1. Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για την Αξιοποίηση και Εφαρμογή
των Τ.Π.Ε. στη Διδακτική Πράξη
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Β΄ ΕΠΙΠΕΔΟΥ
ΚΛΑΔΟΥ ΠΕ02 ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ
Επιμορφούμενη : Ελένη Αντωνίου (ΠΕ02)
Επιμορφωτές : Κωνσταντίνα Ματσούκα
Φωτεινή Μητσώνη
Πρόταση διδακτικού σεναρίου για την Έκθεση Έκφραση της A΄ Λυκείου

2. Κέντρο Στήριξης Επιμόρφωσης (Κ.Σ.Ε.) 3ο ΣΕΚ Αμαρουσίου
2014
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ……………………………………………………….….3
2. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ………………………………………………4
3. ΣΤΟΧΟΙ …………………………………………………………………………………….4
Α. Γνώσεις για τον κόσμο και στάσεις, αξίες, πεποιθήσεις ………………………………...5
Β. Γνώσεις για το γνωστικό αντικείμενο………………………………………..…………..5
Γ. Γραμματισμοί …………………………………………………………………………...6
Αντωνίου Ελένη
2

3. Δ. Διδακτικές πρακτικές …………………………………….……………………………..7
Ε. Εγγράμματο υποκείμενο …………………………………………………………………9
4. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ……………………...9
Σκεπτικό της διδακτικής παρέμβασης……………………………………………………....9
Μέσα διδασκαλίας………………………………………………………………………....10
Οργάνωση της τάξης - Χωρισμός ομάδων και θεματική……………………………….….10
Χρονισμός - φάσεις διδακτικής πρότασης……...............................................................….10
Α΄ ΦΑΣΗ ………………………………………………………………………………….10
Β΄ ΦΑΣΗ ………………………………………………………………………….……….11
Γ΄ ΦΑΣΗ………...........................................................................................................……12
Δ΄ ΦΑΣΗ ………………………………………………………………………………..…16
Ε΄ ΦΑΣΗ ………..........................................................................................................……17
5. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ………………………………………………………………………...….17
6. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ – ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ / ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ
ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ………………………………………………………………….………20
7. ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ…………………………………………………………….....20
8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ………………………………….…………………21
9. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ……………………....................................................................……23
10. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ……….................................................................................. ……31
1. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Τίτλος:
Δημιουργός: Αντωνίου Ελένη (ΠΕ02)
Αντωνίου Ελένη
3

4. Γνωστικό αντικείμενο: Νεοελληνική Γλώσσα με προεκτάσεις στη Νεοελληνική
Λογοτεχνία, την κοινωνιολογία και την Πληροφορική
Διδακτική ενότητα: Περιγραφή και αφήγηση, οπτική γωνία αφηγητή, χρήση των χρόνων,
αφηγηματικοί χρόνοι πομπού, δέκτη, γεγονότων, διάκριση χρόνου ιστορίας – χρόνου
αφήγησης.
Τάξη: Α΄ Λυκείου
Χρονική διάρκεια: 8 διδακτικές ώρες
Προϋποθέσεις υλοποίησης:
· Διαθέσιμο Εργαστήριο Πληροφορικής
· Διαθέσιμος βιντεοπροβολέας
· Ευχέρεια εκπαιδευτικού – μαθητών με την πλοήγηση στο διαδίκτυο, τη χρήση του
επεξεργαστή κειμένου, τη δημιουργία παρουσιάσεων, του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και
μερικών εργαλείων του Web 2.0, όπως το slidesharenet, το storybird, το shapecollage, το
you tube.
· Εξοικείωση εκπαιδευτικού – μαθητών με τον ομαδοσυνεργατικό τρόπο διδασκαλίας
· Ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα ώστε να διατεθούν τέσσερα (4) συνεχόμενα δίωρα
στο εργαστήριο πληροφορικής
· Εξοικείωση με την επικοινωνία μέσω του Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου και του wiki.
Εργαλεία (Έντυπα και ηλεκτρονικά):
· Σχολικό Εγχειρίδιο (Έκφραση- Έκθεση , τεύχος Α΄ )
· Σχολικό Εγχειρίδιο (Έκφραση –Έκθεση για το Λύκειο, Θεματικοί Κύκλοι)
· Φωτοτυπίες των φύλλων εργασίας και των παράλληλων κειμένων
· Λογισμικό Επεξεργασίας Κειμένου (Microsoft Word)
· Λογισμικό Παρουσιάσεων (PowerPoint)
· Λογισμικό διαμοίρασης ηλεκτρονικών αρχείων slidesharenet
· Υοu Tube
· Διαδίκτυο: Σχετικές Διευθύνσεις Περιήγησης όπως :
Αντωνίου Ελένη
4

5. · Σώματα κειμένου από ψηφιακές βιβλιοθήκες: Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα
http :// www . greek - language . gr / greekLang / modern _ greek / tools / corpora / index . html
· Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (E.KE.BI) http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?
cpage=NODE&cnode=138
· Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού http :// www . snhell . gr
· Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κρήτης http :// anemi . lib . uoc . gr
· Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος http://www.nlg.gr
· Λεξικά στην Πύλη για τη Ελληνική Γλώσσα http://www.greek-language.
gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/index.html
· Βικιπαίδεια
· Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας http :// www . tlg . uci . edu /
· Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής http :// www . iep . edu . gr / index . php ? lang = el
· Παιδαγωγικό Ινστιτούτο http://www.pi-schools.gr/
· Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Ηλεκτρονικός Κόμβος http://www.komvos.edu.gr/
· Εκπαιδευτική Πύλη του ΥΠΑΙΘ http :// www . e - yliko . gr / default . aspx
· Ψηφιακό σχολείο http://www.dschool.edu.gr/
2. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
· Η διδακτική πρόταση που ακολουθεί αφορά στη Νεοελληνική Γλώσσα της Α΄ τάξης
Γενικού Λυκείου, στην ενότητα Αφήγηση – Περιγραφή με προεκτάσεις στα κεφάλαια για
την οπτική γωνία του αφηγητή, τη χρήση των χρόνων στην αφήγηση και την περιγραφή και
τον ορισμό του αφηγηματικού χρόνου καθώς και στα χαρακτηριστικά του γραπτού λόγου και
τις γλωσσικές ποικιλίες. Το σενάριο διακρίνεται για τη διαθεματική του προσέγγιση με το
μάθημα της Πληροφορικής μέσω της ενσωμάτωσης των τεχνολογικών εργαλείων στη
διδασκαλία και το μάθημα της Νεοελληνικής λογοτεχνίας μέσω της διασύνδεσης της
θεωρίας της ενότητας με τη θεματική των παραμυθιών και τα κειμενικά είδη της αναφοράς
και κατάθεσης.
· Το περιεχόμενο της σεναρίου αναφέρεται στη διάκριση της περιγραφής από την
αφήγηση στα κείμενα, τη χρήση των χρόνων στην αφήγηση, τη σημασία της οπτικής γωνίας
Αντωνίου Ελένη
5

