Điều trị đái tháo đường: thuốc điều trị đái tháo đường typ 2HXCH Company
Tài liệu Điều trị đái tháo đường typ 2 của Bộ Y Tế:
đái tháo đường thai kỳ, đai tháo đường ada 2018, điều trị đái tháo đường, thuốc điều trị đái tháo đường, hoa hậu đại dương 2014 đặng thu thảo, chẩn đoán đái tháo đường, tiền đái tháo đường, phân loại đái tháo đường, dai thao duong thai ky, bệnh thận đái tháo đường, tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường, bệnh án đái tháo đường, phác đồ điều trị đái tháo đường bộ y tế, phác đồ điều trị đái tháo đường, hiệp hội đái tháo đường hoa kỳ, điều trị đái tháo đường type 2, tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường theo ada 2015, nguyên nhân đái tháo đường, triệu chứng bệnh đái tháo đường, chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường, đai tháo đường ada 2017, thuoc dieu tri dai thao duong, bệnh án đái tháo đường type 2, tieu chuan chan doan dai thao duong, dai thao duong typ 2, phác đồ điều trị đái tháo đường type 2, thuốc đái tháo đường, chan doan dai thao duong, tien dai thao duong, phac do dieu tri dai thao duong, bài giảng đái tháo đường, lối xưa xe ngựa hồn thu thảo nền cũ lâu đài bóng tịch dương, đại lý suzuki hồng thảo bình dương, nguyên nhân bệnh đái tháo đường, hướng dẫn chẩn đoán và điều trị đái tháo đường, dấu hiệu đái tháo đường, biểu hiện đái tháo đường, dai thao duong thai ki, hoa hậu đại dương đặng thu thảo 2014, dấu hiệu bệnh đái tháo đường, đái tháo đường thai kì, đai tháo đường ada 2019, bien chung dai thao duong, biểu hiện của bệnh đái tháo đường, yếu tố nguy cơ đái tháo đường, bệnh án đái tháo đường typ 2, lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường, triệu chứng của bệnh đái tháo đường, biểu hiện bệnh đái tháo đường
GIAO TRINH TRIET HOC MAC - LENIN (Quoc gia).pdfLngHu10
Chương 1
KHÁI LUẬN VỀ TRIẾT HỌC VÀ TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN
A. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức: Trang bị cho sinh viên những tri thức cơ bản về triết học nói chung,
những điều kiện ra đời của triết học Mác - Lênin. Đồng thời, giúp sinh viên nhận thức được
thực chất cuộc cách mạng trong triết học do
C. Mác và Ph. Ăngghen thực hiện và các giai đoạn hình thành, phát triển triết học Mác - Lênin;
vai trò của triết học Mác - Lênin trong đời sống xã hội và trong thời đại ngày nay.
2. Về kỹ năng: Giúp sinh viên biết vận dụng tri thức đã học làm cơ sở cho việc nhận
thức những nguyên lý cơ bản của triết học Mác - Lênin; biết đấu tranh chống lại những luận
điểm sai trái phủ nhận sự hình thành, phát triển triết học Mác - Lênin.
3. Về tư tưởng: Giúp sinh viên củng cố niềm tin vào bản chất khoa học và cách mạng
của chủ nghĩa Mác - Lênin nói chung và triết học Mác - Lênin nói riêng.
B. NỘI DUNG
I- TRIẾT HỌC VÀ VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA TRIẾT HỌC
1. Khái lược về triết học
a) Nguồn gốc của triết học
Là một loại hình nhận thức đặc thù của con người, triết học ra đời ở cả phương Đông và
phương Tây gần như cùng một thời gian (khoảng từ thế kỷ VIII đến thế kỷ VI trước Công
nguyên) tại các trung tâm văn minh lớn của nhân loại thời cổ đại. Ý thức triết học xuất hiện
không ngẫu nhiên, mà có nguồn gốc thực tế từ tồn tại xã hội với một trình độ nhất định của
sự phát triển văn minh, văn hóa và khoa học. Con người, với kỳ vọng được đáp ứng nhu
cầu về nhận thức và hoạt động thực tiễn của mình đã sáng tạo ra những luận thuyết chung
nhất, có tính hệ thống, phản ánh thế giới xung quanh và thế giới của chính con người. Triết
học là dạng tri thức lý luận xuất hiện sớm nhất trong lịch sử các loại hình lý luận của nhân
loại.
