Cơ sở lý luận về ứng dụng công nghệ blockchain trong tài trợ thương mại quốc tế. Thuật ngữ Blockchain xuất hiện lần đầu vào năm 2008 và sau đó xuất hiện rộng rãi ở nhiều nước, nhất là các quốc gia có nền công nghệ kĩ thuật phát triển mạnh mẽ như Mỹ, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore,.... Tuy nhiên, khái niệm này vẫn còn tương đối mới mẻ tại Việt Nam.

1. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ
BLOCKCHAIN TRONG TÀI TRỢ THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ
1.1. Tổng quan về công nghệ blockchain
1.1.1. Khái niệm và phương thức hoạt động của blockchain
1.1.1.1. Khái niệm blockchain
Thuật ngữ Blockchain xuất hiện lần đầu vào năm 2008 và sau đó xuất hiện rộng
rãi ở nhiều nước, nhất là các quốc gia có nền công nghệ kĩ thuật phát triển mạnh mẽ
như Mỹ, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore,.... Tuy nhiên, khái niệm này vẫn còn
tương đối mới mẻ tại Việt Nam.
Theo Melanie Swan (2015), nhà sáng lập Học viện Nghiên cứu Blockchain, “về
cơ bản, Blockchain là một sổ cái công khai có tiềm năng trở thành kho lưu trữ toàn
cầu phi tập trung phục vụ việc đăng ký, kiểm kê, và chuyển giao tất cả các loại tài sản
- không chỉ liên qua đến tài chính mà còn bao gồm các loại tài sản hữu hình và vô
hình như phiếu bầu, phần mềm, dữ liệu sức khỏe, và ý tưởng”.
Tại phiên họp toàn thể lần thứ 25 diễn ra vào tháng 9/2019, Trung tâm tạo thuận
lợi và thương mại điện tử của Liên hợp quốc (UN/CEFACT) cũng đã nhắc tới khái
niệm của Blockchain trong ấn phẩm đầu tiên của Sách trắng về ứng dụng công nghệ
blockchain. Trong đó ghi rõ: “Blockchain là một giao thức mã hóa cho phép các bên
tăng độ tin cậy của giao dịch vì các mục sổ cái trong cơ sở dữ liệu của nó không dễ
dàng bị làm sai lệch, tức là một khi dữ liệu được viết thì rất khó thay đổi”.
Ở Việt Nam, thuật ngữ “Blockchain” đã xuất hiện nhiều trong các trang báo,
bài nghiên cứu, thậm chí trong các chương trình phát triển của Chính phủ. Năm 2018,
Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương định nghĩa Blockchain “là một hình thức
lưu trữ các hồ sơ giá trị và giao dịch trong cuộc sống”. “Công nghệ blockchain với
một cơ sở dữ liệu được xây dựng tạo nên niềm tin giữa các cá nhân, giúp loại bỏ yêu
cầu phải có các đơn vị trung gian để mọi người được giao dịch trực tiếp với nhau.
Mọi cá nhân trong blockchain đều có thể quan sát, kiểm tra các giao dịch.” Như vậy,
blockchain được hiểu là một cuốn sổ cái mở và phân tán thông tin.
Nhìn chung, nhiều nghiệp vụ trong cả lĩnh vực tài chính và phi tài chính hiện

2. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
11
nay đều dựa trên một sổ cái tập trung, trong đó các bên trung gian xử lý giao dịch cho
hai hay nhiều bên. Trách nhiệm chính của các bên trung gian này là tiếp nhận, kiểm
tra, chuyển giao chứng từ sở hữu và tiến hành thanh toán cho các giao dịch. Sổ cái
này có thể được lưu trữ bằng các cách thức khác nhau. Cách đây mấy chục năm, thông
tin cá nhân, con số... và nhiều thông tin khác được lưu trữ trên một đĩa mềm sử dụng
Excel. Để có thể chia sẻ thông tin, người dùng phải gửi và chuyển thông tin, vì thế,
người khác phải có phần mềm để mở và đọc. Lúc đó, máy tính của họ có thể chỉnh
sửa thông tin và họ hoàn toàn có thể tác động vào file. Điều đó không tốt vì có thể
sửa thông tin cá nhân bảo mật. Sau này, công nghệ tiến đến thời kỳ của file Google
sheet, là một bước tiến so với file bình thường. Tuy nhiên, nếu chúng ta lưu trữ thông
tin trên Google và Google biến mất, hay không hoạt động thì toàn bộ thông tin, dữ
liệu sẽ biến mất. Trong khi đó, blockchain cho phép người dùng được kiểm soát thông
tin. Mỗi máy tính là một máy chủ, mỗi máy chủ sẽ lưu trữ cùng số lượng và nội dung
thông tin, phân tán trên nhiều máy chủ, chứ không chỉ tập trung ở một máy. Nó có
thể coi như nhiều file excel khác nhau nhưng được đồng bộ hóa và lưu trữ thông tin.
Do đó, blockchain được đánh giá là mang tính cách mạng vì thông tin được lưu trữ
trên nhiều máy, nếu một máy bị ảnh hưởng thì các thông tin vẫn được lưu giữ trên
các máy khác và chúng ta không bị mất dữ liệu.
Bên cạnh đó, công nghệ blockchain đã thành công trong việc giải bài toán lặp
chi, hay vấn đề dùng lại dữ liệu. Không giống với tiền giấy, tiền điện tử có thể bị sao
chép và sử dụng rất nhiều lần nếu không có một đơn vị quản lý chung các giao dịch.
Trong bài toán lặp chi (double spending problem), người gửi chi tiêu cùng một khoản
tiền tại nhiều nơi để nhận được các dịch vụ hoặc hàng hóa từ nhiều nhà cung cấp khác
nhau. Blockchain với khả năng lưu trữ dữ liệu trên một hệ thống phi tập trung, minh
bạch, và không thể chỉnh sửa, đồng thời thông tin được tất cả các nút mạng kiểm
duyệt nên sẽ không để xảy ra tình trạng một số tiền có thể chi tiêu cho nhiều giao
dịch. Ví dụ, A có thể đưa tờ tiền 500.000 đồng cho B để hoàn tất giao dịch, không
cần người thứ ba làm chứng, nhưng với tiền ảo, A sau khi chuyển cho B hoàn toàn có
thể dùng chính chỗ tiền ảo đó chuyển cho C. Cách giải quyết vấn đề này là ghi chép
lại các giao dịch và cập nhật thông tin thông qua sổ cái, nhưng trung

3. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
12
gian thứ ba sẽ phát sinh các chi phí cũng như chưa xác định được sự trung thực của
họ. Giải pháp của blockchain là đem cuốn sổ ghi chép sao ra nhiều bản và lưu trữ trên
nhiều máy tính khác nhau cùng tham gia một mạng lưới. Giả sử sau khi chuyển tiền
cho B, A không còn xu nào trong tài khoản mà vẫn làm động tác chuyển tiền cho C,
giao dịch sẽ không được chấp nhận vì không khớp với thông tin trên các sổ còn lại
trong hệ thống. Cách duy nhất để qua mặt cơ chế kiểm tra này là chỉnh sửa thông tin
trên tất cả bản sao sổ ghi chép trong hệ thống. Điều này là thiếu khả thi vì các mạng
blockchain có thể gồm hàng ngàn máy tính cùng tham gia.
Tóm lại, Blockchain là công nghệ lưu trữ và phân phối dữ liệu phi tập trung,
trong đó dữ liệu được lưu trong các khối được liên kết với nhau bằng mã hóa, đồng
thời sử dụng cơ chế đồng thuận để chống gian lận dữ liệu. Các khối thông tin hoạt
động độc lập và có thể mở rộng theo thời gian. Chúng được quản lý bởi những người
tham gia hệ thống chứ không thông qua đơn vị trung gian. Khi một khối thông tin
được ghi vào hệ thống blockchain thì không có cách nào thay đổi được, chỉ có thể bổ
sung thêm khi đạt được sự đồng thuận của tất cả mọi người.
Ngoài ra, cùng với sự nổi tiếng của đồng tiền bitcoin, nhiều người khi nghe về
blockchain sẽ nghĩ ngay tới bitcoin hoặc tiền thuật toán. Tuy nhiên, hai khái niệm này
hoàn toàn khác nhau. Trên thực tế, blockchain là một công nghệ và bitcoin là trường
hợp sử dụng blockchain, là một trong những ứng dụng của blockchain. Nếu như thư
điện tử là một công cụ để sử dụng Internet thì bitcoin cũng chỉ là một trường hợp sử
dụng blockchain, sẽ có nhiều ứng dụng khác về blockchain trong tương lai...
Blockchain thu hút sự quan tâm khi nó đóng vai trò nền tảng cho các loại tiền điện
tử. Kể từ khi xuất hiện vào năm 2008, blockchain đã khai sinh ra hơn
800 loại tiền điện tử, trong đó có bitcoin. Tuy nhiên, tác động sâu sắc của
blockchain đối với thương mại toàn cầu chỉ xuất hiện khi nó được sử dụng bởi các
công ty và các thể chế tài chính.
1.1.1.2. Phương thức hoạt động của blockchain
Các ngân hàng lớn và một số chính phủ đang triển khai các blockchain với vai
trò những cuốn sổ cái phi tập trung nhằm lưu trữ thông tin và giao dịch một cách

4. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
13
hiệu quả. Những mô hình này không bắt buộc phải dùng tiền mã hóa để thanh toán.
Tuy nhiên, blockchain quan trọng, cũng như có ảnh hưởng rộng rãi nhất hiện nay
được dựa trên mô hình bitcoin, và hoạt động như sau:
Công nghệ blockchain hoạt động bằng cách thiết lập một hệ thống phi tập trung,
trong đó mỗi nút tham gia duy trì một cơ sở dữ liệu, ghi lại tất cả các giao dịch của
mạng. Cấu trúc mạng ngang hàng của blockchain cho phép bất kỳ ai cũng có thể truy
cập dữ liệu trong blockchain tại bất kỳ thời điểm nào, chứ không phải trong tay một
tổ chức duy nhất chịu trách nhiệm kiểm soát các giao dịch và lưu giữ hồ sơ.
Blockchain cũng được mã hóa để ngăn chặn vấn đề đánh cắp thông tin. Nó sử dụng
cặp khóa công khai và khóa bí mật để duy trì an ninh trên hệ thống ảo.
A
0 1 2
E
0 1 2
D
0 1 2
3
B
0 1 2
C
0 1 2
E
3
0 1 2
3
D
0 1 2
A
0123
A
0 1 2
3
3 B
0 1 2
3
C
0 1 2
E
01 23
D
0123
B
0123
C
012 3
Hình 1.1: Phương thức hoạt động của blockchain
Nguồn: Wall Street Journal (2017)
Cứ mỗi mười phút, tất cả các giao dịch tiến hành được xác minh, thanh toán và
lưu trữ trong một khối (block), sau khi được các máy tính tham gia mạng lưới

5. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
14
(node) xác minh hợp lệ theo cơ chế đồng thuận, khối sẽ được liên kết với các khối
trước đó tạo thành một chuỗi (chain) và blockchain sẽ dài ra theo thời gian. Hai giao
thức đồng thuận điển hình là Bằng chứng công việc (Proof of Work) và Bằng chứng
cổ phần (Proof of Stake). Thông qua cơ chế này, mỗi thay đổi đối với sổ cái được sao
chép trên toàn bộ mạng và mỗi thành viên mạng có một bản sao đầy đủ, giống hệt
nhau của toàn bộ sổ cái tại bất kỳ thời điểm nào. Như vậy, các khối khi đã được mạng
lưới chấp nhận thì sẽ không thể chỉnh sửa, bởi vì cấu trúc của khối thường có nhãn
thời gian và lưu trữ giá trị thay đổi bởi hàm băm nhằm ngăn cản hành vi đơn phương
thay đổi thông tin. Nếu muốn thay đổi thông tin giao dịch thì phải tính toán, thay đổi
toàn bộ các khối khác trong chuỗi và đạt được sự đồng thuận của tất cả các nút trong
mạng lưới, điều đó gần như bất khả thi.
Ví dụ, khi sử dụng Blockchain để chuyển quản lý quyền sở hữu tài sản, mọi
người trong mạng lưới sẽ nhận được thông báo về việc chuyển giao tài sản đó. Đại đa
số các thành viên mạng lưới đều công nhận việc chuyển giao tài sản nên hoạt động
này được bổ sung vào blockchain. Nếu chủ sở hữu tài sản cố bán quyền sở hữu tài
sản cho hai người khác nhau, mọi thành viên trong mạng lưới sẽ thấy hoạt động
chuyển giao này không phù hợp và một trong hai hoạt động chuyển giao sẽ bị mạng
lưới từ chối.
1.1.2. Phân loại blockchain
1.1.2.1. Blockchain công khai
Phần lớn các blockchain phân tán ngày nay là blockchain công khai (public
blockchain). Bất kỳ ai cũng có thể xem các giao dịch diễn ra, người dùng chỉ cần tải
xuống phần mềm cần thiết để tham gia blockchain này. Thuật ngữ “không cần được
cấp quyền” (permissionless) cũng thường được sử dụng để mô tả các blockchain công
khai. Không có cơ chế nào cản trở người dùng tham gia và bất kỳ ai cũng có thể tham
gia vào cơ chế đồng thuận.
Theo đó, blockchain công khai có khả năng chống lại sự kiểm duyệt cao hơn so
với blockchain riêng tư (hoặc bán riêng tư). Vì bất kỳ ai cũng có thể tham gia mạng,
nên giao thức phải kết hợp một số cơ chế nhất định để ngăn chặn các tác

6. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
15
nhân độc hại tấn công ẩn danh, tuy nhiên kèm với đó là sự đánh đổi về hiệu suất vận
hành. Nhiều chuỗi khối gặp phải trở ngại về mở rộng và hiệu suất vận hành tương đối
thấp. Hơn nữa, việc đưa ra các thay đổi trên một mạng mà không phân tách nó có thể
là một thách thức, vì hiếm khi tất cả những người tham gia đồng ý về các thay đổi
được đề xuất. Ví dụ của blockchain công khai là Bitcoin, Ehereum, ,,,
1.1.2.2. Blockchain riêng tư
Các blockchain riêng tư (private blockchain) đặt ra các quy tắc về việc ai có thể
tham gia và ghi dữ liệu vào chuỗi. Chúng không phải là hệ thống phi tập trung, vì có
một hệ thống phân cấp rõ ràng xét về mặt kiểm soát. Tuy nhiên, chúng là các mạng
phân tán, trong đó nhiều nút vẫn duy trì một bản sao của chuỗi trên máy tính của họ.
Các nút được chọn để đảm nhận các chức năng nhất định để xác thực giao dịch. Thời
gian xác nhận giao dịch khá nhanh vì chỉ cần một lượng nhỏ các nút tham gia xác
thực giao dịch. Nếu các nút bắt đầu hành động độc hại, chúng có thể nhanh chóng bị
bắt giữ và xóa khỏi mạng. Các chuỗi riêng tư phù hợp với phạm vi mạng lưới doanh
nghiệp, trong đó một tổ chức muốn sử dụng các thuộc tính của blockchain mà vẫn có
thể bảo vệ mạng của họ không bị những người bên ngoài truy cập. Ví dụ: Ripple là
một dạng blockchain riêng tư, hệ thống này cho phép 20% các nút là gian dối và chỉ
cần 80% còn lại hoạt động ổn định là được.
1.1.2.3. Blockchain kết hợp
Blockchain kết hợp (consortium blockchain) là sự kết hợp giữa các chuỗi công
khai và riêng tư. Sự khác biệt đáng chú ý nhất giữa các loại blockchain này có thể
được quan sát ở cấp độ đồng thuận. Thay vì một hệ thống mở trong đó bất kỳ ai cũng
có thể xác nhận các khối hoặc một hệ thống đóng trong đó chỉ một tổ chức duy nhất
chỉ định những người tạo ra các khối, thì chuỗi consortium bao gồm một số các bên
có quyền lực ngang nhau hoạt động như các trình xác nhận.
Từ đó, các quy tắc của hệ thống rất linh hoạt: khả năng hiển thị của chuỗi có thể
giới hạn ở các trình xác nhận, có thể được xem bởi những cá nhân được ủy quyền
hoặc bởi tất cả. Với điều kiện các trình xác nhận có thể đạt được sự đồng thuận, các
thay đổi có thể dễ dàng được đưa ra. Đối với chức năng của blockchain,

7. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
16
nếu một số lượng nhất định các bên hoạt động trung thực, hệ thống sẽ không gặp phải
bất kỳ vấn đề nào.
Một consortium blockchain sẽ có lợi nhất trong môi trường có nhiều tổ chức
hoạt động trong cùng một ngành và yêu cầu một nền tảng chung để thực hiện các giao
dịch hoặc để chuyển tiếp thông tin. Tham gia một consortium loại này có thể có lợi
cho một tổ chức, vì nó sẽ cho phép họ chia sẻ những hiểu biết sâu sắc về ngành của
họ với những người chơi khác. Ví dụ: các ngân hàng hay tổ chức tài chính liên doanh
sẽ sử dụng consortium blockchain.
Bảng 1.1: Một số khác biệt chính giữa các loại blockchain
Blockchain Blockchain Blockchain
công khai riêng tư kết hợp
Yêu cầu cấp quyền để sửa Có Không Không
đổi dữ liệu
Ai có thể đọc dữ liệu? Bấy kỳ ai Chỉ những Tùy thuộc
người dùng
được mời
Ai có thể ghi dữ liệu? Bất kỳ ai Những người Những người
tham gia được tham gia được
chập thuận chấp thuận
Quyền sở hữu Không ai Một tổ chức duy Nhiều tổ chức
nhất
Danh tính người tham gia Không bị tiết lộ Bị tiết lộ Bị tiết lộ
Tốc độ giao dịch Chậm Nhanh Nhanh
Nguồn: Binance.vision
Có nhiều lựa chọn blockchain cho các cá nhân và doanh nghiệp tham gia vào
các hoạt động khác nhau. Tùy thuộc vào trường hợp sử dụng, người dùng sẽ cần phải
chọn loại blockchain phù hợp nhất để đạt được mục tiêu của riêng họ.

8. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
17
1.1.3. Lợi ích và hạn chế của blockchain
1.1.3.1. Lợi ích của blockchain
Với cơ chế hoạt động như đã nêu trên, blockchain có những đặc tính với ưu
điểm nổi trội như sau:
Bảo toàn dữ liệu: Cấu trúc phi tập trung là đặc điểm nổi bật và quan trọng nhất
của blockchain. Cơ chế này ngược lại với mô hình truyền thống – cơ sở dữ liệu được
tập trung và được dùng để quản lý và xác thực giao dịch. Blockchain phân phối quyền
lực thông qua một mạng lưới ngang hàng, không có bất kỳ điểm kiểm soát nào, loại
bỏ rủi ro đi kèm với dữ liệu được tổ chức lưu trữ tập trung. Mô thức này tạo ra cơ chế
hoạt động an toàn cao hơn hẳn mô thức giao dịch qua một sổ cái trung tâm. Không
một tổ chức nào có thể đơn phương tắt hệ thống giao dịch. Trong mạng không có các
điểm tập trung dễ bị tổn thương cho hệ thống, không có các điểm trung tâm làm cho
hệ thống dừng hoạt động, giảm sự thiệt hại do các cuộc tấn công vào máy chủ làm
thất thoát dữ liệu, ngay cả khi một tổ chức nào đó tham gia hệ thống bị loại bỏ thì hệ
thống vẫn tồn tại. Chính điều này đã khiến blockchain trở thành công nghệ tuyệt vời
cho các lĩnh vực lưu trữ hồ sơ tài chính hoặc các giao dịch, dữ liệu được ghi lại vĩnh
viễn trên một sổ cái phân tán và công khai.
Tính minh bạch: Tất cả các dữ liệu lưu trữ trên blockchain có thể được xem xét
công khai bởi các bên, tạo sự minh bạch. Lần đầu tiên trong lịch sử, chúng ta có một
nền tảng đảm bảo uy tín trong giao thương và thông tin luôn được ghi nhận bất kể
động thái nào của bên đối tác tham gia. Các bên có thể xác định thời gian và nguồn
gốc của mọi dữ liệu nhập trong một blockchain.
Tính bất biến: Sự bất biến này là kết quả của việc kết hợp các yếu tố bao gồm
mật mã được sử dụng trong blockchain, cơ chế đồng thuận và bản chất phân tán của
nó. Dữ liệu được lưu trên hàng nghìn máy tính khác nhau nên không thể thay đổi
thông tin trên blockchain. Khi không nắm được 51% số nút trong mạng, dữ liệu mạng
không thể bị kiểm soát và sửa đổi. Do đó, bản thân blockchain đã trở nên tương đối
an toàn và có thể tránh việc sửa đổi dữ liệu. Do tính bất biến này, blockchain có thể
được sử dụng như một trọng tài độc lập trong các quy trình.

9. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
18
Loại bỏ nhiều khâu trung gian: Hiện nay trong hầu hết các phương thức thanh
toán truyền thống, các giao dịch sẽ được bảo chứng bởi một bên trung gian. Nhưng
khi sử dụng công nghệ blockchain sẽ loại bỏ quá trình trung gian này thông qua các
nút phân tán xác minh giao dịch. Với một hệ thống blockchain thì sẽ loại bỏ tối đa
được rủi ro từ việc tin tưởng vào một tổ chức duy nhất.
Thời gian giao dịch nhanh hơn, chi phí giao dịch thấp: Việc sổ cái thiết lập trên
nền tảng blockchain cho phép loại bỏ đơn vị trung gian và các lớp xác nhận trong
giao dịch. Các giao dịch thay vì cần nhiều sổ cái riêng biệt thì có thể được thiết lập
trên một sổ cái chung, từ đó giảm thiểu chi phí kiểm nhận, xác thực và thẩm tra một
giao dịch trên các tổ chức khác nhau, cũng như giảm tải việc lưu trữ bằng giấy truyền
thống. Giải pháp blockchain cũng sẽ làm giảm chi phí và gánh nặng hành chính đối
với ngân hàng và khách hàng. Ước tính rằng các công nghệ blockchain có thể làm
giảm chi phí cơ sở hạ tầng của ngân hàng khoảng 15-20 tỷ USD một năm vào năm
2022 - như tuyên bố trong “FinTech 2.0 Paper” của Santander InnoVentures. Tốc độ
giao dịch cũng nhờ đó trở nên nhanh hơn so với nhiều hệ thống hiện có.
Khả năng xác thực: Xác minh danh tính là một trong những vấn đề quan trọng
của tài trợ thương mại. Thông thường, khi đề cập tới các giao dịch quốc tế, hầu hết
các công ty, ngân hàng đều phải xác minh uy tín của đối tác và các bên liên quan để
phòng ngừa lừa đảo. Trên nền tảng blockchain, hai bên không biết nhau và không xác
định được uy tín của nhau vẫn có thể cùng giao dịch và kinh doanh. Xác minh danh
tính và thiết lập sự tin tưởng không còn là đặc quyền của các bên trung gian nữa.
Blockchain cũng có thể thiết lập sự tín nhiệm bằng cách xác minh danh tính và khả
năng của bất kỳ tổ chức, cá nhân nào thông qua tập hợp lịch sử các giao dịch quá khứ
trên blockchain, điểm uy tín được dựa trên đánh giá tổng hợp và các chỉ số kinh tế,
xã hội khác.
Tạo cơ sở xác định quyền sở hữu: Blockchain có thể cung cấp bằng chứng về
quyền sở hữu lô hàng một cách minh bạch và thông tin cập nhật theo thời gian thực
bởi các sự kiện được ghi nhận tự động. Bằng chứng về quyền sở hữu cho thấy nhà
xuất khẩu không còn sở hữu hàng hóa nữa và mà chuyển giao toàn bộ quyền định

10. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
19
đoạt lô hàng cho nhà nhập khẩu. Tuy nhiên, khi có tranh chấp xảy ra, việc xác minh
trở nên khá phức tạp, đặc biệt trong trường hợp giao dịch quốc tế. Nhưng giao dịch
tài trợ thương mại ứng dụng blockchain có thể làm cho vấn đề này đơn giản hơn
nhiều. Việc thay đổi quyền sở hữu sẽ diễn ra trên nền tảng blockchain và cả hai bên
có thể trao đổi tài liệu cùng chữ ký số của mình để thiết lập thỏa thuận. Sau đó nhà
nhập khẩu có thể sử dụng các tài liệu này một cách hợp pháp.
Bằng cách đơn giản hóa và tăng hiệu quả các giao dịch, công nghệ blockchain
đang chuyển đổi mạnh mẽ cách thức kinh doanh của doanh nghiệp và người dân, tại
mỗi nước và trên toàn cầu. Không thể phủ nhận rằng công nghệ blockchain sẽ mang
lại nhiều lợi ích to lớn. Trên thực tế, có một số quốc gia cấm giao dịch bằng các đồng
tiền mã hóa, tiền thuật toán, nhưng chính phủ lại dành một khoản hỗ trợ không hoàn
lại, đầu tư để các công ty phát triển blockchain. Trung Quốc là một ví dụ điển hình.
Quốc gia này tuy cấm sử dụng bitcoin nhưng lại có những chính sách phát triển công
nghệ blockchain, ủng hộ các công ty khởi nghiệp mới trong lĩnh vực công nghệ, đồng
thời hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho blockchain sau khi nhận thấy những tính năng
ưu việt của công nghệ này.
1.1.3.2. Hạn chế của blockchain
Bên cạnh những lợi ích mà blockchain đem lại, hệ thống tài chính cũng nhận
thấy một số mặt hạn chế của công nghệ này:
Khả năng tích hợp vào hệ thống lõi: Câu hỏi được đặt ra là: làm sao để các giải
pháp blockchain có thể tích hợp với các hệ thống thanh toán của ngân hàng hiện tại,
đặc biệt là trong hệ thống độc quyền. Để thực hiện chuyển đổi, cần phải có sự hợp tác
và nhất trí giữa các bên liên quan và đòi hỏi nhiều thời gian. Ngân hàng BNY Mellon
cho rằng sẽ mất từ 7 đến 10 năm để phát triển một hệ thống thanh toán dựa trên
blockchain cho thanh toán thương mại, thanh toán liên ngân hàng… Các ngân hàng
đều có những quy định riêng áp dụng đối với công nghệ blockchain. Mặt khác, đến
nay vẫn chưa có tiêu chuẩn hay tổ chức chịu trách nhiệm giám sát và điều chỉnh các
giao thức blockchain. Các tổ chức cần có thời gian để xây dựng các quy định đạt được
sự đồng thuận cao nhất và được quốc tế chấp thuận.

11. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
20
Thiếu quy định pháp lý: Công nghệ nói chung và blockchain nói riêng phát triển
quá nhanh so với hệ thống pháp luật hiện hành. Các sản phẩm ứng dụng công nghệ
dựa trên những đổi mới và sáng tạo liên tục, do đó, nhiều trường hợp các quy định
của pháp luật hiện hành chưa theo kịp. Điều này cũng chính là một trong những
nguyên nhân tiềm ẩn rủi ro cao, do chưa có chế tài rõ ràng nên chưa làm hạn chế các
hành vi phạm tội bởi công nghệ.
Nguy cơ an ninh mạng: Sự thuận tiện của công nghệ làm cho khách hàng đôi
khi sử dụng mà chưa hiểu về sản phẩm, thậm chí không hề biết cách bảo mật các
thông tin cá nhân. Đây sẽ là kẽ hở cho tội phạm tấn công, ví dụ: tội phạm lập các
website giả mạo làm người dùng lộ tài khoản và mật khẩu để chiếm đoạt quyền truy
cập, tài sản,... Nguy cơ bị tấn công bởi chính công nghệ vẫn tồn tại, bởi lẽ đồng hành
với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thì trình độ, mức độ tinh vi của tội phạm
công nghệ cũng ngày càng cao. Các ngân hàng cũng phải thấy rằng blockchain vẫn
chưa loại bỏ được tất cả các loại gian lận. Ví dụ như vào tháng 8/2016, gần 120000
đơn vị tiền tệ bitcoin, trị giá khoảng 72 triệu USD đã bị đánh cắp từ nền tảng trao đổi
Bitfinex ở Hồng Kông.
Tính riêng tư: Vấn đề đảm bảo tính riêng tư của dữ liệu cũng được đặt ra cho
các giao dịch trên nền tảng ứng dụng blockchain. Với một hệ thống sổ cái mở thì sẽ
khó để đảm bảo sự riêng tư của dữ liệu khách hàng cho dù điều này có thể được giảm
bớt bằng cách sử dụng các blockchain riêng tư hoặc phân quyền người dùng.
Cắt giảm nhân sự: Công nghệ blockchain làm tăng hiệu quả công việc cũng
đồng nghĩa với việc một lượng lớn nhân viên ngân hàng đang làm việc theo phương
thức truyền thống sẽ bị thay thế. Xu hướng “ngân hàng không giấy”, “tổ chức tài
chính không giấy”, trí tuệ nhân tạo, robot sẽ ngày càng phổ biến. Do đó, để không bị
đào thải khỏi thị trường, các nhân viên ngân hàng phải không ngừng học hỏi, nâng
cao kiến thức và kỹ năng.
Mặc dù còn tồn tại một số hạn chế, blockchain vẫn là một công nghệ được sự
quan tâm của rất nhiều bên, bao gồm các chính phủ, ngân hàng và doanh nghiệp.
Blockchain có thể là giải pháp công nghệ tiềm năng cho ngành tài chính ngân hàng,

12. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
21
tuy nhiên nó vẫn cần phải tiếp tục được hoàn thiện, phát triển để khắc phục được
các vấn đề đang tồn tại.
1.2. Hoạt động tài trợ thương mại quốc tế
1.2.1. Khái niệm
Xu hướng toàn cầu hóa khiến cho thương mại quốc tế phát triển mạnh mẽ, các
quốc gia có thể tận dụng được lợi thế cạnh tranh của mình khi tham gia vào thương
mại quốc tế. Qua thời gian, hoạt động thương mại quốc tế ngày càng phát triển, đóng
vai trò không thể thiếu đối với sự thịnh vượng của mỗi quốc gia. Tài trợ thương mại
quốc tế ra đời như một chất xúc tác cho sự tăng trưởng của thương mại thế giới, các
doanh nghiệp có thể dễ dàng tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời các
ngân hàng có thể mở rộng hoạt động kinh doanh của mình.
Trong cuốn sách Thanh toán quốc tế trong ngoại thương Tài trợ thương mại
quốc tế (2012), GS. TS. Đinh Xuân Trình đã nêu định nghĩa của tài trợ thương mại
quốc tế như sau: “Tài trợ thương mại quốc tế là một hiện tương kinh tế khách quan,
là tập hợp tổng thể các chính sách hoặc giải pháp hỗ trợ tài chính trực tiếp hay gián
tiếp cho các doanh nghiệp kinh doanh thương mại quốc tế trong một hoặc một số hay
tất cả các công đoạn của quy trình tài sản đầu tư, sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc
cung ứng dịch vụ trên thị trường thế giới nhằm mục đích sinh lời.”
Tại Việt Nam, người tài trợ chủ yếu là các ngân hàng thương mại. Việc tài trợ
thương mại của các ngân hàng thương mại bao hàm sự chuẩn bị sẵn sàng các phương
tiện tài chính và phương tiện thay thế về mặt tài chính để hoàn tất nghĩa vụ thanh toán
và sản xuất trong quan chuỗi cung ứng. Phạm vi trài trợ thương mại quốc tế của các
ngân hàng rất đa dạng bao gồm tài trợ cho nhà xuất khẩu và tài trợ cho nhà nhập khẩu
trong thời gian ngắn, trung đến dài hạn. Mục tiêu của các ngân hàng là giúp khách
hàng có thể thực hiện các giao dịch tài trợ thương mại với chi phí hợp lý và hiệu quả,
nhằm tăng tính cạnh tranh.
Ngày nay, công nghệ đang định hình thương mại một cách mạnh mẽ, những tiến
bộ trong công nghệ vận tải và cơ sở hạ tầng có khả năng mở ra các hành lang thương
mại mới. Tuy nhiên, công nghệ mới chỉ tiếp cận được một phần nhỏ các quy

13. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
22
trình tài trợ thương mại. Hằng năm, số lượng lỗi và chi phí của ngân hàng phát sinh
chủ yếu từ việc xử lý và kiểm tra chứng từ tay cho các thư tín dụng. Thông qua sử
dụng công nghệ mới, ví dụ như blockchain cho thư tín dụng sẽ giúp cho hệ thống
thương mại hiệu quả và an toàn hơn.
1.2.2. Một số phương thức tài trợ thương mại quốc tế
Các tổ chức tài chính và ngân hàng thương mại chủ yếu sử dụng các phương
thức tài trợ thương mại quốc tế sau:
- Tài trợ trên cơ sở nghiệp vụ cho vay: Nghiệp vụ cho vay trực tiếp để tài trợ
cho các doanh nghiệp sử dụng vốn với mục đích kinh doanh xuất khập khẩu là nghiệp
vụ truyền thống của ngân hàng. Các ngân hàng cấp tín dụng bằng đồng nội tệ hoặc
ngoại tệ cho các doanh nghiệp để hỗ trợ tài chính cho khách hàng tiến hành kinh
doanh xuất nhập khẩu.
- Phương thức tín dụng chứng từ: là một sự thoả thuận, trong đó, theo yêu cầu
của khách hàng (người yêu cầu mở L/C), ngân hàng (ngân hàng phát hành) sẽ phát
hành L/C, theo đó cam kết trả tiền hoặc chấp nhập hối phiếu của bên thứ ba (người
thụ hưởng) khi người này xuất trình cho ngân hàng một bộ chứng từ thanh toán phù
hợp với những qui định đề ra trong thư tín dụng. Sử dụng phương thức tín dụng chứng
từ được coi là phương thức an toàn nhất hiện nay, vì phương thức này đảm bảo việc
thanh toán, khi L/C là một cam kết của ngân hàng trả tiền cho nhà xuất khẩu khi họ
thực hiện đúng những điều qui định trong L/C, và nếu có ngân hàng xác nhận tham
gia thì việc đảm bảo này là chắc chắn.
- Phương thức nhờ thu kèm chứng từ: là phương thức trong đó nhà xuất khẩu
sau khi hoàn thành nghĩa vụ giao hàng hay cung ứng dịch vụ ủy thác cho ngân hàng
của mình thu hộ tiền từ nhà nhập khẩu, căn cứ vào hối phiếu và bộ chứng từ gửi hàng
thanh toán đổi lấy chứng từ - D/P, hoặc chấp nhận thanh toán đổi lấy chứng từ
- D/A. Phương thức này có hạn chế là nhà xuất khẩu phải thông qua ngân hàng mới
khống chế được quyền định đoạt hàng hóa của nhà nhập khẩu, chưa khống chế được
việc thanh toán.
- Bảo lãnh ngân hàng: là hình thức ngân hàng thương mại đứng ra cam kết sẽ

14. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
23
thực hiện nghĩa vụ thay cho bên được bảo lãnh nếu bên được bảo lãnh không thực
hiện hoặc thực hiện không đầy đủ cam kết đối với bên được bảo lãnh. Bảo lãnh thường
được thực hiện dưới hai hình thức: thư bảo lãnh của ngân hàng (Letter of Guarantee)
và thư tín dụng dự phòng (Standby L/C).
- Chiết khấu hối phiếu: là nghiệp vụ tín dụng ngắn hạn được thực hiện dưới hình
thức khách hàng chuyển quyền sở hữu hối phiếu chưa đáo hạn cho ngân hàng
để nhận một số tiền bằng mệnh giá của hối phiếu trừ đi lãi suất và phí chiết khấu. Khi
chiết khấu bộ chứng từ phải hoàn hảo và xuất trình đúng thời gian quy định. Đồng
thời, ngân hàng mở L/C phải có uy tín trên thị trường quốc tế và có quan hệ giao dịch
thường xuyên với ngân hàng chiết khấu. Ngoài ra, ngân hàng chiết khấu cũng phải
xem xét đến tình hình sản xuất kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp.
- Hóa đơn tín thác: là việc ngân hàng chuyển giao hàng hóa cho khách hàng
nhưng giữ lại quyền thu tiền bán hàng, khoản thu tiền bán hàng sẽ là nguồn để trả nợ
ngân hàng. Việc chuyển giao hàng hóa thực hiện trên cơ sở một hóa đơn tín thác.
- Bao thanh toán factoring: là việc các tổ chức tài chính ứng trước cho nhà xuất
khẩu 70-80% tổng giá trị hóa đơn bán hàng và giành lấy quyền đòi nợ khách mua
hàng. Nghiệp vụ factoring thường là tín dụng ngắn hạn và không miễn truy
đòi, nếu doanh nghiệp factoring cầm hối phiếu trong tay mà không thể đòi nợ được
từ nhà nhập khẩu thì có quyền truy đòi lại nhà xuất khẩu.
- Bao thanh toán forfaiting: là việc các tổ chức tài chính ứng trước không hoàn
lại cho nhà xuất khẩu một tỷ lệ % nhất định so với tổng giá trị hàng để giành lấy
quyền đòi tiền từ người nhập khẩu và chịu mọi rủi ro nếu nhà nhập khẩu không thanh
toán. Khác factoring, nghiệp vụ này là tín dụng trung dài hạn và miễn truy
đòi.
1.3. Ứng dụng công nghệ blockchain trong tài trợ thương mại quốc tế
1.3.1. So sánh tài trợ thương mại truyền thống và tài trợ thương mại quốc tế ứng
dụng công nghệ blockchain

15. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
24
Bảng 1.2: So sánh tài trợ thương mại truyền thống và tài trợ thương mại ứng
dụng công nghệ blockchain
Tài trợ thương mại theo Tài trợ thương mại ứng dụng
phương thức truyền thống công nghệ blockchain
Cơ chế thiết Chủ yếu dựa vào trung gian Sử dụng mạng lưới sổ phân tán,
lập niềm tin (ngân hàng,...) dựa trên sự đồng thuận và bất biến
Thông qua các bên trung gian,
Lưu các điều khoản hợp đồng trên
Kiểm soát các khối và bất cứ sự thay đổi nào
kiểm tra đối chiếu các chứng từ
sự gian lận của hợp đồng trên chuỗi; từ đó
liên quan
giảm thiểu gian lận
Chứng từ giấy, xử lý thủ công,
Tài liệu được số hóa, lưu trữ trên
một sổ cái chung, các bên có thể
Chứng từ tốn thời gian, chi phí vận
truy cập để kiểm tra, đối chiếu;
chuyển
không mất thời gian vận chuyển
Mức độ rủi Nhạy cảm với rủi ro, phụ thuộc
Giảm thiệu rủi ro, sự tin tưởng
được bảo đảm thông qua việc sử
ro vào các bên trung gian
dụng cơ chế đồng thuận
Phương
Không cần xuất trình vận đơn, mọi
Xuất trình vận đơn (bằng giấy) thông tin về chủ sở hữu, người
thức để
hợp lệ cho người vận chuyển được phép nhận hàng sẽ thể hiện
nhận hàng
trên hệ thống blockchain
Xử lý thủ công, tốn chi phí và
Thực hiện cơ chế tự động theo các
Truyền tải sự kiện phát sinh; cơ chế đồng
thời gian; Dữ liệu lưu trữ tập
thông tin thuận; ít lo ngại về bảo mật và
trung có thể bị tấn công mạng
quyền riêng tư
Khó khăn để xác định danh tính
Tạo lập một cơ sở dữ liệu thành
Truy xuất viên để kiểm tra xếp hạng tín dụng,
tài sản, quyền sở hữu, tình
nguồn gốc phòng chống rửa tiền, truy xuất
trạng lô hàng
nguồn gốc hàng hóa dễ dàng hơn

16. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Nguồn: Tác giả tổng hợp

17. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
25
Với việc tích hợp công nghệ blockchain, đã có sự thay đổi trong quy trình, cách
thức vận hành, kiểm soát rủi ro của các phương thức tài trợ thương mại so với phương
thức truyền thống.
Khác biệt đầu tiên là cách thức lưu trữ và xử lý thông tin. Cũng như các công
nghệ khác, mọi dữ liệu trên chứng từ giấy truyền thống sẽ được số hóa trên
blockchain. Theo đó, phương thức truyền tải thông tin giữa các bên sẽ thay đổi từ
chuyển phát nhanh chứng từ qua đường bưu điện thành đường truyền dữ liệu internet
một cách tự động theo các sự kiện phát sinh, do đã được thiết kế từ trước trên cơ sở
các điều kiện, điều khoản của hợp đồng thương mại. Đồng thời, hệ thống cũng tự
động thiết lập căn cứ để người mua có thể nhận hàng mà không cần xuất trình vận
đơn bằng giấy như trong phương thức truyền thống. Việc trao đổi các chứng từ như
vận đơn theo thời gian thực của blockchain giúp giảm thời gian giữ hàng hóa, đồng
thời ngăn chặn hành vi thao túng chứng từ để giữ hàng hoặc cung cấp hàng kém chất
lượng - điều mà phương thức truyền thống chưa làm được.
Cách thức kiểm soát sự gian lận trong phương thức tài trợ thương mại ứng dụng
blockchain cũng không giống truyền thống. Công nghệ blockchain thực hiện một mô
hình lưu trữ dữ liệu không thay đổi. Đây là một lợi thế quan trọng trong sự phát triển
ứng dụng công nghệ này trong lĩnh vực tài trợ thương mại so với cơ sở dữ liệu thông
thường. Tức là, một khi đã ghi lại thông tin về giao dịch, xuất xứ hàng hóa, vận đơn
cũng như các thông tin đánh giá sự tin cậy của các bên tham gia vào hệ thống
blockchain, sẽ gần như không thể thay đổi nó hoặc bất cứ thông tin mới phát sinh đều
sẽ thông báo ngay lập tức cho các bên liên quan. Do đó, sẽ có thể sử dụng thông tin
từ các blockchain như các tài liệu pháp lý tiêu chuẩn, có mức độ tin cậy cao và công
khai, giảm thiểu các vụ lừa đảo tài liệu giữa các công ty.
Cuối cùng, nếu phương thức truyền thống kiểm soát mức độ rủi ro chủ yếu qua
các bên trung gian thì blockchain lại kiểm soát rủi ro bằng cơ chế đồng thuận. Với
các bên trung gian, tiềm ẩn rủi ro chưa được loại bỏ hoàn toàn bởi trong quá trình tác
nghiệp, nhân viên ngân hàng thu thập thông tin và xử lý dữ liệu một cách thủ công,
còn với blockchain mọi thông tin đều được xử lý, đối chiếu tự động, rủi ro giảm xuống
mức tối thiểu. Blockchain còn xây dựng một cơ sở dữ liệu lớn giữa các

18. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
26
thành viên nên các bên có thể dễ dàng xác minh được uy tín doanh nghiệp, xuất xứ lô
hàng mà không phải qua nhiều khâu như trong phương thức truyền thống.
1.3.2. Một số ứng dụng blockchain trong tài trợ thương mại quốc tế
1.3.2.1. Hợp đồng thông minh
Hợp đồng thông minh (Smart Contract) là một giao thức có khả năng tự động
tạo ra các điều kiện và tiến hành các thỏa thuận của hệ thống máy tính bằng cách sử
dụng công nghệ blockchain. Tất cả quá trình hoạt động của hợp đồng thông minh đều
được thực thi một cách tự động và không có bất kỳ sự can thiệp nào từ bên ngoài. Có
thể nói hợp đồng thông minh là sự tiến hóa của blockchain.
Nhờ công nghệ blockchain, hợp đồng thông minh cho phép thực hiện các giao
dịch đáng tin cậy mà không có bên thứ ba. Hợp đồng thông minh có thể được lưu trữ
trên một Blockchain, dữ liệu bao gồm tài sản và các điều khoản hợp đồng có thể theo
dõi và không thể đảo ngược. Do đó, các điều khoản của hợp đồng thông minh tương
đương với một hợp đồng pháp lý, nhưng được ghi lại dưới dạng ngôn ngữ lập trình.
Hợp đồng này được phân phối và sao chép nhiều lần giữa các nút mạng của nền tảng
blockchain. Sau khi kích hoạt, hợp đồng được thực hiện theo các điều khoản hợp
đồng đã ký và lập trình. Việc thực hiện các cam kết cũng tự động được kiểm tra và
cập nhật khi đến hạn. Hợp đồng thông minh kế thừa các đặc tính của blockchain là
loại bỏ sự tham gia bên thứ ba nên giảm sự can thiệp của con người, tránh lỗi không
cần thiết, đồng thời tăng cường an ninh, loại bỏ nguy cơ giả mạo hoặc thay đổi trái
phép, đảm bảo tính duy nhất của việc thực thi thuật toán hợp đồng. Như vậy, hợp
đồng thông minh giúp đảm bảo việc thực thi hợp đồng hiệu quả hơn hợp đồng truyền
thống và giảm thiểu chi phí giao dịch.
Phương thức thanh toán bằng L/C có thể được thực hiện thông qua các điều kiện
được lập trình trước, đồng thời các bên tham gia có thể xác thực và chấp nhận giao
dịch. Loại hợp đồng này tự động kiểm tra, xác định tính phù hợp của các thông tin
giao hàng với các điều khoản hợp đồng, ví dụ như số hóa đơn, số lô hàng, điều kiện
giao hàng,.... Cách làm này làm tăng khả năng thanh toán nhanh cho người bán nhờ
ngăn chặn các tranh chấp phát sinh do sự không rõ ràng trong các hợp đồng

19. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
27
thanh toán. Tự động hóa phương thức thanh toán này trên blockchain cũng xúc tiến
thanh toán thông qua việc sớm phát hiện các bất hợp lệ của bộ chứng từ thanh toán
cũng như tăng hiệu quả quá trình tu chỉnh. Hợp đồng thông minh có đặc điểm dễ xúc
tiến, tiến hành thủ tục, thực hiện đàm phán hay thực hiện các thỏa thuận, hợp đồng
bằng công nghệ blockchain. Việc sử dụng các hợp đồng thông minh sẽ giảm tình
trạng bất cân xứng về thông tin, cho phép tạo ra sự đồng thuận, chấp nhận giữa các
bên và tiến hành thanh toán tự động cũng như các nghiệp vụ kiểm soát tuân thủ.
Thông tin, hàng hóa, thanh toán được trao đổi nhanh và an toàn hơn.
Hoạt động của hợp đồng thông minh trong tài trợ thương mại có thể mô tả như
sau:
1. Người mua: Người mua và ngân hàng phát hành tạo thư tín dụng điện tử,
đảm bảo thanh toán nếu đơn hàng được thực hiện.
2. Người bán: Người bán và ngân hàng thông báo thu thập tài liệu với các chi
tiết cụ thể về lô hàng và tạo hóa đơn.
3. Hàng hóa: Hàng hóa được bốc lên tàu.
Hình 1.2: Hợp đồng thông minh trong tài trợ thương mại
Nguồn: ING/Wall Street Journal
4. Thanh tra viên: Thanh tra viên kiểm tra chất lượng và số lượng hàng hóa, và
cấp giấy chứng nhận được thêm vào hợp đồng thông minh.

20. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
28
5. Tàu: Đại lý vận chuyển phát hành vận đơn (trong đó nêu chi tiết về lô hàng)
và giấy chứng nhận xuất xứ.
6. Lô hàng: Lô hàng được vận chuyển đến đích. Các chứng từ được xác minh
bởi hợp đồng thông minh về sự tuân thủ và chính xác.
7. Chuyển giao hàng hóa và thanh toán: Nếu các chứng từ được chấp nhận,
quyền sở hữu hàng hóa được chuyển cho người mua và thanh toán được chuyển cho
người bán.
8. Hợp đồng thông minh dựa trên blockchain: Tất cả các chứng từ và hồ sơ về
quyền sở hữu được thêm vào hợp đồng thông minh, lưu trong các khối bất biến của
blockchain.
1.3.2.2. Thanh toán
Hệ thống thanh toán truyền thống đã và đang chịu rất nhiều áp lực để giải quyết
các vấn đề liên quan đến an toàn và an ninh kể từ khi khủng hoảng tài chính 2008 và
đáp ứng được nhu cầu ngày càng gia tăng của khách hàng đối với các giao dịch thanh
toán. Blockchain được cho là cách thức để giải quyết các vấn đề trên của hệ thống
thanh toán toàn cầu. Blockchain có thể được sử dụng như là “cách khác để trả tiền
cho nhau, không phụ thuộc vào SWIFT và các chương trình thanh toán khác”. Hệ
thống thanh toán hiện tại luôn phải thông qua các ngân hàng và ngân hàng trung ương.
Hệ thống này đang chịu rất nhiều áp lực trước yêu cầu hiện đại hóa và giải quyết các
vấn đề an toàn và an ninh. Ngoài việc tăng tốc độ chuyển tiền, blockchain cũng có
thể giúp các ngân hàng hoạt động liên tục, 24 giờ trong ngày, thanh toán nhanh hơn
và dễ dàng hơn. Blockchain có thể được các ngân hàng sử dụng cho cách tiếp cận
nguồn mở để thanh toán thay thế cho nhiều trung gian phổ biến trong thanh toán, qua
đó tiết kiệm cho các tổ chức đối tác và khách hàng. Do đó, blockchain có thể được sử
dụng để thanh toán theo thời gian thực trên toàn cầu, minh bạch hoàn toàn, giảm gian
lận cũng như chi phí hợp lý. Vấn đề với công nghệ blockchain tại thời điểm này là
kết nối với các hệ thống khác, giao thức giữa các sổ cái sẽ phải được phát triển, thử
nghiệm và đưa vào sử dụng như thế nào và thời gian bao lâu cũng như khả năng mở
rộng.

21. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
29
Công nghệ Ripple là một “hệ thống thanh toán tổng tức thời theo thời gian thực”
để thực hiện việc chuyển tiền và các hoạt động hối đoái. Công nghệ này được ra mắt
vào 2012, nhằm mục đích cho phép “giao dịch tài chính toàn cầu được thực hiện an
toàn, tức thời và gần như miễn phí ở bất kỳ quy mô nào mà không có tổn thất”. Các
ngân hàng có thể sử dụng công nghệ Ripple như một mã nguồn mở để thanh toán và
thay thế cho nhiều đơn vị trung gian trong lĩnh vực thanh toán, qua đó giúp tiết kiệm
cho các tổ chức đối tác và khách hàng của mình. Ripple có thể giúp ngân hàng tiết
kiệm 33% chi phí hoạt động trong quá trình thanh toán quốc tế và cho phép chuyển
tiền theo giây.
Ví dụ, A là một khách hàng ở Việt Nam muốn chuyển tiền cho B ở Singapore.
A có thể thực hiện chuyển tiền thanh toán thông qua hệ thống thanh toán tổng tức
thời theo thời gian thực Ripple bằng cách đăng nhập tài khoản của mình tại Ripple và
yêu cầu chuyển tiền từ tài khoản của mình sang tài khoản của B. Điều kiện để
thực hiện giao dịch chuyển tiền nêu trên là cả hai ngân hàng của A và B đều tham gia
mạng lưới của Ripple. Ngay lập tức hệ thống Ripple sẽ tiến hành quá trình nhận biết
khách hàng và đánh giá rủi ro khách hàng. Khi các thông tin đã được xác thực, hệ
thống sẽ thông báo đến người dùng chi phí chuyển tiền (phí của ngân hàng nhận và
phí của ngân hàng gửi tiền), tỷ giá. Nếu khách hàng chấp thuận, giao dịch sẽ được
tiến hành. Tất cả các quy trình trên chỉ diễn ra trong vòng 5-10 giây, so với vài ngày
của các giao dịch chuyển tiền ngân hàng truyền thống.
1.3.2.3. Phòng chống rửa tiền
Tại mỗi giao dịch tài trợ thương mại quốc tế, nhân viên ngân hàng luôn phải
thực hiện bước nhận diện khách hàng, kiểm tra các thông tin như người nhận, quốc
gia nhận, tàu, hàng hóa, cảng đến có thuộc trong danh sách cấm vận hay không.
Blockchain có tiềm năng mạnh mẽ trong vấn đề Anti-money laundering (AML) -
chống rửa tiền và Know your customer (KYC) - nhận biết khách hàng. Hiện tại, các
tổ chức tài chính phải thực hiện quy trình nhiều bước, đòi hỏi nhiều lao động để nhận
diện khách hàng. Chi phí cho KYC có thể giảm xuống thông qua việc xác minh khách
hàng đồng thời nâng cao hiệu quả giám sát và phân tích nhờ ứng dụng blockchain.

22. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
30
Xác minh danh tính khách hàng là điều khiến các ngân hàng tốn vô cùng nhiều
chi phí. Các ngân hàng có thể tạo các mạng blockchain riêng của họ. Khi khách hàng
đến mở tài khoản hoặc thực hiện một giao dịch tại ngân hàng, thay vì bắt đầu quá
trình tuân thủ từ đầu, ngân hàng chỉ đơn giản truy cập vào blockchain và lấy dữ liệu
KYC yêu cầu.
Polycoin, một startup có AML và KYC, liên quan đến việc phân tích các giao
dịch. Những giao dịch được xác định là đáng ngờ được chuyển tiếp tới các bộ phận
liên quan. Tradle, một startup khác đang phát triển ứng dụng có tên Trust in Motion
(TiM). Được mô tả như "Instagram cho KYC", TiM cho phép khách hàng chụp ảnh
nhanh các tài liệu chính (hộ chiếu, hóa đơn điện nước, v.v...). Sau khi được ngân hàng
xác minh, dữ liệu này sẽ được lưu trữ như mật mã trên blockchain.
1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới quyết định ứng dụng công nghệ blockchain
trong tài trợ thương mại quốc tế
1.3.1. Chính sách của Chính phủ
Đối với các nước đang phát triển, chính sách và chiến lược phát triển công nghệ
có ảnh hưởng đặc biệt quan trọng đến quá trình ứng dụng công nghệ vào các lĩnh vực
trong đời sống. Việc định hướng, xác định chiến lược phát triển công nghệ đi cùng
với các chính sách ban hành như chính sách hỗ trợ về tài chính, tín dụng, chính sách
thuế, thu hút đầu tư nước ngoài, phát triển các liên kết kinh tế, phát triển thị trường,...
là tiền đề mang tính nền tảng cho phát triển ứng dụng công nghệ Blockchain trong tài
trợ thương mại quốc tế.
Lịch sử phát triển công nghệ trên thế giới cho thấy có nhiều cách đi trong phát
triển, ứng dụng công nghệ trong đời sống, kinh doanh nhưng hầu như tất cả các nước
đều lựa chọn con đường sử dụng hệ thống chính sách và những định hướng chiến lực
của nhà nước để thúc đẩy sự phát triển của công nghệ. Các chính sách có thể là hỗ
trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho những ngành, lĩnh vực ưu tiên hoặc có thể là bắt buộc
phải thực hiện những quy định chặt chẽ để phát triển ứng dụng công nghệ.
Các chính sách và chiến lược lựa chọn của mỗi quốc gia có thể có những tác

23. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
31
động rất tích cực đến sự phát triển của công nghệ vào các lĩnh vực, trong đó có tài trợ
thương mại quốc tế và qua đó đạt được những mục tiêu đã đề ra nhưng cũng có thể
các chính sách và chiến lược đó có tác động tiêu cực không tạo ra được những điều
kiện và môi trường thuận lợi cho việc thực hiện các mục tiêu đặt ra. Điều đó phụ
thuộc rất lớn vào việc lựa chọn chính sách và chiến lược phát triển khoa học công
nghệ của các nước có phù hợp với đặc điểm của mội trường kinh doanh của giai đoạn
hiện tại, có phát huy được lợi thế so sánh của mỗi nước và tận dụng được các cơ hội
mà sử chuyển dịch xu hướng đầu tư và phân công lao động quốc tế ngày càng mạnh
mẽ hay không. Việc lựa chọn chiến lược và các chính sách phát triển ứng dụng
Blockchain trong các mặt của đời sống nói chung, lĩnh vực tài trợ thương mại nói
riêng phải dựa vào khả năng phân tích xác định các điều kiện nền tảng như nhu cầu
thị trường, xu thế của thế giới, tiềm lực công nghệ của mỗi nước,...
1.3.2. Năng lực phát triển ứng dụng Blockchain
Năng lực phát triển ứng dụng công nghệ Blockchain trong tài trợ thương mại
quốc tế của một quốc gia phụ thuộc trước hết vào các yếu tố sau:
- Số lượng và khả năng gia nhập thị trường của các doanh nghiệp Fintech, đặc
biệt là các công ty phát triển công nghệ Blockchain. Các ngân hàng cũng có thể tự
phát triển hệ thống Blockchain, nhưng họ vẫn cần một đội ngũ chuyên gia tư vấn. Đối
với các ngân hàng lớn, để đảm bảo giữ uy tín và thương hiệu họ lựa chọn rất kỹ các
nhà cung ứng trên cơ sở đáp ứng những đòi hỏi về tiêu chuẩn chất lượng dịch vụ, sự
ổn định của hệ thống. Năng lực này phụ thuộc vào sự phát triển của các doanh nghiệp
phát triển công nghệ Blockchain trong tài trợ thương mại quốc tế. Số lượng doanh
nghiệp có đủ không. Khả năng cung cấp dịch vụ và chất lượng. Những yêu cầu về
trình độ công nghệ được đặt ra như một tiêu chí để các ngân hàng lựa chọn nhà cung
ứng dịch vụ Blockchain trong tài trợ thương mại.
- Năng lực nghiên cứu, phát triển công nghệ Blockchain trong tài trợ thương
mại. Ngày nay, công nghệ sẽ thay đổi liên tục, một cách nhanh chóng, đòi hỏi con
người phải không ngừng cập nhật các xu thế để không bị lạc hậu. Công nghệ
Blockchain cũng không phải là toàn năng, nó vẫn cần được các nhà nghiên cứu tiếp

24. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
32
tục hoàn thiện, để có thể đáp ứng trọn vẹn các yêu cầu trong tài trợ thương mại quốc
tế.
- Năng lực phát triển, mở rộng các mối quan hệ liên kết của các thành phần
tham gia hệ thống Blockchain trong tài trợ thương mại quốc tế.
1.3.3. Sự quan tâm đối với ứng dụng Blockchain trong tài trợ thương mại
Nhu cầu trao đổi hàng hóa giữa các quốc gia ngày càng tăng, đặc biệt là những
nước có nền kinh tế phát triển, từ đó nhu cầu về tài trợ thương mại quốc tế cũng phát
triển theo. Để cải thiện những hạn chế còn tồn tại trong các phương thức tài trợ thương
mại quốc tế, đòi hỏi các ngân hàng phải nghiên cứu và tìm ra các sản phẩm, công
nghệ mới. Sự quan tâm của các ngân hàng, doanh nghiệp sẽ ảnh hưởng lớn đến thành
công của Blockchain khi ứng dụng trong lĩnh vực tài trợ thương mại.
Bởi lẽ, chỉ khi các ngân hàng, doanh nghiệp nhìn thấy tiềm năng, lợi ích từ công
nghệ này thì nó mới có cơ hội áp dụng vào thực tiễn. Các doanh nghiệp phát triển ứng
dụng cần hiểu rõ nhu cầu của các ngân hàng, doanh nghiệp: yêu cầu về tốc độ thanh
toán, cắt giảm tối đa chi phí, hay tính bảo mật, an toàn,.... cũng như tìm
hiểu các quy trình, chính sách của ngân hàng và các bên tham gia, để đưa ra được hệ
thống Blockchain phù hợp. Có rất nhiều thành phần có thể tham gia vào hệ thống
Blockchain trong tài trợ thương mại: nhà nhập khẩu, nhà xuất khẩu, ngân hàng, công
ty logistic, hải quan,,,, Mỗi thành phần có những quy định riêng, nhiệm vụ của các
công ty phát triển Blockchian là tìm được sự đồng thuận chung, đưa các điều khoản,
điều kiện hệ thống. Nếu đáp ứng được các yêu cầu đặt ra thì Blockchain càng có cơ
hội phát triển rộng rãi trong lĩnh vực tài trợ thương mại quốc tế.

25. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
33
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
Trong chương này, luận văn đã trình bày cơ sở lý luận về ứng dụng công nghệ
blockchain trong tài trợ thương mại quốc tế. Khi thế giới trở nên kết nối hơn, thì ngày
càng có nhiều cơ hội cho các công ty và cá nhân tương tác và giao dịch xuyên biên
giới, xuyên múi giờ và qua nhiều kênh khác nhau. Để đảm bảo các giao dịch này được
vận hành trơn tru, việc quản lý chủ động, đặc biệt nhằm hạ thấp chi phí, giảm rủi ro
và loại bỏ sự thiếu hiệu quả là rất cần thiết. Công nghệ blockchain giúp đơn giản hóa
các giao dịch và đảm bảo tương tác hiệu quả, an toàn với nhiều bên độc lập trên toàn
cầu mà không cần đến bên trung gian thứ ba. Đưa blockchain vào lĩnh vực tài trợ
thương mại có thể mang đến các lợi ích như: dữ liệu phân tán, minh bạch, bất biến,
cắt giảm chi phí và thời gian giao dịch. Từ đó, có thể nhận thấy rằng hệ thống
blockchain an toàn hơn so với các hệ thống lưu trữ thông tin truyền thống.