Itong modyul ng pagkatuto ay makakatulong sa mga mag-aaral na matuto ang pamahalaang sultanato na namayana sa Mindanao mula 15th century hanggang 1915. Makikita din dito ang mga katungkulan ng mga tao sa lipunan sa ilalim ng Pamahalaang Sultanato
Itong modyul ng pagkatuto ay makakatulong sa mga mag-aaral na matuto ang pamahalaang sultanato na namayana sa Mindanao mula 15th century hanggang 1915. Makikita din dito ang mga katungkulan ng mga tao sa lipunan sa ilalim ng Pamahalaang Sultanato
* Ang tungkulin ng bawat sinaunang tao sa lipunan ay may layon na matugunan ang pangangailangan ng mamamayan
*Mataas ang paggalang at pagpapahalaga ng mga sinaunang tao sa kababaihan.
* malaki ang pagpapahalaga ng ating mga ninuno sa mga espiritung inaakala nilang "namamahay"sa kanilang kapaligiran
* bago pa man dumating ang mga dayuhang mananakop sa ating kapuluan, unti-unting nahuhubog ang kultura ng ating mga ninuno
Aralin 5 Ugnayang Panlipunan at Kalagayang Pangkabuhayan ng mga Sinaunang F...Forrest Cunningham
Sa pagtatapos ng aralin, ang mag-aaral ay inaasahang:
a.) matatalakay at maipagmamalaki ang lipunan ng sinaunang Filipino
b.) matatalakay ang mga uri ng lipunan sa Pilipinas
c.) maipapaliwanag ang ugnayan ng mga tao sa iba't ibang antas
d.) matatalakay ang papel ng batas sa kaayusang panlipunan
e) matatalakay ang kabuhayan sa sinaunang panahon
f.) masusuri nag kabuhayan ng sinaunang Filipino; at
g.) matatalakay ang kontribusyon ng kabuhayan sa pagbuo ng sinaunang kabihasnan.
* Ang tungkulin ng bawat sinaunang tao sa lipunan ay may layon na matugunan ang pangangailangan ng mamamayan
*Mataas ang paggalang at pagpapahalaga ng mga sinaunang tao sa kababaihan.
* malaki ang pagpapahalaga ng ating mga ninuno sa mga espiritung inaakala nilang "namamahay"sa kanilang kapaligiran
* bago pa man dumating ang mga dayuhang mananakop sa ating kapuluan, unti-unting nahuhubog ang kultura ng ating mga ninuno
Aralin 5 Ugnayang Panlipunan at Kalagayang Pangkabuhayan ng mga Sinaunang F...Forrest Cunningham
Sa pagtatapos ng aralin, ang mag-aaral ay inaasahang:
a.) matatalakay at maipagmamalaki ang lipunan ng sinaunang Filipino
b.) matatalakay ang mga uri ng lipunan sa Pilipinas
c.) maipapaliwanag ang ugnayan ng mga tao sa iba't ibang antas
d.) matatalakay ang papel ng batas sa kaayusang panlipunan
e) matatalakay ang kabuhayan sa sinaunang panahon
f.) masusuri nag kabuhayan ng sinaunang Filipino; at
g.) matatalakay ang kontribusyon ng kabuhayan sa pagbuo ng sinaunang kabihasnan.
Itong modyul ng pangkatuto ay makakatulong sa mga-aaral patungkol sa mga Unang taong naninirahan sa Pilipinas. Dito din nila malalaman ang kultura, relihiyon, tradisyon o paniniwala ng mga Sinaunang Tao sa Pilipinas.
• There are three kinds of card catalog – the title card, the author card and the subject card.
• The title card presents the title of each book on the first line of the card.
• The author card lists each book by the author’s last name.
• The subject card lists each book of non – fiction by the name of its subject.
• The call helps us find any book in the library. It is preset in all three card catalogs.
Kultura ng
Sinaunang Pilipino
Sayaw sa Pagdiriwang at Gawain
2. Kaugalian sa Paglilibing ng mga Sinaunang Pilipino
Kaugalian sa Paglilibing Inihanda ng mga sinaunang tao ang kanilang yumao para sa kabilang buhay sa pamamagitan ng paglilinis, paglalangis, at pagbibihis ng magarang kasuotan sa bangkay.
DALAWANG BAHAGI NG PAGLILIBING Una – Inililibing nila ang yumao sa lupa kasama ang ilang kasangkapan at palamuti. Pangalawa – Pag natuyo na ang mga labi, hinahango ito mula sa libingan at isinisilid sa loob ng banga.