Với tư cách là một hình thái ý thức xã hội, triết học có nguồn gốc nhận thức và nguồn
gốc xã hội.
* Nguồn gốc nhận thức
Nhận thức thế giới là một nhu cầu tự nhiên, khách quan của con người. Về mặt lịch
sử, tư duy huyền thoại và tín ngưỡng nguyên thủy là loại hình triết lý đầu tiên mà con
người dùng để giải thích thế giới bí ẩn xung quanh. Người nguyên thủy kết nối những hiểu
biết rời rạc, mơ hồ, phi lôgích... của mình trong các quan niệm đầy xúc cảm và hoang
tưởng thành những huyền thoại để giải thích mọi hiện tượng. Đỉnh cao của tư duy huyền
thoại và tín ngưỡng nguyên thủy là kho tàng những câu chuyện thần thoại và những tôn
9
giáo sơ khai như Tô tem giáo, Bái vật giáo, Saman giáo. Thời kỳ triết học ra đời cũng là
thời kỳ suy giảm và thu hẹp phạm vi của các loại hình tư duy huyền thoại và tôn giáo
nguyên thủy. Triết học chính là hình thức tư duy lý luận đầu tiên trong lịch sử tư tưởng
nhân loại thay thế được cho tư duy huyền thoại và tôn giáo.
Trong quá trình sống và cải biến thế giới, từng bước con người có kinh nghiệm và có
tri thức về thế giới. Ban đầu là những tri thức cụ thể, riêng lẻ, cảm tính. Cùng với sự tiến
bộ của sản xuất và đời sống, nhận thức của con người dần dần đạt đến trình độ cao hơn
trong việc giải thích thế giới một cách hệ thống
Để xem full tài liệu Xin vui long liên hệ page để được hỗ trợ
:
https://www.facebook.com/garmentspace/
https://www.facebook.com/thuvienluanvan01
HOẶC
https://www.facebook.com/thuvienluanvan01
https://www.facebook.com/thuvienluanvan01
tai lieu tong hop, thu vien luan van, luan van tong hop, do an chuyen nganh
GIÁO TRÌNH 2-TÀI LIỆU SỬA CHỮA BOARD MONO TỦ LẠNH MÁY GIẶT ĐIỀU HÒA.pdf
https://dienlanhbachkhoa.net.vn
Hotline/Zalo: 0338580000
Địa chỉ: Số 108 Trần Phú, Hà Đông, Hà Nội
CÁC BIỆN PHÁP KỸ THUẬT AN TOÀN KHI XÃY RA HỎA HOẠN TRONG.pptxCNGTRC3
Cháy, nổ trong công nghiệp không chỉ gây ra thiệt hại về kinh tế, con người mà còn gây ra bất ổn, mất an ninh quốc gia và trật tự xã hội. Vì vậy phòng chông cháy nổ không chỉ là nhiệm vụ mà còn là trách nhiệm của cơ sở sản xuất, của mổi công dân và của toàn thể xã hội. Để hạn chế các vụ tai nạn do cháy, nổ xảy ra thì chúng ta cần phải đi tìm hiểu nguyên nhân gây ra các vụ cháy nố là như thế nào cũng như phải hiểu rõ các kiến thức cơ bản về nó từ đó chúng ta mới đi tìm ra được các biện pháp hữu hiệu nhất để phòng chống và sử lý sự cố cháy nổ.
Mục tiêu:
- Nêu rõ các nguy cơ xảy ra cháy, nổ trong công nghiệp và đời sống; nguyên nhân và các biện pháp đề phòng phòng;
- Sử dụng được vật liệu và phương tiện vào việc phòng cháy, chữa cháy;
- Thực hiện được việc cấp cứa khẩn cấp khi tai nạn xảy ra;
- Rèn luyện tính kỷ luật, kiên trì, cẩn thận, nghiêm túc, chủ động và tích cực sáng tạo trong học tập.
CÁC BIỆN PHÁP KỸ THUẬT AN TOÀN KHI XÃY RA HỎA HOẠN TRONG.pptx
4. cham soc_dtd-khue_%5_bin%5d
1.