6. του αφηγητή και τη διάκριση του αφηγηματικού χρόνου. Στόχος είναι, μέσω της
διερευνητικής διαδικασίας στο υλικό των πηγών από το σχολικό εγχειρίδιο και το διαδίκτυο,
η εξοικείωση των μαθητών με τα κειμενικά είδη της αφήγησης και της περιγραφής και τα
βασικά δομικά, γλωσσικά, λεξιλογικά χαρακτηριστικά τους (γλωσσικός γραμματισμός)
καθώς και η κατανόηση της διευκόλυνσης που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες στην
επικοινωνία των ανθρώπων και τη διάδοση της πληροφορίας (αξιακός γραμματισμός). Ως
παραγόμενο υλικό ορίζεται η εκπόνηση γραπτών ατομικών και ομαδικών κειμένων των
μαθητών καθώς και η προσχεδιασμένη προφορική παρουσίαση της τελικής συνθετικής
εργασίας με τη χρήση λογισμικού παρουσίασης (ψηφιακός γραμματισμός).
· Το διδακτικό αυτό σενάριο ακολουθεί το «Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών»
(ΦΕΚ 303/13-3-2003) και το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για την Έκθεση -Έκφραση
τόσο όσον αφορά τα μέσα υλοποίησής του, τη μέθοδο διδασκαλίας και τους στόχους του
μαθήματος. Οι μαθητές ενεργούν ομαδοσυνεργατικά και ο εκπαιδευτικός τηρεί ρόλο
συμβούλου - εμψυχωτή.
3. ΣΤΟΧΟΙ
Το σκεπτικό της διδακτικής παρέμβασης βασίστηκε στους εξής στόχους βάσει του μοντέλου
του ρόμβου ( Κουτσογιάννης 2013 ) :
Αντωνίου Ελένη
6

7. Α. Γνώσεις για τον κόσμο και στάσεις, αξίες, πεποιθήσεις : σκοπός είναι ο μαθητής
1. να μπορεί να επιλέγει την πληροφορία που πράγματι του είναι χρήσιμη,
2. να είναι κριτικός αναγνώστης,
3. να προβληματίζεται,
4. να αποκτήσει εξωστρέφεια και να έχει επίγνωση των αντίστοιχων στάσεων στην
Ευρώπη,
5. να οξύνει το γλωσσικό του αισθητήριο,
6. να χρησιμοποιεί συνειδητοποιημένα την ελληνική γλώσσα,
7. να έχει επίγνωση του εκφραστικού της πλούτου σε σχέση με άλλες γλώσσες,
8. να εξοικειωθεί με την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία
Β. Γνώσεις για το γνωστικό αντικείμενο, δηλ. τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και την
πληροφορική (γνωστικοί στόχοι) είναι :
1. να αντιληφθεί ο μαθητής τη διαφορά ανάμεσα στους κειμενικούς τύπους της
αφήγησης και της περιγραφής, ώστε με τη σωστή αναλογία περιγραφικών και
αφηγηματικών μερών να εξασφαλίζουν την «οικονομία» της διήγησης (γενικός σκοπός
από το βιβλίο του καθηγητή, σελ. 270).
2. να αντιληφθεί τη διαφορετική χρήση χρόνων στον κάθε κειμενικό τύπο και να
ασκηθεί στη βιωματική τους μάθηση.
3. να κατανοεί τα είδη του αφηγηματικού χρόνου και τη σημασία της οπτικής γωνίας
του αφηγητή αλλά και τα θετικά στοιχεία του προφορικού και του γραπτού λόγου, να
μπορούν να παράγουν κείμενα.
4. να μπορεί να ξεχωρίσει σε ένα κείμενο τα αφηγηματικά από τα περιγραφικά μέρη.
5. να κατανοήσει την ανάγκη της συνεργασίας και της ομαδικότητας κατά την
εκτέλεση των εργασιών του .
6. να είναι ενεργητικός ο μαθητής κατά τη διάρκεια της πρόσληψης της γνώσης.
7. να ανατροφοδοτηθεί στο τέλος από την αξιολόγηση των συμμαθητών του και του
εκπαιδευτικού
8. να ασκηθεί ο μαθητής στη χρήση των λογισμικών και των εργαλείων των Τ.Π.Ε.
και του διαδικτύου κατά τη διδασκαλία, όπως η αναζήτηση, αξιολόγηση, επιλογή,
σύνθεση και παρουσίαση γνωστικού τύπου πληροφοριών
Αντωνίου Ελένη
7

8. 9. να ενθαρρυνθεί ο μαθητής να ανακαλύψει τη γνώση μόνος του
Οι ειδικότεροι στόχοι είναι :
1. να μπορεί ο μαθητής να συγγράψει ένα ηλεκτρονικό κείμενο στο οποίο θα συνθέσει
συνειδητά την αφήγηση και την περιγραφή.
2. να διακρίνει ο μαθητής σε οποιαδήποτε ηλεκτρονικό κείμενο τη χρήση των χρόνων
και τη σημασία τους ως προς την αφήγηση και την περιγραφή.
3. να ξεχωρίζει την κριτική τοποθέτηση των πηγών από την οπτική μορφή τους αλλά
και από το περιεχόμενό τους
4. να εξασκηθεί στη χρήση τεχνολογικών εργαλείων WEB 2.0
5. να κατανοήσει το περιεχόμενο των όρων «αφήγηση» και «περιγραφή»
6. να μπορεί να καταγράφει σημειώσεις σε περιβάλλον ηλεκτρονικού τετραδίου
7. να συμμετέχει σε συζήτηση και κριτική μετά από έρευνα των πηγών και μετά την
παρουσίαση της εργασίας της ομάδας του στην ολομέλεια
8. να εντοπίζει τα βασικά σημεία /λειτουργίες/πράξεις του Προπ σε ένα παραμύθι /
μια ιστορία
Γ. Γραμματισμοί (τεχνολογικοί στόχοι):
Από τους παραπάνω στόχους αναδεικνύεται η χρήση των ΤΠΕ ως μέσων πρακτικής
γραμματισμού (μέσων για διάβασμα, γράψιμο και επικοινωνία). Μερικοί από τους
γραμματισμούς που επιδιώκονται στο σενάριο είναι :
1.Ο ψηφιακός ή νέος γραμματισμός : οι μαθητές να εξοικειωθούν με τη χρήση και τη νέα
κειμενικότητα του Η/Υ δηλ. στον επεξεργαστή κειμένου το είδος των γραμμάτων, της
γραμματοσειράς
2. ο τυπικός τεχνολογικός : ο Η/Υ λειτουργεί ως δάσκαλος, το διαδίκτυο ως βιβλίο
3. ο πραγματολογικός γραμματισμός : ενσωμάτωση των ΤΠΕ εντός του προγράμματος (ο
κάθε μαθητής/ομάδα να έχει το σταθμό εργασίας του)
4. ο αναγνωριστικός γραμματισμός : οι μαθητές να επισημαίνουν στο κείμενο την
αφήγηση και την περιγραφή
5. ο σχολικός ή κλασικός γραμματισμός : οι μαθητές να γνωρίζουν να γράφουν ένα
κείμενο αφηγηματικό ή περιγραφικό
6. ο γνωστικός γραμματισμός : ο μαθητής να χρησιμοποιεί το λεξικό
Αντωνίου Ελένη
8

