Βασικές Επισημάνσεις για την Αξιολόγηση και τη Διδασκαλία στο Λύκειο (Φιλολογικά Μαθήματα πλην Ιστορίας)

1. Διδακτικϋσ Επιςημϊνςεισ
ΕΝΗΜΕΡΨΣΙΚΗ ΢ΤΝΑΝΣΗ΢Η ΥΙΛΟΛΟΓΨΝ
ΦΑΝΙΨΝ ΡΕΘΤΜΝΟΤ
13 & 19 ΝΟΕΜΒΡΙΟΤ 2018
1ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02

2. Βαςικόσ ςτόχοσ: η δημιουργικό
αυτοτϋλεια του Γυμναςύου
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 2

3. Βαςικϋσ προώποθϋςεισ
• Η προτεραιότητα τησ διδαςκαλύασ ϋναντι τησ αξιολόγηςησ.
• Η αξιολόγηςη υπηρετεύ τη διδαςκαλύα ωσ διαδικαςύα
αναςτοχαςτικό και ανατροφοδοτικό.
• Σο Γυμνϊςιο δεν εύναι παρϊρτημα του Λυκεύου· η διδαςκαλύα
διαμορφώνεται από το παρόν (ηλικύα, ενδιαφϋροντα, δεξιότητεσ)
και όχι από τη χρηςιμοθηρύα του αύριο.
• Η αξιοπούηςη των Σ.Π.Ε. μϋςα ςτην τϊξη, ό και ϋξω από την τϊξη
(π.χ. με φύλλο εργαςύασ για το ςπύτι), η ςυνεργατικό διδακτικό
προςϋγγιςη, η δύωρη διδαςκαλύα. Η αξιοπούηςη των προτεινόμενων
ςεναρύων – Ανανϋωςη τησ διδαςκαλύασ
• Η υποςτόριξη μαθητών/τριών με εκπαιδευτικϋσ ανϊγκεσ. Πρόνοια
για εναλλακτικούσ τρόπουσ αξιολόγηςησ (π.χ. εργαςύεσ με Η/Τ)
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 3

4. Νεοελληνικό Γλώςςα
Ευκαιρύα διαλόγου, ςυζότηςησ, βελτύωςησ προφορικού και
γραπτού λόγου
Ασ αποφύγουμε την αναπαραγωγό ςημειώςεων
4ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02

5. Η ςυνδιαμόρφωςη τησ διδακτϋασ ύλησ
• Ο ςχεδιαςμόσ τησ διδαςκαλύασ δεν χρειϊζεται να
ακολουθεύ τη γραμμικό διϊταξη του ςχολικού
εγχειριδύου, αλλϊ εύναι ςτη διακριτικό ευχϋρεια των
εκπαιδευτικών, ςε ςυνεργαςύα μεταξύ τουσ, να κϊνουν
επιλογϋσ ωσ προσ τη θεματικό των διδακτικών
ενοτότων με βϊςη τα ενδιαφϋροντα των μαθητών/τριών.
• Οι διδακτικϋσ ενότητεσ θα πρϋπει να εύναι κοινϋσ για
όλα τα τμόματα τησ ύδιασ τϊξησ, ενώ ςε καθεμιϊ από
αυτϋσ θα διαμορφώνεται ϋνα ςυνεχϋσ από την κατανόηςη
μϋχρι την παραγωγό λόγου και τον αναςτοχαςμό-
αξιολόγηςη (!).
• Η εφαρμογό του διδακτικού 2ώρου
5ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02

6. Ενδιαφϋρουςεσ διδακτικϋσ προτϊςεισ
Μετϊβαςη από το Δημοτικό ςτο Γυμνϊςιο· αξιοπούηςη
τησ ςυνεργατικόσ βιωματικόσ διδαςκαλύασ
 Αξιοπούηςη οπτικοακουςτικού υλικού ςύντομησ
διϊρκειασ, προερχόμενου από ϋγκριτεσ πηγϋσ, που θα
ςυνοδεύεται από ανϊλογα φύλλα εργαςύασ
 Ανϊπτυξη τησ ικανότητασ των μαθητών/τριών για
ακρόαςη του παραγόμενου λόγου του εκπαιδευτικού
και των μαθητών/τριών ςτη ςχολικό τϊξη
 Εναλλαγό ςυνεργατικόσ και μετωπικόσ διδαςκαλύασ
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 6

7. Α΄ Γυμναςύου
ΜΕΣΑΒΑ΢Η ΑΠΟ ΣΟ ΔΗΜΟΣΙΚΟ ΢ΣΟ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟ
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 7

