Açık ve Uzaktan Öğrenmede Öğretim Tasarımı Modelleri

1. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENMEDE
HARMANLANMIŞ ÖĞRENME
ORTAMLARI
HAZIRLAYAN: Saime BAYDUR
DANIŞMAN: Doç. Dr. Agah Tuğrul KORUCU

2. HARMANLANMIŞ ÖĞRENME ORTAMLARI
 Karma öğrenme, hibrid öğrenme, karışık öğrenme olarak da bilinen harmanlanmış
öğrenme en sade tanımıyla geleneksel eğitim metodunun çevrimiçi (online) eğitim
materyalleriyle zenginleştirilmesi yani harmanlanması olarak tanımlanmaktadır.
 Kullanılan teknolojilerin yanı sıra farklı eğitim felsefelerinin geleneksel öğrenme
ortamında birlikte kullanılması da harmanlanmış öğrenme olarak tanımlanmaktadır.

3. Harmanlanmış / karma çevrimiçi kurslar,
çevrimiçi ve sınıf içi eğitimin öğrenciler için
sınıf içi bekleme süresini kısalmasıyla bilinir.

5. HARMANLANMIŞ ÖĞRENME ORTAMLARI
 Online : Bu kısım daha çok öğrenmeye yönelik ilk kısımlardır ki bunlar bilgi ve kavrama olarak
düşünülebilir. Ayrıca bilginin kazanılması, tekrara ve bilgiye yönelik egzersizlere bağlı olduğu
söylenebilir.
 Yüz yüze : Bu kısım ise öğrenmeye yönelik daha ileri basamakları kapsamaktadır. Sentez, analiz ve
değerlendirme öğrenmenin ileri basamakları olarak sayabiliriz. Bu kısım etkileşimlerle
desteklenmelidir.
 Harmanlanmış Öğrenme : Harmanlanmış öğrenme geleneksel eğitimi desteklemek amacıyla
teknolojik materyallerin kullanılması olarak düşünülmemelidir. Harmanlanmış öğrenmedeki denge
çevrimiçi ağırlıklı eğitim veren bir kurumun verimliliği arttırmak amacıyla çevrimiçi eğitime ek olarak
yüz yüze ders vermesi olarak da düşünülebilir

6. HARMANLANMIŞ ÖĞRENME ORTAMLARI
Birçok üniversite öğrencisi, esnek zaman ve seyahat süresinin kısalması için çevrimiçi
kurslar almaktadır.
 2003 yılında, Amerikan Eğitim ve Gelişim Derneği, karma öğrenmeyi bilgi dağıtım
endüstrisinde ortaya çıkan ilk on eğilimden biri olarak tanımladı.
Karma öğrenme çevrimiçi ve yüz yüze eğitimi birleştirir.

9. Houston Üniversitesi Sağlık ve İnsan
Performansı Bölümü araştırmacısı, sınıf içi
derslerle uzaktan öğrenimi içeren karma bir
sınıftaki öğrencilerin, aynı sınıfı daha geleneksel
bir formatta alan meslektaşlarından ortalama
olarak daha yüksek bir harf notu aldığını
bulmuştur.

11. HARMANLANMIŞ ÖĞRENME MODELLERİ
 Yüz Yüze Model: Tüm karma öğrenme modelleri arasında yüz yüze model tipik bir okul yapısına
en yakın modeldir.
 Rotasyon Modeli: Karma öğrenmenin bu versiyonunda öğrenciler belli bir programa göre farklı
istasyonlar arasında –online çalışarak veya öğretmenle yüz yüze vakit geçirerek- dönüşümlü
olarak çalışırlar. Rotasyon model ilköğretim okullarında daha çok kullanılmaktadır
 Laboratuvar Rotasyon Modeli: “Laboratuvar rotasyon modelinde öğrenciler sınıf ile bilgisayar
laboratuvarı arasında belli sürelerle geçiş yaparlar. Sınıf genellikle diğer öğrenme çalışmalarına
ayrılmıştır.

12.  Bireysel Model: Liselerde popüler olan bu karma öğrenme modeli öğrencilere okulda verilenlerin
dışında ders alma fırsatı vermektedir. Bu bireyler geleneksel bir okul ortamında bulunacaktır, ancak
aynı zamanda öğrenimlerini uzaktan verilen online derslerle de desteklemeyi seçmektedirler.
 Ters-Yüz Edilmiş Sınıf: Ters-yüz edilmiş sınıf veya tersine öğrenme yöntemi teknolojinin sınıfta
harcanan geleneksel zamanı tersine çevirmek için kullanıldığı bir öğrenme yaklaşımıdır.
 Online Model: Yüz yüze modelin tam karşıtı, online modeldir. Bu karma öğrenme modeli
öğrencilerin uzaktan çalıştığı ve materyalin ilk önce online ortamda verildiği bir modeldir. Yüz yüze
katılım isteğe bağlıdır, ancak öğrenciler soruları olduğunda genellikle öğretmenleriyle online
ortamda görüşürler.

