Một nghiên cứu không thể là một nghiên cứu tốt nếu như nó vi phạm nguyên tắc đạo đức trong nghiên cứu.

1. Một số Vấn đề
đạo đức trong nghiên
cứu Công Tác Xã Hội
Nguyễn Quốc Phong
Email:nguyenquocphong3000@gmail.com

2. Nụ cười rạng rỡ của TS Hwang Woo-suk (bên trái) khi sự thật chưa
được tiết lộ và gương mặt của ông trong một buổi họp báo (bên
phải) sau khi có những lời cáo buộc về những gian dối trong
nghiên cứu tế bào gốc.
(Hai ảnh trên đây được lấy lại từ www.cbc.ca và
www.australasianbioethics.org)

3. Đặt vấn đề
• Một nghiên cứu không thể là một nghiên cứu
“tốt” nếu không tuân thủ các nguyên tắc đạo
đức.
• Không tuân thủ nguyên tắc đạo đức có thể ảnh
hưởng bất lợi tới những người tham gia nghiên
cứu

4. Đạo đức là các qui tắc
chuẩn mực về phẩm hạnh
nhằm điều chỉnh hành vi
của con người và ngăn
ngừa khả năng làm tổn hại
đến người khác, đến xã hội,
và chính bản thân mình;
Phi đạo đức không chỉ tổn
hại về thể xác mà các tổn
hại về danh dự, vị thế hay
uy tín của người khác trong
cộng đồng

5. Quy chuẩn đạo đức nghiên cứu
• Là sự tập hợp các nguyên tắc,
quy định, các chuẩn mực mà
người thực hiện nghiên cứu trong
lĩnh vực CTXH cần phải tuân thủ
• Mô tả trách nhiệm và hành vi cần
có của người nghiên cứu với đối
tượng nghiên cứu, khách thể
nghiên cứu
• Không phải là những nguyên tắc
hoàn chỉnh cho người nghiên cứu
trong mọi tình huống, mọi hoàn
cảnh.

6. Mục đích của việc tuân thủ quy chuẩn
đạo đức trong nghiên cứu
• Quy định những việc người nghiên cứu được làm và
không được làm
• Xác định quyền hạn và trách nhiệm của người nghiên
cứu trước khi triển khai nghiên cứu
• Bảo vệ an toàn, quyền lợi của những bên liên quan, đặc
biệt là khách thể nghiên cứu, tránh khỏi sự lạm dụng

7. Một số hành vi vi phạm đạo đức
nghiên cứu hay gặp
• Sao chép, mua bán dữ liệu, thuê người thực hiện
• Ngụy tạo dữ liệu: Số liệu được biến hóa cho phù hợp
với kết luận mà tác giả của nó mong muốn
• Đạo văn: Trích dẫn mà không ghi rõ nguồn
• Gian lận trong quá trình phê duyệt
• Lợi dụng hoặc mua chuộc người khác để đạt được mục
đích nghiên cứu của mình

8. Áp dụng nguyên tắc đạo đức trong
nghiên cứu CTXH
Nghiên cứu về mô
hình can thiệp CTXH
cá nhân với nhóm trẻ
em chậm phát triển trí
tuệ tại Trung tâm A

9. Áp dụng nguyên tắc đạo đức trong
nghiên cứu CTXH
 CTXH là một khoa học xã hội nên nghiên cứu CTXH cần tuân thủ
các nguyên tắc chung của nghiên cứu KHXH
 CTXH là một nghề nên nghiên cứu CTXH cần tuân thủ các quy tắc
đạo đức nghề nghiệp
 CTXH là một dịch vụ xã hội nên phải đảm bảo tối đa quyền lợi của
người tham gia

10. Áp dụng nguyên tắc đạo đức trong
nghiên cứu CTXH
Một số vấn đề đạo đức cần
quan tâm trong đề tài này
- Nghiên cứu phục vụ mục đích gì?
- Năng lực chuyên môn của người
làm nghiên cứu?
- Nghiên cứu được tiến hành như thế
nào?
- Nghiên cứu có gây ảnh hưởng bất
lợi gì cho trẻ, gia đình trẻ và những
người xung quanh không?
- Thông tin thu được từ nghiên cứu
được sử dụng vào mục đích gì và sử
dụng như thế nào?

11. Áp dụng nguyên tắc đạo đức trong
nghiên cứu CTXH
Vấn đề quan Hợp đạo đức Không phù hợp đạo đức
tâm
Mục đích Vì sự hỗ trợ trẻ Phục vụ mục đích cá nhân
Đóng góp vào tri thức khoa
học
Năng lực Chuyên môn về nghiên cứu Không có chuyên môn nghiên
chuyên môn Chuyên môn về trẻ chậm cứu
phát triển trí tuệ Không có kiến thức về trẻ
chậm phát triển trí tuệ
Tiến hành Theo đúng quy trình Không theo quy trình
Tôn trọng sự thật Thiếu trung thực
Tác động tới trẻ Không tác động bất lợi đến Tác động bất lợi tới trẻ hoặc
trẻ gia đình trẻ
Sử dụng thông Phục vụ mục đích khoa học Mục đích cá nhân hoặc nhóm
tin không có lợi cho trẻ hoặc mục
đích phi khoa học

12. Các cấp độ xem xét
• Cá nhân: cần phải cung cấp đầy đủ các thông tin cần thiết liên
quan tới nghiên cứu cho tất cả các đối tượng tham gia;
• Cộng đồng: Cộng đồng được thông báo đầy đủ về nghiên cứu
sắp sửa tiến hành, sẽ tạo ra không chỉ sự hợp tác tích cực mà cả
chất lượng, độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.
• Cấp quốc gia: do các Viện hoặc Uỷ ban quốc gia đảm trách
• Cấp quốc tế: Với các chương trình nghiên cứu được sự hỗ trợ
của bên ngoài thì đề cương nghiên cứu phải tuân theo các yêu
cầu của quốc tế (vẫn phải đảm bảo 3 mức độ trên)

13. Nguyên tắc đạo đức chung
• Tôn trọng nhân phẩm, giá trị,
lợi ích của những người tham
gia
• Có năng lực chuyên môn
• Có tinh thần phục vụ
• Chính trực
• Tuân thủ luật pháp
• Giữ bí mật
• Nghiên cứu nhằm tăng cường
lợi ích chung của xã hội

14. Đảm bảo nguyên tắc đạo đức
như thế nào?
• Đề cương nghiên cứu cần được sự thông qua của hội đồng phản
biện trước khi triển khai
• NNC cam kết tuân thủ các nguyên tắc về đạo đức trong nghiên cứu
• Cần được sự đồng ý chính thức của những người tham gia nghiên
cứu
• Làm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của các bên tham gia
• Chú ý đến một số nhóm đối tượng là trẻ em, người khuyết tật hoặc
bị bệnh tâm thần
• Tuân thủ quy trình xử lý khi tình trạng vi phạm nguyên tắc xảy ra.

15. Xin cảm ơn vì sự chú ý lắng nghe!