9. 7. ο πολυγραμματισμός : ο μαθητής να επεξεργάζεται και να συνθέτει πολυτροπικά
κείμενα με διαφορετικούς σημειωτικούς πόρους (γλωσσικούς, οπτικούς, ακουστικούς,
χωρικούς, χειρονομίες/κίνηση)
8. ο κοινωνικός γραμματισμός : να επιλέγουν οι μαθητές εικόνες τις οποίες θα
επισυνάψουν στα κείμενά τους, να ανατρέξουν στο venus για να επενδύσουν με μουσική
το ηλεκτρονική τους εργασία
9. ο κριτικός γραμματισμός : να διακρίνουν οι μαθητές με ποιο τρόπο και από ποια
οπτική γωνία αφηγείται/περιγράφει ο παραμυθάς, ο δικαστής, το θύμα, με ποιο τρόπο
συντάσσεται ένα ερωτηματολόγιο, πως ανατρέχουν στα ηλεκτρονικά λεξικά, πως
εξερευνά ιστοσελίδες και πως αξιοποιεί τα εργαλεία του Web 2.0
10. ο ιδεολογικός γραμματισμός : πιο ολοκληρωμένη η προσέγγιση του θέματος (να
κατασκευάσουν οι μαθητές ένα τετράδιο στο wiki στο οποίο θα καταγράφουν όλες τις
ατομικές και ομαδικές εργασίες τους, να ανατρέξουν στο «φωτόδεντρο» και να
μελετήσουν τη διαδικτυακή έκδοση για την αφήγηση περίληψη, να ανατρέξουν στο e
twinning και να διερευνήσουν αν το θέμα τους έχει απασχολήσει και άλλους μαθητές
στην Ευρώπη, να διερευνήσουν οι μαθητές στο Πανελλήνιο Σχολικό δίκτυο αντίστοιχες
παρουσιάσεις και να δημοσιεύσουν τη δική τους.
Δ. Διδακτικές πρακτικές :
1. Θεωρίες μάθησης : στη συγκεκριμένη διδακτική πρόταση εφαρμόζονται :
· η ανακαλυπτική θεωρία του Bruner καθώς οι μαθητές οδηγούνται στην καθοδηγούμενη
ανακάλυψη της γνώσης.
· η κονστρουκτιβιστική θεωρία του Piaget καθώς η γνώση δομείται στην προϋπάρχουσα
εμπειρία και κατάκτηση (οι μαθητές αναγνωρίζουν τα είδη της αφήγησης περίληψης και
μετά δομούν το δικό τους κείμενο
· Γίνεται, επίσης, αξιοποίηση της κοινωνικοπολιτισμικής θεωρίας του Vygotsky και της
Ζώνης Επικείμενης Ανάπτυξης του μαθητή καθώς μαθαίνει ο ίδιος με την αυτενέργεια
άλλα ταυτόχρονα διδάσκεται από τη συνεργασία με τους συμμαθητές του και την
κοινωνική αλληλεπίδραση που υπάρχει (δημιουργία Wiki, Blog και ανταλλαγή απόψεων
της ομάδας)
2. Μέθοδος διδασκαλίας :
· Προτιμάται η ομαδοσυνεργατική μέθοδος και επιδιώκεται μια σύγχρονου τύπου
μαθητοκεντρική διδασκαλία, πιο βιωματική και με ενεργητικό το μαθητή.
· Η μέθοδος διδασκαλίας είναι επίσης διερευνητική γιατί ακολουθείται η μέθοδος της
ερευνητικής εργασίας Project.
Αντωνίου Ελένη
9

10. · Αναπτύσσει τη μεταγνωστική του ικανότητα. του μαθητή.
· Η διδασκαλία γίνεται με τη μελέτη και την παραγωγή πολυτροπικών κειμένων με
γλωσσικά, οπτικά, ηχητικά, χωρικά και κινητικά στοιχεία και οι μαθητές
αντιλαμβάνονται τη ρευστότητα της ηλεκτρονικής γραφής (συνεχής διαμόρφωση του
γραπτού κειμένου με εισαγωγή σχολίων ή διορθώσεων από τους συμμαθητές ή τον
εκπαιδευτικό), την υπερκειμενικότητα (χρήση υπερσυνδέσμων) και την πληθώρα των
μαθησιακών πόρων (ψηφιακά περιβάλλοντα, υλικά μέσα, εργαλεία Web 2.0, λογισμικά).
3. Σχολικός χωροχρόνος :
· είναι ενιαίος και αδιάσπαστος καθώς όλες οι εργασίες των ομάδων γίνονται στο
σχολικό εργαστήριο των Η/Υ
· στηρίζεται στην επικοινωνιακή προσέγγιση από τη διερεύνηση του θέματος και τη
συλλογή του υλικού μέχρι τη συγγραφή της τελικής εργασίας και την προφορική
παρουσίασή της.
4. Ο ρόλος του μαθητή είναι :
· να αυτενεργήσει για να ανακαλύψει τη γνώση μόνος του και να οικοδομήσει νέα
γνώση, αξιοποιώντας, εμπλουτίζοντας ή τροποποιώντας υφιστάμενες γνωστικές δομές.
· Επίσης, ο ρόλος του είναι να αλληλεπιδρά με τους συμμαθητές του μέσω της ομαδικής
συμμετοχής στις εργασίες καθώς και
· να δεχθεί κριτική εποικοδομητική για αυτές με την επεξεργασία των απαντήσεων των
ερωτηματολογίων και να αποκτήσει μέσω της ανατροφοδότησης μεταγνωστική
ικανότητα.
5. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι:
· υποστηρικτικός και καθοδηγητικός γιατί παρεμβαίνει διακριτικά και διευκολύνει στην
επίλυση προβλημάτων που συναντούν οι μαθητές,
· Εμψυχωτικός γιατί ενθαρρύνει το μαθητή να ανακαλύψει μόνος του τη νέα γνώση,
· εποπτικός γιατί παρακολουθεί τις ομάδες κρατώντας ταυτόχρονα σημειώσεις για την
αξιολόγησή τους,
· σύγχρονος γιατί αναπτύσσει σύγχρονους γραμματισμούς.
6. Ο ρόλος του Η/Υ και η χρήση των νέων τεχνολογιών στη διδακτική αξιοποίηση
βασίζεται στο μοντέλο των τριών αλληλένδετων ομόκεντρων κύκλων (Κουτσογιάννης
2013), οι οποίοι παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήμα : στο συγκεκριμένο σενάριο τα
ψηφιακά μέσα (ΤΠΕ) αξιοποιούνται διδακτικά και στους τρεις κύκλους του μοντέλου
μοντέλο ως εξής :
Αντωνίου Ελένη
10