2. Đái tháo đường: Định nghĩa
• Tình trạng tăng glucose huyết mạn tính do
thiếu insulin tuyệt đối hoặc tương đối
• Hậu quả: rối loạn chuyển hóa glucose, protein,
lipid
• Lâu ngày sẽ đưa đến các biến chứng ở mạch
máu lớn và mạch máu nhỏ
4. • Số người bị ĐTĐ: 3,299 triệu
• Nam: 1,351 triệu; Nữ: 1,447 triệu
• Số BN không được chẩn đoán: 2,079 triệu
• Số tử vong liên quan đến ĐTĐ (trong số BN từ
20-79 tuổi): 0,549 triệu
38.7% không được chẩn đoán
VADE 2013.
Tỷ lệ mắc ĐTĐ ở Việt Nam: 5.4%
6. Các yếu tố góp phần ổn định glucose huyết
Glucose huyết
Gan
Tụy
Cơ và mô mỡ
glucagon
Đảo tụy
insulin
TB α sản xuất glucagon
TB β- sản xuất insulin
insulin
insulin
7. Thăng bằng glucose huyết, tác dụng của
insulin
• Tác dụng chính của insulin
– Kích thích sự thu nạp glucose và tế bào cơ và tế bào
mỡ
– Ức chế sự sản xuất glucose từ gan
• Hậu quả của sự thiếu insulin
– Tăng glucose huyết Tiểu nhiều thẩm thấu và mất
nước
8. Tác dụng của insulin và hậu quả của sự
thiếu insulin
Tác dụng của insulin: Ức chế sự phân hủy triglycerides (ly giải mỡ)
itrong mô mỡ
• Thiếu insulin: tăng acid béo tự do trong máu
Tác dụng của insulin: Ức chế sự sinh ceton
• Thiếu insulin: nhiễm ceton, sản xuất thể ceton
Ảnh hưởng của insulin trên cơ: kích thích sự thu nạp các acid amin
và tổng hợp chất đạm, ức chế sự thoái giáng protein, điều hòa
chuyển mã gen
• Thiếu insulin: hao mòn hệ cơ
9. Hoạt tính của insulin: định nghĩa
• Nhạy cảm với insulin:
– Insulin có thể phát huy tác dụng giảm glucose máu
và các tác dụng kể trên
• Đề kháng insulin:
– Tình trạng giảm hoạt tính của insulin: không ngăn
được sự sản xuất glucose từ gan, không đưa được
glucose vào mô cơ, mô mỡ; không ức chế được sự
ly giải mô mỡ và sự sinh ceton; không ức chế
được sự ly giải chất đạm
10. Cơ chế bệnh sinh ĐT Đ type 1
Tình trạng Viêm
T cell
TNFa IFNg
FasL
Phản ứng tự miễn
Macrophage
CD8+ T cell
TNFa
IL-1
NO
Dendritic cell
Phá hủy tế bào beta
Class II
MHC
Class I MCH
Maahs DM, et al. Endocrinol Metab Clin North Am. 2010;39:481-497
ĐTĐ type 1:
Tế bào beta bị phá
hủy thường dẫn đến
thiếu insulin tuyệt
đối
Do cơ chế tự miễn
Vô căn
11. Cơ chế bệnh sinh đái tháo đường type 1
• Tình trạng tự miễn mạn tính xảy ra ở người có gen nhạy
cảm
– Có thể tăng tốc do các tác nhân môi trường
• Hệ thống miễn dịch bị kích hoạt để phát triển đáp ứng miễn
dịch đối với
– Kháng nguyên của tế bào beta đã bị biến đổi
– phân tử trong tế bào beta giống với một protein của virus
• ~ 85% ĐT Đ type 1 có kháng thể (KT) kháng đảo tụy lưu
hành
– Ở đa số có thể có kháng thể kháng insulin
• Đa số KT kháng đảo tụy nhắm vào glutamic acid
decarboxylase (GAD) nằm trong tế bào beta tụy
12.
13. Tăng ĐH = Bất tương hợp giữa nồng độ insulin và ĐK insulin
Đề kháng Insulin
Sản xuất Glucose
từ gan
Insulin nội sinh
ĐH sau ăn
ĐH đói
Biến chứng mạch máu nhỏ
Biến chứng mạch máu lớn
Độ trầm trọng của ĐTĐRLDN glucose ĐTĐ rõ trên lâm sàng
Năm đến
thập niên Thời gian
Giai đoạn không triệu chứng
Adapted from Ramlo-Halsted BA, et al. Prim Care. 1999;26:771-789.
