პიროვნული თავისუფლება მხოლოდ თავისუფალ ქვეყანაშია შესაძლებელი

1. 26 მაისი - ეროვნული
დამოუკიდებლობის
აღდგენის დღე
მოამზადა თბილისის 90-ე საჯარო სკოლის
ისტორიის მასწავლებელმა -მარინე პიტიურიშვილმა
2015 წელი

2. ასწლოვანი კოლონიური სტატუსი და
გრძელი გზა დამოუკიდებლობისაკენ
• რუსეთის იმპერიის ნგრევის დასწყისად შეიძლება
ჩაითვალოს 1905-1907 წლების რეველუცია.
• მართალია ხელისუფლებამ რევოლუცია სისხლში
ჩაახშო, მეფე გარკვეულ დათმობებზე მაინც წავიდა.
• I სახელმწიფო სათათბიროში ილია ჭავჭავაძე აირჩიეს
არა როგორც საქართველოს დეპუტატი, არამედ,
როგორც ამიერკავკასიის წარმომადგენელი.
• ეროვნულ დემოკრატების გარდა არცერთი ქართული
პოლიტიკური პარტია საქართველოს
დამოუკიდებლობის საკითხს არ აყენებდა
სისხლიანი კვირა

3. რეაქციის ხანა
• 1907 წელს საქართველოდან
გაასახლეს 8 ათასი კაცი;
• 1908-15 წლებში საქართველოში
რუსეთიდან ჩამოასახლეს 66 ათასი
კაცი;
• რეაქციის პარალელურად გაძლერდა
პოლიტიკური ტერორიც;
• 1907 წლის 30 აგვისტოს წიწამურთან
მოკლეს ილია ჭავჭავაძე

4. მსოფლიო მოვლენები და საქართველო
• 1914 წლის ზაფხულში რუსეთი აქტიურად
ჩაერთო მსოფლო ომში, სადაც ყველა
ქვეყანს გამოკვეთილი ინტერესები
ამოძრავებდა
• ოსმალეთს სურდა შავი და კასპიის
ზღვების აუზის კონტროლი.
• მათ უნდა მოეხდინათ ბათუმის,
არტაანისა და ყარსის ოკუპაცია.
• თურქები გაიმაგრებდნენ
პოზიციებსკავკასიაში და შეეცდებოდნენ
ყველა თურქი ხალხის გაერთიანებას.
საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას კვლავ საფრთხე დაემუქრა

5. რუსეთი I მსოფლიო ომში
• ომის დაწყების პირველსავე დღეებში
ცხადი გახდა, რომ ჩამორჩენილ
რუსეთს არ შეეძლო ახალი სამხედრო
ტექნიკით აღჭურვილი, კარგად
გაწვრთნილი და ძლიერი გერმანიის
გამკლავება.
• ამიერკავკასიის ფრონტზე ბრძოლა
გარდამავალი უპირატესობით
მიმდინარეობდა

6. 1917 წელი - თებერვლის რევოლუცია
• გაჭიანურებული ომით შეწუხებულ ხალხში და არმიაში
მღელვარება იზრდებოდა.
• “ძირს ომი, ძირს მეფე, პური და მშვიდობა!” - ამ ლოზუნგით
დაიწყო აჯანყება.
• პეტროგრადში ჩამოყალიბდა პარალელური სახელისუფლებო
ორგანოები: მუშათა დეპუტატების საბჭოს დროებითი
აღმასკომი (ლიდერი -კარლო ჩხეიძე)
• და სახელმწიფო სათათბიროს დროებითი კომიტეტი (ლიდერი -
მიხეილ როძიანკო).
• მეფე დათმობაზე წავიდა, მ. როძიანკოსთან და არმიის
სარდლებთან შეთანხმებით 1917 წ. 2 მარტს ტახტიდან გადადგა.

7. უმეფო რუსეთი და საქართველო
• დაემხო რუსეთის იმპერია და არსებობა დაასრულა კავკასიის
სამეფისნაცვლომაც.
• 1917 წ. 8 ივლისს რუსეთში ჩამოყალიბდა ახალი კოალიციური
მთავრობა (თავმჯდომარე - ესერი ალექსანდრ კერენსკი).

