1. 1
ÁCIDOS NUCLEÍCOS:
• Compostos de carácter ácido que atoparon no núcleo das células
• Formados por C, H, O, N, e P.
• Aparecen: no núcleo da células eucarióticas, nas mitocondrias, nos cloroplastos, nos ribosomas, nos
cromosomas, no cromosoma das células procariota, nos virus.
• Levan a información xenética e transmítena ás células fillas e de pais a fillos.
• ADN ou DNA, e ARN ou RNA
• Son macromoléculas (polímeros) formados por unha serie de monómeros chamados nucleótidos, unidos
entre si por enlace fosfodiéster.
NUCLEÓTIDOS:
• Composición:
• Pentosa β
• Base nitroxenada:
• Púricas derivadas da purina
• Adenina
• Guanina
• Pirimidínicas, derivadas da pirimidina
• Citosina
• Timina
• Uracilo
• Ácido ortofosfórico
• Base + pentosa (enlace N - glicosídico)= nucleósido + ácido fosfórico = nucleótido
• Nomenclatura dos nucleótidos
3. 3
• en forma de ATP ou ADP, GTP
• Transportan enerxía e grupos fosfato,
que desprende mediante hidrólise
• en forma de AMP cíclico (AMPc)
• actúa como segundo mensaxeiro.
• unidos a outros nucleótidos
• actúa o AMP como coenzimas
• Formando os ácidos nucleicos unidos entre si por enlaces
fosfodiéster.
• Enlace fosfodiéster 5´----> 3´
4. 4
ÁCIDO DESOXIRRIBONUCLEICO (ADN)
• É unha macromolécula formada por desoxirribonucleótidos 5´monofosfato de A, G, C e T unidos entre
si por enlaces fosfodiéster.
• Así coma nas proteínas tamén podemos distinguir catro niveis estruturais
• Estrutura primaria:
• Consiste nunha larga cadea de desoxirribonucleótidos unidos
entre si por enlace fosfodiéster.
• O enlace fosfodiéster establécese entre o extremo 5´e o
OH do carbono 3´
• As cadeas medran polo extremo 3’. Debuxo, zona sempre
igual, só varían as bases.
• Os polinucleótidos diferéncianse entre si, pola súa
composición e secuencia de bases, sendo esta característica
de cada especie, e incluso de cada individuo. Concepto de
mutación
• Na estrutura primaria reside a información necesaria para a
síntese de proteínas. Xenes
• Estrutura secundaria:
• Consiste na disposición no espacio de dúas cadeas de polinucleótidos en dobre hélice
enfrontadas polas bases nitroxenadas e unidas mediante pontes de hidróxeno
5. 5
• Esta estrutura púxose de manifesto cando no ano 1950 Chargaff, demostrou que
• tódolos ADN teñen igual número de moléculas de A e T e tantas de C como de
G.
• a relación entre A+T/C+G é o que distingue os ADN das diferentes especies e
canto máis semellantes sexan estes valores, máis emparentadas, dende o punto
de vista filoxenético, estarán dous individuos entre si.
• Disto dedúcese que a A enfróntase a T (A=T) e a G á C (G=C)
• As investigacións de Rosalind Franklin e Wilkins (50-53) sobre difracción por raios X,
indican que a molécula de ADN é fibrosa e presenta unha estrutura helicoidal.
• Baseándose nos datos anteriores, no ano 1953, Watson e Crick crearon o seu modelo da
dobre hélice do ADN
• O modelo da dobre hélice pon de manifesto que a molécula de ADN está
formada por dúas cadeas enfrontadas polas bases e unidas entre si por pontes
de hidróxeno, dando lugar a unha estrutura semellante a unha escada de
caracol.
• As cadeas son antiparalelas (explicar) 5´3´
• Son complementarias, a mensaxe xenéticas das dúas cadeas é
diferente
• Con enrolamento plectonímico, para desenrolalas hai que xirar
unha con respecto á outra.
• O modelo de Watson e Crick é a forma B (dextroxira), tamén hai a
forma A, parecida a anterior, e en estudios con ADN sintético atopouse
a forma Z, levoxira.
• Desnaturalización do ADN:
• A estabilidade da dobre hélice conséguese polos numeroso
pontes de hidróxeno, aínda que tamén interveñen interaccións hidrofóbicas
entre os aneis das bases.
• Estas pontes de hidróxeno pódense romper por, axitación térmica, cando a
temperatura acada un determinado valor chamado punto de fusión do DNA,
separándose as dúas cadeas e producíndose así a desnaturalización do ADN
• Este fenómeno é reversible, cando a disolución de ADN se deixa enfriar
durante o tempo necesario, recuperando a estrutura en dobre hélice.