Diễn tiến tự nhiên của ĐTĐ type 2
Suy TB Beta
Bình
thường
>200% của chức năng bình
thường
ĐTĐ điển hình
14. Sinh bệnh lý đái tháo đường type 2
Cernea S & Raz I. Diabetes Care 2011;34(suppl 2):S264–S271
Mô mỡ
Hệ thần
kinh TW
Giảm
Incretin
Ruột
Thay đổi chuyển
hóa mỡ
ĐỀ KHÁNG
INSULIN
GIẢM TIẾT
INSULIN
↑ SẢN XUẤT GLUCOSE
TỪ GAN
↑ GLUCOSE HUYẾT
Tăng tiết glucagon
↑ nhạy cảm gan với glucagon
Tế bào
Tế bào α
Cơ vân Tụy tạng
Mô cơ
Thận
Kích thích tái
hấp thu
glucose
16. Chẩn đoán ĐTĐ và tiền ĐTĐ
Tiền ĐTĐ Đái Tháo Đường
HbA1c 5.7-6.4% ≥ 6.5%
Glucose huyết đói 100-125 mg/dL
(5.6-6.9 mmol/L)
≥ 126mg/dL (7.0mmol/L)
OGTT 140-199 mg/dL
(7.8-11.0mmol/L)
≥ 200mg/dL(11.1mmol/L)*
Mẫu huyết tương
bất kỳ
≥ 200mg/dL(11.1mmol/L)†
OGGT: Nghiệm pháp dung nạp glucose. Kết quả glucose huyết tương 2 giờ sau khi
uống 75 gam glucose
•: khi không có triệu chứng rõ của tăng glucose huyết, lập lại xét nghiệm lần thứ hai
†: bệnh nhân có triệu chứng kinh điển của tăng glucose huyết, hoặc cơn tăng glucose
huyết cấp
17. Tầm soát ĐTĐ và tiền ĐTĐ ở người không
có triệu chứng
Người thừa cân(BMI≥25 kg/m2 hoặc ≥23kg/m2 ở người Mỹ gốc Á và có
thêm các yếu tố nguy cơ:
• Ít vận động
• Người thân (thế hệ cận kề) bị ĐTĐ
• Thuộc sắc tộc có nguy cơ cao (Mỹ gốc Phi, bản địa, gốc Tây Ban Nha,
Gốc Á, đảo Thái Bình Dương)
• Phụ nữ sinh con >4.5kg, hoặc đã bị ĐTĐ thai kỳ
• Người có THA >140/90mmHg hoặc đang uống thuốc hạ áp
• HDL<35mg/dL (0.90mmol/L) và hoặc triglycerid >250mg/dL (2.82
mmol/L)
• Phụ nữ bị buồng trứng đa nang
• HbA1c>5.7%, Rối loạn dung nạp glucose, rối loạn đường huyết đói
• Có các tình trạng liên quan đến đề kháng insulin (bệnh gai đen, béo phì
trầm trọng…)
• Có tiền sử bệnh tim mạch
ADA
18. Khuyến cáo sàng lọc (Hội NT&ĐTĐ VN)
Người trưởng thành có BMI ≥23 kg/m2 HOẶC người có hơn 1 trong số các nguy cơ
sau:
• Ít hoạt động thể lực
• Có người thân đời thứ nhất bị ĐTĐ
• Phụ nữ đẻ con >4 kg, hoặc đã được chẩn đoán ĐTĐ thai kỳ
• Tăng huyết áp
• HDL cholesterol ≤35 mg/dL (0.9mmol/L) và/hoặc triglyceride >250 mg/dL
(2.8mmol/L)
• Vòng eo ≥90 cm ở nam và ≥80 cm ở nữ
• Phụ nữ bị hội chứng buồng trứng đa nang
• A1C ≥5.7%, RL dung nạp glucose, hoặc tăng ĐH lúc đói ở những lần xét nghiệm
trước
• Các tình trạng lâm sàng khác phối hợp với kháng insulin
• Tiền sử bệnh tim mạch
VADE 2013.