8. 1. დროებითმა მთავრობამ ამიერკავკასიის მართვა-გამგეობა ჩააბარა ამიერკავკასიის
განსაკუთრებულ კომიტეტს, ე. წ. ოზაკომს (Особый Закавказский Комитет).
ოზაკომის შემადგენლობაში შედიოდა ერთი აზერბაიჯანელი, ერთი სომეხი და
ერთი რუსი და ორი ქართველი წევრით. ოზაკომის ქართველი წევრები
იყვნენსოციალისტ-ფედერალისტი კიტა აბაშიძე და სოციალ-დემოკრატი აკაკი
ჩხენკელი.
2. ოზაკომის გარდა არსებობდა ალტერნატიული ხელისუფლებაც. რევოლუციურ
ხელისუფლებას წარმოადგენდა მუშათა და ჯარისკაცთა დეპუტატების საბჭო ნოე
ჟორდანიას თავმჯდომარეობით
3. გარდა ამისა არსებობდა ეროვნული საბჭოები. ქართველებმა, სომხებმა და
აზერბაიჯანელებმა საკუთარი ეროვნული საკითხების გადასაწყვეტად შექმნეს
ეროვნული საბჭოები.
აკაკიჩხენკელიკარლოჩხეიძე
სამი ხელისუფლება კავკასიაში

9. ოზაკომის შექმნით დროებითმა მთავრობამ გაამჟღავნა
თავისი დამოკიდებულება იმპერიაში შემავალი
ხალხებისადმი:
იგი არ დაუშვებდა იმპერიის დაშლას!

10. ნაბიჯები დამოუკიდებლობისაკენ
• 1917 წლის აპრილში ჩამოყალიბდა "საქართველოს ეროვნული
ინტერპარტიული საბჭო" (თავმჯდომარე აკაკი ჩხენკელი).
• ამასობაში, 25 ოქტომბერს რუსეთში გადატრიალება ხდება და
ხელისუფლებას ხელში აიღებენ რსდმპ - ბოლშევიკები
ვ.ი.ლენინის მეთაურობით. რუსთში საბჭოთა ხელისუფლება
დამყარდა.
• ამიერკავკასიის პოლიტიკურმა ძალებმა დაასწრეს საბჭოთა
რუსეთს. 1917 წლის 15 ნოემბერს ევგენი გეგეჭკორის
თავმჯდომარეობით თბილისში მუშაობა დაიწყო ამიერკავკასიის
დამოუკიდებელმა მთავრობამ - კომისარიატმა. ხელისუფლების
ახალი ორგანოს შექმნით ამიერკავკასია ოფიციალურად გაემიჯნა
საბჭოთა რუსეთს.
ევგენი
გეგეჭკორი ვ.ი.ლენინი

11. ახალი (ბოლშევიკური) რუსეთი და
საქართველო
• ხელისუფლების ახალი ორგანოს შექმნით ამიერკავკასია ოფიციალურად
გაემიჯნა საბჭოთა რუსეთს.
• 1917 წლის 19 ნოემბერს თბილისში გაიხსნა საქართველოს პირველი
ეროვნული ყრილობა. ყრილობის მიიღო დადგენილებაით რუსეთში
დემოკრატიული წყობილების დამყარების შემთხვევაში საქართველო
რჩებოდა რუსეთის სახელმწიფოს შემადგენლობაში ავტონომიური
ერთეულის სახით.
• ამ რეზოლუციას დაუპირისპირდნენ ეროვნულ-დემოკრატები.