8. Βαςικϋσ παρϊμετροι
 Θεματικού ϊξονεσ: ΢χολεύο, Υύςη Τγεύα και Διατροφό,
Θϋατρο/κινηματογρϊφοσ, Δραςτηριότητεσ, Ο κόςμοσ μϋςα από την
οθόνη/εικόνα, Αθλητιςμόσ, Γνώςη, Σόποσ και πολιτιςμόσ (βλ.
αναδιϊταξη τησ ύλησ)
 Γϋνη λόγου – Κειμενικϊ Εύδη: Περιγραφό, Αφόγηςη,
Επιχειρηματολογύα, Πολυτροπικϊ κεύμενα
 Δεξιότητεσ: Κατανόηςη προφορικού λόγου, Κατανόηςη γραπτού
λόγου, Παραγωγό προφορικού λόγου, Παραγωγό γραπτού λόγου,
Παρϊγραφοσ, Περύληψη
 Γραμματικϊ- ςυντακτικϊ φαινόμενα: Προτϊςεισ, Ονοματικό
φρϊςη – Επιθετικόσ προςδιοριςμόσ, Κλύςη ουςιαςτικών – επιθϋτων,
Ρόμα, Οι πτώςεισ και οι λειτουργύεσ τουσ, Οριςτικό και αόριςτο
ϊρθρο, Παρατακτικό και υποτακτικό ςύνδεςη, Αςύνδετο ςχόμα.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 8

9. Προτεινόμενη αναδιϊταξη
 Σα γραπτϊ κεύμενα που παρϊγονται από
τουσ/τισ μαθητϋσ/τριεσ ςτο ςχολεύο
ςυνιςτϊται να εύναι 6 -7 κατϊ τη
διϊρκεια του ϋτουσ, να εύναι ενταγμϋνα
ςε επικοινωνιακό πλαύςιο και να ορύζεται
η ϋκταςη τουσ (αριθμόσ λϋξεων).
 Οι εργαςύεσ των μαθητών/τριών ςτο
ςπύτι χρειϊζεται να εύναι ςυχνϋσ και να
βαςύζονται ςτα θϋματα και τισ
δραςτηριότητεσ που προηγόθηκαν.
 ΢την περύπτωςη που επιλεγεύ η αυτόνομη
διδαςκαλύα ο ενδεικτικόσ διδακτικόσ
χρόνοσ για κϊθε ενότητα υπολογύζεται
ςτισ 10 ώρεσ, με τισ επιςημϊνςεισ για τη
διδαςκαλύα του λεξιλογύου.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 9

10. Β΄ Γυμναςύου
ΕΜΒΑΘΤΝ΢Η
(ΠΑΡΑΓΡΑΥΟ΢-ΠΕΡΙΛΗΧΗ-ΠΑΡΑΓΨΓΗ ΛΟΓΟΤ)
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 10

11. Βαςικϋσ παρϊμετροι
 Θεματικού ϊξονεσ: Σαξύδια, Οικογϋνεια, Υιλύα, ΢χολεύο, Εργαςύα,
Ενημϋρωςη, ΢ύγχρονα κοινωνικϊ προβλόματα.
 Γϋνη Λόγου-Κειμενικϊ εύδη: Περιγραφό, Αφόγηςη, Επιχειρηματολογύα.
 Δεξιότητεσ: Κατανόηςη προφορικού λόγου, Κατανόηςη γραπτού λόγου,
Παραγωγό προφορικού λόγου, Παραγωγό γραπτού λόγου, Τρόποι
ανϊπτυξησ παραγρϊφου, Περύληψη κειμϋνου-Πλαγιότιτλοι, ΢υνοχό
ευρύτερου κειμϋνου, Αξιολόγηςη και διατύπωςη επιχειρημϊτων.
 Γραμματικϊ - ςυντακτικϊ φαινόμενα: παρεπόμενα του ρόματοσ
(διαθϋςεισ, φωνϋσ, εγκλύςεισ, τροπικότητεσ, ποιόν ενϋργειασ, χρόνοι,
αριθμού, πρόςωπα), ενεργητικό και παθητικό ςύνταξη, προςωπικό και
απρόςωπη ςύνταξη, επιρρηματικού προςδιοριςμού, αντωνυμύεσ,
παραθετικϊ επιθϋτων, ςύγκριςη, ςχηματιςμόσ λϋξεων με ςύνθεςη,
ετυμολογικϊ ςυγγενεύσ λϋξεισ.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 11

12. ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 12

13. ΢ημαντικϋσ επιςημϊνςεισ
• Οι εκπαιδευτικού μπορούν να ακολουθόςουν οποιαδόποτε
διαδρομό ςτην επιλογό των διδακτικών ενοτότων του
ςχολικού βιβλύου με κριτόριο το θϋμα και θα πρϋπει να
διεξϋλθουν τουλϊχιςτον πϋντε διδακτικϋσ ενότητεσ
διαφορετικόσ θεματολογύασ, μοιρϊζοντασ τον διδακτικό
χρόνο κατϊλληλα.
• Προτεύνεται οι εκπαιδευτικού να προγραμματύςουν τη
ςυγγραφό ςτην τϊξη πϋντε (05) τουλϊχιςτον
εκτενϋςτερων κειμϋνων με καθοριςμϋνο αριθμό λϋξεων,
που να ανόκουν ςε αντύςτοιχο αριθμό διαφορετικών
κειμενικών ειδών. ΢τα Εςπερινϊ Γυμνϊςια μεγαλύτερη
ϋμφαςη ςτην παραγωγό λόγου μϋςα ςτην τϊξη και ςτην
ανατροφοδότηςη λόγω 3ωρου.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 13

14. Γ΄Γυμναςύου
ΜΑΚΡΟΠΕΡΙΟΔΟ΢ ΛΟΓΟ΢ – ΠΛΟΤ΢ΙΟΣΕΡΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
(ΚΑΣΑΝΟΗ΢Η ΚΕΙΜΕΝΟΤ & ΠΑΡΑΓΨΓΗ ΛΟΓΟΤ)
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 14

15. Βαςικϋσ παρϊμετροι
 Θεματικού ϊξονεσ: Ελλϊδα, Ευρώπη, Ρατςιςμόσ, κοινωνικϊ
ςτερεότυπα και προκαταλόψεισ. Ειρόνη – Πόλεμοσ, Ενεργού πολύτεσ,
Σϋχνη, Προβληματιςμού για το μϋλλον.
 Γϋνη Λόγου: Περιγραφό, Αφόγηςη, Επιχειρηματολογύα.
 Δεξιότητεσ: Κατανόηςη προφορικού λόγου, Κατανόηςη γραπτού
λόγου, Παραγωγό προφορικού λόγου, Παραγωγό γραπτού λόγου,
Περύληψη κειμϋνου. Ερευνητικό εργαςύα.
 Γραμματικϊ - ςυντακτικϊ φαινόμενα: Παρατακτικό και Τποτακτικό
ςύνδεςη προτϊςεων, Δευτερεύουςεσ ονοματικϋσ και επιρρηματικϋσ
προτϊςεισ, Ευθύσ και πλϊγιοσ λόγοσ, ΢χόματα λόγου, Σημεύα ςτύξησ.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 15

16. Ενδεικτικό αναδιϊταξη
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 16

17. ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 17

18. ΢ημαντικϋσ επιςημϊνςεισ
• Οι εκπαιδευτικού μπορούν να ακολουθόςουν οποιαδόποτε
διαδρομό ςτην επιλογό των διδακτικών ενοτότων του
ςχολικού βιβλύου με κριτόριο το θϋμα και ότι θα πρϋπει να
διεξϋλθουν τουλϊχιςτον πϋντε (05) διδακτικϋσ
ενότητεσ διαφορετικόσ θεματολογύασ, μοιρϊζοντασ τον
διδακτικό χρόνο κατϊλληλα.
• Σα γραπτϊ κεύμενα που παρϊγονται από τουσ/τισ
μαθητϋσ/τριεσ ςτο ςχολεύο ςυνιςτϊται να εύναι πϋντε
(05) κατϊ τη διϊρκεια του ϋτουσ, να εύναι ενταγμϋνα ςε
επικοινωνιακό πλαύςιο και να ορύζεται η ϋκταςη τουσ
(αριθμόσ λϋξεων) και να ανόκουν ςε αντύςτοιχο αριθμό
διαφορετικών κειμενικών ειδών.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 18

19. Η τελικό αξιολόγηςη του
μαθόματοσ
Π.Δ. 126, τ. Α. 211/11.11.2016
 Η ωριαύα τετραμηνιαύα αξιολόγηςη ό οι επιμϋρουσ
αξιολογόςεισ μϋςα ςτην τϊξη μπορούν να αξιολογόςουν και
διαφορετικϊ ςτοιχεύα τησ διδαςκαλύασ π.χ. περύληψη
λαμβϊνοντασ πϊντοτε τη διϊρκεια τησ 1 διδακτικόσ ώρασ.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 19

