Jak pozyskac rzetelna bezplatna informacje z Internetu
1. JAK POZYSKAĆ RZETELNĄ BEZPŁATNĄ
INFORMACJĘ Z INTERNETU?
WYBRANE PRAKTYCZNE ASPEKTY
INFOBROKERINGU
Sabina Cisek
Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ
XLIII edycja seminarium w cyklu INFORMATYKA KORPORACYJNA
NARZĘDZIA INFORMATYCZNE INFOBROKERINGU W OBSZARZE BIZNESU,
ADMINISTRACJI I NAUKI, Warszawa, Centrum Promocji Informatyki, 2014-04-01
1
2. SPIS TREŚCI
• Efektywnie i rzetelnie szukamy bezpłatnej
informacji
– Wybrane narzędzia i zasady wyszukiwania
wartościowej informacji w Internecie
• Oceniamy jakość, wiarygodność informacji
– Wybrane kryteria i sposoby oceny wyszukanej
informacji
2
3. GŁÓWNA TEZA
• W Internecie jest sporo bezpłatnej
dla użytkownika a jednocześnie
wartościowej informacji, trzeba ją
tylko umieć znaleźć, rozpoznać i
ocenić.
3
4. SKUPIAMY SIĘ NA
• informacji profesjonalnej
biznesowej, gospodarczej,
europejskiej, naukowej,
normalizacyjnej, o środowisku,
patentowej, prawnej, publicznej,
technicznej itp.
4
5. Często znajomość tych samych
czynników/elementów nie tylko
pomaga ocenić jakość i wiarygodność
informacji ale również sprzyja jej
efektywnemu wyszukiwaniu.
Procesy wyszukiwania wartościowej
informacji i jej oceny „przeplatają się”
ze sobą, współwystępują.
5
7. Są tu dwa aspekty:
1) rzetelnie podchodzimy do samego
procesu i sposobu wyszukiwania (opieramy
się na przemyślanej strategii wyszukiwawczej
– wiemy gdzie i jak szukamy i dlaczego tak
właśnie)
[Nota bene – przypadkowe pozyskiwanie informacji staje się coraz ważniejsze w
dzisiejszym środowisku informacyjnym, ale to osobne zagadnienie]
2) korzystamy z wiarygodnych
zasobów/źródeł informacji
7
9. RZETELNE WYSZUKIWANIE
– ZASADY OGÓLNE
• Dostosuj swoją strategię i taktykę
wyszukiwawczą do konkretnego problemu,
pytania, dziedziny wiedzy.
• Nie ufaj a priori – oceniaj i wartościuj narzędzia
oraz zasoby. „Idealne” źródło informacji nie
istnieje, zawsze może wkraść się przypadkowa
omyłka, nie mówiąc już o celowym
wprowadzaniu odbiorcy w błąd.
9
10. RZETELNE WYSZUKIWANIE
– ZASADY OGÓLNE cd.
• Nie polegaj wyłącznie na jednym narzędziu,
publikacji, serwisie wyszukiwawczym, źródle
– Co zrobisz, gdy nie będzie działać lub przestanie być
dostępne?
– Nie ma idealnych źródeł, całkowicie obiektywnych
publikacji, totalnych „wszechogarniających”
wyszukiwarek (Google również „nie widzi” wszystkiego w
Sieci)
– Trzeba sprawdzać treści/wiedzę z różnych źródeł – na tym
polega krytyczne, rzetelne podejście
10
11. RZETELNE WYSZUKIWANIE
– ZASADY OGÓLNE cd.
– Należy kontrolować element subiektywny, minimalizować
tendencyjność , a to się raczej nie uda, gdy będziemy
posługiwać się jednym, ulubionym narzędziem/serwisem
wyszukiwawczym, źródłem czy zbiorem publikacji
– Istnieje Deep Web/Ukryty Internet
– Indeksy w wielu bazach danych robią ludzie,
wprowadzając element subiektywny
– I wreszcie – jeżeli czegoś nie da się znaleźć w jednym
miejscu, to może będzie w innym
11
12. RZETELNE WYSZUKIWANIE
– ZASADY OGÓLNE cd.
• Formułuj różne pytania, także te precyzyjne – z
wykorzystaniem różnych funkcji, komend,
operatorów wyszukiwania (operatory
boolowskie, -, +, *, filtrowanie, fraza, filetype,
inurl, link, site, related itd.)
