2. GAGNENİN 9 ADIMLI KURAMI
Robert Gagne en çok kendisine ait olan öğretimin
dokuz durumu ilI tanınır. 1916 yılında doğdu. 1940
da Brows Üniversitesi Psikoloji bölümünden
Profesör Dr. Ünvanını aldıktan sonra Persilvanya
Devlet Üniversitesinin Connecticut kız kolejinde
.öğretim görevlisi olarak çalıştı
Gagne 1960’lı yıllarda yeni davranışçı akımın
temsilcilerinden biri olarak kabul edilmekle birlikte,
sonraki yıllarda bilgiyi Işleme kuramcılarının
öncülerinden biri olmuş, davranışçı yaklaşımın
Ilkeleri ile bilgi işlem süreci yaklaşımının ilkelerini
birleştirmiştir. Gagne öğrenmeyi hem ürün hem de
süreç olarak ele almıştır. Gagne’ye göre öğrenme,
gözlenebilir davranışlardan dolaylı olarak anlaşılır ve
öğrenme beyinde gerçekleşir
Gagne’nin Öğretim Modeli
Modele göre öğretimin düzenlenmesinde sırasıyla
:şu adımlar atılmalıdır
Dikkati çekme
3. Öğrenciyi dersin hedeflerinden haberdar
etme
Ön bilgilerin hatırlatılması
Uyarıcı materyalin sunulması
Öğrenciye yol gösterme(rehberlik etme)
Davranışı ortaya çıkarma
Dönüt-Düzeltme verme
Değerlendirme
Öğrenilenlerin kalıcılığının ve transferinin
sağlanması
Dikkati çekme:
Öğrenmenin en Iyi şekilde gerçekleşmesi Için
öğrencinin dikkatini çekecek materyaller
tasarlanmalıdır. Öğretmen bu hedef doğrultusunda
görsel(resim, film vb) ve sözel(fıkra vb) unsurlardan
yararlanabilir. İnsanların çoğu biranda tek bir konuya
odaklanabilmektedir. Bundan dolayı öğrencinin tüm
dikkati öğretilecek konu üzerine yoğunlaştırılmalıdır.
Bunuda öğrencinin dikkatini çekecek yeni
materyaller kullanarak yapabilir. Öğrenciler
hakkında bilgiler edinip onların dikkatinin
4. dağılmaması için onların ilgisini çekecek sorular
yöneltilmeli ve onlarında konuya ortak edip soru ve
görüşlerini dile getirmesi sağlanmalıdır. Böylece
.öğrenme en Iyi şekilde gerçekleşecektir
Öğrenciyi dersin hedeflerinden haberdar etme:
Öğretmenin öğretime başlamadan önce
öğrencilere dersin içeriği hakkında genel bir bilgi
verilmelidir. Böylece öğrenci ne öğrenmesi gerektiği
hakkında güdülenmiş olur ve konu dışına çıkmaktan
kurtulur. Derste neyin öğrenilmesi gerektiği
hakkında az çok bilgi edinmiş olur ve ona göre
kendini odaklar. Böylece dersi kavram çatışmasına
düşmeden daha kısa zamanda öğrenir. Hedefin
önceden duyulması, yönetim mekanizmasını
harekete geçirir ve beklentilerin oluşmasına
yardımcı olur. Öğrencinin derste ulaşacağı hedefleri
bilmesi bu hedeflere ulaşmak Için hangi yöntem ve
.teknikleri uygulayacağını kafasında tasarlar
Ön bilgilerin hatırlatılması:
5. Öğretilen konuların kısa süreli bellekteki bilgilerin
uzun süreli belleğe anlamlı bir şekilde
kodlanabilmesi için önbilgilerle anlamlandırılması
gerekir. Bunun Için öğrenciye bilgi verilmeden önce
ön bilgilerin ortaya çıkarılması sağlanmalıdır.
Böylece öğrenci daha kolay neden sonuç ilişkisi
kurabilir. Öğretmen, öğrencilerin daha önce
kazanmış oldukları bilgileri soru sorarak, açıklama
yaptırarak, tartışarak ortaya çıkarabilir. Bu yöntemle
.öğrenme daha hızlı ve kolay gerçekleşir
Uyarıcı materyalin sunulması
Dersin içeriğini sunarken daha etkili ve daha
verimli bir öğretim sağlamak Için stratejilerin
kullanılması gerekir. Öğrenciyi hedefe ulaştıracak
materyaller doğru seçilmelidir. Bu materyaller
.öğrenmeyi kolaylaştıracak cinste olmalıdır
Öğrenci böylelikle sunulan önbilgilerle karşılaştırır,
anlamlandırır ve uzun süreli belleğe kodlamaya
çalışır. Materyalin düzenlenmesinde öğrenci
grubunun gelişim özellikleri ve sınıf düzeyleri çok
etkili bir rol oynar. “sınıf düzeyi” denilen kavram
6. uyarıcı durumlarının düzenlenmesinde dikkate
.alınması gereken ölçütlerden biridir
Öğrenciye yol gösterme(rehberlik etme):
Öğrenciye yol gösterme öğrenme açısından
oldukça önemlidir. Öğrenme ortamında öğrencilerin
yanlış davranışlar kazanmaması ve başarılı
olmalarının sağlanması için onlara rehberlik
.edilmesi gerekir
Bunun için öğrenciye neyi nerede ne zaman ne
şekilde yapılacağı nasıl kodlama yapılması gerektiği
yeni bilgilerin hangi ön öğrenmelere birleştirileceği
.konularında ipuçları verilmelidir
En iyi yol gösterme stratejisi, her adımda biraz
yardım vererek ilerlemedir. Bu suretle, her öğrenci
Ihtiyacı kadar destek alma Imkanına sahip olur. Hızlı
öğrenene bir tek, yavaş öğrenene Ise birkaç örnek
yeterli olabilir. Öğrenciye ipuçları verilerek
öğrencinin bilgiyi kendisinin bulması sağlanmalıdır.
