1. DERS PLANI HAZIRLAMA
S4 SUNUM 4
BTO 418 ÖĞRETMENLİK
UYGULAMASI
2014- 2015 Bahar
Prof. Dr. Buket Akkoyunlu
Arş. Gör. Esra Telli
Arş. Gör. Nihal Menzi
www.bto418blog.wordpress.com

2. 2
Öğretimsel plan ya da ders planı dersin hedeflerine ulaşmak için
hangi öğretim etkinliklerinin seçileceğini, bu etkinliklerin nasıl
uygulanacağını ve başarı durumunun nasıl değerlendirileceğini
önceden tasarlayarak kağıt üzerinde belirlemektir. Buna göre bir
ders planı 3 temel ögeden oluşmaktadır:
• Hedefler
• Öğretim etkinlikleri
• Değerlendirme
Öğretim etkinliklerinin seçilmesi, uygulamanın hangi araçlarla ve
nasıl yapılacağı, sonuçların nasıl değerlendirileceğinin önceden
tasarlanması öğretim sürecinin önemli bir parçasıdır.
Ders Planı Nedir ve Niçin Gereklidir?

3. 3
Ders planı hazırlamadan önce planda kullanılacak kaynak ve
materyaller belirlenmelidir. Bu kaynaklar; ders kitabı, donanım,
yazılım, web kaynakları olabilir.
Öğretmen bu kaynaklardan yararlanarak ders planını kendisi
hazırlamalıdır. Hangi düzeyde olursa olsun her planlamada şu
sorular sorulmalıdır:
• Öğrencilere neler kazandırılacak?
• Nasıl kazandırılacak?
• Öğrenilecek konular nasıl sıralanacak?
• Ne kadar sürede kazandırılacak?
• Öğretim nerede yapılacak?
• Öğretimin başarılı olduğu nasıl anlaşılacak?
Ders Planı Hazırlarken Dikkat Edilmesi
Gereken Hususlar

4. 4
İyi bir plan kullanışlı olmalıdır. Farklılaşan öğrenci
özelliklerine uygun olarak zengin ve çeşitli yaşantılar
sunmalıdır. Ayrıca iyi bir plan zamandan, enerjiden,
kaynaklardan ekonomi sağlamalı, en önemlisi başarılı bir
öğretimi gerçekleştirici nitelikte olmalıdır.
Ders Planı Hazırlarken Dikkat Edilmesi
Gereken Hususlar

5. 5
Kazanımlar;
Kazanım öğrencinin öğrenme dönemi (ders, ünite veya dönem
boyunca) sonunda ne bilmesini, ne anlamasını ve /veya
yapabilmesinin belirlendiği ifadelerdir.
Bilgi, beceri ve tutum olarak ifade edilir.
Öğrenme kazanımları;
• Öğretilen konunun içeriğinden çok öğrencilerin neleri
başardığına odaklanır.
• Öğrenme aktivitesi sonunda öğrencinin neyi yapabileceğine
odaklanır.
Kazanım ders içeriği ya da öğretim elemanının ne yapmak
istediğini (learning objectives) belirten ifade değildir.
Ders Planında Yer Alan Öğeler

6. 6
Kazanım Yazarken Dikkat Edilecek Noktalar;
Öğrenme kazanımlarını yazarken;
• Öğrencilerin dersin bitiminde ne yapabileceğine ya da neleri
gösterebileceğine odaklanın.
• Kazanım cümlesini basit ve açık bir dille ifade edin.
• Kazanımın geçerli ve güvenilir olarak ölçülebilir ve
değerlendirilebilir olmasını göz önünde bulundurun
• Kazanımın programın amaç ve yeterlilikleri, dersin/modülün
amacıyla ilişkili olmasına dikkat edin
• Çok sayıda yüzeysel öğrenme kazanımları yerine az sayıda ve
önemli olan öğrenme kazanımlarını belirleyin
Ders Planında Yer Alan Öğeler

7. 7
Kazanım Yazarken Dikkat Edilecek Noktalar;
Öğrenme kazanımlarını yazarken;
Aktif fiiller kullanın.
Bilmek, anlamak, takdir etmek, öğrenmek aşina olmak, maruz
kalmak, tanımak, farkında olmak gibi fiiller belirsiz fiillerdir. Bu
fiilleri kullanmaktan kaçının. Bunlar öğrencinin süreç sonunda ne
yapabildiğine değil, içinde bulunduğu sürece odaklanırlar.
Bunların yerine çözmek, değerlendirmek, analiz etmek,
belirlemek, tanımlamak, açıklamak, göstermek gibi öğrencinin
edindiği bilgiyi göstermesine yardımcı olacak aktif fiiller kullanın.
Ders Planında Yer Alan Öğeler