• Przestrzegaj prawa związanego z dostępem i
wykorzystaniem informacji i publikacji.
12
13. RZETELNE WYSZUKIWANIE
– ZASADY OGÓLNE cd.
• Poza tym, co równie istotne, nie tylko
trzeba umieć szukać.
• Niektóre, ważne źródła informacji należy po
prostu znać „na pamięć”, wiedzieć, że
istnieją, co zawierają i na ile można im ufać.
13
16. TYPOLOGIE DOSTAWCÓW
(DYSPONENTÓW) INFORMACJI
• Dostawcy komercyjni, np. EBSCO
• Dostawcy niekomercyjni, np. UE
• Dostawcy oficjalni, „urzędowi”, np. ministerstwa
• Dostawcy nieoficjalni, np. biblioteki, blogerzy
• Dostawcy polscy
• Dostawcy międzynarodowi, unijni, zagraniczni
16
17. GDZIE ZNALEŹĆ BEZPŁATNĄ A JEDNOCZEŚNIE
WARTOŚCIOWĄ INFORMACJĘ?
• U renomowanych KOMERCYJNYCH dostawców
informacji, czasami część swych zasobów
udostępniają bezpłatnie
– Przykład naukowy wydawca czasopism Sage
Journals free sample copy
– Przykład biznesowy podstawowe informacje o
firmach (nazwa, adres, numer DUNS) udostępniane
przez Bisnode D&B Polska Sp. z o.o.
17
24. OFICJALNI DOSTAWCY NIEKOMERCYJNI NA
ŚWIECIE – organizacje międzynarodowe
• Bank Światowy http://www.worldbank.org/
• Doing Business, the World Bank Group
http://www.doingbusiness.org/
• Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju,
OECD the Organization for Economic Co-operation
and Development http://www.oecd.org/
• Unia Europejska, np. EUROPA – Eurostat:
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/
24
27. OFICJALNI DOSTAWCY NIEKOMERCYJNI NA
ŚWIECIE – organy administracji i władzy
poszczególnych państw
• Ministerstwa, parlamenty, urzędy centralne
• Narodowe urzędy statystyczne, np.
http://www.stat.gov.pl/gus
• CIA The World Factbook
https://www.cia.gov/library/publications/the-
world-factbook/index.html
27
31. RÓŻNE KRYTERIA OCENY JAKOŚCI
INFORMACJI
• Niezależne od konkretnego odbiorcy,
użytkownika, np. poprawność językowa,
staranna redakcja, szybkość wczytywania się
strony WWW itp.
• Zależne od odbiorcy, użytkownika (względne lub
subiektywne), m.in. od jego cech osobowości,
doświadczenia, sytuacji problemowej, w której
się znajduje itd.
31
32. RÓŻNE KRYTERIA OCENY JAKOŚCI
INFORMACJI cd.
• Kryteria związane z
–Dostępem do informacji
–Formą, m.in. architekturą informacji
–Merytoryczne, związane z treścią,
zawartością (ang. content)
32
35. CZY ISTNIENIE, ZAWARTOŚĆ
I SPOSÓB UDOSTĘPNIANIA
DANEGO ŹRÓDŁA INFORMACJI
WYNIKA Z OBOWIĄZUJĄCEGO
PRAWA?
35
36. Polskie prawo nakazuje wielu organom
administracji, rządu, władzy publicznej,
instytucjom i urzędom państwowym
tworzenie i (najczęściej bezpłatne)
udostępnianie różnych źródeł informacji,
reguluje też zawartość informacyjną tych
źródeł
36
37. PRZYKŁADY
• Ministerstwo Gospodarki Centralna Ewidencja
Informacja o Działalności Gospodarczej
https://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/, na
podstawie Ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie
działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672,
z późn. zm.)
• Ministerstwo Sportu i Turystyki Centralna
Ewidencja i Wykazy w Turystyce
http://www.turystyka.gov.pl/, na podstawie 11
aktów prawnych (wykaz na stronie WWW)
37
39. PRZYKŁADY cd.
• Ministerstwo Sprawiedliwości
– na podstawie Ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym
Rejestrze Sądowym (z późn. zm., tekst ujednolicony) i
innych dokumentów udostępnia bazę KRS
https://ems.ms.gov.pl/start
– a na podstawie Ustawy z dnia 22 grudnia 1995 r. o
wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego (z późn.
zm.)