• Na reversibilidade baséase a técnica da hibridación utilizada na actualidade
pera recoñecer parentescos entre dous ADN en casos de paternidade, menciña
legal, etc.
• Estrutura terciaria:
• Refírese á disposición que adopta a fibra de ADN ao asociarse a proteínas, (nunha
célula humana hai un metro de ADN) hai dous tipos :
• colar de perlas = cromatina
• atópase no núcleo das células (eucarióticas) somáticas, é a cromatina ou
fibra de 100 A (angström).
• o ADN asóciase a histonas
6. 6
• forma NUCLEOSOMAS = ADN (dúas voltas) + HISTONAS
• cada nucleosoma está formado por un octámero de histona : dúas H2A,
dúas H2B, dúas H3 e dúas H4
• ao redor das histonas enrólase o ADN, dando dúas voltas en cada unha
• estrutura cristalina
• aparece nos espermatozoides.
• o ADN asóciase a protaminas
• Estrutura cuaternaria
• é a disposición que adopta o ADN en “colar de perlas” ao repregarse sobre si mesmo.
• corresponde á forma denominada fibra de 300 angström (= 30 nm) ou fibra de
cromatina
• para explicar esta estrutura hai dúas hipóteses :
• Hipótese do solenoide
• Hipótese da superperla
• Tipos de DNA:
• monocatenario
• formado por unha soa cadea lineal ou circular
• atópase en virus bacteriófagos
• bicatenario
• formado por dobre cadea
• circular : bacterias, mitocondria, cloroplastos e nalgúns virus
• lineal : no núcleo das células eucarióticas, asociado a proteínas e nalgúns virus
ÁCIDO RIBONUCLEICO (ARN ou RNA)
• O ARN está formado por ribonucleótidos de A, G, C e U, unidos entre si por enlaces difosfato.
• Diferencias co ADN:
• pentosa
• bases nitroxenadas
• monocatanario (só estrutura primaria) excepto nalgún virus (reovirus) e algúns tramos do ARNt
nos que é bicatenario e polo tanto presenta tamén estrutura secundaria
• Tipos de ARN:
• ARNm, ARNt e ARNr (¿ARNn?)
• ARN mensaxeiro, ARNm:
• Está formado por unha soa cadea, só ten estrutura primaria
7. 7
• Orixínase no núcleo, a partir do ADN por complementariedade das bases ( A-U, C-G, T-A)
• Leva a información desde o ADN do núcleo ata o citoplasma para a síntese das proteínas
• É moi inestable, despois de cumprir a súa misión, desfaise.
• No extremo 5´leva unha “caperuza” formada por : metil-guanosina e tres grupos fosfato.
• No extremo 3´presenta un fragmento duns 200 nucleótidos de adenina chamada a “cola poli-A”
• O resto da cadea está formada polos “exóns” que son as secuencias de bases que codifican
proteínas, e os “intróns, que non codifican nada e que é preciso eliminar nun proceso chamada
“maduración do ARN”
• ARNr ou ribosómico
• Está formado por moléculas de ARN de diferentes tamaños que presentan estrutura primaria,
e nalgún tramo secundaria e ás veces terciaria xa que tamén está asociado a proteínas.
• Forma os ribosomas, nas procariotas 70 S e nas eucariotas 80 S
• os ribosomas están formados por dúas subunidades,
• subunidade maior, 5 S e 28 S (Svedbergs)
• subunidade menor, 18 S (Svedbergs)
• A maior parte do ARN que forma os ribosomas sintetízase nos nucléolos.
• Svedberg (S) = unidade de sedimentación, é unha unidade que indica a velocidade de
sedimentación dunha partícula nun intenso campo de gravitación creado por centrifugación. A
velocidade de sedimentación depende do peso molecular, da forma da partícula, da densidade
do medio das revolucións por minuto e do tempo transcorrido.
• ARN transferente ou transfer, ARNt:
• Tamén se lle chama ARNs ARN soluble
• Algunhas rexións da molécula presentan estrutura
secundaria
• Ten forma de folla de trébol
• A súa misión é recoller os aminoácidos polo citoplasma e
levalos ata os ribosomas para a síntese das proteínas.
• Existen tantos ARNt como tripletes que codifiquen
aminoácidos.
• Características da molécula polo debuxo
• ARN nucleolar, ARNn:
• Aparece nos nucléolos da células eucarióticas
• é un ARN de elevado peso molecular (45 S)
• é o precursor do ARNr
• a cadea de 45 S rómpese en dúas, a de 18 S que forma a subunidade menor, e outra de 28 S e
a de 5,8 que forman parte da subunidade maior xunto coa de 5 S que non procede do ARN de
45 S.