20. Κριτόρια επιλογόσ κειμϋνου
• Σο κεύμενο θα πρϋπει να εύναι παρεμφερϋσ και να
μην ταυτύζεται με κϊποιο από αυτϊ που διδϊχθηκαν.
• Σο κεύμενο θα πρϋπει να ανταποκρύνεται ςτην
αντιληπτικό ικανότητα των μαθητών/τριών τησ
ςυγκεκριμϋνησ τϊξησ και να ςχετύζεται με τισ
θεματικϋσ ενότητεσ που διδϊχθηκαν.
• Σο κεύμενο πρϋπει να ςυνοδεύεται από ςύντομο
ειςαγωγικό ςημεύωμα με τισ αναγκαύεσ
εξωκειμενικϋσ πληροφορύεσ.
 Προςοχό ςτην ϋκταςη του κειμϋνου. Πιθανότητα
διαςκευόσ και απλοπούηςησ.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 20

21. 1ο Θϋμα – 06 μονϊδεσ
Κατανόηση του κειμένου και του επικοινωνιακού πλαισίου στο
οποίο εντάσσεται - Ειδικότερα:
o να εντοπίζουν και να παρουσιάζουν τις πληροφορίες που
περιέχονται στο κείμενο,
o να επισημαίνουν το επικοινωνιακό πλαίσιο του (τον πομπό,
τον/τους δέκτη/ες, το μέσο επικοινωνίας, τον σκοπό για τον
οποίο γράφτηκε),
o να αναγνωρίζουν το βασικό μήνυμα του και να το συσχετίζουν
με τις περιστάσεις επικοινωνίας,
o να σχολιάζουν χωρία του,
o να εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο «συνομιλεί» το κείμενο
με το σκίτσο, τη φωτογραφία κ.τ.λ. που το συνοδεύει.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 21

22. 2ο Θϋμα – 04 μονϊδεσ
Ζητήματα δομής και γλώσσας του κειμένου - Ειδικότερα:
o να αναγνωρίζουν τη δομή ολόκληρου του κειμένου ή τη δομή και τον τρόπο
ανάπτυξης μιας παραγράφου,
o να αποδίδουν με πλαγιότιτλους ή με τη μορφή διαγράμματος τη νοηματική
αλληλουχία του κειμένου & να εντοπίζουν τις διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις που
βοηθούν στη συνοχή του κειμένου,
o να διακρίνουν στο κείμενο σημεία όπου υπάρχει περιγραφή, αφήγηση,
επιχειρηματολογία ,
o να εξηγούν τη συνεισφορά της γραμματικοσυντακτικής δομής κάποιου χωρίου
στο νόημα του (π.χ. η χρήση της παθητικής σύνταξης αντί της ενεργητικής) να
αναγνωρίζουν τη λειτουργία των μορφοσυντακτικών δομών (π.χ. η επιλογή να
χρησιμοποιηθεί ιστορικός ενεστώτας αντί του αορίστου κ.ά.)
o να μετασχηματίζουν, λαμβάνοντας υπόψη τις περιστάσεις επικοινωνίας, λέξεις ή
φράσεις ή απόσπασμα του κειμένου ως προς την μορφολογία ή ως προς τη
σύνταξη ή ως προς τη σημασιολογία/το λεξιλόγιο ή ως προς τα σημεία στίξης ή ως
προς το ύφος του κειμένου.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 22

23. 3ο Θϋμα – 10 μονϊδεσ (=5+3+2)
• Ζητεύται από τουσ/τισ μαθητϋσ/τριεσ να ςυντϊξουν
ϋνα κεύμενο που να ανταποκρύνεται ςτη γλωςςικό
τουσ εμπειρύα, το εύδοσ του οπούου καθορύζεται με
ςαφόνεια, ενταγμϋνο ςε επικοινωνιακό πλαύςιο, με το
οπούο κρύνουν ό ςχολιϊζουν ςημεύα του κειμϋνου
που τουσ ϋχει δοθεύ ό αναπτύςςουν προςωπικϋσ
απόψεισ, παύρνοντασ αφορμό από το κεύμενο.
• Η ϋκταςη του κειμϋνου που καλούνται να
παραγϊγουν μπορεύ να κινεύται μεταξύ διακοςύων
(200) και τριακοςύων (300) λϋξεων, ανϊλογα με
την τϊξη των μαθητών/τριών.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 23