20. Tầm soát tiền ĐTĐ và ĐTĐ típ 2 ở trẻ em không
triệu chứng(≤18 tuổi)
• BMI > bách phân vị thứ 85 tính theo tuổi và giới, > bách phân vị thứ
85 của cân nặng dựa trên chiều cao, cân nặng tính theo chiều cao
>120% mức lý tưởng
• Cộng với 2 trong số các nguy cơ sau đây:
– Có người thận cận kề cấp độ 1 hoặc cấp độ 2 bị ĐTĐ
– Thuộc sắc tộc có nguy cơ ( Mỹ gốc Phi Châu, Gốc bản địa, gốc Tây Ban Nha,
Gốc Á, gốc đảo Thái Bình Dương)
– Có triệu chứng hoặc các tình trạng bệnh lý liên hệ với đề kháng insulin (dấu
gai đen, tăng HA, rối loạn mỡ máu, buồng trứng đa nang, nhẹ cân so với tuổi
thai)
– Lúc có thai mẹ bị ĐTĐ thai kỳ
• Khi nào: từ 10 tuổi hoặc sớm hơn nếu đã có dấu hiệu dậy thì
• Bao lâu: mỗi 3 năm
22. Đánh giá ở lần đầu tiên tiếp xúc với bệnh nhân
Đánh giá toàn diện nhằm mục tiêu
• Xếp loại bệnh ĐTĐ
– Phát hiện, đánh gía các biến chứng
– Đánh giá lại điều trị lúc trước và cách kiểm sóat các
yếu tố nguy cơ ở bệnh nhân đã biết ĐTĐ
– Lên kế hoạch điều trị
– Có nền tảng để tiếp tục theo dõi
• Chỉ định các xét nghiệm để đánh giá toàn diện
tình trạng bệnh lý của bệnh nhân
23. Đánh giá toàn diện bệnh nhân ĐTĐ
• Tuổi và đặc điểm khởi bệnh (nhiễm toan
ceton, không triệu chứng phát hiện qua xét
nghiệm)
• Kiểu ăn uống, thói quen vận động, tình trạng
dinh dưỡng, thay đổi cân nặng, mức tăng
trưởng (đối với trẻ em và thiếu niên)
• Các bệnh đồng mắc, tình trạng tâm lý, sức
khỏe răng miệng
• Đã được giáo dục sức khỏe về ĐTĐ
24. Đánh giá toàn diện bệnh nhân ĐTĐ
• Tình trạng kiểm soát glucose huyết của bệnh
nhân (HbA1c)
• Chương trình điều trị bệnh nhân theo bao
gồm Thuốc sử dụng, tính tuân trị và rào cản,
kiểu ăn uống, thói quen vận động và luyện
tập, có sẵn sàng thay đổi hành vi hay không
• Kết quả glucose huyết và bệnh nhân sử dụng
kết quả đó ra sao
25. Đánh giá toàn diện bệnh nhân ĐTĐ
• Nhiễm toan ceton: tần suất, độ trầm trọng và
nguyên nhân
• Hạ đường huyết
– Có nhận biết hạ đường huyết hay không
– Cơn hạ đường huyết nặng: tần xuất, nguyên nhân
• Tiền sử về các biến chứng của ĐTĐ
– BC mạch máu nhỏ (đáy mắt, thận, thần kinh có mất
cảm giác không?, khám bàn chân, BCTK tự chủ bao
gầm cả rối loạn cương, liệt dạ dày)
– BC mạch máu lớn: bệnh mạch vành tim, bệnh mạch
máu não, bệnh mạch máu ngoại vi
26. Đánh giá toàn diện bệnh nhân ĐTĐ: khám
thực thể
• Chiều cao, cân nặng, BMI
• Đo huyết áp, kể cả huyết áp tư thế khi có chỉ định
• Khám đáy mắt
• Sờ tuyến giáp
• Khám da (tìm dấu gai đen, các nơi tiêm insulin)
• Khám bàn chân
– Nhìn: da, biến dạng, vết chai, vết loét
– Sờ mạch mu bàn chân và sau mắt cá chân trong
– Phản xạ gân gối, gân gót