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU201400001
25 udostępnia bezpłatnie online Monitor Sądowy i
Gospodarczy
https://ems.ms.gov.pl/msig/przegladaniemonitorow
39
42. PRZYKŁADY cd.
• Rządowe Centrum Legislacji Dzienniki Urzędowe
http://www.dziennikiurzedowe.gov.pl/, na podstawie
Ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów
normatywnych i niektórych innych aktów prawnych
42
43. PRZYKŁADY cd.
• Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-
Spożywczych Zafałszowane artykuły rolno –
spożywcze http://www.ijhar-s.gov.pl/art-29.html,
na podstawie Ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o
jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
• Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
http://www.uokik.gov.pl/ Rejestr produktów
niebezpiecznych, na podstawie Ustawy z dnia 12
grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie
produktów (z późn. zm.)
43
46. Polskie prawo nakazuje także podmiotom
państwowym (np. uczelnie) i samorządowym
(np. biblioteki publiczne), organizacjom
pozarządowym oraz niektórym firmom (np.
przedsiębiorstwa państwowe, spółki
kapitałowe) udostępnianie wybranych
informacji
46
47. PRZYKŁADY
• Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do
informacji publicznej (z późn. zm., tekst
ujednolicony) Biuletyny Informacji Publicznej,
np. BIP UJ http://www.bip.uj.edu.pl/
– „Przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej zobowiązują organy
administracji rządowej, a także ZUS, KRUS, NFZ, państwowe instytucje
badawcze czy państwowe osoby prawne do przekazywania posiadanego
zasobu informacyjnego do centralnego repozytorium, a także do ich
systematycznego uzupełniania, weryfikowania i aktualizacji.”
[http://prawo.rp.pl/artykul/1074071.html]
– Centralne Repozytorium Informacji Publicznej
47
49. PRZYKŁADY
• Kodeks spółek handlowych (Ustawa z dnia 15
września 2000 r. z późn. zm.) obowiązek
publikowania przez spółki z o.o. i spółki akcyjne
wybranych informacji w Monitorze Sądowym i
Gospodarczym (art. 5)
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o
rachunkowości (z późn. zm., tekst ujednolicony)
(Rozdział 7) obowiązek składania sprawozdań
finansowych w odpowiednim rejestrze sądowym
(KRS)
49
50. NA ZAKOŃCZENIE
• Jest o wiele więcej możliwości dostępu do
wartościowej a bezpłatnej informacji, m.in.:
– W biznesie platformy społecznościowe dla
profesjonalistów
– W nauce ruch Open Access, naukowe portale
społecznościowe (Academia.edu, Researchgate) i inne
– Otwarte dane zarówno naukowe (z badań
empirycznych), jak i publiczne
50
51. BIBLIOGRAFIA
• Bednarek-Michalska, Bożena (2007). Ocena jakości informacji elektronicznej. Pułapki
sieci. Biuletyn EBIB nr 5 (86). http://www.ebib.pl/2007/86/a.php?bednarek
• Cisek, Sabina (2002). Szara literatura jako źródło informacji biznesowej. Zarys
problematyki. Biuletyn EBIB nr 11 (40). http://ebib.oss.wroc.pl/2002/40/cisek.php
• Cisek, Sabina (2009). Infobrokering w praktyce: zasady wyszukiwania informacji w
Internecie. http://eprints.rclis.org/18457/,
https://www.academia.edu/6157572/Infobrokering_w_praktyce_zasady_wyszukiwan
ia_informacji_w_Internecie
• Cisek, Sabina (2011 – ). Informacja biznesowa, naukowa i infobrokering.
http://sabinacisek.blogspot.com/
• Hrabiec, Patrycja (2011). Zarządzanie informacją naukową w Internecie – dobre
praktyki. PTINT nr 1-2, s. 20-24. http://www.ptin.org.pl/pelne_teksty/2011_1-2.pdf
• Kalińska, Anna (2011). Informacja biznesowa w Internecie. Warszawa: Wydawnictwo
SBP.
• Materska, Katarzyna (2013). Jak szukać w oceanie informacji. Poradnik dla
przedsiębiorców. Warszawa: Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza.
• Pamuła-Cieślak, Natalia (2013. Analiza czynników wpływających na jakościowe cechy
wyników w wyszukiwarce Google. Toruńskie Studia Bibliologiczne nr 1, s. 111-126.
http://www.home.umk.pl/~tsb/sites/default/files/numer10/pamula.pdf
51
