6. θηλυκά σε -α (γενική -ης)
(παροξύτονα) (προπαροξύτονα)
ἡ
γλῶσσ-α
τράπεζ-α
τῆ ς
γλώσσ-ης
τραπέζ-ης
τῇ
γλώσσ-ῃ
τραπέζ-ῃ
τὴ ν
γλῶσσ-αν
τράπεζ-αν
γλῶσσ-α
τράπεζ-α
αἱ
γλῶσσ-αι
τράπεζ-αι
τν
γλωσσ-ῶν
τραπεζ-ῶν
ταῖ ς γλώσσ-αις
τραπέζ-αις
ὦ
τὰ ς
γλώσσ-ας
τραπέζ-ας
ὦ
γλῶσσ-αι
τράπεζ-αι
ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ
1. Από τα πρωτόκλιτα αρσενικά σε –ης σχηματίζουν την κλητική του ενικού σε -α:
τα εθνικά: ὦ Πέρσα, ὦ κύθα
όσα λήγουν σε -της, π.χ. ὦ ποιητά
τα σύνθετα με β' συνθετικό ρήμα, π.χ. ὦ γυμνασιάρχα, ὦ παιδοτρίβα,
ὦ βιβλιοπῶλα
2. στη γενική πληθυντικού τονίζονται όλα στη λήγουσα και παίρνουν περισπωμένη
ὁ προδότης → τῶν προδοτῶν
ἡ μαθήτρια → τῶν μαθητριῶν
ἡ μέλισσα → τῶν μελισσῶν
3. η κατάληξη –ας είναι μακρόχρονη: τ ς χώρας, τάς χώρας
4. όσα θηλυκά σε –α έχουν πριν από αυτό σύμφωνο εκτός του ρ στη γενική και δοτική
ενικού το τρέπουν σε -η: ἡ γλῶσσα, τ ς γλώσσης, τῆ γλώσσῃ . Σο –α είναι βραχύχρονο.
Όμως, αν πριν από το – α υπάρχει φωνήεν ή ρ , τότε το – α διατηρείται: ἡ χώρα, τ ς χώρας,
7. τῆ χώρα. την περίπτωση αυτή το – α είναι μακρόχρονο.
Εξαιρούνται και είναι βραχύχρονο το –α : α) τα προπαροξύτονα: ἡ βοήθεια, ἡ εὔ νοια
β) γραῖ α, γαῖ α, μυῖ α, μαῖ α , καθώς και τα γ) μοῖ ρα, πεῖ ρα, πρῳρα, σφαῖ ρα, σφῦ ρα,
σπεῖ ρα
5. Σα αρσενικά σε –ίτης και τα κύρια εθνικά σε –άτης έχουν το δίχρονο μακρόχρονο :
ὁ πολίτης → οἱ πολῖ ται, ὁ παρτιάτης → οἱ παρτιᾶται
Όμως:
τα αρσενικά σε –ίας και –ύτης και τα προσηγορικά σε –άτης έχουν το δίχρονο βραχύχρονο:
ὁ κοχλίας → οἱ κοχλίαι, ὁ ταμίας → οἱ ταμίαι, ὁ δύτης → οἱ δύται, ὁ ἐ ργάτης → οἱ
ἐ ργάται
εξαιρείται: ὁ πρεσβύτης → οἱ πρεσβῦ ται
Δ. ΑΚΗΕΙ
1. Να κλιθούν τα ουσιαστικά στις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού
ὁ θεατὴς
ὁ νικητὴς
ὁ κοχλὶας
ἡ δὀξα
ἡ ἅμιλλα
ἡ ἀλὴθεια
ἡ κλὶνη
2. Να βάλετε τα ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού
τὸν πολὶτην
τοῦ νεανὶου
τοὺς δεσμὼτας
τῶν μηνυτῶν
τάς γλώσσας
τῶν δαφνῶν
τὴ ν μὲ λισσαν
8. τὸ ν προδὸ την
τῷ πατριὼτῃ
τοῖ ς ἱ ππὸ ταις
τῶν μαζῶν
τ ς εὐ σεβείας
3. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τα ουσιαστικά της παρένθεσης στον κατάλληλο
τύπο με τη σειρά που δίνονται:
α) Αἱ ……….. πλησίον τ ς ………………. εἰ σίν. (οἰ κία, θάλασσα).
β) Ὁ λοχαγός λέγει τῶ ………………… ὅ τι δεῖ τήν…………………… κατακαίειν.
(στρατιώτης, ἅ μαξα).
γ) Κατά τόν τ ς…………………… τρόπον δεῖ ἀ ναγιγνώσκειν. (μέλιττα).
δ) Οἱ …………… θαυμάζουσι τάς…………… τῶν ………… (θεατής, ἀ ρετή, νεανίας)
ε) Οἱ Θηβαῖ οι λύουσι τάς ……………….( σπονδή)