11. · 1ος κύκλος : ο Η/Υ χρησιμοποιείται ως μέσο διδασκαλίας, εποπτικό μέσο καθώς
αποτελεί περιβάλλον μάθησης και εργασίας, καλλιεργώντας δεξιότητες ψηφιακού
γραμματισμού.
· 2ος κύκλος : Ο Η/Υ αποτελεί μέσο πρακτικής γραμματισμού καθώς ο μαθητής
διαμορφώνει την εμφάνιση, την οργάνωση και την παρουσίαση της εργασίας του στον
Η/Υ.
· 3ος κύκλος Η αξιοποίηση του Η/Υ αποκτά και κριτικές διαστάσεις καθώς ο μαθητής
δημοσιεύει το υλικό του, το αξιολογεί συντάσσοντας και απαντώντας ερωτηματολόγιο,
δέχεται την κριτική και την αλληλεπίδραση των άλλων μέσω της αυτοαξιολόγησης και
της ετεροαξιολόγησης που προκύπτει από τις απαντήσεις των ερωτηματολογίων.
Ε. Εγγράμματο υποκείμενο
Το εγγράμματο υποκείμενο, ο μαθητής συνδέει τη γνώση της ενότητας «Αφήγηση-
περιγραφή» με τον κόσμο καθώς συνειδητοποιεί τη διάκριση της χρήσης τους. Αναπτύσσει
ταυτόχρονα τις ψηφιακές και κοινωνικές δεξιότητές του καθώς μαθαίνει να συνεργάζεται, να
διερευνά, να κριτικάρει το υλικό που θα επιλέξει, να συνθέτει τη γραπτή του εργασία και να
τη διαχέει ηλεκτρονικά δεχόμενος την αντίστοιχη κριτική.
4. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αντωνίου Ελένη
11

12. Σκεπτικό της διδακτικής παρέμβασης
Το σκεπτικό της πρότασης βασίστηκε στη ανάγκη συνειδητοποίησης από τους μαθητές της
διάκρισης ανάμεσα στους κειμενικούς τύπους της περιγραφής και της αφήγησης στα
πολυτροπικά κείμενα, την ανάδειξη της σημασίας της οπτικής γωνίας του αφηγητή, τη
συνειδητή χρήση των χρόνων και τη διάκριση των ειδών του αφηγηματικού χρόνου. Κρίθηκε
σκόπιμη η αξιοποίηση των εργαλείων της τεχνολογίας καθώς αυτά κάνουν ενδιαφέρον το
μάθημα για τους μαθητές, είναι ελκυστικά και προσφιλή σε αυτούς και καθιστούν
ενεργητική τη συμμετοχή όλων των μαθητών στο μάθημα. Παράλληλα οι μαθητές
εξοικειώνονται με την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία,
γεγονός που συμβάλλει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων χρήσιμων και για τη μετέπειτα
σταδιοδρομία τους.
Μέσα διδασκαλίας
Τα μέσα διδασκαλίας που χρησιμοποιούνται είναι το σχολικό εγχειρίδιο «Έκφραση –Έκθεση
Α΄ Λυκείου», η χρήση της ιστοσελίδας του ψηφιακού σχολείου με την εμπλουτισμένη
ηλεκτρονικά έκδοση του συγκεκριμένου σχολικού εγχειριδίου καθώς και μερικά εργαλεία του
Web 2.0 και τα λογισμικά της επεξεργασίας κειμένου και της παρουσίασης. Έτσι επιτρέπεται
η υιοθέτηση ενός μαθητοκεντρικού μοντέλου διδασκαλίας που βοηθά την ανάπτυξη της
ομαδικής συνεργασίας και προσφέρει ενδιαφέρον στο μάθημα. Επιτυγχάνεται ο ψηφιακός και
ο κριτικός γραμματισμός και ο μαθητής συνειδητοποιεί την αναγκαιότητα καλλιέργειας των
ψηφιακών δεξιοτήτων και της αξιοποίησής τους σε πολλές εκδηλώσεις της κοινωνικής και
επαγγελματικής του πορείας. Θα πρέπει, τέλος, να τονιστεί ότι η ένταξη των νέων τεχνολογιών
στη μαθησιακή διαδικασία δεν αποτελεί αυτοσκοπό αλλά λειτουργεί υποστηρικτικά σε έναν
πιο σύγχρονο τρόπο διδασκαλίας, θελκτικό για τους μαθητές καθώς τους προσφέρει τη γνώση
που προβλέπουν τα ΑΠΣ με βιωματικό τρόπο.
Οργάνωση της τάξης - Χωρισμός ομάδων και θεματική
Οι μαθητές χωρίζονται σε έξι (6) ομάδες [δύο των πέντε ατόμων και τέσσερις των τεσσάρων
(δυναμικό της τάξης 26 μαθητές)] καθεμία από τις οποίες αναλαμβάνει να επεξεργαστεί και να
παρουσιάσει στο τέλος στην ολομέλεια μία υποενότητα της ενότητας «αφήγηση – περιγραφή».
Ως βασικός περιορισμός ως προς τη σύνθεσή των ομάδων τίθεται η συμμετοχή σε κάθε ομάδα
τουλάχιστον ενός μαθητή με ευχέρεια στη χρήση των εργαλείων Τ.Π.Ε. Κατά τη διαδικασία
της συγκρότησής τους ο εκπαιδευτικός παρεμβαίνει συμβουλευτικά, επιδιώκοντας τη
διασφάλιση της ανομοιογένειας των ομάδων ως προς τις μαθησιακές επιδόσεις των μαθητών.
Αντίστοιχα, διακριτική είναι η παρουσία του κατά τη φάση της κατανομής ρόλων μεταξύ των
μελών της ομάδας οι οποίοι προτάθηκε να είναι οι παρακάτω :
 ο διαμεσολαβητής
 ο γραμματέας
 ο παρουσιαστής της ομαδικής εργασίας
Αντωνίου Ελένη
12