13.  Esnek Model: Geleneksel olmayan ve risk altında olan çok sayıda öğrenciyi destekleyen
okullar çoğunlukla esnek karma öğrenme modelini tercih etmektedir. Bu yaklaşımda,
materyal önce online olarak verilir. Öğretmenler gerektiğinde destek vermek için sınıftadır
ancak, öğrenciler bağımsız olarak öğrendikleri ve yeni kavramların alıştırmasını dijital
ortamda yaptıkları için öğrenme öncelikle öğrencilerin kendi rehberliğinde gerçekleşir.

14. • Online Laboratuvar Modeli: Okullar gittikçe daha katı kaynak kısıtlamalarıyla karşı karşıya
oldukları için karma öğrenme online laboratuvar modeli öğrencilerin okulda verilmeyen
dersler de dahil olmak üzere derslerini tamamlamalarına yardımcı olmaya yönelik
uygulanabilir bir seçenektir. Bu senaryoda, öğrenciler tamamen online öğrenirler ama
dersle ilgili çalışmayı tamamlamak için belli bir bilgisayar laboratuvarına giderler.
Laboratuvar yetişkin gözetimindedir ancak bu yetişkinler öğretmen değildir. Bu model,
hem okulların normalde okulda öğretmeni bulunmayan veya öğretmen sayısının yetersiz
kaldığı dersleri vermelerini sağlar hem de öğrencilerin başka öğrencilerin öğrenme
ortamını etkilemeden bir konuda kendi hızlarında çalışmalarını sağlar.

15. ÖĞRENME DEĞİŞKENLERİ VE
HARMANLANMIŞ ÖĞRENME TASARIMI
Öğretmenlerin harmanlanmış ortamları tasarlarken benimseyebilecekleri altı hedef
belirlemişlerdir. Bu hedefler şöyle sıralanmaktadır:
1. Pedagojik Zenginlik (Pedagogical Richness)
2. Bilgiye Erişim (Access to Knowledge)
3. Sosyal Etkileşim (Social İnteraction)
4. Öğrenen Kontrolü (Personal Agency-learner Control)
5. Maliyet Etkililiği (Cost Effectiveness)
6. Revizyon: Yeniden Gözden Geçirip Düzeltme Kolaylığı (Ease Of Revision)

16. FARKLI ÖĞRENME DURUMLARI İÇİN
ÇEŞİTLİ ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ
 Eşzamanlı Etkinlikler
 Öğrenci Merkezli Öğrenme
 İşbirliği
 Öğrenmenin Değerlendirilmesi
 Performans Destekleyici Materyaller

17. HARMANLANMIŞ ÖĞRENME VE
TEKNOLOJİ
 Uzaktan eğitim ilk zamanlarda yazı tabanlı (mektup) olduğundan yüz yüze eğitimdeki canlılığın
ve etkinliğin eksikliği duyulmuştur.
 Diğer taraftan da yüz yüze eğitimde bireysellik arka planda kalmıştır.
 Karşılıklı eksiklikler iki sisteminde pozitif yönlerin kullanıldığı daha net bir ifadeyle
harmanlandığı yeni bir öğrenme modeli oluşturmuştur.

19. Mevcut olan bilişim teknolojileri, büyük ölçüde, her bir ortamda kullanılabilecek öğretim
yöntemlerinin doğası üzerinde kısıtlamalar getirmiştir.
Örneğin, dağıtılmış ortamda eşzamanlı veya yüksek doğrulukla etkileşimlere sahip olmak
her zaman mümkün değildi.
Bu kısıtlamalar nedeniyle, harmanlanmış öğrenme ortamları öğrenci-malzeme
etkileşimlerine vurgu yaparken, yüz yüze öğrenme ortamları insan-insan etkileşimine
öncelik verme eğilimindedir.

20. • Gürer, M.D. ve Tekinarslan, E. (2020). Açık ve uzaktan öğrenme. Ankara: Pegem.
• İşman, A. (2011). Uzaktan eğitim. Ankara: Pegem A.
• Ünsal, H. (2007). Harmanlanmış öğrenme etkinliğinin çoklu düzeyde değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış
Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Wikipedia (2020). 05.12.2020 tarihinde
https://tr.wikipedia.org/wiki/Harmanlanm%C4%B1%C5%9F_%C3%B6%C4%9Frenme#:~:text=Karma%20%
C3%B6%C4%9Frenme%2C%20hibrid%20%C3%B6%C4%9Frenme%2C%20kar%C4%B1%C5%9F%C4%B1k,ze
nginle%C5%9Ftirilmesi%20yani%20harmanlanmas%C4%B1%20olarak%20tan%C4%B1mlanmaktad%C4%B
1r. adresinden temin edilmiştir.