BANGGANG MANUNGGUL Ang dalawang pigura ng tao sa ibabaw ng takip ay sumisimbolo sa paghahatid ng yumao sa kabilang buhay. Sistema ng Paniniwala ngmgaSinaunang Filipino
3. Paniniwala sa espiritu at Diyos ng kalikasan ng mga sinaunang Pilipino
Animismo, Anito, Diwata, Babaylan, Katalonan, Mumbaki
Wika, Sistema ng Pagsulat, at Edukasyon
Dahil sa pagkakapangkat-pangkat ng sinaunang Filipino ay marami at iba’t ibang wika ang nabuo sa Pilipinas. Sinasabing may 87 wika ang mga sinaunang Filipino. Hango ang mga ito sa wikang Malayo-Polynesian. Ilan sa mga wikang ito ang Tagalog, Ilocano, Bicolano, Pampango, at Pangasinense.
Edukasyon
Hindi pormal ang uri ng edukasyong ginagamit noong sinaunang panahon. Sa loob ng tahanan nagsimula ang edukasyon at dito at isinalin ng mga magulang sa kanilang mga anak ang iba’t ibang kaalaman. Bahagi ng edukasyon ang kasanayan sa pagtatangol sa sarili at ang pangkabuhayang gawain tulad ng pangangaso at pangigisda.
Pagsasalin ng Kultura
Musika at Sayaw
Panitikan
Sining
Instrumento
GANGSA Isang tansong gong na ginagamit ng mga katutubong taga-Cordillera.
KALELENG Instrumento ng mga Bontok at pinatutunog gamit ang ilong.
TAMBULI Instrumento ng mga Tagalog na yari sa sungay ng kalabaw.
Sayaw sa Pagdiriwang at Gawain
DALLOT Isang mahabang bersyon ng binibigkas nang paawit – hinaharana ng mga sinaunang Ilocano ang kanilang iniirog.
AYEG-KLU Katumbas ng dallot, isang sayaw ng mga Igorot.
Sayaw naInspirasyon ng Kalikasan
TINIKLING Sayaw na hango sa galaw ng ibong tikling.
PAGDIWATA Sayaw ng pasasalamat para sa maganndang ani, ng mga Tagbanwa sa Palawan.
ang kalagayang panlipunan ng mga unang pilipino. Ikasiyam na dantaon naman nang makipagkalakalan ang mga Filipino sa mga Arab. Ikasampug dantaon nang naging sentro ng kalakalang Muslim ang Sulu at Mindanao. Ang mga produktong dala ng Arab ay ang mga kasangkapang gawa sa tanso, tapete, at seramika.
Sa pag-aaral ng kabuhayan sa sinauang Filipino, ito’y nakapagbibigay ng pag-unawa sa kakayahan ng mga katangiang likas ng mga Filipino. Lumabas ang kakayahan ng mga Filipino na makiangkop sa kapaligiran at pakinabangan ang makukuha mula rito. Ang mahabang kasaykasayan ng pakikipagkalakalan ay nangahulugan na maganda nag ugnayan ito dahil sa katangian ng mga Filipino sa pagiging tapat at mapagkakatiwalaan.
Sosyo - Kultural na Pamumuhay ng mga Sinaunang Taophiapadilla
(Tagalog)
Meron pong Tatlong (3) na aralin dito
ito po ay ang Sosyo - kultural na Pamumuhay ng mga Sinaunang Tao, Politikal na Pamumuhay ng mga Sinaunang Tao at Paglaganap at Katuruan ng Islam sa Pilipinas,
(English)
There are three (3) lessons here
this is the Socio - cultural Life of the Ancient People, Political Life of the Ancient People and the Spread and Teachings of Islam in the Philippines,
Iba't ibang pangkat-etniko ang naninirahan sa maraming lugar sa Pilipinas. Bawat isa sa kanila ay may kanya-kanyang wika, kaugalian,tradisyon, pananampalataya at paraan ng pamumuhay.
Ang Kawayan (Ang Kalasag ng Kabataan, Lagitik ng Katotohanan)Bryan Ben Orcenado
Ang Opisyal na Pahayagan ng Mataas na Paaralan ng Madrid Surigao del Sur Division
Tomo 1 Bilang 1 │ Agosto 2023 - Mayo 2024. Ang pampaaralang pahayagang ito ay kuwalipikado para sa National Schools Press Conference 2024 na gaganapin sa Carcar City, Cebu ngayong Hulyo.