12. ბრესტის ზავი და საქართველო
• 1918 წლის 3 მარტს ბოლშევიკებმა გერმანიასთან და მის
მოკავშირეებთან ქალაქ ბრესტ-ლიტოვსკში დადეს სეპარატული
ზავი, რომლის მიხედვით:
მუხლი 4. რუსეთი გააკეთებს ყველაფერს, რაც მასზეა დამოკიდებული,
იმისათვის, რომ რაც შეიძლება სწრაფად გაიწმინდოს აღმოსავლეთ
ანატოლიის პროვინციები და დაუბრუნდეს თურქეთს. არდაგანის,
ყარსისა და ბათუმის ოლქები ასევე დაუყოვნებლივ გაიწმინდება
რუსული ჯარებისაგან. რუსეთი არ ჩაერევა ამ ოლქების
სახელმწიფოებრივი, სამართლებრივი და საერთაშორისო-
სამართლებრივი ურთიერთობების ხელახალ ორგანიზაციაში.

13. საფრთხის ქვეშ დადგა საქართველოს ტერიტორიული
მთლიანობა! თურქეთმა დაუყოვნებლივ მოითხოვა ყარსის,
არდაგანისა და აჭარის გადაცემა!

14. ამიერკავკასიის ფედერაციის შექმნა
• 14 მარტს ქალაქ ტრაპიზონში დაიწყო
ამიერკავკასია-თურქეთის საზავო
მოლაპარაკება. ამიერკავკასიის დელეგაციას
აკაკი ჩხენკელი მეთაურობდა.
• თურქეთის არმიამ საომარი მოქმედებები
დაიწყო და ამიერკავკასიის საზღვრებში
შემოიჭრა.შეიქმნა კრიზისული ვითარება.
თურქეთის არმიის შემაჩერებელი ძალა
კავკასიის მთავრობას არ ჰყავდა.
• ასეთ მძიმე სიტუაციაში 9 აპრილს შეიკრიბა
ამიერკავკასიის სეიმი. სეიმმა გამოაცხადა
ამიერკავკასიის დემოკრატიული
ფედერაციული რესპუბლიკის
დამოუკიდებლობა.

15. ამიერკავკასიის
ფედერაციის მთავრობა:
• მთავრობის თავმჯდომარე და საგარეო საქმეთა
მინისტრი:აკაკი ჩხენკელი
• შინაგან საქმეთა მინისტრი:ნოე რამიშვილი;
• ფინანსთა მინისტრი: ალექსანდრე ხატისიანი;
• გზათა მინისტრი: მელიქ-ასლანიანი;
• იუსტიციის მინისტრი: ხან ხოისკი;
• სამხედრო მინისტრი: გრიგოლ გიორგაძე;
• მიწათმოქმედების მინისტრი: ნოე ხომერიკი;
• სახალხო განათლების მინისტრი: ნ. უსუბეკოვი;
• ვაჭრობისა და მრეწველობის მინისტრი: მ.
განჯინსკი;
• სახ-ო მზრუნველობის მინისტრი: ო. კაჩაზნუნი;
• შრომის მინისტრი: ა. ერზინკიანი;
• სახელმწიფო კონტროლიორი: ი-ბ. ჰაიდაროვი.
ამიერკავკასიის ფედერაციის
დროშა

16. როგორ მოვრიგდეთ?
• გერმანული ორიენტაციის საქართველოს, ინგლისური ორიენტაციის
სომხეთისა და თურქული ორიენტაციის აზერბაიჯანის ერთ
სახელმწიფოში არსებობა შეუძლებელი იყო. საგარეოპოლიტიკური
ორიენტაციის გარდა, ამიერკავკასიის სახელმწიფოთა ერთობას
ხელს უშლიდა ტერიტორიის საკითხიც - ქართველებს, სომხებსა და
აზერბაიჯანელებს ერთმანეთთან სასაზღვრო დავა ჰქონდათ.

17. • თურქეთი პოზიციას არ ცვლიდა.
• აკაკი ჩხენკელმა საქართველოს
ეროვნულ საბჭოს შესთავაზა,
გერმანიის, როგორც I მსოფლიო
ომში თურქეთის მოკავშირის
დახმარებით საქართველოს
დამოუკიდებლობა
გამოეცხადებინა.
• გერმანის ელჩი ფონ ლოსოვი
კისრულობდა თურქეთთან
მოლაპარაკებებში შუამავლობას.
1918 წლის 11 მაისს ბათუმში განახლდა ამიერკავკასია-
თურქეთის საზავო მოლაპარაკებები