8. 8
Kazanım Yazarken Dikkat Edilecek Noktalar;
Öğrenme kazanımlarını yazarken;
• Her öğrenme kazanımı için tek bir fiil kullanın.
• Karmaşık cümlelerden kaçının. Gerekli durumlarda birden
fazla cümle ile açıklama yapabilirsiniz.
• Öğrenme kazanımlarını yazarken başarılabilmesi açısından
ayrılan zaman içinde ve kaynaklarla gerçekleşip
gerçekleşmeyeceğine dikkat edin.
Ders Planında Yer Alan Öğeler

9. 9
Yöntem-Teknik;
Kazanımlar belirlendikten sonra bu kazanımlara dayalı olarak
hangi etkinliklerin yapılacağı kararlaştırılır. Yapılması düşünülen
öğrenme etkinlikleri öğrencilerin ilgisine, öğrenme stiline ve ön
bilgilerine uygun olmalıdır. Buna göre belirlenen etkinliklerin
gerçekleştirilmesinde uygun yöntem ve teknik seçilmelidir.
Etkinliğin türüne göre bir ya da birkaç yöntem bir arada
kullanılabilir.
Uygun yöntem ve teknikler öğrencinin derse katılımını destekler
ve öğrenmeyi anlamlı kılar.
Ders Planında Yer Alan Öğeler

10. 10
Araç-Gereç;
Anlatılacak konu için gerekli materyallerin ve araç-gerecin
önceden belirlenmesi gerekli hazırlığın yapılmasını ve
materyallere erişimi kolaylaştırır.
Araç-gereç öğrencilerin konuyu daha kolay kavramalarına ve
anlamlı öğrenmelerine yardımcı olur.
Ders Planında Yer Alan Öğeler

11. 11
Dersin İşlenişi / Etkinliğin Tasarımı;
Dersin hazırlık aşamasından sonra bu bölümde belirlenen araç-gereç
ve yöntem kullanılarak konunun işlenişi gerçekleştirilir. Konunun
anlatımında ve etkinliklerin gerçekleştirilmesinde Gagne’nin 9 aşamalı
öğretim durumları modeli öğrenenin ders içeriği ile etkileşimini açık
bir şekilde ifade etmektedir. Bu aşamalar şu şekildedir:
1. Dikkat çekme
2. Öğrenciyi dersin hedeflerinden haberdar etme
3. Önceki öğrenmelerin hatırlatılması
4. Uyarıcı materyallerin sunulması
5. Öğrenciye rehberlik etme
6. Davranışı ortaya çıkarma (Alıştırmalar)
7. Dönüt/düzeltme verme
8. Değerlendirme
9. Öğrenmenin kalıcılığını ve transferini sağlama
Ders Planında Yer Alan Öğeler

12. 12
1. Dikkat Çekme;
Öğrenmenin gerçekleşmesi için öncelikle öğrenenin dikkati
öğrenilecek materyale çekilmelidir. Dikkati çekmenin birçok yöntemi
bulunmaktadır. Öğrenenin ilgisini çekebilecek bir ses, resim ya da
öğretmenin soracağı bir giriş sorusu derse karşı merak uyandırabilir.
Bir bilgisayar programında animasyonla başlayan bir sahne, hem
görsel hem de işitsel olarak öğrenenin ilgisini çekebilir. Dikkat çekme
unsurunun öğrencinin seviyesine uygun olması ilgi çekiciliğini arttırır.
Merak öğrenciyi derse karşı motive etmede önemli bir unsurdur
Ders Planında Yer Alan Öğeler

13. 13
2. Öğrenciyi dersin hedeflerinden haberdar etme;
Dersin içeriği sunulmadan önce o derste hangi konu ya da
materyallerin öğrenileceği öğrenciye bildirilmelidir. Derste ne
öğreneceğini bilmesi öğrenenin zihninde derse karşı beklenti
oluşturarak onu motive eder. Bazı durumlarda dersin konu başlığı
ne öğrenileceğini açıkça ifade eder niteliktedir ve öğrenene ne
öğreneceğini ayrıca açıklamaya gerek duyulmayabilir. Ancak ilk
defa öğrenilecek konularda öğrenilecek materyalden ve dersin
amaçlarından haberdar etmek, öğrenenin derste hangi bilgi ve
becerileri kazanacağını bilmesini ve derse karşı sorumlu
hissetmesini sağlar.
Ders Planında Yer Alan Öğeler

14. 14
3. Önceki öğrenmelerin hatırlatılması;
Yeni gelen bilgiyi zihinde var olan önceki bilgilerle ilişkilendirmek
öğrenme sürecini hızlandırmaktadır. Böylece öğrenen yeni bilgiyi
önceki deneyimlerine ve öğrendiklerine bağlı olarak uzun süreli
bellekte ilgili yerlere kodlayabilir. Ön bilgileri hatırlatmanın yolu,
öğrenene önceki öğrendikleri ile ilgili sorular sorarak uzun süreli
bellekten geri çağırmasını sağlamaktır.
Ders Planında Yer Alan Öğeler

