô ñoà caân đối
UCL
TNĐSX
(BPT)
LCL
Vò trí 1 2 3 4
TB
BCV
soá
TB
BCV
soá
21