ciri-ciri tamadun mesopotamia

1. CIRI-CIRI TAMADUN MESOPOTAMIA
Prepared by : Noor Izati bt Mohd Pakri
Id no : HR093518

2. PERKEMBANGAN PETEMPATAN
➢
➢
➢
➢
Tamadun mesopotamia bermula di sumer(wilayah selatan)
Wujud antara tahun 3500 s.m hingga 2000 s.m yang
terletak diantara lembah Sungai Tigris dan lembah Sungai
Euphrates yang ada di negara Iraq sekarang.
Kesuburan kedua2 sungai itu membolehkan masyarakat
menjalankan aktiviti pertanian.
Sungai tersebut dijadikan sebagai sumber air.

3. ➢
➢
➢
➢
➢
Petempatan awal dikesan di jarmo dan hassuna.
Jarmo - terdapat lebih 20 buah rumah yang mempunyai
beberapa buah bilik telah dibina dari tanah liat yang
dibakar.Petempatan dilindungi tembok batu.
Hassuna - ahli arkeologi menemui bengkel membuat tembikar
dan sebuah bangunan kecil yang dipercayai sebagai rumah
ibadat.
Pembentukan tamadun mesopotamia dibahagikan kepada 2
bahagian iaitu Assyria di utara dan Babylon di selatan.
Petempatan yang wujud di mesopotamia ialah
Eridu,Ubaid,Uruk,Uruk IV,dan Uruk III.

4. KERAJAAN
TEMPOH
SUMERIA
3200 S.M-2300 S.M
AKKAD
2334 S.M-2154 S.M
UR
2119 S.M-2004 S.M
BABYLON
2000 S.M-1530 S.M
KASSISTES
1530 S.M-1100 S.M
ASSYRIA
1100 S.M-626 S.M
CHALDEA
626 S.M-539 S.M

5. PEMBANDARAN
➢
Bandar utama di Mesopotamia dibahagikan kepada 3
bahagian iaitu pusat bandar, luar bandar dan pelabuhan.
1. Pusat bandar mempunyai pintu gerbang rumah ibadat,
istana dan kediaman pembesar.
➢
Rumah ibadat menjadi tumpuan masyarakat.
➢
Setiap kota mempunyai unit politik dan agama tersendiri.

6. 2.Kawasan luar bandar merupakan kawasan pertanian,
penternakan, dan pembekal makanan.
➢
➢
Terdapat tembok dan kubu pertahanan bagi hadapi ancaman
musuh.
3. Pelabuhan berperanan mengendalikan kegiatan
perdagangan dan menyediakan kemudahan asas kepada
pedagang.

7. ORGANISASI SOSIAL
➢
Terdapat tiga kelas masyarakat yang utama di Mesopotamia. Sistem
pemerintahan beraja di Mesopotamia berbentuk teokrasi
(pemerintahan oleh tuhan / wakil tuhan yang berasaskan hukum
agama dan bersifat ketuhanan).
MASYARAKAT MESOPOTAMIA

Kelas amelu
(kelas atasan).

Kelas mushkinu
(kelas pertengahan).

Kelas hamba
iaitu kelas
bawahan.

8. ➢
➢
➢
➢
Kelas amelu (kelas atasan)
Golongan ini terdiri daripada pegawai-pegawai kerajaan,
pendeta, dan panglima tentera.
Golongan yang paling berkuasa ialah golongan pendeta hal ini
berlaku kerana mereka mementingkan keagamaan.
Kelas mushkinu (kelas pertengahan)
Golongan ini terdiri daripada pedagang-pedagang, guru, ahli
nujum, ahli sains, petani dan tukang.
Golongan ini diberi kebebasan dalam semua perkara dan tidak
diwajibkan berkhidmat dalam tentera kecuali ketika darurat.

9. ➢
➢
➢
➢
➢
➢
Kelas hamba
Terdiri daripada bekas tawanan perang, penjenayah, orang yang
telah dijadikan hamba sejak kecil, dan orang yang berhutang.
Seorang hamba boleh dibebaskan sekiranya dia patuh pada
tuannya.
Golongan hamba boleh berkahwin dengan rakyat biasa, apabila
mereka meninggal anak mereka boleh dibebaskan daripada
golongan hamba menjadi rakyat biasa.
Kedudukan wanita
Golongan wanita di Mesopotamia tidak dipandang hina seperti
masyarakat purba yang lain.
Jika mereka menguruskan perniagaan suami, mereka berhak
memiliki satu pertiga daripada keuntungan perniagaan tersebut.
Namun jika si suami berhutang, dia berhak memaksa si isteri
menjadi hamba untuk membayar hutang dalam tempoh tiga tahun.

