More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Bs Cao Thiên Tượng - MRI Hình Ảnh Học U Não.pdf
Similar to Bs Cao Thiên Tượng - MRI Hình Ảnh Học U Não.pdf (20)
More from Hoàng Việt
More from Hoàng Việt (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (18)
Bs Cao Thiên Tượng - MRI Hình Ảnh Học U Não.pdf
- 1. HÌNH ẢNH HỌC U NÃO BS. CaoThiênTượng Khoa CĐHA - BCVCR
- 2. Có nhất thiết giải phẫu bệnh là tiếng nói cuối cùng không? ▪ Một số khối choán chỗ não có hình ảnh điển hình (phình mạch não, lipoma thể chai, u bì và thượng bì, L’hermitte-Doclos, hầu hết các schwannoma dâyVIII và u màng não) ▪ Để giảm thiểu biến chứng, sinh thiết não thực hiện qua lỗ nhỏ nên dễn bị sai mẫu ▪ Một số đặc điểm mô học mơ hồ nền cần kết hợp thêm hình ảnh học
- 5. Vai trò của bác sĩ X quang ▪ Xác nhận sự hiện diện của tổn thương choán chỗ ▪ Xác định các biến chứng cấn cấp cứu như não úng thuỷ, thoát vị hạnh nhân, chèn ép giao thoa thị ▪ Thu hẹp chẩn đoán phân biệt -Phân biệt u với không u -Thông báo khẩn cho bác sĩ chỉ định nếu chẩn đoán phân biệt gồm nhiễm trùng như abscess vi trùng hoặc lao ▪ Liên hệ với bác sĩ GPBL thần kinh trong trường hợp có sinh thiết, đặc biệt nếu có các dấu hiệu mô học không rõ ràng ▪ Cung cấp thông tin thích hợp để xử trí phẫu thuật -Liên quan của u với các động mạch lớn và các xoang tĩnh mạch, các cấu trúc này có còn nguyên vẹn hay không? -Liên quan với vùng não chức năng như vỏ não vận động và các cấu trúc quan trọng khác như dây thần kinh sọ -Trong trường hợp có não úng thuỷ tắc nghẽn, cần thêm xungT2W sagittal đường giữa li giải cao để quyết định việc mở thông não thất III có an toàn hay không?
- 6. Các vấn đề ▪ Tổn thương choán chỗ và hiệu ứng choán chỗ ▪ Thu hẹp chẩn đoán phân biệt
- 7. Thu hẹp chẩn đoán phân biệt ▪ Tuổi ▪ Lâm sàng ▪ Có hội chứng, bệnh hoặc bệnh lý ác tính đã biết ▪ Nam hay nữ ▪ Tổn thương nằm ở đâu? 1. Trong vs. ngoài trục 2. Trên vs. dưới lều 3. Các vùng đặc biệt ▪ Một hay nhiều tổn thương ▪ Đặc điểm hình ảnh trên CT/MRI không tiêm thuốc ▪ Đặc điểm bắt thuốc
- 8. Tuổi ▪ Quan trọng trong chẩn đoán các u trong trục ▪ U ngoài trục hiếm gặp ở trẻ em. Hai u thường gặp nhất là meningioma và schwannoma. Cần nghi ngờ NF2 khi gặp ở trẻ em
- 9. Tuổi bệnh nhân ở vị trí đặc biệt 6 tuổi 62 tuổi
- 10. Lâm sàng ▪ U vs. nhồi máu, viêm…
- 11. 35 tuổi, động kinh thái dương 12 năm Ganglioglioma
- 12. 7 tuổi, dậy thì sớm và động kinh cười Hamartoma hạ đồi