– Khám cảm giác: proprioception, vibration, monofilament
30. Chỉ đinh xét nghiệm
• HbA1c: nếu 3 tháng trước chưa làm
• Nếu chưa có hoặc chưa làm trong vòng 1 năm:
– Bộ mỡ khi đói: Cholesterol toàn phần, HDL, LDL
cholesterol, Triglycerid
– Xét nghiệm chức năng gan: AST, ALT, gamma GT
– Albumin trong nước tiểu 1 mẫu, hoặc tỉ số
albumin/creatinin nước tiểu
– Creatinin huyết thanh, độ lọc cầu thận ước tính
– TSH: ở ĐTĐ típ 1, bệnh nhân có rối loạn chuyển hóa
lipid, phụ nữ >50 tuổi
31. Chuyển khám chuyên khoa
• Chuyên khoa mắt khám đáy mắt có nhỏ dãn đồng tử
• Kế hoạch cho thai kỳ đối với phụ nữ trong tuổi sinh sản
• Chuyên gia dinh dưỡng
• Hội giáo dục sức khỏe (diabetes self management
education resource, DSME; diabetes self management
Support,DSMS)
• Nha sĩ để khám răng toàn diện
• Chuyên gia sức khỏe tâm thần nếu cần
32. Mục tiêu glucose huyết cho người ĐTĐ
trưởng thành không có thai
HbA1c <7.0%
Glucose huyết tương trước ăn
(mao mạch)
80-130 mg/dL (4.4-7.2 mmol/L)*
Đỉnh glucose huyết tương sau
ăn (mao mạch)†
<180 mg/dL (10.0 mmol/L)*
•: Mục tiêu thay đổi tùy tình trạng cụ thể của mỗi bệnh nhân
† : Đo glucose huyết sau ăn khi HbA1c chưa đạt mục tiêu dù đường huyết
đói đã đạt, đo vào 1-2 giờ sau khi bắt đầu ăn
33. Mục tiêu điều trị cho người già ĐTĐ: Glucose huyết, Huyết
áp, Lipid (ADA 2014-2015)
Tình trạng
sức khỏe
Cơ sở để
chọn lựa
HbA1c
GH đói hoặc
trước ăn
(mg/dL)
Glucose lúc
đi ngủ
(mg/dL)
HA (mmHg)
Mạnh khỏe Còn sống lâu <7.5% 90-130 90-150 <140/90
Phức
tạp/trung
bình
Kỳ vọng sống
trung bình
<8.0% 90-150 100-180 <140/90
Rất phức
tạp/sức khỏe
kém
Không còn
sống lâu
<8.5% 100-180 110-200 <150/90
Standards of Medical Care in Diabetes-2014. Diabetes Care 2014;37(suppl 1).
34. Điều trị bằng thuốc
• Thuốc viên điều trị tăng đường huyết: nhóm
sulfonylurea, Metformin, Thiazolidinediones,
Ức chế men alpha glucosidase, ức chế men
DPP4, nhóm ức chế kênh đồng vận chuyển
Natri glucose (Sodium Glucose transporter
inhibitors loại 2-SGLT2)
• Thuốc tiêm: Insulin, Thuốc GLP1 analog
35. Dinh dưỡng và luyện tập
• Dinh dưỡng thay đổi theo từng cá nhân, cần
tư vấn của BS dinh dưỡng hay chuyên gia dinh
dưỡng
• Luyện tập: 150 phút mỗi tuần, không nghỉ quá
2 ngày không luyện tập
– Tập aerobic,
– Tập đối kháng (tập tạ) ít nhất 2 lần một tuần
• Không ngồi lâu quá 90 phút
36. Phẫu thuật dạ dày
• Chỉ định: BMI ≥ 35 kg/m2 hoặc có bệnh đi kèm
trầm trọng
• Bệnh nhân cần có kế hoạch theo dõi, dùng
thuốc, dinh dưỡng điều trị suốt đời
• Không có chỉ định phẫu thuật cho bệnh nhân
BMI< 35kg/m2
37. Đánh giá và điều trị các biến chứng
• Biến chứng tim mạch: huyết áp, mỡ máu,