24. Νεοελληνικό Λογοτεχνύα
ΖΗΣΟΤΜΕΝΑ:
1. Η ΥΙΛΑΝΑΓΝΨ΢ΙΑ
2. Η ΔΗΜΙΟΤΡΓΙΚΗ ΓΡΑΥΗ
3. Η ΛΟΓΟΣΕΦΝΙΚΗ ΑΠΟΛΑΤ΢Η
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 24

25. Βαςικϋσ παρϊμετροι (1)
• 2ωρο ςυνεχόμενο, προκειμϋνου να ολοκληρώνεται η
αναγνωςτικό διαδικαςύα και η παραγωγό ατομικών και
ομαδικών εργαςιών και δραςτηριοτότων ςτη ςχολικό
τϊξη.
• Αξιοποιούνται παρϊλληλα τα διαδραςτικϊ ςχολικϊ
εγχειρύδια.
• Σο μϊθημα τησ Λογοτεχνύασ νοεύται ωσ μϊθημα
κειμενοκεντρικό και μαθητοκεντρικό. Η διδαςκαλύα
του μαθόματοσ, όχι ωσ ϊθροιςμα κειμϋνων και γνώςεων
που πρϋπει να δοθούν για απομνημόνευςη.
• Δϋκα (10) τουλϊχιςτον κεύμενα· για κϊθε κεύμενο
αντιςτοιχούν πϋντε περύπου διδακτικϋσ ώρεσ· από κοινού
επιλογό των κειμϋνων.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 25

26. Βαςικϋσ παρϊμετροι (2)
• Η αξιοπούηςη των ΣΠΕ ςτη διδαςκαλύα τησ Λογοτεχνύασ
δύνει πολλϋσ δυνατότητεσ για τη ςυνομιλύα των
λογοτεχνικών κειμϋνων με τισ ϊλλεσ τϋχνεσ (ζωγραφικό,
μουςικό, δραματοπούηςη, κινηματογραφικό απεικόνιςη,
κ.ϊ.), ενώ παρϊλληλα διευρύνει την ποικιλύα των
δραςτηριοτότων.
• ΢υνεξϋταςη κειμϋνων με τη μϋθοδο project
• Παραγωγό λόγου: Αναγνωςτικό ανταπόκριςη –
Δημιουργικό γραφό
• Αξιολόγηςη: Παραγωγό προςωπικών εργαςιών πϊνω ςτο
κεύμενο και ςταδιακό απομϊκρυνςη από τη λογικό τησ
αναπαραγωγόσ ϋτοιμων απαντόςεων.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 26

27. Η τελικό αξιολόγηςη του
μαθόματοσ
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 27
Π.Δ. 126, τ. Α. 211/11.11.2016
 Η ωριαύα τετραμηνιαύα αξιολόγηςη ό οι επιμϋρουσ αξιολογόςεισ μϋςα
ςτην τϊξη μπορούν να αξιολογόςουν και διαφορετικϊ ςτοιχεύα τησ
διδαςκαλύασ π.χ. περύληψη λαμβϊνοντασ πϊντοτε τη διϊρκεια τησ 1
διδακτικόσ ώρασ.

28. Λογοτεχνικό κεύμενο
• Σο κεύμενο (ποιητικό ό πεζό) που δύνεται
ςτουσ/ςτισμαθητϋσ/τριεσ επιλϋγεται μεταξύ των
κειμϋνων που ϋχουν μελετηθεύ ςτην τϊξη. ΢την Γ' τϊξη
υπϊρχει και η δυνατότητα να επιλεγεύ ϊγνωςτο κεύμενο,
ομοειδϋσ ό ομόθεμο με τα κεύμενα που μελετόθηκαν.
• Το κεύμενο πρϋπει να ςυνοδεύεται από ςύντομο
ειςαγωγικό ςημεύωμα όπου δηλώνονται ο/η
λογοτϋχνησ, ο τύτλοσ του βιβλύου, η χρονολογύα ϋκδοςησ
και όποια ϊλλη πληροφορύα (π.χ. ιςτορικό πλαύςιο κ.ϊ.)
κρύνεται αναγκαύα από τον/την εκπαιδευτικό. Επύςησ, το
κεύμενο εύναι δυνατόν να ςυνοδεύεται από εικόνα.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 28