- 13. Có hội chứng, bệnh hoặc bệnh lý ác tính đã biết ▪ Các bệnh lý ác tính trước đó ▪ Các hội chứng thân kinh da (von Hippel- Lindau, NF, Xơ cứng củ)
- 14. NF2
- 15. Xơ cứng củ-SEGA
- 16. Nam hay nữ? ▪ Viêm tuyến yên lymphoma bào (bắt thuốc tuyến yên và cuống tuyến yên): Nam gấp 8 lần nữ ▪ Germinma tuyến tùng đều xảy ra ở cả nam và nữ trong khi germinoma trên yên gặp ở nữ
- 17. Tổn thương nằm ở đâu? 1. Trong vs. ngoài trục 2. Trên vs. dưới lều 3. Các vùng đặc biệt
- 18. Vị trí tổn thương ▪ Tổn thương ở đâu? -Trong trục -Ngoài trục
- 19. Phaân bieät khoái trong truïc-ngoaøi truïc Ñaëc ñieåm Trong truïc Ngoaøi truïc Lieân tuïc vôùi xöông vaø lieàm naõo Thöôøng khoâng Coù Thay ñoåi xöông Thöôøng khoâng Coù Khoang dòch naõo tuûy/ beå naõo Xoùa Thöôøng roäng Ranh giôùi chaát traéng/xaùm Phaù huûy Baûo toàn Maïch maùu nuoâi Beân trong Beân ngoaøi (caùc nhaùnh maøng cöùng) Dấu hiệu khe (-) (+)
- 21. Trên vs. dưới lều ▪ Thừơng kết hợp với tuổi bệnh nhân ▪ GBM vs. di căn: 1% GBM dứơi lều so với 15% di căn khối tiểu não ở người lớn thường di căn hơn là GBM ▪ Nang + nốt thành ở tiểu não: trẻ em pilocytic astrocytoma, người lớn hemangioblastoma
- 22. Vị trí đặc biệt ▪ Vùng yên / trên yên ▪ Góc cầu tiểu não: SAME=AMEN ▪ Thân não ▪ Tuyến tùng ▪ Trong não thất ▪ Lỗ cảnh ▪ Xoang hang
- 23. VỊ TRÍ + ĐẶC ĐiỂM TÍN HiỆU Nang keo Cavernous hemangioma
- 24. 4 tuổi, liệt dây thần kinh sọ Astrocytoma
- 25. Một hay nhiều tổn thương ▪ Nguyên phát vs. di căn ▪ ~ 40% di căn 1 ổ ▪ GBM, gliomatosis cerebri có thể nhiều ổ ▪ Dxx: viêm nhiễm, ADEM, ms…
- 26. Đặc điểm hình ảnh trên CT/MRI không tiêm thuốc ▪ Nang dịch, hoại tử, lipoma, thành phần mỡ trong dermoid cyst, đóng vôi, xuất huyết ▪ Hình ảnh khuếch tán: Epidermoid vs nang màng nhện -Abscess vs. u hoại tử -Lymphoma
- 27. Lipoma
- 28. Abscess GBM
- 29. Epidermoid cyst
- 30. Đặc điểm bắt thuốc Astrocytoma grade III
- 31. ????? 61 tuổi, liệt dần ½ người phải và tê mặt trái Huỷ myelin giả u - MS
- 32. U NÃO THƯỜNG GẶP Ở NGƯỜI LỚN
- 33. Mục tiêu ▪ Phân biệt u trong trục vs. ngoài trục ▪ Astrocytoma giới hạn rõ vs. lan tỏa ▪ Phân độ u sao bào lan tỏa ▪ Giới hạn phẫu thuật đối với u sao bào lan tỏa ▪ Lymphoma nguyên phát CNS
- 34. ▪ 1/3 di căn ▪ 1/3 u thần kinh đệm ▪ 1/3 u không thần kinh đệm
- 35. Phân bố theo tuổi
- 38. U CNS nguyên phát ▪ Nguyên phát -Trong trục • U sao bào (u thần kinh đệm) -Giới hạn rõ -Lan tỏa • Lymphoma • Neuronal -Ngoài trục • U màng não • Swannoma • Tuyến yên