18. ქართული მხარე
ბათუმის
მოლაპარაკებაზე:
პეტრენოე ჟორდანია ნიკო ნიკოლაძე აკაკი ჩხენკელი
გენერალი ფონ
ლოსოვი

19. აკაკი
ჩხენკელის საიდუმლო წერილი ეროვნული
საბჭოსადმი:
„ურისკოდ არაფერი არ კეთდება. სახელმწიფო ვის
დაუარსებია ურისკოდ! საჭიროა გამბედაობა დაკიდევ
გამბედაობა!“

20. 26 მაისი - ეროვნული დამოუკიდებლობის
აღდგენა
1918 წლის 26 მაისს 15 საათზე სეიმმა
ამიერკავკასიის დემოკრატიული ფედერაციული
რესპუბლიკა დაშლილად გამოაცხადა.
იმავე დღეს, 16 საათსა და 50 წუთზე კავკასიის
მეფისნაცვლის ყოფილ რეზიდენციაში
საქართველოს ეროვნული საბჭოს სხდომას ნოე
ჟორდანიამგააცნო "საქართველოს
დამოუკიდებლობისაქტი", რომლის თანახმად
გამოცხადდა საქართველოს დამოუკიდებლობა.

21. „ამიერიდან საქართველოს ხალხი სუვერენულ უფლებათა
მატარებელია და საქართველო სრულუფლებოვანი
დამოუკიდებელი სახელმწიფოა“
• ამ სიტყვებით მთავრობის თავმჯდომარემ, ნოე
რამიშვილმა მსოფლიოს სახელმწიფოთა
მთავრობებს უდეპეშა საქართველოს
დემოკრატიული რესპუბლიკის შექმნის ფაქტი.
• 28 მაისს თბილისში სეიმის სომეხმა და
აზერბაიჯანელმა დეპუტატებმა თავისი
ქვეყნების დამოუკიდებლობა გამოაცხადეს.
ნოე რამიშვილი

22. მსოფლიოს
ამბები:
• 1918 წელს Iმსოფლიო ომი დასრულდა.
• საყოველთაო მშვიდობის მისაღწევად,
სახელმწიფოთა შორის დიალოგისა და
საერთაშორისო წესების უზენაესობის
დასამკვიდრებლად 1919 წელს პარიზის საზავო
კონფერენციაზე აშშ-ს პრეზიდენტის ვუდრო
ვილსონის წინადადებით დაფუძნდა
მსოფლიოში პირველი საერთაშორისო
ორგანიზაცია - ერთა ლიგა.
ლოიდ ჯორჯი, ვ. ორლანდო,
ჯ. კლემანსო, ვ. ვილსონი

23. დამოუკიდებელი საქართველოს უმაღლეს საკანონმდებლო ორგანოს
წარმოადგენდაეროვნული საბჭო, რომლის თავმჯდომარე გახდა
კარლო ჩხეიძე. ეროვნულმა საბჭომ დამოუკიდებლობის
გამოცხადების დღესვე დაამტკიცა კოალიციური მთავრობა:
• ნოე რამიშვილი -მთავრობის თავმჯდომარე და
შინაგან საქმეთა მინისტრი;
• აკაკი ჩხენკელი - საგარეო საქმეთა მინისტრი;
• გრიგოლ გიორგაძე - სამხედრო მინისტრი;
• გიორგი ჟურული - ფინანსთა და ვაჭრობა-
მრეწველობის მინისტრი;
• გიორგი ლასხიშვილი - განათლების მინისტრი;
• ნოე ხომერიკი - მიწათმოქმედებისა და შრომის
მინისტრი;
• შალვა მესხიშვილი - იუსტიციის მინისტრი;
• ივანე ლორთქიფანიძე - გზათა მინისტრი.