.Böylece öğrenme kalıcı olacaktır
Davranışı ortaya çıkarma:
7. Öğrenciye yeni davranışlar öğretildikten sonra bu
davranışın ne derece kazandıklarının yoklanması
gerekmektedir. Öğrenciye yazılı sözlü sorular
sorarak davranışı test edilmelidir. Konuyu kavradığı
hissedilen öğrenciye yap, çiz, söyle gibi Ifadelerle
öğrendiği davranışa dönüştürülmesi istenir. Böylece
öğrencinin kendisini de görmesi sağlanmış
olur.Öğrencilerde kazandırılmak istenen davranış
gözlenmese öğretim ortamı zenginleştirilmeli
.öğrenciye yeni Ipuçları verilmelidir
Dönüt-Düzeltme verme :
Bu aşamada öğrencinin kazanması gereken
davranış ne ise onu yapması beklenir. Öğrenci
gösterdiği davranışın doğruluğu hakkında bilgi
almak Ister. Öğrenci gösterdiği davranışın doğru
olduğunu öğrenirse davranışı pekiştirir ve
öğrenmeye karşı güdüsü artar. Davranışın yanlış
olduğunu öğrenirse hatasını düzeltir ve o davranışı
bir daha tekrarlamamaya özen gösterir. Öğrencinin
kazanması gereken davranış ne Ise onu yapması
.beklenir
8. Örneğin " 250 kg. kivi 500 TL. Ise bir kg. kivi ne
kadardır ?” diye bir soru sorulduğunda; verilecek
cevapla hem kesirlerle ilgili bilgi (davranışlar) hem
de kilogramın alt birimleri ile ilgili bilgi ortaya
çıkarılmış olur. Geribildirim verilmesinde standart
yoktur. Geribildirim baş sallama, mimik hareketleri,
gülümseme, kabul anlamında söz söyleme gibi
.değişik şekillerde verilebilir
Değerlendirme .
Öğrenmenin sonunda her bir öğrencinin Istendik
davranışı ne derecede kazandığının belirlenmesi
gerekir. Öğretimsel olayların verimliliğini
değerlendirmek Için beklenen hedeflerin gerçekleşip
.gerçekleşmediği sınanmalıdır
Yapılan değerlendirmeler sonucunda öğrenmenin ne
derece gerçekleştiği gözlenir ve öğrenciler sonuçlar
hakkında bilgi verilerek gerekirse tamamlama
eğitimi yapılır. Değerlendirme öğrencile rin
düşünme, anlama, sorgulama, ilişki kurma, analiz-
sentez yapma be cerilerini geliştirme düzeyini
ölçmek Için yapılmaktadır. Değerlendirme sonunda
.öğrenciler arasında karşılaştırma yapılmamalıdır
9. Öğrenilenlerin kalıcılığının ve transferinin
sağlanması
Bir konuda uzmanlığı geliştirmek için yeni bilgilerin
başka alanlara da uygulanması gerekir. Öğrenmenin
ilk oluşumundan hemen sonra, öğrenciye öğrenmeyi
güçleştirici nitelikte alıştırma, örneklendirme, proje
vb. ödevler verilmelidir. Öğrenilen davranışların
aralıklı olarak tekrar edilmesi kalıcılığı büyük oranda
etkiler. Öğrenilenlerin başka alanlara geçişIni
sağlamak için öğrenilenlerin yeni durumlarda
kullanılması, öğrencilerin problemlerle karşı karşıya
.bırakılması yararlı olur
SONUÇ
Gagne’ye göre öğretim basitten karmaşığa doğru
aşamalı bir sırada yapılmalıdır. Burada önemli olan
öğretim sonunda ulaşılması gereken hedefi
belirlemek ve öğretim etkinliklerini ona göre
düzenlemektir. Bu görüşe göre en sonunda
ulaşılması istenen amacı en başa ve ona ulaşmak
Için diğer alt amaçları hiyerarşik bir şekilde basitten
10. .karmaşığa doğru sıralamak en önemli noktadır
Gagne’ye göre okul öğrenmelerinde en çok
kullanılan öğrenme türleri ayırt ederek
Öğrenme, kavram öğrenme, kural öğrenme ve
problem çözmedir. Öğretmenler ders içi
etkinliklerini planlarken önce konu ile Ilgili temel
amacı belirlemeli, konuyu alt amaçlara ayırmalı ve
öğrencilerin bu sekizli hiyerarşideki yerini
.belirleyerek öğretimi buna göre planlamalıdır
Gagne’ye göre öğretimin amacı, öğrencilerin
problem çözme becerilerinin üst seviyeye
.çıkartılmasıdır
Gagne’ye göre öğrenme, dışsal uyaranların bilişsel
.süreçlerle yapılandırılmasına bağlı bir Işlemdir
Öğrenme, öğretim materyali, pekiştirme, tekrar gibi
iç faktörlerin etkileşimine bağlıdır. Ancak bilişsel
stratejiler içinde bireyin duygusal özelliklerini
tanımlayan Ilgi, beklenti, tutum ve değerlerde önemli
.bir etkendir
Bundan dolayı Gagne’nin yaklaşımı bilişsel öğrenme
kuramlarının kendine özgü bir değerlendirmesi
.olarak ele alınabilir
