DA LIỄU

1. ThS BS Võ Nguyễn Thúy Anh
Bộ môn Da Liễu- ĐH Y Phạm Ngọc Thạch

2. Bệnh phong là gì?
 Là bệnh lâu đời nhất trên thế giới được ghi nhận
 Bị bêu xấu
 Gerhard Henrick Armauer Hansen
Ngày 27 tháng 1 là ngày bệnh phong thế giới

3.  Trực khuẩn
Mycobacterium leprae
Kháng acid- cồn
 Vi trùng đầu tiên được ghi
nhận gây bệnh ở người
 Loài người và loài tê tê
( Armadillos) là ký chủ được
biết cho đến nay
NGUYÊN NHÂN

4. DỊCH TỄ
• Cộng đồng dân cư đông đúc
• Các nước đang phát triển
• Lây do tiếp xúc trực tiếp lâu dài.
• Cơ thể người có sức đề kháng tự nhiên với
vi trùng phong. 95% số người từng tiếp xúc
với người bệnh phong không bị bệnh

5. Kể từ 2001, mỗi năm giảm 20% số trường hợp mới mắc
Phân bố bệnh phong trên thế giới

7.  Cơ quan bị ảnh hưởng chủ yếu
oDa: dát, mảng, u cục hồng ban. Có khi
chỉ là dát giảm sắc tố
oThần kinh ngoại biên: giảm/mất cảm
giác, phì đại sợi thần kinh (ví dụ tk trụ)
TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG

8. Triệu chứng cơ quan khác
- Mũi họng: sụp mũi, nói khàn.
- Mắt: mất phản xạ giác mạc, mắt nhắm
không kín, viêm giác mạc.
- Xương: viêm xương, tiêu xương gây rụt và
cụt ngón tay, ngón chân, bàn chân.
- Loét bàn tay, bàn chân.
- Viêm tinh hoàn.
- Viêm hạch bạch huyết

9. Phân loại theo thể lâm sàng
Tùy thuộc vào biểu hiện lâm sàng,
bệnh phong được phân loại như sau:
1. Phong bất định (I)
2. Phong củ (TT)
3. Phong u (LL)
4. Phong trung gian (BB)
5. Phong trung gian gần củ (BT)
6. Phong trung gian gần u (BL)

11. PHONG BẤT ĐỊNH
 Dát
 Màu trắng, thâm hay hơi hồng
 Giới hạn có thể rõ hoặc không
 Không thâm nhiễm
 Số lượng: thường ít
 Kích thước to nhỏ không đều

12. INDETERMINE

14. PHONG CỦ (T)
 T: TUBERCULOID
 Thương tổn nổi cao hơn mặt da
 Giới hạn rõ
 Trung tâm lành
 Hình thái: củ to, củ nhỏ, mảng củ

15. TT

16. TT

17. PHONG TRUNG GIAN (B)
 B: BORDERLINE
 Mảng
 Thâm nhiễm
 Khu trú hoặc lan tỏa

19. B

20. B

21. PHONG U
 L: LEPROMATOUSE
 U, cục
 Số lượng nhiều
 Tổn thương lan tỏa, đối xứng
 Thâm nhiễm
 Giới hạn giữa da bệnh, da lành không rõ
(±)

22. LL

24. LL

25. THẦN KINH TO

26. Biến chứng thường gặp:
lỗ đáo lòng bàn chân

27. PHẢN ỨNG PHONG

28. Phân loại theo vi khuẩn (theo WHO 1988 )
 Phân theo vi khuẩn để xác định bệnh nhân sẽ được
điều trị theo phác đồ nào. Phân loại này gồm 2 nhóm:
 Nhóm ít khuẩn (PB – Paucibacllary)
 Thường là các thể phong bất định, phong củ, phong
trung gian gần củ.
 Tuy nhiên nếu các thể phong này xét nghiệm vi
khuẩn dương tính sẽ được điều trị theo phác đồ
nhiều khuẩn.
 Nhóm nhiều khuẩn (MB=multibacllary)
 Thường là các thể phong trung gian , phong trung
gian gần u,phong u.

29. Dựa vào những dấu hiệu nào
để chẩn đoán bệnh phong ?
 Có 3 dấu hiệu chính
- Mất hoặc giảm cảm giác ở tổn thương da
hoặc ở vùng da bị bệnh.
- Thần kinh ngoại biên phì đại và nhạy cảm,
phối hợp với các dấu hiệu của thương tổn
dây thần kinh như liệt, mất cảm giác, teo cơ,
loạn dưỡng da.
- Tìm thấy trực khuẩn phong ở tổn thương.