24. დამფუძნებელი კრება - უმაღლესი
საკანონმდებლო ორგანო
• 1919 წლის თებერვალში
ჩატარებული არჩევნებში დიდი
უპირატესობით გაიმარჯვეს
სოციალ-დემოკრატებმა.
• 130 დეპუტატის მანდატიდან
• 109 - სოცაილ-დემოკრატებმა
მიიღეს,
• 8 - სოციალისტ-
ფედერალისტებმა,
• 8 - ეროვნულ-დემოკრატებმა .
პრეზიდიუმი: კონსტანტინე ჯაფარიძე,
გრიგოლ ნათაძე, ექვთიმე თაყაიშვილი,
ალექსანდრე ლომთათიძე, სვიმონ
მდივანი, ქრისტინე შარაშიძე

25. დამფუძნებელმა კრებამ 1919 წლის 21
მარტს დაამტკიცა საქართველოს
დემოკრატიული რესპუბლიკის ახალი,
ერთპარტიული
(სოციალდემოკრატიული) მთავრობა
ნოე ჟორდანიას თავმჯდომარეობით
• საგარეო საქმეთა და იუსტიციის მინისტრი - ევგენი გეგეჭკორი;
• შინაგან საქმეთა, სამხედრო და სახალხო განათლების
მინისტრი - ნოე რამიშვილი;
• მიწათმოქმედებისა და შრომის მინისტრი - ნოე ხომერიკი;
• ფინანსთა და ვაჭრობა-მრეწველობის მინისტრი - კონსტანტინე
კანდელაკი.
ფრანგული პლაკატი-
საქართველოს მთავრობა

26. 1918 წლის სექტემბერში დამტკიცდა საქართველოს
სახელმწიფო სამფეროვანი დროშა და გერბი
დროშა და გერბი ივანე
ჯავახიშვილის
კონსულტაციით
შექმნეს იაკობ
ნიკოლაძემ და იოსებ
შარლემანმა.

27. სახელმწიფო ჰიმნი
სახელმწიფო ჰიმნის კონკურსში
გაიმარჯვა კოტე
ფოცხვერაშვილის "დიდებამ“.

28. • 1919 წლის ივლისში საქართველოს
რესპუბლიკის მთავრობამ საკუთარი
დროებითი ფულადი ნიშნის - ბონის გამოშვება
დაიწყო. ჩამოყალიბდა სახელმწიფო ბანკი.

29. 1918 წლის 3
სექტემბერს
თბილისის
უნივერსიტეტი
გამოცხადდა
სახელმწიფო
უნივერსიტეტად

30. 1919 წელს დაარსდა
საქართველოს მუზეუმი
და საქართველოს
ცენტრალური სამეცნიერო
არქივი

31. 1920 წელს გაიხსნა საქართველოს
ეროვნული სამხატვრო გალერეა

32. ბრძოლა საქართველოს
ტერიტორიული მთლიანობისათვის -
აფხაზეთი
• 1918 წლის მარტში სოხუმის ოკრუგში რუსეთის
მხარდაჭერით გააქტიურდნენ აფხაზი ბოლშევიკები,
რომლებიც აფხაზეთის საბჭოთა რუსეთთან
შეერთებას მოითხოვდნენ. საბჭოთა რუსეთმა
აფხაზეთში ყუბანელ კაზაკთა რაზმი შეაგზავნა.1918
წლის მაისში საქართველოს სახალხო გვარდიამ
ვალიკო ჯუღელის მეთაურობით სამურზაყანოდან
(ოჩამჩირის რაიონიდან) წარმატებით შეუტია სოხუმს.ვალიკო
ჯუღელი

33. • 1918წლის ივნისში საომარი მოქმედებები
განახლდა. ქართულმა ჯარმა გენერალ
გიორგი მაზნიაშვილის სარდლობით
ყუბანიდან შემოსული კაზაკთა რაზმი და
აფხაზ სეპარატისტთა ძალები დაამარცხა
და მათ ტუაფსემდე მისდია.
გიორგი
მაზნიაშვილი