- 39. Ngòai trục Trong trục
- 40. Phân loại u của WHO ▪ Các u biểu mô thần kinh Astrocytoma Oligodendroglioma U thần kinh đệm hỗn hợp Ependymoma Các u tk đệm- không rõ nguồn gốc Các u neuron và u neuron-tk đệm hỗn hợp Các u phôi ▪ Lymphoma và các u tạo máu ▪ Di căn Các u thần kinh đệm (glioma)
- 41. U CNS nguyên phát ▪ Nguyên phát -Trong trục • U sao bào (u thần kinh đệm) -Giới hạn rõ -Lan tỏa • Lymphoma • Neuronal -Ngoài trục • U màng não • Swannoma • Tuyến yên
- 42. Astrocytoma giới hạn rõ
- 45. Pilocystic astrocytoma Hình ảnh học ▪ Tiểu não, não trung gian -Hiếm ở thân não hoặc đại não ▪ Phần lớn có nang rõ rệt -”Nang và nốt thành” *Phần lớp lót không bắt quang -Nốt có thể không đồng nhất -Hiếm khi đặc hoàn toàn ▪ Nốt không tăng đậm độ ▪ Đóng vôi 5-25%
- 46. Pilocystic astrocytoma bệnh học ▪ Dạng hai pha -Thần kinh đệm nang lông dày đặc -Các sợi Rosenthal -Các vùng vi nang thưa ▪ Không hoại tử ▪ Grade thấp ▪ Mao mạch bất thường -Bắt quang -Tạo dịch
- 47. U CNS nguyên phát ▪ Nguyên phát -Trong trục • U sao bào (u thần kinh đệm) -Giới hạn rõ -Lan tỏa • Lymphoma • Neuronal -Ngoài trục • U màng não • Swannoma • Tuyến yên
- 49. Đột biến sao bào ▪ Sao bào bình thường ▪ Tân sinh ▪ Thoái sản ▪ GBM WHO II WHO II WHO IV GBM WHO III
- 50. Astrocytoma Gr 2 ▪ Tăng thể tích não -tăng tế bào trong chất trắng ▪ Không tân sinh mạch -Không cho phép bởi phân độWHO -Mạch máu còn nguyên -không bắt quang -Không phù do mạch ▪ Đồng nhất -Thay đổi vi nang
- 52. Các bó chất trắng
- 55. Bản đồ phổ nồng độ Choline kỹ thuật đa điểm vật (multivoxel)
- 56. Nam, 49 tuổi, U sao bào thoái sản, grade III Bên đối diện bình thường
- 57. Nam, 52 tuổi, u sao bào lan tỏa, grade II
- 58. Nam 18 tuổi, U sao bào tế bào khổng lồ, grade IV Lac Bên đối diện bình thường
- 63. U CNS nguyên phát ▪ Nguyên phát -Trong trục • U sao bào (u thần kinh đệm) -Giới hạn rõ -Lan tỏa • Lymphoma • Neuronal -Ngoài trục • U màng não • Swannoma • Tuyến yên
- 64. Astrocytoma grade 4 ▪ Glioblastoma multiforme ▪ Khối giàu mạch máu xâm nhập -Các động tĩnh mạch bất thường -Các mao quản dạng hình cầu -Tăng rCBV, rCBF, ngắn MTT -Không có hàng rào máu não ▪ Không đồng nhất -Hoại tử, viền mạch máu với u -Phù xugn quanh và u ▪ Tổn thương đánh lừa -Nhìn khu trú…nhưng là thâm nhiễm lan tỏa
- 65. GBM
- 66. GBM T2W T1W-Gd
