1179 წელს გიორგი მესამემ
თანამოსაყდრედ აკურთხა თამარი

შეკითხვები :
• რატომ მოიქცა გიორგი მესამე ასე?
• რა საფრთხეს ხედავდა საქართველოს
მეფე?
• მიგაჩნიათ თუ არა სწორად გიორგი
მეფის გადაწყვეტილება

1184 წელს გარდაიცვალა გიორგი მესამე ,
თამარ მეფე ერთიპიროვნული მმართველი
ხდება საქართველოსი .

• ყუბასარი გადააყენა თანმდებობიდან, მაგრამ ბოლომდე
შეუნარჩუნა პატივი
• უგვარო აფრიდონი კი ”მოიშალა და დაიმხო”
ფეოდალთა შორის დაიწყო ბრძოლა გათავისუფლებული
თანამდებობესათვის ;

შეკითხვები :
• რამდენად მართებულად მიგაჩნიათ თამარ
მეფის საქციელი?
• მსგავს სიტუაციაში როგორ იქცეოდნენ
გაერთიანებული საქართველოს მეფეები?
• თუ არ შეასრულებდა თამარი დიდგვაროვანთა
სურვილს , რა შეიძლება მომხდარიყო?

• წერილობითი წყაროს მიხედვით , გთხოვთ გამოთქვათ
საკუთარი მოსაზრებები
”ყუთლუ-არსლან (საქართველოს მეჭურჭლეთუხუცესმა)
ითხოვა კარავი დადგმად ველსა ისანისასა და სანახებსა
საღოდებლისასა და თქუა ”დასხდომილნი მუნ შიგა ,
განმგებელნიმიცემისა და მიღებისა, წყალობისა და
შერისხვისანი, ვჰკადრებდეთ და ვაცნობებდეთ თამარს ,
მეფესა და დედოფალსა ; მაშინღა სრულ იქმნებოდეს
განგებულნი ჩვენი”
(ისანი -დღ. ავლაბარი; საღოდებელი -დღ. მეტეხის მიმდ. ტერიტორია;
მიცემისა და მიღებისა -წყალობის, განსასჯელი და მაღალი თანამდებობის გაცემა -ჩამორთმევა ;)

”ისნის კარვის ” ფუნქცია იქნებოდა
მეფის დასწრების გარეშე უმაღლესი არისტოკრატიის
წარმომადგენლები და ასევე სხვადასხვა ფენის
წარმომადგენლები აღასრულებდნენ
სახელმწიფოს მართვა-გამგეობას
”წყალობა-შერისხვის” ფუნქციას ;
”წარმომადგენლობითი ორგანოს”მიერ მიღებულ
გადაწყვეტილებას თამარ მეფე მხოლოდ დაამტკიცებდა

• რას ნიშნავს წარმომადგენლობითი
ორგანო?
• რომელ ქვეყნებში იცით მსგავსი ტიპის
ორგანოები (მე12-მე14 ს.ს)
• გაამართლებდა თუ არა ”ისნის კარავი ”?

შედეგად - ”ისნის კარვის ” მომხრეებმა გადაწყვიტეს
დაპირისპირებოდნენ თამარ მეფეს ;
სამეფო კარმა გაადწყვიტა კონფლიქტის მშვიდობიანი მოგვარება
შუამავლები - ორი საპატიო ქალბატონი კრავაი ჯაყელი
და ხოაშაქ ცოქალი
ამბოხებულების მოთხოვნა: ყუთლუ არსლანის გათავისუფლება
და სხვათა დაუსჯელობა . თამარმა შეასრულა პირობა .
ყურთლუ არსლანი ამის შემდეგ აღარ ჩანს სამეფო კარზე
”უცხო მოსაგონებელი” კოფლიქტი ჩაცხრა.

• თუ ყუთლუ-არსლანის დასელები
დიდგვაროვნები იყვნენ , მაშინ მათი მოძრაობის
მიზანი იყო საგვარეულო ინტერესთა შემდგომი
გაფართოება
• თუ ყუთლუ-არსლანის დასელები იყვნენ
”უგვანოები”, ანუ მესამე წოდების
წარმომადგენლები , მაშინ მათი მოთხოვნის
მთავარი საგანი იქნებოდა ხელისუფლების
დანაწილება

ყურთლუ არსლანის გამოსვლის შემდეგ
დარბაზის უფლებები საგრძნობლად გაფართოვდა .
სახელმწიფოს მართავს -მეფე , ხელმწიფის კარის უმაღლეს
მოხელეთა , უხუცეს ვაზირთა და საქვეყნოდ გამრიგე
მოხელეების მეშვეობით

სახელმწიფო მმართველობის მოდელი
მეფე
ყველა ვაზირი , მათი ხელქვეითი, საქვეყნო გამრიგე დიდი მოხელეები, სასულიერო მესვეურები
სავაზირო (6ვაზირი)
I ვაზირი
მწიგნობართუ
ხუცეს -
ჭყონდიდელი
სამთა ვაზირთა ჯგუფი
ათაბაგი
ამირსპასალარი
მანდატურთუხუცესი
ორთა ვაზირთა ჯგუფი
მეჭურჭლეთუხუცესი
მსახურთუხუცესი
დარბაზი

მწიგნობართუხუცეს -ჭყონდიდელი-ანტონ გნოლისთავისძე
ამირსპასალარი -სარგის მხარგრძელი;
მანდატურთუხუცესი ჭიაბერი;
მეჭურჭელთუხუცესი -კახაბერ ვარდანისძე
მსახურთუხუცესი -ვარდან დადიანი
ათაბაგი -ივანე მხარგრძელი , ლაშა-გიორგის აღმზრდელი