34. აფხაზეთის
ავტონომია
• ყუბანის რესპუბლიკა საქართველოს დემოკრატიულ
რესპუბლიკას ბრალს დებდა რუსეთის ტერიტორიის
მიტაცებაში. რუსები საქართველოს ტერიტორიასაც (გაგრის
რაიონი) კი რუსეთის ტერიტორიად თვლიდნენ.
• 1918 წლის ოქტომბერში რუსეთის მოხალისეთა არმია შეეცადა
აფხაზეთში გადატრიალება მოეწყო. აფხაზეთის სახალხო
საბჭოში ძლიერდებოდა ანტიქართული განწყობილება.
• თუმცა 1919 წლის გაზაფხულზე საყოველთაო, პირდაპირი,
თანასწორი და ფარული საარჩევნო კანონის საფუძველზე
არჩეულ იქნა აფხაზეთის სახალხო საბჭო. 1919 წლის 20 მარტს
აფხაზეთის სახალხო საბჭომ მიიღო აქტი საქართველოს
შემადგენლობაში აფხაზეთის ავტონომიის შესახებ, რომელიც
დაამტკიცა საქართველოს დამფუძნებელმა კრებამ.
აფხაზეთის სახალხო
საბჭოს
თავმჯდომარე
არზაყან ემხვარი

35. ბრძოლა
საქართველოს
ტერიტორიული
მთლიანობისათვის -
სამაჩაბლო
• ოსი სეპარატისტები იმთავითვე დაადგნენ
საქართველოს ეროვნულ საბჭოსთან
კონფრონტაციის გზას
• 1920 წლიდან, რაც ბოლშევიკებმა ძალაუფლება
მოიპოვეს ჩრდილოეთ კავკასიაში, ოსი
სეპარატისტების მოძრაობა განსაკუთრებით
გაძლიერდა. მათი წაქეზებით ქართლის ჩრდილო
ნაწილში სეპარატისტებმა მასობრივად დახოცეს
ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლები
და სახალხო გვარდიის მებრძოლები, საპასუხოდ
საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის
მთავრობამ შიდა ქართლში გაგზავნა სახალხო
გვარდიისა და რეგულარული ჯარის ნაწილები

36. 1920 წლის 17 მარტი. საბჭოთა რუსეთის
საგარეო საქმეთა სახალხო კომისრის გიორგი
ჩიჩერინის ნოტა საქართველოს
დემოკრატიული რესპუბლიკის
მთავრობისადმი:
“ჩვენ შეშფოთებით შევიტყვეთ, სადაც საბჭოთა ხელისუფლება
გამოცხადდა, ამ ხელისუფლების ჩასახშობად გაგიგზავნიათ ქართული
ჯარები. ჩვენ მოვითხოვთ, თუ ეს ინფორმაცია სიმართლეს შეეფერება,
რომ თქვენ გაიწვიოთ ჯარები ოსეთიდან, რადგან ვთვლით, რომ
ოსეთს უფლება აქვს ყავდეს ისეთი ხელისუფლება, როგორსაც
თვითონ ჩათვლის საჭიროდ. საქართველოს ჩარევა ოსეთის საქმეებში
იქნება ყოვლად გაუმართლებელი“

37. •1920 წლის ზაფხულში ჩაახშეს სეპარატისტთა
შეიარაღებული აჯანყება. შიდა ქართლში
მთლიანად აღდგა საქართველოს
იურისდიქცია. რუსეთმა დროებით უკან
დაიხია.

38. ბრძოლა საქართველოს ტერიტორიული
მთლიანობისათვის - აჭარა
• 1918 წლის 3 მარტის ბრესტის ზავიდან
თურქები "თავისას" ითხოვდნენ და თითქმის
უბრძოლველად იღებდნენ კიდეც: ბათუმი და
ქობულეთი დაიპყრეს, ოზურგეთიც დატოვეს
ქართულმა ნაწილებმა და თურქების
საბოლოო გეგმა - "ბრესტ-ლიტოვსკის ზავით"
ბოლშევიკების მიერ "ნაჩუქარი"
ტერიტორიების შემოერთება, გადაჭარბებით
სრულდებოდა.