30. Mục tiêu điều trị
1. Phát hiện sớm
2. Điều trị thích hợp
3. Chăm sóc và đề phong tàn phế

31. Nguyên tắc điều trị
• Khám và điều trị cả người tiếp xúc (nếu có
bệnh)
• Cần uống đủ thuốc, đủ liều, đủ thời gian và
đều đặn theo chế độ đa hóa trị liệu
• Kết hợp với vật lý trị liệu và giáo dục sức
khỏe cho bệnh nhân
• Trong điều trị chú ý theo dõi các phản ứng
phong và các tai biến do thuốc để xử lý kịp
thời

32.  Đa hóa trị (MDT)
• Có nhiều thuốc hiệu quả:
Dapsone (diaphenylsulfone, DDS),
Rifampicin (RFP),
Clofazimine (CLF),
THUỐC KHÁC: Ofloxacin (OFLX), and
Minocycline (MINO) là những thuốc
chính yếu trong phác đồ đa hóa trị.
Thuốc điều trị bệnh phong

33.  Viên 25mg & 100 mg
DAPSONE

34. RIFAMPICIN
 Rifadin (Aventis)
 Rifater ( in combination with isoniazid
and pyrazinamide) (Aventis)
 Rimactane (Novartis)
 Nước tiểu màu đỏ

35. CLOFAZIMINE
 Brand Name: Lamprene
Generic Name: Clofazimine
 Lamprene®
by Novartis
 Nhuộm nâu da

36. LIỀU LƯỢNG
http://images.google.com/imgres?imgurl=http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/MDTRegimens.jpg/400px-
MDTRegimens.jpg&imgrefurl=http://en.wikipedia.org/wiki/Leprosy&h=258&w=400&sz=24&hl=en&start=15&um=1&tbnid=wA9E8CWvT_HvoM:&tbnh=80&tbnw=124&prev=/images%3Fq%3DMultidrug%2Btherapy%2B(MDT)%2
Bregimen%26um%3D1%26hl%3Den

37. Multidrug Therapy for Paucibacillary (PB) Leprosy
RFP Dapsone
Adult
50-70kg
600mg/m* 100mg/d
Child
10-14 years
450mg/m* 50mg/d
Less than 10 years 300mg/m* 25mg/d
PB patients treated with MDT are cured within six months
*RFP monthly doses are given under supervision
LIỀU LƯỢNG

38. RFP Dapsone CLF
Adult
50-70kg
600mg/m* 100mg/d 50mg/d
&300mg/m*
Child
10-14 years
450mg/m* 50mg/d 50mg/d
&150mg/m*
Less than 10
years
300mg/m* 25mg/d 50mg twice/d
&100mg/m*
Multidrug Therapy for Multibacillary (MB) Leprosy
*RFP and CLF monthly doses are given under supervision
MB patients treated with MDT are cured within 12 months

39. Chi phí điều trị
 Từ 1995, WHO cung cấp miễn phí phác đồ MTD và tất cả
chi phí khác điều trị bệnh phong trên toàn thế giới
 Đầu tiên thuốc được tài trợ bởi quĩ Nippon (Nhật Bản)
 Từ năm 2000, bởi Novartis

40. Tác dụng phụ
 Dị ứng da: thỉnh thoảng gặp
 Nước tiểu đỏ
 Da nhuộn nâu
 Dapsone (DDS)
 Rifampicin (RFP)
 Clofazimine (CLF)

41. A Day in the Patient’s Life
Mother Teresa
http://i193.photobucket.com/albums/z96/whengzky/FR%20Joy%20pix/641c.jpg

42. Tình hình bệnh phong tại Việt Nam
Loại trừ bệnh phong là một trong
những chương trình y tế trọng điểm

43. Thế nào gọi là loại trừ bệnh phong?
Hạ thấp tỷ lệ lưu hành bệnh xuống dưới
1/10.000 dân số
Đây chỉ là mục tiêu tạm thời nhằm giảm thiểu
gánh nặng bệnh phong cho xã hội
Mục tiêu cuối cùng là thanh toán bệnh phong.
Tức là không còn bệnh phong trong xã hội như
những nước tiên tiến

44. Kết quả chương trình loại trừ bệnh
phong tại Việt Nam
Từ năm 2000, Việt Nam được công nhận loại trừ bệnh phong trên
phạm vi quốc gia. Tức là tỉ lệ mắc bệnh phong tính chung cả nước <
10/10.000
Đến năm 2010, 42 tỉnh thành đã hoàn thành mục tiêu loại trừ
bệnh phong.Tuy nhiên, ở một số tỉnh vùng Miền Trung, Tây
Nguyên, và Nam Bộ thì tỉ lệ mắc bệnh phong vẫn còn cao
Phấn đấu đến năm 2015 hoàn thành mục tiêu loại trừ bệnh phong
trên tất cả các tỉnh thành
Đáng lo ngại là tỉ lệ tàn tật độ 2 ở những người mới mắc còn cao
(15-20%)

45. Nguyên nhân bệnh phong
Kể tên các thể bệnh phong
Mục tiêu điều trị bệnh phong
Phác đồ điều trị: Kể tên các thuốc
và thời gian cho phác đồ điều trị
cho phong nhiều khuẩn, ít khuẩn
Câu hỏi ôn tập
Tài liệu tham khảo
Bài giảng Da Liễu
NXB Y Học
(Bộ môn Da Liễu-ĐHYD TP.HCM)

46. Contact
 thuyanhmd@gmail.com
 0933161517
 BV Da Liễu- số 2 Nguyễn Thông Q3