13.  ο συντονιστής
 ο ακαδημαϊκός βοηθός
Χρονισμός - φάσεις διδακτικής πρότασης
Οι ώρες που διατίθενται για τη συγκεκριμένη διδακτική πρόταση είναι κατά προτίμηση οχτώ
(8) Αν υπάρχει η δυνατότητα, μέσω του ωρολογίου προγράμματος, ενδείκνυται ο διατιθέμενος
χρόνος να είναι κατανεμημένος σε τέσσερα δίωρα. :
Α΄ ΦΑΣΗ (1η ώρα στο εργαστήριο Πληροφορικής)
Η φάση αυτή είναι εισαγωγική, πραγματοποιείται στην αίθουσα των Ηλεκτρονικών
Υπολογιστών του σχολείου. Ο εκπαιδευτικός ενημερώνει τους μαθητές για την ενότητα που θα
διδαχθούν, το διατιθέμενο χρόνο και την πορεία διδασκαλίας με την ομαδοσυνεργατική
μέθοδο και καλεί τους μαθητές να συνδεθούν στην ηλεκτρονική τους τάξη μέσω του wiki.
Τους πληροφορεί για τις υποχρεώσεις τους ως μέλη της ομάδας και της ολομέλειας.
Παρακαλεί για την τήρηση της τάξης, της καθαριότητας και της ησυχίας στην αίθουσα των
Υπολογιστών και καθορίζει μαζί με τους μαθητές την ένταξή τους στις ομάδες. Σημαντική
είναι η συμβολή του εκπαιδευτικού στην τήρηση της ανομοιογένειας στις ομάδες ως προς το
επίπεδο επίδοσης των μαθητών. Κατά τα άλλα οι μαθητές, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους,
μπορούν να επιλέξουν την ομάδα στην οποία θα ανήκουν καθώς και την ονομασία της. Στη
συνέχεια ανακοινώνεται στους μαθητές η αναγκαιότητα ανάληψης των ρόλων τους με την
επισήμανση ότι σε κάθε δίωρο οι ρόλοι θα αλλάξουν διαδοχικά για όλους με μόνη προϋπόθεση
ο χειριστής του σταθμού εργασίας της ομάδας να έχει ευχέρεια στη χρήση του. Οι μαθητές
καθορίζουν μόνοι τους σε κάθε ομάδα το ρόλο που θα διαδραματίσει ο καθένας σε κάθε
δίωρο. Οι μαθητές ενημερώνονται για την ισομερή ανάθεση των εργασιών στις ομάδες καθώς
και για την αυτό-αξιολόγηση και την ετερο-αξιολόγησή τους. Τα επόμενα δέκα λέπτά ο
εκπαιδευτικός και οι μαθητές μπορούν να συζητήσουν, να επιλέξουν και να καταγράψουν από
κοινού σε ένα φύλλο επεξεργασίας κειμένου τους όρους της αξιολόγησής τους και τα κριτήρια
τα οποία επιθυμούν να περιλαμβάνει το τελικό ερωτηματολόγιο αξιολόγησής της διδακτικής
πρότασης και της συνεισφοράς των μαθητών. Στη συνέχεια ο εκπαιδευτικός διευκρινίζει τον
καθοδηγητικό και συμβουλευτικό του ρόλο και απαντά σε ενδεχόμενες ερωτήσεις των
μαθητών επί της διαδικασίας. Τα τελευταία 15 λεπτά ο εκπαιδευτικός καλεί τους μαθητές του
να καθίσουν στους σταθμούς εργασίας τους και τους προσκαλεί να συνδεθούν ως μέλη σε μία
ηλεκτρονική τάξη wiki την οποία ο ίδιος ο εκπαιδευτικός έχει δημιουργήσει εκ των προτέρων
και στην οποία ο κάθε μαθητής θα τηρεί το ηλεκτρονικό του τετράδιο μέσα στο οποίο θα
καταγράφει τις παρατηρήσεις του, θα αναρτά τις εργασίες και θα δέχεται τα σχόλια ή τις
διορθώσεις των συμμαθητών και του καθηγητή του.
Β΄ ΦΑΣΗ (2η ώρα στο εργαστήριο Πληροφορικής)
Αντωνίου Ελένη
13