10. SISTEM KEPERCAYAAN DAN KEAGAMAAN
➢
➢
➢
Tuhan-tuhan masyarakat Mesopotamia
Agama mereka bersifat politeisme. Mereka menyembah banyak
tuhan atau dewa-dewi yang mewakili alam sekeliling. Mereka
percaya bahawa dewa-dewi ini mendatangkan kebaikan atau
keburukan.
Raja mereka dianggap sebagai wakil tuhan di dunia.
Tuhan utama masyarakat ini ialah Anu (tuhan langit), Enlil
(tuhan bumi), dan Enki (tuhan air). Dewa Dumumi dan Dewa
Inanna yang menentukan musim bunga dan musin salji.

11. ➢
➢
➢
➢
➢
➢
Penyembahan tuhan
Mereka menjalankan upacara pemujaan tuhan bagi mengelakkan
malapetaka alam yang dianggap sebagai hukuman dari tuhan.
Mereka menyembah tuhan yang dipercayai turun ke bumi untuk
melindungi negara kota mereka. Oleh itu mereka membina rumahrumah penyembahan di puncak bukit yang dinamakan ziggurat.
Ziggurat ialah kuil berbentuk piramid dengan empat bahagian sisi
yang bertingkat-tingkat setinggi enam atau tujuh tingkat.
Ziggurat pertama yang dibina ialah di Kota Nippur untuk tuhan
Enlil.
Ziggurat sebagai bangunan suci untuk penyembahan
Bangunan ini dibina berbentuk piramid dan lebih tinggi dari
bangunan yang lain yang ada di dalam kota.
Pejabat-pejabat perniagaan dan pentadbiran terletak dalam
perkarangan kuil.
Tempat pemujaan merupakan tempat paling penting dalam kuil dan
terletak paling atas.

12. Ketua pendeta juga merupakan ketua sesebuah negara kota. Ini
kerana dasar pemerintahan Mesopotamia adalah berbentuk teokrasi di
mana agama memainkan peranan yang sangat penting. Setiap kota
mempunyai sebuah kuil. Setiap negara juga mempunyai dewa
penaung (patron deity) masing-masing.
➢
➢
Pengebumian raja
Antara upacara agama yang dijalankan ialah pemujaan dan korban.
Upacara korban hanya dilakukan apabila seorang raja meninggal
dunia.
Apabila raja meninggal dunia ,pengiring-pengiring raja akan turut
mati bersama. Mayat raja atau permaisurinya akan dipakaikan
dengan pakaian yang lengkap dan indah berserta barang kemas
yang bertatahkan permata.

13. ➢
➢
➢
➢
➢
Kepecayaan tentang kematian
Masyarakat Mesopotamia tidak percaya kepada kehidupan selepas
mati.
Mereka juga percaya bahawa jika mayat tidak dikebumikan, si mati
akan bangkit merayau-rayau di lorong-lorong utnuk mencari
makanan.
Mereka sangat takut hantu orang yang telah mati, oleh itu mereka
mengambil berat tentang kematian. Mayat yang di tanam akan
dibekalkan makanan yang mencukupi yang diisi dalam takar.
Mayat lelaki dibekalkan dengan kail dan senjata manakala mayat
perempuan dibekalkan dengan cermin yang diperbuat daripada
tenbaga. Mayat mereka akan ditanam bersama harta mereka. Jika
yang ada orang gaji,orang gaji itu turut ditanam bersama.
Mayat akan ditanam di bawah lantai rumah supaya mayat tidak
merasa diketepikan oleh ahli keluarga.

14. PERTAHANAN DAN KETAHANAN
1.Pertahanan:
➢
➢
Perihal mempertahankan , membela dan menjaga keamanan
dan keselamatan.
Juga merujuk kepada persediaan kelengkapan, persenjataan
dan ketenteraan untuk mengekalkan kedaulatan negara
daripada ancaman dari dalam dan luar negeri.

15. 2.Ketahanan:
➢
➢
➢
➢
Keupayaan dan kebolehan serta kekuatan menanggung
sesuatu kesukaran atau penderitaan.
Terbahahagi kepada dua; ketahanan fizikal dan spiritual.
Ketahanan fizikal merangkumi aspek-aspek lahiriah seperti
kekuatan ketenteraan.
Ketahanan spiritual merupakan ketahanan dalaman yang
meliputi aspek agama dan moral.