ngưng hút thuốc, sử dụng aspirin
• Biến chứng mạch máu nhỏ: Đáy mắt, thận,
thần kinh
• Chăm sóc bàn chân
• Phát hiện các bệnh đồng mắc
38. Tăng huyết áp
• Đo huyết áp mỗi lần khám
• 120/80 bắt đầu thay đổi lối sống
• >140/90: Thay đổi lối sống + thuốc
• Mục tiêu huyết áp < 140/90 mmHg, <130/80
mmHg nếu bệnh nhân dung nạp tốt
• Dinh dưỡng điều trị: Luyện tập, khẩu phần DASH
• Thuốc lựa chọn hàng đầu: ức chế men chuyển
hoặc ức chế thụ thể
• Thuốc phối hợp: lợi tiểu hoặc amlopdipin
39. Sử dụng statin ở bệnh nhân ĐTĐ
Tuổi Yếu tố nguy cơ Liều Statin * Theo dõi
<40 Không có
Có YTNC tim mạch**
Có bệnh tim mạch rõ ***
Không
Liều trung bình hoặc cao
Liều cao
Mỗi năm để
đánh giá tính
tuân trị
40-75 Không có
Có YTNC tim mạch
Có bệnh tim mạch rõ
Trung bình
Cao
Cao
Khi cần, để theo
dõi tính tuân trị
>75 Không có
Có YTNC tim mạch
Có bệnh tim mạch rõ
Trung bình
Trung bình đến cao
Cao
Khi cần, để theo
dõi tính tuân trị
• *Luôn luôn kết hợp cùng dinh dưỡng, luyện tập
•** Yếu tố nguy cơ tim mạch bao gồm LDL≥ 100mg/dL (2.6 mmol/L), Tăng huyết áp, hút
thuốc lá, thừa cân hoặc béo phì
• *** Có bệnh tim mạch rõ : bao gồm tiền sử đã có biến cố tim mạch hoặc hội chứng
mạch vành cấp
40. Aspirin (75-162 mg/ngày)
• Phòng ngừa nguyên phát: ĐT Đ có tăng nguy cơ tim mạch
• Nam>50 tuổi, nữ >60 tuổi có kèm ít nhất 1 nguy cơ tim
mạch:
– Tiền sử gia đình có bệnh tim mạch
– Tăng huyết áp
– Hút thuốc lá
– RLCH lipid
– Tiểu albumin
• Phòng ngừa thứ phát: sau biến cố tim mạch
• Dị ứng aspirin: dùng clopidogrel 75 mg/ngày
41. ADA: Kiểm soát bệnh thận mạn ở bệnh
nhân đái tháo đường
GFR (mL/phút/1.73 m2)
GFR = Độ lọc cầu thận Khuyến cáo
Tất cả bệnh nhân
• Xét nghiệm creatinine, albumin niệu, kali máu mỗi năm
45–60
• Chuyển khám chuyên khoa thận nếu nghi ngờ có bệnh
thận không do đái tháo đường *
• Xem xét điều chỉnh liều thuốc
• Theo dõi ĐLCT ước tính mỗi 6 tháng
• Xét nghiệm ion đồ, bicarbonate, hemoglobin, calcium,
phosphorus, PTH ít nhất mỗi năm 1 lần
• Đảm bảo đủ vitamin D
• Xem xét làm xét nghiệm đo mật độ xương
• Tư vấn chế độ dinh dưỡng
ADA. VI. Prevention and management of diabetes complications. Diabetes Care 2014;37(suppl 1):S14.
42. ADA: Kiểm soát bệnh thận mạn ở bệnh
nhân đái tháo đường
GFR (mL/phút/1.73 m2)
GFR = Độ lọc cầu thận Khuyến cáo
30–44
• Theo dõi ĐLCT ước tính mỗi 3 tháng
• Xét nghiệm ion đồ, bicarbonate, hemoglobin,
calcium, phosphorus, PTH, hemoglobin, albumin,
cân nặng mỗi 3–6 tháng
• Xem xét điều chỉnh liều thuốc
<30
• Chuyển khám bác sĩ chuyên khoa thận
ADA. VI. Prevention and management of diabetes complications. Diabetes Care 2014;37(suppl 1):S14.