14. Η φάση αυτή είναι εισαγωγική στην ενότητα Αφήγηση - Περιγραφή και πραγματοποιείται
στην αίθουσα των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του σχολείου. Οι μαθητές τακτοποιούνται ανά
ομάδες μπροστά στους σταθμούς εργασίας. Εγγράφονται και εισέρχονται στην ιστοσελίδα του
wiki όπου είναι ανηρτημένο από τον εκπαιδευτικό το εισαγωγικό φύλλο εργασίας της προς
διδασκαλίας ενότητας που απευθύνεται σε όλες τις ομάδες και σκοπό έχει τη γνωριμία των
μαθητών με τις βασικές έννοιες της ενότητας. Ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να
αναλάβει κάθε ομάδα για 20΄ τη διερεύνηση μίας ερώτησης ακολουθώντας τις οδηγίες που
αναγράφονται στο φύλλο εργασίας. Οι μαθητές ανατρέχουν στο ψηφιακό σχολείο και
ειδικότερα στην εμπλουτισμένη έκδοση του κειμένου στη συγκεκριμένη ενότητα στο σχολικό
βιβλίο. Πρώτη ενασχόληση είναι η ιστοεξερεύνηση του υπερσυνδέσμου που παραπέμπει στο
λεξικό της ελληνικής γλώσσας στην πύλη της ελληνικής γλώσσας. Εκεί οι μαθητές
συγκεντρώνουν στο καλάθι τις ερμηνείες των λέξεων αφήγηση και περιγραφή καθώς και των
παραγωγών τους. Επίσης, διερευνώντας τις δύο λέξεις στο σώμα των λημμάτων τους βλέπουν
γνωστές τους ήδη εκφράσεις στις οποίες χρησιμοποιούνται οι συγκεκριμένες λέξεις.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του σχολικού βιβλίου οι μαθητές θα πρέπει να παρατηρήσουν τους
χρόνους που χρησιμοποιούνται στα κείμενα και να τους εξηγήσουν ανατρέχοντας στο
αντίστοιχο κεφάλαιο από τη Γραμματική του γυμνασίου. Στη συνέχεια να καταγράψουν σε ένα
φύλλο επεξεργασίας κειμένου την απάντησή τους και να την αναρτήσουν στο wiki προς
ενημέρωση της υπόλοιπης τάξης. Δίνεται ο λόγος στον παρουσιαστή της ομάδας και
ανακοινώνει την απάντηση της διερευνημένης ερώτησης στην ολομέλεια. Οι μαθητές σώζουν
τις απαντήσεις την επιφάνεια του υπολογιστή τους αλλά και στο wiki στο οποίο μπορούν να
έχουν πρόσβαση όλα τα μέλη της τάξης οποτεδήποτε από οπουδήποτε. Τα τελευταία πέντε
λεπτά, εισέρχονται στο προεγκατεστημένο στους σταθμούς εργασίας τους linoit και
καταγράφουν συνοπτικά σε post-it τους ορισμούς των εννοιών που ήδη έχουν επεξεργαστεί
και ανακοινώσει, ώστε να ανακεφαλαιώσουν το υλικό τους. Το αρχείο με τα έξι post-it
αποθηκεύεται στο blog τάξης που έχει ανοιχτεί ήδη από την αρχή της χρονιάς.
Στη διάρκεια όλης της παραπάνω διαδικασίας ο εκπαιδευτικός παρεπεμβαίνει διακριτικά και
καθοδηγητικά για να επιλύσει τις απορίες ή τις τεχνολογικές δυσκολίες των μαθητών και
κρατά σημειώσεις για τις ατομικές και συλλογικές επιδόσεις των μαθητών.
Γ΄ ΦΑΣΗ (3η, 4η και 5η ώρα στο εργαστήριο Πληροφορικής)
Οι μαθητές εισέρχονται στο εργαστήριο τακτοποιούνται στις θέσεις τους μπροστά στους
σταθμούς εργασίας, διανέμουν τους ρόλους τους λαμβάνοντας υπόψη την αναγκαιότητα της
εναλλαγής των ρόλων στην ομάδα και τον περιορισμό ο χειριστής του υπολογιστή να διαθέτει
ευχέρεια στη χρήση του Η/Υ. Ο εκπαιδευτικός μοιράζει στις ομάδες τα φύλλα εργασίας που
αντιστοιχούν σε καθεμιά και καλεί τους μαθητές να ανοίξουν το wiki τους στο οποίο υπάρχει
το αντίστοιχο αρχείο Word που φέρει το όνομα της ομάδας στην οποία ανήκουν (Α΄, Β΄
κ.λ.π.). Οι μαθητές εργάζονται σε προεπιλεγμένους δικτυακούς τόπους, χρησιμοποιώντας τον
επεξεργαστή κειμένου για την καταγραφή των απόψεων που προκύπτουν από τη μεταξύ τους
συνεργασία.
ΟΜΑΔΑ Α :
Αντωνίου Ελένη
14

15. 1. (3η ώρα σεναρίου) : Οι μαθητές της Ομάδας Α (ομάδα διερεύνησης της οπτικής γωνίας
στην αφήγηση) επινοούν μια φανταστική ιστορία κλοπής στην οποία ο δράστης τελικά
συλλαμβάνεται και δικάζεται. Σκηνοθετούν την υπόθεση καθορίζοντας τα αίτια/κίνητρα που
οδήγησαν το δράστη στην κλοπή, τις συνθήκες σύλληψής του, τη στάση του θύματος και του
αυτόπτη μάρτυρα και την απόφαση του δικαστή. Παρουσιάζουν την ιστορία τους
αυτοσχεδιάζοντας, αφού κάνουν κατανομή των ρόλων : δράστης, θύμα, αυτόπτης μάρτυρας,
δικαστής. Στη συνέχεια θα αφηγηθούν αναζητώντας υλικό στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών
και αξιοποιώντας το λεξιλόγιο για τη σύνταξη μιας κατάθεσης που βρίσκουν στην Πύλη για
την Ελληνική Γλώσσα τις γραπτές καταθέσεις του μάρτυρα , του δράστη του θύματος
συντάσσουν γραπτώς τις καταθέσεις του μάρτυρα, του δράστη, του θύματος είτε
χρησιμοποιώντας ένα πρότυπο εγγράφου κατάθεσης από το πρόγραμμα Publisher της
Microsoft, το οποίο έχει ήδη προεγκατασταθεί στους σταθμούς εργασίας τους, είτε
χρησιμοποιώντας έτοιμο πρότυπο από τον επεξεργαστή κειμένου τους. Στο τέλος της ώρας
περιγράφουν σε 4-5 σειρές στο wiki τους την οπτική γωνία του καθενός (από τους καταθέτες)
για το ίδιο περιστατικό και το ανακοινώνουν στην ολομέλεια.
2. (4η ώρα σεναρίου) : οι μαθητές επισκέπτονται στη δικτυακή σελίδα του Υπουργείο
Παιδείας και Θρησκευμάτων, στον τίτλο Ψηφιακό Σχολείο, το βιβλίο της Έκφρασης Έκθεσης
Α΄ Λυκείου και αξιοποιούν τη δομή της κατάθεσης (σελ. 213), το ειδικό λεξιλόγιό της (σελ.
60, 224-225), τα χαρακτηριστικά του προσχεδιασμένου γραπτού λόγου(σελ. 98-99) καθώς και
τη βαρύτητα της οπτικής γωνίας του κάθε αφηγητή (σελ.229-231) για να καταγράψουν την
αναφορά του δικαστή που έχει αναλάβει την παραπάνω υπόθεση. Καταγράφουν την αναφορά
σε ένα έτοιμο πρότυπο γραπτής κατάθεσης από το πρόγραμμα Publisher της Microsoft, το
οποίο έχει ήδη προεγκατασταθεί στους σταθμούς εργασίας σας, ή χρησιμοποιούν ένα πρότυπο
κατάθεσης από τον επεξεργαστή κειμένου τους. Παρατηρούν την οπτική γωνία της αναφοράς
του δικαστή και γράφουν σε 4-5 σειρές στο wiki τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τη γλώσσα
και την οπτική γωνία του δικαστή για το ίδιο περιστατικό και να τις ανακοινώνουν στην
ολομέλεια.
3. (5η ώρα σεναρίου) Οι μαθητές μεταβαίνουν στη Βικιπαίδεια και προσπαθούν να
δημιουργήσουν το λήμμα «κατάθεση» εισάγοντας τη δική τους προσθήκη για το νομικό
περιεχόμενο της λέξης. Στη συνέχεια τους ζητείται να αποστείλουν το λήμμα στο blog της
τάξης καθώς και να το ανακοινώσουν στην τάξη τους.
ΟΜΑΔΑ Β :
1. (3η ώρα σεναρίου) Οι μαθητές της Ομάδας Β (ομάδας διερεύνησης της χρήσης των χρόνων
στην αφήγηση – περιγραφή) επιλέγουν και περιγράφουν διαζευκτικά ένα πρόσωπο, ένα χώρο,
ένα αντικείμενο ή μία κατάσταση. Στη συνέχεια ο καθένας αναρτά στο wiki της ομάδας του
την περιγραφή του. Διαβάζουν όλοι τις περιγραφές και συντάσσουν στο wiki μία ομαδική
αφήγηση που περιλαμβάνει παράπλευρα τα σχόλια των μελών, τυχόν διορθώσεις ή προσθήκες.
Επιπρόσθετα, περιηγούνται στις εικόνες του Google, επιλέγουν και επισυνάπτουν την πιο
ταιριαστή στην αφήγησή τους εικόνα, ώστε το κείμενό τους να αποκτήσει πολυτροπικότητα .
Αντωνίου Ελένη
15