16. ➢
➢
➢
Pembinaan kubu-kubu pertahanan dan tembok berfungsi
sebagai pertahanan semasa peperangan.
tembok-tembok pertahanan menjadi sempadan antara
kawasan bandar dan luar bandar.
Masyarakat Mesopotamia berperang dengan cara berbaris dan
berdiri rapat-rapat. Senjata utama mereka ialah tombak dan
lembing.

17. ORGANISASI TENTERA
➢
➢
Organisasi ketenteraan merujuk kepada jenis-jenis tentera
yang mengetuai sesuatu peperangan iaitu tentera berjalan
kaki, berkuda, berkereta dua roda dan semua organisasi
ketenteraan lain.
Kemajuan tamadun Mesopotamia telah menubuhkan
organisasi ketenteraan mereka sendiri dalam mengukuhkan
ketahanan dan pertahanan sesebuah negara.

18. Jenis tentera
➢
➢
➢
➢
➢
Pasukan tentera infantri dan berkereta kuda yang berdisiplin.
Dibantu oleh sejumlah besar eren atau tentera yang dikerah
oleh raja.
Zaman Tiglathpileser III, tenteranya dibahagikan kepada dua
jenis iaitu;
Infantri ringan – pemanah dan skingers dan Infantri berattentera lancers
Pasukan tentera yang hebat, cekap dan profesional.

19. Pentadbiran tentera atau logistik
➢
➢
Tentera Assyria mahir dalam pembinaan terowong,
merobohkan kubu dan tembok pertahanan.
Tentera Assyria merupakan masyarakat militer pertama di
dunia yang mengasaskan organisasi ketenteraan yang paling
cekap dan paling awal menggunakan besi dan gangsa bagi
membuat senjata, kereta kuda dan armor.

20. Komposisi tentera
➢
➢
Zaman Sargon bilangan tentera diraja sebanyak 5400 orang.
Gabenor wilayah mempunyai bilangan tenteranya sendiri.
Zaman Tiglathpileser III seramai 500,000 tentera
Ashunasirpal yang terlibat termasuk tentera negeri naungan
dalam perang Qargar.

21. Strategi peperangan
➢
➢
➢
➢
➢
➢
Kekuatan tentera Assyria bergantung kepada kecekapan
menggunakan senjata.
Mereka mempunyai askar-askar yang mahir dalam
perancangan strategi seperti merobohkan kubu-kubu, tembok
pertahanan dan membina terowong.
Apabila menawan sesebuah bandar, harta benda dirampas,
penduduk ditawan dan dibunuH dan Bandar dibakar.
Memperkenalkan kereta kuda secara meluas.
Kereta kuda digunakan dalam kempen peperangan di
kawasan gunung.
Tentera berkuda dilengkapi dengan busur dan tentera berjalan
kaki handal dalam memanah.

22. Gaji tentera
➢
➢
Mengikut kod Hammurabi tentera tidak dibayar gaji.
Tentera akan diberi tanah yang tidak boleh dipindah milik,
ternakan dan harta rampasan perang.
Alat kelengkapan
➢
Penggunaan lembing dan anak panah dalam peperangan.
➢
Perisai tidak digunakan untuk melindungi diri.
Peranan wanita
➢
Wanita dihantar ke medan perang untuk membantu
menyediakan makanan.

23. EKONOMI
1.Kegiatan ekonomi utama ialah :➢
pertanian, perdagangan dan perusahaan.
➢
mengusahakan tanah untuk kegiatan
pertanian.
➢
menanam gandum dan barli.
➢
menanam bijirin.

24. 2.Tanaman utama ialah:➢
jagung, kurma, sayuran-sayuran (bawang putih, daun salad,
bunga bawang, kunyit, ubi sengkuang,lobak, thyne dan lobak
putih).
➢
Bajak digunakan dalam kerja-kerja pertanian.
➢
Tambak dibina untuk mengelakkan banjir.
➢
Sebelum mereka mengenal teknologi moden, mereka
mengisar menggunakan tangan.
➢
Menternak kambing biri-biri, lembu, kerbau dan keldai.
➢
Keldai digunakan untuk kenderaan.
➢
Menangkap ikan menggunakan kail dan jala.

25. Dari segi perusahaan
➢
➢
➢
➢
mengusahakan tembikar, pertukangan kayu, membuat patung,
membuat alat-alat perhiasan, membina kapal dan pakaian.
Kegiatan ekonomi pada peringkat awal hanyalah untuk
menyara diri mereka sendiri.
Apabila tanah pertanian diusahakan secara giat iaitu apabila
mereka telah menggunakan bajak, membina tambak dan
membuat system pengairan, hasil bertambah dan apabila
mereka mula membuat perhubungan dengan orang luar dan
memerlukan barang yang tidak terdapat di tempat mereka,
perdagangan mula dijalankan.
Konsep komersil mula mengambil tempat.