- 67. Astrocytoma lan tỏa rộng ▪ Tất cả đều bắt quang -Viền giàu tế bào và giàu mạch máu ▪ Vi thể, tế bào lan qua chất trắng ▪ Các vành tia của phù mạch có mô u ▪ Nhưng, u có thể lan ra khỏi vùngT2W bất thường ▪ MRS, DTI, có thể giúp đánh giá
- 69. Hoại tử giả hàng rào
- 70. Giả hàng rào
- 71. GBM: 5-10% đa ổ
- 72. Các tế bào “khủng bố” thâm nhiễm não GBM
- 73. GBM bề mặt não
- 74. GBM
- 76. MRI tưới máu
- 77. U CNS nguyên phát ▪ Nguyên phát -Trong trục • U sao bào (u thần kinh đệm) -Giới hạn rõ -Lan tỏa • Lymphoma • Neuronal -Ngoài trục • U màng não • Swannoma • Tuyến yên
- 78. Tổn thương sâu quanh não thất
- 79. Lym phoma nguyên phát: suy giảm miễn dịch
- 80. Lymphoma CNS ▪ Thường nhu mô và cạnh trung tâm -ÔM não thất ▪ U tế bào màu xanh tròn nhỏ -CT =>tổn thương đậm độ cao -MR =>tín hiệu chất xám (hoặc thấp hơn) ▪ Đa ổ ▪ Viềm gấp nếp và không đều ▪ Tăng chuyển hóa (SPECT)
- 82. Lymphoma CNS bệnh học vi thể ▪ MẬT ĐỘTẾ BÀO CAO ▪ Thâm nhiễm quanh mạch ▪ Tăng các sợi RETICULIN ▪ Tỉ lệ nhân/bào tương cao ▪ U tế bào màu xanh tròn nhỏ ▪ Đậm độ cao/tín hiệu thấp
- 83. U tế bào màu xanh tròn nhỏ Thâm nhiễm quanh mạch
- 84. Rimphoma
- 85. Rimphoma
- 86. Rimphoma Ôm chặt não thất
- 87. Lymphoma: Miễn dịch bình thường vs. AIDS
- 88. Lymphoma: giảm tín hiệu
- 91. CÁC U NGOÀI TRỤC
- 92. U ngoài trục ~ không thần kinh đệm ▪ Meningioma ▪ Hemangiopericytoma ▪ Schwannoma ▪ Tuyến yên ▪ Tuyến tùng ▪ Nang -Thượng bì, bì -Nang keo -Nang màng nhện
- 93. Các u màng não- Phân độ WHO ▪ 91% meningioma - độ 1 ▪ 8.3% u màng não không điển hình – độ 2 ▪ HEMANGIOPERICYTOMA –độ 2/3 ▪ U màng não nhú – độ 3 ▪ <1% u màng não thoái sản – độ 3 Sandhyamani, Rao, Nair, Radhakrishan: Atypical Meningioma: A Clinicopathological Analysis. Neurology India 2000; 48: 338-342
- 94. U màng não ▪ 1/7 đến ¼ các u nội sọ nguyên phát ▪ ¼-1/3 các u nội tủy ▪ Tuổi trung niên (40-60) ▪ Nữ > nam -sọ 2-4:1 -cột sống 4-8: 1
- 96. Meningioma - CT ▪ Không cản quang -Bờ sắc nét -Đồng nhất -Tăng đậm độ (+/- Ca++) *KHÔNG do thể cát -Bề mặt màng cứng rộng -Thay đổi xương (Hyperostosis) ▪ Cản quang -Đồng nhất
- 97. U màng não -CT
- 98. Phù và u màng não
- 100. Đuôi màng cứng
- 102. Tần suất “đuôi màng cứng” Rokni-Yazdi H, Sotoudeh H. Eur J Radiol. 2006 Oct;60(1):42-5. ❖22/98 bệnh nhân (22.44%) u nội sọ có “dấu đuôi màng cứng“ – 18 meningiomas – 2 pituitary adenomas – 1 lymphoma não nguyên phát ❖“Dấu đuôi màng cứng" có độ nhạy 58.6% và độ đặc hiệu 94.02% trong chẩn đoán meningioma. Rokni-Yazdi H, Sotoudeh H. Eur J Radiol. 2006 Oct;60(1):42-5.