16. 2. (4η ώρα σεναρίου) Οι μαθητές κάνοντας χρήση των επιλογών από τη γραμμή εργασιών
υπογραμμίζουν στο κείμενό τους με κίτρινο highlight τους χρόνους των ρημάτων που
χρησιμοποιήθηκαν τόσο στις περιγραφές όσο και στην αφήγηση, όπως ζητείται και σε άσκηση
στο βιβλίο της Έκφρασης Έκθεσης Α΄ Λυκείου, το οποίο αναζητούν στο διαδικτυακό τόπο του
Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων στον τίτλο Ψηφιακό Σχολείο. Στη συνέχεια γράφουν
τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τη χρήση των χρόνων σε ένα φύλλο επεξεργασίας κειμένου,
το αναρτύουν στο wiki και το ανακοινώνουν προφορικά με χρήση αρχείου παρουσίασης στο
τέλος της ώρας στους συμμαθητές τους.
3. (5η ώρα σεναρίου) Οι μαθητές αναλαμβάνουν να καταγράψουν σε ένα αρχείο προβολής
παρουσίασης τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τη χρήση των χρόνων στον κειμενικό τύπο
της αφήγησης και της περιγραφής. Επίσης, τοποθετούν με υπερσύνδεσμο στο Ψηφιακό
Σχολείο το αντίστοιχο κεφάλαιο από τη Γραμματική του Γυμνασίου και έτσι ανακαλούν την
προϋπάρχουσα γνώση για την χρήση των χρόνων. Ο παρουσιαστής της ομάδας το παρουσιάζει
προφορικά. και η ολομέλεια καλείται να σημειώσει στο ηλεκτρονικό (ή φυσικό) τους
τετράδιο την ανακοίνωση.
ΟΜΑΔΑ Γ :
1. (3η ώρα σεναρίου) Οι μαθητές της Ομάδας Γ (ομάδας διερεύνησης περιγραφής-αφήγησης)
απαντούν χωριστά και περιγραφικά ο καθένας, και χωρίς να γνωρίζουν την απάντηση των
άλλων μελών της ομάδας τους, τις ερωτήσεις : «Ποιος ήταν;», «Που βρισκόταν;», «Τι έκανε;»,
«Τι είπε;», «Τι είπε ο κόσμος;», «Τι έγινε στο τέλος;». Στη συνέχεια αναρτούν τις απαντήσεις
τους στο wiki τους και ο συντονιστής ενώνει τις απαντήσεις τους και δημιουργεί ένα αφήγημα
που είναι είτε κωμικό είτε τελείως παράλογο. Στη συνέχεια οι μαθητές οπτικοποιούν με τη
χρήση του λογισμικό infogram, το οποίο έχει εγκατασταθεί από την προηγούμενη μέρα στο
σταθμό εργασίας τους από τη διδάσκουσα, σε μια ηλεκτρονική αφίσα τις απαντήσεις τους
προσθέτοντας εικόνες ή βίντεο που απεικονίζουν το περιεχόμενο των απαντήσεών τους.
2. (4η ώρα σεναρίου) : Οι μαθητές σε ένα φύλλο επεξεργασίας κειμένου ή προβολής
παρουσίασης καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με το ρόλο της περιγραφής μέσα
στην αφήγηση, όπως αναλύεται στο βιβλίο της Έκφρασης Έκθεσης Α΄ Λυκείου, το οποίο
αναζητούν στο διαδικτυακό τόπο του Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων στον τίτλο
Ψηφιακό Σχολείο. Στη συνέχεια το παρουσιάζουν στους συμμαθητές τους.
3. (5η ώρα σεναρίου) Οι μαθητές καλούνται να καταγράψουν πρόχειρα, μέσω του
προεγκατεστημένου σε όλους τους σταθμούς εργασίας linoit, σε ένα σημείωμα το τι πετυχαίνει
ο αφηγητής με την παρεμβολή της περιγραφής στην αφήγηση. Οι απαντήσεις αναρτώνται στον
κεντρικό πίνακα του linoit, από τον οποίο ο χειριστής του σταθμού εργασίας της ομάδας το
κάνει, με τη χρήση του slideshare net, ήδη προεγκατεστημένου σε όλους τους σταθμούς
εργασίας, διαμοίραση στο wiki και το blog της τάξης.
ΟΜΑΔΑ Δ :
1. (3η ώρα σεναρίου) Οι μαθητές της Ομάδας Δ (ομάδας διερεύνησης των λειτουργιών του
Προπ) εξερευνούν διαδικτυακά στη μηχανή αναζήτησης του Google τις ιστοσελίδες με τη
Αντωνίου Ελένη
16