29. 1ο Θϋμα - 06 μονϊδεσ
Κατανόηςη κειμϋνου – Ειδικότερα:
α) να εντοπύζουν ςτο κεύμενο (πεζό ό ποιητικό) οριςμϋνεσ πληροφορύεσ,
όπωσ τα πρόςωπα, τον χώρο, τον χρόνο, το ςκηνικό, το κοινωνικό
πλαύςιο, το πρόβλημα που απαςχολεύ τα πρόςωπα, κατευθύνει τη
δρϊςη τουσ κ.τ.λ., τεκμηριώνοντασ την ϊποψη τουσ με ςτοιχεύα
του κειμϋνου,
β) να αναγνωρύζουν τα βαςικϊ θϋματα ό τισ ιδϋεσ που απαςχολούν τον/τη
λογοτϋχνη και τη ςτϊςη που υιοθετεύ απϋναντι ςε αυτϊ/αυτϋσ,
τεκμηριώνοντασ την ϊποψη τουσ με ςτοιχεύα του κειμϋνου,
γ) να αναλύουν κϊποιον από τουσ χαρακτόρεσ (κύνητρα, αξύεσ, επιλογϋσ
κ.τ.λ.), τεκμηριώνοντασ την ϊποψη τουσ με ςτοιχεύα του κειμϋνου,
δ) να εξετϊζουν τον τρόπο με τον οπούο «ςυνομιλεύ» το κεύμενο με την
εικόνα που το ςυνοδεύει.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 29

30. 2ο Θϋμα – 06 μονϊδεσ
Ζητόματα Δομόσ και Γλώςςασ του κειμϋνου – Ειδικότερα:
α) να αναγνωρύζουν τη διϊκριςη ανϊμεςα ςτο περιεχόμενο (τι λϋει το
κεύμενο) και ςτισ επιλογϋσ ωσ προσ τη μορφό (πώσ το λϋει το
κεύμενο), επιςημαύνοντασ βαςικϊ ςτοιχεύα οργϊνωςησ τησ
αφηγηματικόσ πλοκόσ ό τησ ποιητικόσ γραφόσ,
β) να εντοπύζουν μϋςα ςτο κεύμενο ςυγκεκριμϋνουσ δεύκτεσ (π.χ.
αφηγηματικούσ τρόπουσ, αφηγηματικϋσ τεχνικϋσ, ςχόματα λόγου
κ.ϊ.) και να ςχολιϊζουν τον λειτουργικό τουσ ρόλο,
γ) να επιςημαύνουν και να αξιολογούν ωσ προσ το αποτϋλεςμα που
ϋχουν για τον αναγνώςτη μαθητό/την αναγνώςτρια μαθότρια οι
γλωςςικϋσ και υφολογικϋσ επιλογϋσ του/τησ λογοτϋχνη.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 30

31. 3ο Θϋμα – 08 μονϊδεσ
• Σο τρύτο θϋμα αναφϋρεται ςτην παραγωγό γραπτού
λόγου και απορρϋει από το κεύμενο. Προτεύνονται ϋνα
θϋμα αναγνωςτικόσ ανταπόκριςησ και ϋνα θϋμα
δημιουργικόσ γραφόσ και κϊθε μαθητόσ/τρια
επιλϋγει ϋνα από τα δύο.
• Η ϋκταςη του κειμϋνου που καλούνται να
παραγϊγουν οι μαθητϋσ/τριεσ μπορεύ να κινεύται
μεταξύ εκατό (100) και διακοςύων (200) λϋξεων.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 31

32. Αρχαύα Ελληνικό Γλώςςα
και Γραμματεύα
(Πρωτότυπο)
Οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ!
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 32

33. Διδακτϋα ύλη
• Α΄ Γυμναςύου: Δεν διδϊςκονται οι ενότητεσ 14-18.
Οι υπόλοιπεσ ςύμφωνα με τον ςχετικό
προγραμματιςμό.
• Β΄ Γυμναςύου: Δεν διδϊςκονται οι ενότητεσ 1, 10,
15, 17, 18. Οι υπόλοιπεσ ςύμφωνα με τον ςχετικό
προγραμματιςμό.
• Γ΄ Γυμναςύου: Δεν διδϊςκονται οι ενότητεσ (+2),
3, 5, 7, (+10,11) και 12. Οι υπόλοιπεσ ςύμφωνα με τον
ςχετικό προγραμματιςμό. (+)= Εςπερινϊ Γυμνϊςια
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 33