- 103. U màng não xoang hang
- 104. Đuôi màng cứng - Schwannoma
- 105. Các vị trí khác của u màng não ▪ Trong não thất ▪ Hốc mắt -Trong nón -Quanh hốc mắt ▪ Hốc mũi
- 106. U màng não thần kinh thị Khối bắt thuốc xung quanh thần kinh thị, thần khinh thị không lớn và không bắt thuốc
- 107. Khối bắt thuốc xung quanh thần kinh thị, thần khinh thị không lớn và không bắt thuốc U màng não thần kinh thị
- 108. U màng não chụp mạch – cấp máu ▪ Động mạch cảnh ngoài 85% ▪ Động mạch cảnh trong 63% Một số có cấp máu kép
- 110. U màng não-trước phẫu thuật Thuyên tắc Gd Trước thuyên tắc Gd Sau thuyên tắc AJNR Editorial - September 2003; 24: 1499 - 1500
- 111. U màng não Ảnh hưởng đến xương sọ ▪ Dày xương (hyperostosis) (15-25%) -Có hoặc không có vi xâm lấn ▪ Mòn xương -Tái tạo khuôn màng xương ▪ Hủy xương -Xâm lấn vi thể
- 113. Dày xương
- 114. Dày xương-giống loạn sản sợi
- 115. U ngoài trục ~ không thần kinh đệm ▪ Meningioma -Hemangiopericytoma ▪ Schwannoma ▪ Tuyến yên ▪ Tuyến tùng ▪ Nang -Thượng bì, bì -Nang keo -Nang màng nhện
- 116. “U màng não ác tính” ▪ <3% các u màng não ▪ U màng não thoái sản ▪ U màng não nhú ▪ U màng não di căn “lành tính” ▪ Hemangio-peri-cytoma ▪ U mô bào sợi ác tính (MFH)
- 117. hemangiopericytoma ▪ Đồng nghĩa: “U màng não nguyên bào mạch máu” ▪ Nguồn gốc – tế bào quanh mạch máu của Zahn và/hoặc Zimmerman ▪ WHO 2-3 ▪ <1% U hệ thần kinh nguyên phát ▪ M:F = 1.4:1 ▪ Tuổi – 40 ▪ Dựa vào màng cứng- hủy xương-phân múi
- 119. hemangiopericytoma ▪ Đáy màng cứng hẹp (hình “nấm”) ▪ Không dày xương ▪ Không đóng vôi ▪ Phân múi (không bán cầu) ▪ Tín hiệu trống (trên MRI) -Không đều và nhiều ổ ▪ Giàu mạch máu trên angio -Dạng không đều
- 120. U ngoài trục ~ không thần kinh đệm ▪ Meningioma ▪ Hemangiopericytoma ▪ Schwannoma ▪ Tuyến yên ▪ Tuyến tùng ▪ Nang -Thượng bì, bì -Nang keo -Nang màng nhện
- 121. Schwannoma ▪ 5-10% toàn bộ u hệ thần kinh ▪ Lành tính, phát triển chậm ▪ Nữ > nam (nội sọ), Nam> nữ (cột sống) ▪ Tuổi 30-60, có NF 10-30 ▪ Các thần kinh cảm giác (thường gặp) -DâyVIII,V, X -Cột sống: Rễ sau ▪ Phần lớn (>90%) tản mác ▪ NF2, điển hình dâyVIII hai bên.
- 122. Schwannoma dây VIII ▪ Nguồn gốc ống tai trong -Liên quan ống tai trong -Lớn ống tai trong (70%) ▪ Khối hình tròn -Có vỏ bao ▪ Không đồng nhất nếu lớn - >20mm ▪ Luôn bắt quang
- 123. Schwannoma trong ống tai trong
- 124. Schwannoma “trẻ”- Schwannoma “già” Thoái hóa nang lành tính
- 125. Schwannoma dây V
- 126. Khoái goùc caàu tieåu naõo phaân bieät ▪ -Schwannoma (VIII>V) ▪ -Aneurysm, arachnoid cyst ▪ -Meningioma, mets ▪ -Epidermoid, ependymoma ▪ SAME =AMEN
- 127. U ngoài trục ~ không thần kinh đệm ▪ Meningioma ▪ Hemangiopericytoma ▪ Schwannoma ▪ Tuyến yên ▪ Tuyến tùng ▪ Nang -Thượng bì, bì -Nang keo -Nang màng nhện