39. ომი და დიპლომატია
• როდესაც თურქები საქართველოსაკენ დაიძრნენ, გენერალმა ვასო
გაბაშვილმა ეროვნულ საბჭოსაცნობა, რომ სამი ათასი ჯარისკაცითა და
არტილერიით 6 თვე გავაძლებინებ ქალაქსო. ამის პასუხად ევგენი
გეგეჭკორმა უპასუხა: "როგორ გეკადრებათ?! რაღა დროს ზარბაზნებია?!
რომელი საუკუნეა?! ჩვენ ჯარისკაცები კი არა, ხალხი უნდა ჩავიყვანოთ
ბათუმში, რომელიც მიტინგს ჩაატარებს და ასე დემოკრატიულად
ვამცნობთ ოსმალეთს ჩვენს სურვილს, იქაც ნელ-ნელა დემოკრატია
იკიდებს ფეხს!„
• ამის შემდეგ ხუთი ათასმა თურქმა ასკერმა ბათუმი აიღო... წინააღმდეგობა
მხოლოდ ზოგიერთმა პატრიოტმა ოფიცერმა და ჯარისკაცმა გაუწია და
შეაკვდა კიდეც მტერს.

40. ჩოლოქის ბრძოლა
• როდესაც თურქები ქართველებისგან
მიტოვებულ ბათუმს არბევდნენ, გენერალი
გიორგი მაზნიაშვილი სამტრედიიდან
ჩოლოქისაკენ დაიძრა მხოლოდ ერთი
ეშელონით.
• მას პოლკოვნიკ ფურცელაძის პარტიზანთა
რაზმი, კაპიტან კარგარეთელის
მსროლელთა ბატარეა და ინჟინერ
ხუნდაძის მიერ ძირითადად შორაპნის
მაზრასა და ჭიათურაში შეგროვილი
მოხალისე გლეხები ახლდნენ.

41. • ერთადერთი, ვინც კუდამოძუებული არ
გამოქცეულა ბათუმიდან, ქართული ჯავშნოსანი
მატარებლის მეთაური ვლადიმერ (ვალოდია)
გოგუაძე იყო.
• ჩოლოქთან კი გენერალი გიორგი მაზნიაშვილი
ემზადებოდა გადამწყვეტი ბრძოლისთვის
• გენიალურად დაგეგმილი ბრძოლისა და
ქართველთა სიმამაცის წყალობით თურქები
უკუიქცნენ. შედეგი კი ასეთი იყო:
მხოლოდ აფეთქებულ ვაგონში დაიღუპა სამი
მებრძოლი და ერთიც შემდეგ - ჭრილობებისგან,
თურქებმა კი ათასი კაცი მხოლოდ მოკლული
დატოვეს და ერთი ამდენი დაჭრილი ქობულეთში
ჩაიყვანეს!
1918 წელი, აპრილი
გიორგი მაზნიაშვილი და ვალოდია გოგუაძე

42. თავგანწირვის შედეგი
• 1918 წლის 4 ივნისი - ბათუმის
ხელშეკრულება - საზღვარი
გაივლო მდინარე ჩოლოქზე,
აბასთუმნისა და აწყურის
სამხრეთით.
• 1918 წლის 30 ოქტომბერი -
მუდროსის ზავი - თურქეთმა
დატოვა ამიერკავკასიის
ოკუპირებული ტერიტორიები.

43. ბრძოლა საქართველოს ტერიტორიული
მთლიანობისათვის - სამცხე
• 1919 წელი - სეპარატისტულ მოძრაობას სათავეში
ჩაუდგა სერვერ-ბეგი (ათაბაგი), რომელმაც შექმნა ე.
წ. "სამხრეთ-დასავლეთ კავკასიის“ მთავრობა.
ქართულმა ჯარმა გენერალ გიორგი კვინიტაძის
სარდლობით გაათავისუფლა ახალციხე,
ახალქალაქი და არტაანი.
• თუმცა, 1921 წლის გარიგების შემდეგ ისტორიული
მესხეთის დიდი ნაწილი, ართვინიც და არტაანიც
(არდაჰანი) თურქეთის შემადგენლობაში აღმოჩნდა.