34. Σρόποι νοηματικόσ προςπϋλαςησ
του κειμϋνου
• Με αξιοπούηςη των γλωςςικών ςχολύων
• Με αξιοπούηςη των γλωςςικών κι ερμηνευτικών ςχολύων
• Μετϊφραςη και ςυνδυαςμϋνη χρόςη των ερμηνευτικών και
γλωςςικών ςχολύων
• Πιςτό μετϊφραςη λόγω αυξημϋνησ δυςκολύασ του κειμϋνου
• Με τη βοόθεια διαγρϊμματοσ
----------------------------------------------------------------------------
• Γ΄ Γυμναςύου: Σα γλωςςικϊ ςχόλια αξιοποιούνται επιλεκτικϊ,
με ςτόχο την κατανόηςη του περιεχομϋνου του κειμϋνου και
την απόδοςό του ςτη ν.ε. ΢ε κϊποιεσ περιπτώςεισ ϋχουμε
παρϊλληλη χρόςη μετϊφραςησ.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 34

35. Βαςικού διδακτικού ςτόχοι-ϊξονεσ
• Η κατανόηςη (αδρομερόσ) των κειμϋνων ςε Α΄ και Β΄ Γυμναςύου
– Η απόδοςη ςτη ν.ε. ςτην Γ΄ Γυμναςύου
• Η προςϋγγιςη των γλωςςικών φαινομϋνων ςτο πλαύςιο τησ
λειτουργύασ τουσ
• Η διαγραμματικό απόδοςη του κειμϋνου
• Η χρόςη βιβλύων αναφορϊσ (Γραμματικόσ και ΢υντακτικού) τόςο
ςτην εξϊςκηςη των μαθητών όςο και ςτην αξιολόγηςη –
αυτοαξιολόγηςη
• Προτεραιότητα ςτην αναγνώριςη των γραμματικών τύπων
ϋναντι τησ παραγωγόσ τουσ
• Από τη ςυγχρονύα ςτη διαχρονύα, από τη ν.ε. ςτη α.ε.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 35

36. ΢χετικϊ με την κατανόηςη
• Ερώτηςη ανοιχτού τύπου με τεκμηρύωςη από το
πρωτότυπο
• Ερώτηςη κλειςτού τύπου
• με αντιςτούχιςη αρχαιοελληνικόσ φρϊςησ και νεοελληνικόσ
διατύπωςησ
• με χαρακτηριςμό ΢ ό Λ τησ προτεινόμενησ νεοελληνικόσ
διατύπωςησ βϊςει του πρωτότυπου κειμϋνου
• με αναζότηςη φρϊςεων, λϋξεων με βϊςη ϋνα κοινό ερώτημα
π.χ. αύτια μύασ πρϊξησ, αντιθετικϋσ ϋννοιεσ, χαρακτηριςμού,
χρονικού και τοπικού προςδιοριςμού των γεγονότων
• Διαγραμματικό απόδοςη του νοόματοσ
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 36

37. ΢χετικϊ με τη μετϊφραςη
• Ασ αποφύγουμε την ϋτοιμη μετϊφραςη· αντύθετα ασ
προτεύνουμε εναλλακτικϋσ μεταφραςτικϋσ επιλογϋσ.
• Ασ ςυνεργαςτούν οι μαθητϋσ/τριεσ ανϊ δυϊδεσ για την
αποτύπωςη μύασ μεταφραςτικόσ πρόταςησ και ασ
αναγνωςτούν μϋςα ςτην τϊξη.
• Ασ εξετϊςουμε μικρότερεσ φρϊςεισ και περιςςότερο
ςτοχευμϋνεσ, περιορύζοντασ τισ πιθανότητεσ τησ
αποςτόθιςησ.
• Ασ διδϊξουμε πιο δημιουργικϊ και πιο ελεύθερα, χωρύσ να
υιοθετούμε την λυκειακό λογικό του αδύδακτου.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 37

38. Α΄Γυμναςύου Ημερηςύων και Εςπερινών
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 38

39. Β΄ Γυμναςύου Ημερηςύων και Εςπερινών
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 39

40. Β΄ Γυμναςύου Ημερηςύων και Εςπερινών
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 40

41. Γ΄ Γυμναςύου Ημερηςύων Γυμναςύων
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 41

42. Γ΄ Γυμναςύου Εςπερινών Γυμναςύων
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 42

43. Ἀρριανόσ
Ημερόςια Γυμνϊςια
Δεν διδϊςκονται:
Από την Ειςαγωγό: τα κεφ.
IV, VI και VII
Από το κεύμενο:
Β΄ Βιβλύο: το κεφ. 4, 9-11 και
το κεφ. 12, 3-8
Ε΄ Βιβλύο: το κεφ. 18, 4-6 και
το κεφ. 19, 1-3
Ζ΄ Βιβλύο: το κεφ. 26, 1-3
Εςπερινϊ Γυμνϊςια
Δεν διδϊςκονται:
Από την Ειςαγωγό: τα κεφ. IV, VI
και VII
Από το κεύμενο:
Α΄ Βιβλύο: το κεφ. 15, 3-5
Β΄ Βιβλύο: το κεφ. 4, 9-11, το
κεφ. 12, 3-8
Ε΄ Βιβλύο: το κεφ. 18, 4-6 και
το κεφ. 19, 1-3
Ζ΄ Βιβλύο: το κεφ. 26, 1-3
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 43