* Nghi ngờ không phải bệnh thận ĐTĐ: ĐTĐ type 2 chẩn đoán <10 năm, tiểu đạm
rất nhiều, tăng nhanh trong thời gian ngắn, THA kháng trị, Độ lọc cầu thận giảm
nhanh, có bất thường trong phân tích nước tiểu: trụ hồng cầu, bạch cầu…
43. Đáy mắt
• Khám 5 năm sau chẩn đoán: ĐTĐ type 1
• Khám ngay lúc chẩn đoán: ĐTĐ type 2
• Nếu bình thường: tái khám sau 1-2 năm
• Nếu bất thường: lịch khám sẽ gần hơn
• ĐTĐ+Có thai: khám đáy mắt ngay, nhất là
trong 3 tháng đầu; theo dõi sát trong suốt thai
kỳ, cho đến 1 năm sau khi sinh.
44. Khám thần kinh
• ĐTĐ type 1: 5 năm sau chẩn đoán
• ĐTĐ type 2: ngay lúc chẩn đoán
• Lập lại mỗi năm
• Chăm sóc bàn chân:
– Khám thần kinh
– Không đi chân đất
– Vệ sinh bàn chân, cắt móng chân đúng cách
– Mua giày dép vừa chân
45. Chỉ dẫn giữ vệ sinh bàn chân, chọn gìay thích hợp
46. Các bệnh đi cùng
• Trầm cảm
• Ngưng thở lúc ngủ
• Gan nhiễm mỡ
• Ung thư
• Gãy xương
• Giảm nhận thức
• Gảm testosterone ở nam giới
• Bệnh nha chu
• Lãng tai, giảm thính lực
50. Phân loại đái tháo đường
I. ĐTĐ type 1 (phá hủy tế bào β, thường đưa
đến thiếu insulin tuyệt đối)1
A. Qua trung gian miễn dịch
B. Vô căn
II. ĐTĐ type 2 (do khiếm khuyết tiết insulin tiến
triển trên nền kháng insulin)2
1. ADA. Medical Management of Type 2 Diabetes. 7th Edition. 2012.
2. ADA. Diabetes Care 2014;37(S1):S14-S80.
51. Phân loại đái tháo đường
III. Các type chuyên biệt khác
a. Khiếm khuyết di truyền chức năng tế bào β
b. Khiếm khuyết di truyền tác dụng của insulin
c. Bệnh tụy ngoại tiết
d. Do thuốc hoặc hóa chất
e. Tăng đường huyết thứ phát
IV. Đái tháo đường thai kỳ
VADE 2013.
53. Đái tháo đường type 1 vô căn
• Tên khác“Flatbush diabetes”
• Mỹ da đen và nam Châu Á (18-25 tuổi)
• Sự tiết insulin dao động
• Không có tự kháng thể
• Có nhiều đợt glucose huyết ổn định
54. LADA
• Latent Autoimmune Diabetes of Adulthood
• Giống type 1 nhưng chẩn đoán sau tuổi 25
• ~20% trường hợp được chẩn đoán là ĐTĐ
type 2 có thể là LADA.
• Diễn tiến chậm hơn ĐTĐ type 1.
• Có tự kháng thể.
• C-peptide thấp hoặc không có
• Không có tiền sử gia đình
55. MODY
• Maturity Onset Diabetes of the Young
• Một tập hợp các bệnh lý di truyền ảnh hưởng
đến sự tiết insulin (ít nhất 6 loại)
• Đặc điểm di truyền trội
• Nhạy cảm bình thường với insulin
• Giảm tiết insulin (còn đôi chút).
• Chẩn đoán bằng tìm gen.
56. Đái tháo đường do tụy
• Do suy toàn bộ chức năng tụy tạng.
• Có thể do nghiện rượu mạn, chấn thương,
viêm tụy cấp nhiều lần.
• Thường suy tụy ngoại tiết xuất hiện trước suy
tụy nội tiết.
• Điều trị: cần men tụy cùng với insulin
57. Đái tháo đường thai kỳ
• Bất cứ tình trạng mất dung nạp glucose nào
được phát hiện lần đầu tiên trong thai kỳ
– Một số định nghĩa đòi hỏi glucose huyết phải trở
lại bình thường sau sinh.
• Liên hệ mật thiết với ĐTĐ type 2
• Điều trị chủ yếu bằng insulin (+ tiết chế)
– Một số dữ liệu cho thấy có thể dùng Sulfonylurea
(glibenclamide) & metformin.