44. ბრძოლა საქართველოს ტერიტორიული
მთლიანობისათვის - ლორე
• სომხეთი საქართველოსაგან მოითხოვდა სამცხე-ჯავახეთის და ქვემო
ქართლის დათმობას.
• 1918 წლის 20 დეკემბერს ქართული რეგულარული ჯარი და სახალხო
გვარდია გიორგი კვინიტაძის მეთაურობით შეტევაზე
გადავიდადა მტერს ერვნამდე სდია. მიუხედავად ამისა, ბრიტანეთის
სამხედრო მისიის ჩარევით შეიქმნა ლორეს ნეიტრალური ზონა,
რომელსაც მონაცვლეობით დაიკავებდა ქართული და სომხური ჯარი.

45. • ცნობილია, რომ 1912 წლიდან და
უფრო ადრეც, ნოე
ჟორდანიას გაკეთებული ჰქონდა
განცხადებები დაშნაკ ლიდერებთან
მომავალში ქართული მიწების
მათთვის გადაცემის შესახებ.
სახალხო გვარდიის სარდალი ვალოკი
ჯუღელი:
• „მე მზადა ვარ უარი ვთქვა ბამბაკსა და
ლორეზე. დაე, ფლობდნენ ყოველივე
ამას სომხები, თუ ეს ჩვენს ნამდვილ
მეგობრობას წაადგება. მათ უნდა
გაიგონ, რომ მათი საუკეთესო
მოკავშირე ახალგაზრდა ქართული
დემოკრატიაა.“

46. საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის
დამოუკიდებლობის ცნობა დიდ
სახელმწიფოთა მიერ
• თურქეთი 1918 წლის 3 ივნისი
• გერმანია 1918 წლის 10 ივნისი
• რუსეთი 1920 წლის 7 მაისი
• დიდი ბრიტანეთი 1920 წლის 12 იანვარი
• საფრანგეთი 1920 წლის 12 იანვარი
• იტალია 1920 წლის 12 იანვარი
• იაპონია 1920 წლის 7 თებერვალი

47. საქართველო ერთა ლიგის მიერ
აღიარებულ საზღვრებში:

48. 1920 წლის 1 სექტემბერს საქართველოს
დამფუძნებელმა კრებამ სპეციალური მემორანდუმით
მიმართა ერთა ლიგას საქართველოს მიღების შესახებ.
• ერთა ლიგაში საქართველოს მიღების საკითხზე კენჭისყრაში მონაწილეობდა 24
სახელმწიფო. არჩევისათვის საჭირო იყო 16 ხმა.
• 1920 წლის 16 დეკემბერს ერთა ლიგის წევრად საქართველოს მიღებას ხმა მისცა
მხოლოდ ათმა სახელმწიფომ: სამხრეთ აფრიკამ, ბოლივიამ, კოლუმბიამ,
იტალიამ, ნორვეგიამ, პარაგვაიმ, სპარსეთმა, პორტუგალიამ, შვეიცარიამ და
ჩილემ;
• წინააღმდეგი გამოვიდნენ: ავსტრალია, კანადა, კუბა, დიდი ბრიტანეთი,
ესპანეთი, ზელანდია, ნიდერლანდი, ჩეხოსლოვაკია, დანია, საფრანგეთი;
• თავი შეიკავეს: ბელგიამ, პოლონეთმა, შვედეთმა, რუმინეთმა.
საქართველო ერთა ლიგის წევრი ვერ გახდა.

49. დღეს:
• საქართველოს დამოუკიდებელმა რესპუბლიკამ 1921 წლის 25
თებერვლამდე იარსება
• 1991 წლის 9 აპრილს საქართველოს უზენაესმა საბჭომ საქართველოს
სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობა აღდგენილად გამოაცხადა

50. გამოყენებული ლიტერატურა:
• http://www.kvirispalitra.ge/history/6133-1918-tseli-choloqis-brdzola.html
• Google.ge
• http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%AE
%E1%83%94%E1%83%97-
%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E
1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1_%E1%83%9D%E1
%83%9B%E1%83%98
• ისტორია. XII კლასი. ავტორები: ნატა ახმეტელი, ბონდო კუპატაძე, გვანცა
აბდალაძე, ნიკოლოზ მურღულია