44. Αρχαύα Ελληνικϊ
από μετϊφραςη
Βαςικόσ ςτόχοσ: η αιςθητικό απόλαυςη
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 44

45. Αξιοςημεύωτεσ επιςημϊνςεισ
• να αποκτόςουν επύγνωςη τησ ιδιοτυπύασ που παρουςιϊζει η Α.Ε.
γραμματεύα και ςτη μορφό και ςτο ιδεολογικό τησ περιεχόμενο
• να προςεγγύζουν τα κεύμενα ςε όςο γύνεται μεγαλύτερη ϋκταςη, με
τη βοόθεια του απολύτωσ απαραύτητου υπομνηματιςμού.
• να ανακαλύψουν τισ ενδιϊμεςεσ γϋφυρεσ που ενώνουν την εποχό
μασ με την εποχό των κειμϋνων.
• να δημιουργούν ομαδοςυνεργατικϊ το διϊγραμμα του
κειμϋνου, εννοιολογικούσ χϊρτεσ κ.ϊ.
• να αξιοποιούν κριτικϊ τα κεύμενα αναφορϊσ (τα κεύμενα των
ςχολικών εγχειριδύων) αλλϊ και κεύμενα υποςτηρικτικϊ τα οπούα
φιλοξενούνται ςτο διαδύκτυο (κριτικόσ γραμματιςμόσ).
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 45

46. Ωλλεσ επιςημϊνςεισ
• ΢τοχευμϋνη και με φειδώ αξιοπούηςη του πυκνού
υπομνηματιςμού και του υποςτηρικτικού υλικού
• Η ειςαγωγό και τα ειςαγωγικϊ ςημειώματα χρηςιμοποιούνται
ωσ υλικό αναφορϊσ
• Η απλό ανϊγνωςη ωσ βαςικό παρϊμετροσ τησ διδαςκαλύασ
• Η προτεινόμενη αξιοπούηςη του Διαδικτύου
• Οι απαντόςεισ των μαθητών/τριών ςε ερωτόματα που τύθενται
και ςτα ωριαύα διαγωνύςματα δεν πρϋπει να βαςύζονται ςε ςτεύρα
απομνημόνευςη γνώςεων, αλλϊ ςε κριτικό αξιοπούηςη του
κειμϋνου και πληροφοριών ςχετικϊ με αυτό.
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 46

47. Πρόταςη για την ωριαύα αξιολόγηςη των
Αρχαύων Ελληνικών από πρωτότυπο
• Α, Β Γυμναςύου: Ερώτηςη κατανόηςησ (ανοιχτού τύπου)
[όχι τησ μορφόσ να αποδώςετε το νόημα του κειμϋνου] 6
μον
Γ Γυμναςύου: Ερώτηςη μετϊφραςησ επιμϋρουσ
αποςπαςμϊτων ό και διαφορετικών ςημεύων του κειμϋνου
6 μον
• Ερώτηςη κατανόηςησ (κλειςτού τύπου π.χ. ΢ ό Λ) 4 μον
• Ερώτηςη λεξιλογικό-ςημαςιολογικό 4 μον
• Ερώτηςη γραμματικόσ (αναγνώριςη τύπων) 4 μον
• Ερώτηςη ςυντακτικού 2 μον
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 47

48. Πρόταςη για την ωριαύα αξιολόγηςη των
Αρχαύων Ελληνικών από μετϊφραςη
• Ερώτηςη κατανόηςησ (ανοιχτού τύπου) [όχι τησ
μορφόσ να αποδώςετε το νόημα του κειμϋνου] 6 μον
• Ερώτηςη για τη δομό του κειμϋνου και τουσ
εκφραςτικούσ τρόπουσ 4μον
• Ερώτηςη που αφορϊ χαρακτηριςμούσ προςώπων
5μον
• Ερώτηςη για ςτοιχεύα πολιτιςμού 5μον
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 48

49. Ευχαριςτώ για την
προςοχό ςασ
Email: akisampelaspe02@gmail.com
ΠΕ.Κ.Ε.΢. Κρότησ Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ02 49