15. 15
4. Uyarıcı materyallerin sunulması;
Öğrenene önceki bilgileri hatırlatıldıktan sonra yeni konunun
anlatımına geçilebilir. Bunu yaparken içerik anlamlı parçalar
halinde organize edilerek açıklanmalı, gerekirse görsel olarak
canlandırılmalıdır. İçeriği tek düze sunmak yerine metin, grafik,
ses, video gibi farklı unsurları bir arada kullanmak daha fazla
duyuya hitap ederek zengin ve etkili bir anlatım sağlayabilir. Tabi
bunu yaparken bilişsel yüklenmeye de dikkat etmek gerekir.
Ders Planında Yer Alan Öğeler

16. 16
5. Öğrenciye rehberlik etme;
Öğrenene rehberlik ederken öğrendiklerini uzun süreli belleğe
kodlamasına yardımcı olmak amacıyla destekleyici bilgiler
sunulmaktadır. Konunun örnek olan ve olmayanlarının verilmesi,
örnek olay inceleme, görsel sunum ve canlandırma yapma,
hatırlatıcıların ve analojilerin kullanılması bazı rehberlik
stratejileridir.
Ders Planında Yer Alan Öğeler

17. 17
6. Davranışı ortaya çıkarma;
Öğrenenin doğru öğrendiğinden emin olmak amacıyla konunun
alıştırmasının yapılması gerekmektedir. Performansı ortaya
çıkarmak amacıyla yapılan alıştırmalar konunun öğrenildiğini
ispatlamaktadır. Yeteri kadar rehberlik alan öğrenci, kendi başına
alıştırma ve uygulama yaparken ne kadar öğrendiğinin farkına
varabilmektedir. Öğrenciyi öğrendiğine ikna etmenin en iyi
yöntemi alıştırmalarla performansını ortaya çıkarmaktır.
Ders Planında Yer Alan Öğeler

18. 18
7. Dönüt/düzeltme verme;
Öğrencinin ortaya koyduğu her bir performans birimi için
geribildirim verilmesi gerekmektedir. Zamanında verilen
geribildirim öğrenene hangi konuda hata yaptığını göstererek
düzeltme fırsatı verir. Dönüt vermenin belirli bir standardı
bulunmamaktadır. Bir bilgisayar programında test ya da alıştırma
sayfasının hemen altında ya da bir sonraki sayfada dönüt
verilebilir. Sınıf ortamında da öğretmen vücut diliyle ya da sözlü
olarak öğrencilere dönüt verebilir. Önemli olan geribildirimin
motive edici olmasıdır.
Ders Planında Yer Alan Öğeler

19. 19
8. Değerlendirme;
Bu aşamada derste yapılan etkinliklere ait kazanım ya da
kazanımların gerçekleşip gerçekleşmediğine yönelik
değerlendirme yapılır. Bu değerlendirme öğrencinin rehberlik
olmadan kendi başına dersten ne öğrendiğini ve performansını
ortaya koymasını sağlamaktadır.
Ders Planında Yer Alan Öğeler

20. 20
9. Öğrenmenin kalıcılığını ve transferini sağlama;
Öğrenilenlerin kalıcılığını ve transferini sağlamak amacıyla dersin
belli aralıklarla tekrarının yapılması ve bilgilerin gerçek
durumlarda kullanılmasına yönelik uygulama ve alıştırmaların
yaptırılması faydalı olmaktadır .
Ders Planında Yer Alan Öğeler

21. 21
Değerlendirme;
Ders planının en sonunda yer alan değerlendirme dersin genel
bir sınavı ya da performans ödevi şeklinde olabilir. Genel
değerlendirme öğrenenin hem kazanımlara yönelik edindiği bilgi
ve becerileri hem de bu bilgi ve becerilerin transferini ortaya
koymaktadır.
Ders Planında Yer Alan Öğeler

22. 22
Kaynaklar
Çakıroğlu, A. (2010). “Planlamadan değerlendirmeye öğretim süreci”.
Demircioğlu, İ.H. (Ed.) Aday öğretmenler için okul deneyimi ve öğretmenlik
uygulaması (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
Koç, G. (2007). “Öğretimin planlanması ve uygulanması”. Doğanay, A. (Ed.).
Öğretim ilke ve yöntemleri, Ankara: PegemA Yayıncılık.
Gagne, R. M. ve Briggs, L. J. (1974). Principles of instructional design.
NewYork: Holt, Rinehart and Winston.
Ankara Üniversitesi Bologna Süreci Koordinatörlüğü, Öğrenme Kazanımları ve
AKTS hesaplama tablosu hakkında. http://bologna.ankara.edu.tr/?p=286
adresinden 31.03.2014 tarihinde alınmıştır.

23. 23
Teşekkürler …