Filgueira Valverde: obra literaria

XoséFilgueiraValverde(1906-1996). Obraliteraria
Narrativa
● Os nenos (1925)
● O vigairo: ensaio simbólico,
orixinal e inédito (1927)
● Quintana viva (1971)
Poesía
● 6 canciones de mar "in modo
antico" (1941)
Teatro
● Agromar (1936)

Narrativa:Narrativa: Os nenosOs nenos
Narrativa
● Os nenos (1925)
Prosas editadas por Lar, con
ilustracións de Luís Pintos
Fonseca.
Os nenos retratan un mundo
visto a través dos seus ollos
inocentes.

narrativa:narrativa: Os nenosOs nenos
● Quince relatos breves, narrados
en primeira persoa:
“Son pequenas refendas, en
prosa poética [...], narracións
do feitío que Castelao soupo
axiña soerguer coma ninguén e
nomear para sempre cousas”.

● Dedicados
“Á sagra lembranza dos irmanciños
mártires nas terras de Eir-Einn. Dos
nenos enxendrados no medo,
nacidos na dor, criados na fame.
Dos que morreron baixo o ferro
alleo. Dos que viviron baixo do
alleeiro trebón. Dos que non
puideron rir, nin rebuldar ledos coma
nenos. Dos que choraron a reo;
apouvigados coma bestas. Dos que
ollaron morrer os pais e os irmáns
na loita pola Patria...”

● Personaxes de diversa
extracción social, de aldea e de
cidade.
● Ton evocativo:
“Espellan o xeito que tivemos
os mozos dos anos vinte de
enxergare o vivir galego”.

narrativa:narrativa: O VigairoO Vigairo
Narrativa
● O Vigairo (1927)
Obra presentada como traballo
para o Seminario de Estudos
Galegos.
O protagonista sérvelle de
pretexto para a evocación
antropolóxica da Pontevedra
mariñeira.

NARRATIVA:: O VigairoO Vigairo
● O barrio da Moureira é o
protagonista real desta novela.
Representa a dignidade das
xentes do mar.
(Peirao das Corbaceiras c. 1910, segundo o blog:
http://callesdepontevedra.blogspot.com.es/2012_02_01_ar
chive.html).

● “Os mariñeiros [d' A fiestra
baldeira] eran certamente os
mesmos de Castelao nas
Cousas. E, nalgún
aspecto, os
pontevedreses evocados
en O Vigairo.
Xosé Filgueira Valverde, VII-Adral. P. 106.

“E agora cómpre falar das outras
lavandeiras, das fadas ou das
almas en pena que lavan lenzos
ensanguentados. En Asturias
falaran da creenza Agüero e J.
Menéndez Pidal e Jouve.
Nembargantes, De Llano xa non
atopou rastos. Mais, como di
Cabal, estivo alí ben viva; tamén
en Cataluña, nos Vosgos, en
● tantos outros lugares. En
Galicia penso que foi
Murguía o primeiro que
aludiu a ela. Inda pode
atoparse, non somentes nas
aldeias, senón nas mesmas
vilas. N'O Vigairo
valinme eu do tema
recollidos do río dos
Gafos, perto da
Moureira”.
● Xosé Filgueira Valverde, “As
lavandeiras do romances”, Adral, pp.
348-9.

“O pranto.- Utilizouno en 'Os
Vellos'; a idea é do 1925. Era un
dos cadros que levarían muro no
primeiro termo e xente asomada
atrás, como rúa en medio, nas
fiestras. Escoitaríanse murmurios,
veríase pasar a cruz da parroquia e
logo as varredoras, abrindo de
súpeto as vidreiras. O meu
comenzo de 'O Vigairo'
literaturiza a idea”.
(Xosé Filgueira Valverde, Cuarto Adral.
Castelao na lembranza. Ediciós do Castro,
1987, p. 85.)

narrativa:narrativa: quintana vivaquintana viva
Narrativa
● Quintana viva (1971)
Inclúe Os nenos (1925), co
engadido de dous relatos máis
e outras prosas “escritas ao
longo de 50 anos”.
● A meirande parte dos relatos de
Quintana viva foron escritos
antes da guerra civil.

“Pra a xente das Asturias,
“quintana” ten o mesmo contido
emocional que pra nós, os
galegos, “eido”; como o “lar”, o
fogar, a terra en que se asenta
a casa, que pra eles, e pra nós,
é “media vida”. Aquel exemplo
de mestres, dono do “esprito
universitario”, que foi Prieto
Bances escribiu, en honra de
Menéndez Pidal, un longo
ensaio sobre “La mío quintana”.

Alí teño lido unhas verbas moi
fondas, ponderando o que
morrería se, un día, se
perdesen as “quintanas”, con
todo o que a verba contén de
achego ao solar nativo. E
foron aquelas verbas as
que me levaron a poñer o
tíduo de Quintana viva a un
dos libros que máis
quero”.
Xosé Filgueira Valverde, Segundo Adral.
Ediciós do Castro, 1981. Pp. 37-8.