10. x
Negrito
Sumapit ang
mga negrito sa
kapuluan may
25,000
hanggang 30,
000 taon na ang
lumipas.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
11. x
Negrito
Sila ay
pinaniniwalaang
buhat sa
kalagitnaang Asya
nang bumabaw ang
dagat at nakalakad
sa lupang lumitaw
mula Vietnam,
Indonesia at
Malaysia.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
12. x
Negrito
Nakilala ang
mga negrito sa
iba’t ibang
katawagan tulad
ng Ita, Aeta,
Agta, Baluga, at
iba pa.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
13. x
Negrito
Bahagya lamang
ang saplot ng
kanilang
katawan, walang
tiyak na tirahan,
walang malinaw
na tahanan.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
14. x
Negrito
Ang Negrito ay
pandak, maitim,
bilugan ang ulo,
at malapad ang
ilong.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
15. x
Negrito
Umaasa lamang
sila ng
ikakabuhay sa
kalikasan at ang
kanilang
pagkain ay di na
halos niluluto at
kinakain ng
hilaw.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
16. x
Dalawang putol na kawayan
ang pinagkikiskis haggang
Negrito sa lubusang uminit at
mapagdingas ang kusot na
nasa pagitan nito
Ang mga negrito
ay
nagpaparingas
ng apoy sa
pamagitan ng
Pan-a-han
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
17. x
Negrito
Ang kanilang
sandata ay
busog at palaso.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
18. x
Indones
Ang sumunod na
pangkat na sumapit
sa kapuluan ay ang
mga Indones. Sila’y
buhat sa timog
silangang asya at
sakay ng mga
bangkang
magaspang ang
kayarian.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
19. x
Indones
Ang panahon ng
kanilang
pagdating ay
tinawag na new
stone age, at
sila’y binubuo ng
dalawang
pangkat.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
20. x
x
Indones
Ang una’y
dumating mga
5,000 hangang
6,000 na ang
taong nakaraan,
at ang ikalawa’y
mga 3,500
hangang 4,000
taon naman.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
21. x
Indones
Ang unang dumating ay
matangkad kaysa
pangalawa. Sila’y may
karaniwang taas na mula 5
talampakan-at-apat-na-pulgada
hangang anim na
talampakan- at- dalawang
pulgada. Balingkinitan ang
katawan, maputi ang kulay,
matulis ang hugis ng mukha,
manipis ang labi, matangos
ang ilong, malapad ang noo,
at malalim ang mga mata.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
22. x
Indones
Ang pangalawang
pangkat ay pandak
kaysa nauna at higit
na matipuno ang
katawan. Maitim ang
kanilang kulay,
pangahan, malapad
ang mukha, malaki’t
makapal ang ilong,
malaki din ang bibig
na may makapal na
labi, at malaki ang
mga mata.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
23. x
Indones
Ang mga indones ay higit
na maunlad ang
pamumuhay kaysa Negrito.
Bukod sa pangangaso at
pangingisda, sila’y
marunong magsaka at
magtanim ng mga halaman
tulad ng palay, gabi, at iba
pa. Niluluto nila ang
kanilang pagkain sa mga
paso. Malimit ding iniihaw
nila ang anumang kanilang
kinakain.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
24. x
Indones
Ang panakip ng mga
Indones sa kanilang
katawan ay mga balat
ng hayop at balat ng
punongkahoy. Ang
balat ng kahoy ay
kanilang hinahampas
hanggang sa
lumambot upang
maginhawang maibalot
sa katawan.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
25. x
Indones
Ang kanilang
kasangkapan ay yari sa
bato at tulad sa
kasalukuyang asarol at
pait.Mahusay sila sa
paggamit ng
sumpit.Gumagamit din
sila ng busog ta palaso,
sibat, at kalasag. Sila
ang nagsimulang
magtunaw ng tanso dito
at nagsimula ring
gumamit ng pandayan.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
26. x
Malay
Ang mga Malay.
Isang pangkat
ng mga tao ang
sumapit sa
Pilipinas sa
pagitan ng mga
taong 300 at 200
B.C.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
27. x
Malay
Sila’y lulan ng
may kalakihan na
ring mga bangka
na yari sa mga
inukit na punong
kahoy.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
28. x
Malay
Ang pangkat na
ito’y binibuo ng
mga Malay na
nagbuhat sa
kanlurang
pampangin ng
palawan at
mindoro. Malaysia
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
29. x
Malay
Ang ilan sa
kanila’y sa
celebes strait
nagdaan Visayas
patungong
mindanao at Mindanao
visayas.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
30. x
Malay
Ang mga Malay
ay higit pang
maunlad ang
pamumuhay
kaysa negrito at
indones.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
31. x
Malay
Sa kapuluan, sila ang
nagpasimula ng
paggamit ng
irigasyon sa
pagsasaka, gayon din
ang pagtutunaw at
pagpapanday upang
makayari ng mga
kasangkapang bakal
at metal.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
32. x
Malay
Marunong ding
mag alaga ng
hayop ang mga
malay. Sila ang
naunang gumamit
ng kabayo,
kalabaw, at aso
bilang mga hayop
na katulong sa
paggawa.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
33. x
Malay
Ang isa pang uri ng
Malay ay sumapit sa
kapuluan sa pagitan
ng mga 100 at
ikalabinpitong siglo.
Ito’y ang pangkat na
marunong gumamit
ng alphabeto.
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino
34. x
Malay
Sinundan sila ng isa
pang pangkat, ito’y
ang mga Muslim
Malay. Ang kanilang
mga inapo ay
matatagpuang
namumuhay ngayon
sa Mindanao at Sulo
Mga sinaunang ninuno ng mga Pilipino