26. ➢
➢
➢
➢
➢
Pada mulanya mereka menggunakan sistem barter (tukar
barang) tetapi apabila, perdagangan menjadi bertambah pesat
dan di sini system komersil digantikan dengan perdagangan.
Konsep perdagangan merujuk kepada system perniagaan
yang melibatkan orang luar atau peringkat antarabangsa.
Mesopotamia membuat hubungan dagang dengan India,Mesir
dan Mediterranean.
Barang-barang eksportnya ialah kain, barang kemas dan
senjata.
Import utama Mesopotamia ialah kayu balak, logam dan
batu( dari Mesir), tembaga (dari Turki dan Parsi), walnut,
gam dan emas.

27. PENDIDIKAN
➢
➢
➢
➢
Dalam tamadun awal Mesopotamia, kuil bertanggungjawab
terhadap penyebaran pendidikan.
Sekolah-sekolah wujud di dalam kuil.Orang Sumeria
menghantar anak-anak lelaki mereka ke sekolah-sekolah.
Kanak-kanak itu diajar membaca, menulis dan mengira.
Mereka menulis di atas tanah liat yang lembut( yang boleh
dikepal, dibentuk semula dan diguna semula).
Masa persekolahan sangat panjang dan disiplin amat ketat.

28. ➢
➢
➢
➢
➢
Pada zaman kegemilangan Baylon di bawah pemerintahan
Hammurabi mereka mengkaji ilmu nujum dan dari ilmu ini
mereka banyak mengetahui tentang ilmu bintang.
Khatulistiwa dibahagi kepada 360 darjah dan mencipta
lambang 12 bintang. Mereka amat percaya kepada pengaruh
bintang ke atas kehidupan manusia.
Orang Sumeria terkenal dengan kepakaran dalam matematik,
astronomi, dan ukuran.
Mereka juga telah membuat kod undang-undang. Kalendar
mereka berdasarkan kepada bulan dan sebulan mengandungi
28 hari.
Melalui kemahiran matematik, mereka melahirkan dua
system kiraan iaitu sistem decimal ( berdasarkan unit 10) dan
berdasarkan unit 60.

29. ➢
➢
➢
➢
Mereka merupakan orang yang pertama mencipta satu
pusingan jam mengandungi 60minit dan bulatan 360 darjah.
Dalam ilmu perubatan, mereka lebih jauh maju dari orang
yang sezaman dengan mereka.
Sekurang-kurangnya 500 jenis ubat telah digunakan pada
masa itu.
Doktor-doktornya menggunakan alat-alat yang dibuat
daripada gangsa.Kain ataupun kulit digunakan untuk
menuam.

30. SUMBANGAN DALAM KESENIAN
➢
➢
➢
1.kesusasteraan
Hasil-hasil kesusteraan mereka ditulis pada kepingankepingan tanah liat dengan tulisan cunieform.
Karya-karya mereka terbahagi kepada beberapa kelompok
genre seperti mitos tentang dewa-dewa, kisah raja-raja,
lagu-lagu suci memuji tuhan, kisah-kisah sejarah, pepatah
dan koleksi persepsi.
Antara karya terawal:
- Enlil dan Ninhursag
- Legenda Etana dan Legenda Adapa
- Epik Gilgamesh

31. EPIK GILGAMESH (KARYA YANG TERTUA)
v
mengandungi falsafah dan cara hidup orang Mesopotamia.
v
menceritakan tentang pemerintahan, agama, percintaan,
kehidupan yang kekal abadi dan kesaktian.
v
Ditulis pada 12 keping tanah liat dengan tulisan cunieform.
v
3000 baris puisi dan merupakan puisi akkadia yang
menceritakan tentang usaha manusia.

32. EPIK GILGAMESH

33. ➢
➢
➢
2.Seni bina
Penggunaan batu-bata bakar untuk membina bahagian luar
bangunan serta laluan pejalan kaki.
Tamadun Mesopotamia juga memperkenalkan binaan pintu
gerbang melengkung. Antara binaan yang begitu distingtif
ialah bangunan ziggurat.
Cicir-ciri seni bina Mesopotamia:
- pintu gerbang yang besar dan berbentuk melengkung
- pengunaan banyak tangga yang tinggi dan lurus
- menggunakan batu-bata berkilau.