- 128. Nang bì/thượng bì “Nang thật” “Nang vùi” Được lót một lớp biểu mô
- 129. Nang bì/thượng bì Mô học 1. Nang bì-CHỈ biểu mô vảy 2. Dạng bì-Biểu mô vảy cộng các phần phụ của bì (tóc, tuyền bã, tuyến mồ hôi v.v…) 3. U quái – Mô phức tạp, 2 hoặc hơn các lá mầm (thường chỉ ngoại bì, nang lành tính)
- 130. Nang dạng bì ▪ Tuổi: 40-60 ▪ Đường giữa hoặc bên (góc cầu tiểu não) ▪ Thành phần: biểu mô vảy, keretin ▪ Thành mỏng, không đóng vôi hoặc mạch máu ▪ CT không cản quang: mỡ ▪ MRI: không đồng nhất -Không sáng trênT1W -Hiếm khi có mức dịch-dịch -Khuyết tán hạn chế
- 131. Nang vùi dạng thượng bì
- 132. Nang vùi dạng thượng bì
- 135. Nang dạng bì vs. Nang màng nhện ▪ Nang vùi dạng thượng bì -Thường nhất góc cầu tiểu não -Tổn thương ngoài trục góc cầu tiểu não -ống tai trong bình thường -Bờ gợn sóng -Không giống dịch não tủy -Không bắt quang ▪ Nang màng nhện -Thường hố sọ giữa -Tổn thương ngoài trục góc cầu tiểu não -ống tai trong bình thường -Khối tròn -Giống nước trên CT và tất cả các xung trên MRI Không bắt quang
- 136. Nang màng nhện
- 137. U dạng bì ▪ Tuổi : 30 ▪ Đường giữa ▪ Thành phần: biểu mô vảy và phần phụ ▪ Thành dày, đóng vôi và mạch máu ▪ CT không cản quang: mỡ, dịch/dịch ▪ MRI: không đồng nhất -Sáng trênT2W
- 138. Nang dạng thượng bì tủy sọ
- 139. Nang keo ▪ Vị trí: lỗ Monro ▪ CT: bờ sắc nét, từ tăng đậm độ đến giảm đậm độ ▪ MRI: bờ sắc nét -T1w – đồng đến tăng T2w-Tăng đến giảm Gd- bắt viền
- 144. Nhớ gì khi về nhà? ▪ Xác nhận sự hiện diện của tổn thương choán chỗ ▪ Xác định các biến chứng cấn cấp cứu như não úng thuỷ, thoát vị hạnh nhân, chèn ép giao thoa thị ▪ Thu hẹp chẩn đoán phân biệt -Phân biệt u với không u -Thông báo khẩn cho bác sĩ chỉ định nếu chẩn đoán phân biệt gồm nhiễm trùng như abscess vi trùng hoặc lao ▪ Liên hệ với bác sĩ GPBL thần kinh trong trường hợp có sinh thiết, đặc biệt nếu có các dấu hiệu mô học không rõ ràng ▪ Cung cấp thông tin thích hợp để xử trí phẫu thuật -Liên quan của u với các động mạch lớn và các xoang tĩnh mạch, các cấu trúc này có còn nguyên vẹn hay không? -Liên quan với vùng não chức năng như vỏ não vận động và các cấu trúc quan trọng khác như dây thần kinh sọ -Trong trường hợp có não úng thuỷ tắc nghẽn, cần thêm xungT2W sagittal đường giữa li giải cao để quyết định việc mở thông não thất III có an toàn hay không?
- 145. Nhớ gì khi về nhà? 8 câu hỏi ▪ Tuổi? ▪ Lâm sàng? ▪ Có hội chứng, bệnh hoặc bệnh lý ác tính đã biết? ▪ Nam hay nữ? ▪ Tổn thương nằm ở đâu? 1. Trong vs. ngoài trục 2. Trên vs. dưới lều 3. Các vùng đặc biệt: thân não, tuyến yên/trên yên, tuyến tùng, trong não thất, góc cầu tiểu não, lổ cảnh ▪ Một hay nhiều tổn thương? ▪ Đặc điểm hình ảnh trên CT/MRI không tiêm thuốc? ▪ Đặc điểm bắt thuốc? -Không -Đặc -Viền *Trơn láng *không đều