NARRATIVA:: quintana vivaquintana viva
Quintana viva consta de catro
partes:
I. Os nenos (17 relatos).
II. Artistas aldeáns (13 relatos).
III. Obradoiro (4 relatos).
IV. Os nomeandeiros (16
relatos).

I. Os nenos (17 relatos).
Reproduce, ampliada, a obra
publicada en 1925.
● Dende unha óptica infantil, trata
temas transcendentais como a
amizade, a inimizade, a
vinganza, a dor pola morte dos
seres queridos, a soidade, a
saudade, o medo, as festas...

narrativa:: quintana vivaquintana viva
II. Artistas aldeáns (13 relatos).
● Recollen en poucas palabras os
soños de humildes artistas
locais que non alcanzarán a
fama nin a inmortalidade.

III. Obradoiro (4 relatos).
● Descríbenos a loita interna de
catro persoeiros do barroco
compostelán para sacaren a luz
o artista que levaban dentro:
construtores e escultores da
Berenguela e da fachada do
Obradoiro.

IV. Os nomeandeiros (16 relatos). Os
protagonistas póñenlles nomes ás
cousas porque é unha forma de darlles
vida ou de posuílas.
● “Levei ás páxinas da miña Quintana
viva a estampa dun mociño que
traballaba ca roda do pé, nunha mostra
de artesanía galega. Facía o seu labor
dun xeito ritual, e, cando remataba cada
peza, pousábaa, agarimosamente, no
paramio, e poñíalle un nome:
-A unha oliña ben feita heille chamar
como a miña moza... cando a teña”.
Filgueira Valverde, “Os oleiros”, Adral.

● Otero Pedrayo:
Quintana viva foi unha raiola de
sol na miña serán griseira e sen
espranza.

Teatro: Agromar
Teatro
● Agromar (1936)
Farsa para nenos.
Asinada co pseudónimo de J.
Acuña. Prólogo do propio autor.
O autor é consciente de estar
iniciando o camiño necesario
dun teatro escolar.
Intención didáctica e ideolóxica.

Teatro: Agromar
● Enfróntanse os mundos da
aldea e da vila. Enfrontamento
representado xa no debuxo da
portada (de Manuel Torres).
● A aldea encarna os valores
tradicionais: traballo,
responsabilidade,
solidariedade, valentía, amor á
lingua...
● Na vila medran a fachenda, a
nugalla, o egoísmo, a vida
oca...

teatro: Agromar
● Un dos rapaces (Nito: señorito
Juan) fará a trasfega
vila→aldea, estudará e porá os
seus coñecementos ao servizo
dos paisanos.
● Os personaxes son todos
nenos, salvo o médico don
Enrique.

poesía: 6 canciones de mar “in modo antico”
Poesía
● 6 canciones de mar “in modo
antico” (1941)
Publicadas en Pamplona, no
Caderno de Poesía Albor.
● “Filgueira, estudoso da poesía
medieval, inspirouse na mesma
nas súas 6 canciones de mar “in
modo antico”, que o incorporan á
escola neotrobadoresca”
(Carballo Calero, 1975: 749).

POESÍA: 6 canciones de mar “in modo antico”
Título en castelán e
composicións referidas a un
santuario (San Cremenço do
Mar) son mecanismos
defensivos dada a época de
publicación (1941).

POESÍA: 6 canciones de mar “in modo antico”
“Son divertimentos poéticos
construídos con xogos
sintagmáticos de rimas
paralelísticas e simetrías
sinonímicas, nos que se
mesturan elementos da lírica
medieval cos da canción
popular, feitos coa emoción dun
amante da nosa vella poesía
medieval”
(Mª Camiño Noia Campos, 1998: 423).

Procedencia das imaxes
● A imaxe do título das dispositivas pertence a unha
ilustración de Siro López.
● Capa de Os nenos e Quintana viva:
http://oslibrosdeanxelcasal.blogspot.com.es/2012/09/os-nenos.html
● Lavandeira:
http://articulossaberyocio.blogspot.com.es/2012_12_01_archive.html
● Peirao das Corbaceiras:
http://callesdepontevedra.blogspot.com.es/2012_02_01_archive.html
● Castelao, Mariñeiros.
● Ermida do Santo do Mar:
http://www.galiciamaxica.eu/Sitios/PONTEVEDRA/marin/isladosanto.html
● Illote do Santo do Mar:
http://www.galiciamaxica.eu/foto/pontevedra/marin/illotesto/illote1.html
Neno das piñas (Castelao):
http://www.museo.depo.es/persoeiros/castelao/es.990001
● A Berenguela:
http://pt.wikipedia.org/wiki/Domingo_Antonio_de_Andrade
● Olería:
http://www.paxinasgalegas.es/fiestas/xxxi-mostra-da-oler%
● Misión biolóxica:
http://tallerediciones.com/cuza_new/?p=1078
●

BIBLIOGRAFÍA BÁSICA

Filgueira Valverde: obra literaria

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (9)

Similar to Filgueira Valverde: obra literaria

Similar to Filgueira Valverde: obra literaria (20)

Filgueira Valverde: obra literaria