17. μεγαλύτερη επισκεψιμότητα οι οποίες περιέχουν τις 31 λειτουργίες του Προπ. Καταγράφουν
στο blog της ομάδας τους τις λειτουργίες αυτές και με τη χρήση του slideshare net, ήδη
προεγκατεστημένου σε όλους τους σταθμούς εργασίας, διαμοιράζουν τις λειτουργίες του Προπ
στο wiki και το blog της τάξης τους.
2. (4η ώρα σεναρίου) Στη συνέχεια οι μαθητές χρησιμοποιώντας το εργαλείο storybird
εφαρμόζουν τις λειτουργίες του Προπ για την κατασκευή μιας δικής τους φανταστικής
ιστορίας με τέσσερις ή πέντε σελίδες τις οποίες ο κάθε μαθητής συνοδεύει με το δικό του
κείμενο αφήγησης. (5η ώρα σεναρίου) Στο τέλος, η ιστορία και οι παρατηρήσεις τους
διαμοιράζονται ηλεκτρονικά στο wiki της τάξης και παρουσιάζονται στην ολομέλεια.
3. (5η ώρα σεναρίου) Οι μαθητές παρατηρούν και συγκρίνουν την οργάνωση της φανταστικής
ιστορίας της ομάδας τους και το ρόλο της περιγραφής και της αφήγησης σε αυτή με την
οργάνωση δύο γνωστών παραμυθιών από την ιστοσελίδα του Ηλεκτρονικού Κόμβου ή από
την ιστοσελίδα του Σπουδαστηρίου του Νέου Ελληνισμού και καταγράφουν τις ομοιότητες σε
ένα αρχείο παρουσίασης που το ανεβάζουν στο slideshare net, στο blog της τάξης και το
παρουσιάζουν στους συμμαθητές τους..
ΟΜΑΔΑ Ε :
1. (3η ώρα σεναρίου) : Οι μαθητές της Ομάδας Ε (ομάδα διερεύνησης του αφηγηματικού
χρόνου πομπού, δέκτη, γεγονότων) μελετούν στον δικτυακό τόπο του Σπουδαστηρίου Νέου
Ελληνισμού το δημοτικό τραγούδι «Ο Όλυμπος και ο Κίσσαβος». Στη συνέχεια οπτικοποιούν
το τραγούδι σε κινούμενα σχέδια με τη χρήση του pixton, το οποίο είναι προεγκατεστημένο
στο σταθμό εργασίας τους και ζητείται να φαίνεται ποιος είναι ο πομπός, ποιος ο δέκτης και
ποια τα γεγονότα. τέλος, καταγράφουν και παρουσιάζουν στην ολομέλεια σε ένα αρχείο
προβολής παρουσίασης τις παρατηρήσεις τους σχετικά με το χρόνο του πομπού, του δέκτη και
των γεγονότων.
2. (4η ώρα σεναρίου) Στη συνέχεια οι μαθητές δημιουργούν με το myhistro ή το dipity ή το
timerime, ένα από τα οποία έχει ήδη εγκατασταθεί στο σταθμό εργασίας τους, ή με
διαγράμματα από το smart art του επεξεργαστή κειμένου τους μία χρονογραμμή στην οποία
σημειώνουν τα γεγονότα της ιστορίας τους και κάνουν τη διάκριση του ιστορικού χρόνου σε
χρόνο του πομπού, του δέκτη και των γεγονότων. Ανεβάζουν τη χρονογραμμή στο wiki και το
blog της τάξης τους και παρουσιάζουν την εργασία τους στους συμμαθητές τους.
3. (5η ώρα σεναρίου) Οι μαθητές καλούνται να αναζητήσουν τη θεωρία στο σχολικό τους
βιβλίο της Έκφρασης Έκθεσης Α΄ Λυκείου, μέσα από το διαδικτυακό τόπο του Υπουργείο
Παιδείας και Θρησκευμάτων στον τίτλο Ψηφιακό Σχολείο (σελ. 240) και να κάνουν και να
παρουσιάσουνστην τάξη μέσω του wiki ή του blog ένα σχεδιάγραμμα με τη χρονογραμμή
του αφηγηματικού χρόνου με ένα από τα παραπάνω προγράμματα (myhistro ή dipity ή
timerime ή με διαγράμματα από το smart art του επεξεργαστή κειμένου τους), προκειμένου να
καταλάβουν βιωματικά τις διακρίσεις του αφηγηματικού χρόνου.
ΟΜΑΔΑ ΣΤ :
Αντωνίου Ελένη
17

18. 1. (3η ώρα σεναρίου) Οι μαθητές της Ομάδας Στ [ομάδα διερεύνησης του χρόνου ιστορίας
και χρόνου αφήγησης (χρονική σειρά, διάρκεια, συχνότητα)], μελετούν στον δικτυακό τόπο
του Σπουδαστηρίου Νέου Ελληνισμού το ίδιο με την προηγούμενη ομάδα δημοτικό τραγούδι
«Ο Όλυμπος και ο Κίσσαβος». Στη συνέχεια οπτικοποιούν το τραγούδι σε κινούμενα σχέδια
με τη χρήση του pixton, το οποίο είναι προεγκατεστημένο στο σταθμό εργασίας τους.
ενσωματώνουν τα περιγραφικά και αφηγηματικά μέρη του στις εικόνες. Στη συνέχεια
δημιουργούν μία χρονογραμμή τα μέλη της ομάδας ΣΤ σημειώνουν τα γεγονότα της ιστορίας
τους και κάνουν τη διάκριση του χρόνου της ιστορίας και του χρόνου της αφήγησης.
Επισημαίνουν επίσης τις περαιτέρω διακρίσεις της χρονικής αφήγησης σε χρονική σειρά,
χρονική διάρκεια και συχνότητα.
2. (4η ώρα σεναρίου) Οι μαθητές κατασκευάζουν με το myhistro ή το dipity ή το timerime,
ένα από τα οποία έχει ήδη εγκατασταθεί στο σταθμό εργασίας τους, ή με διαγράμματα από το
smart art του επεξεργαστή κειμένου τους μία χρονογραμμή στην οποία τοποθετούν τις
διακρίσεις του χρόνου της ιστορίας τους και της αφήγησής της με τις επιμέρους διακρίσεις της
δεύτερης σε χρονική σειρά αφήγησης, χρονική διάρκεια και συχνότητα. Ανεβάζουν τη
χρονογραμμή στο wiki και το blog της τάξης τους και παρουσιάζουν την εργασία τους στους
συμμαθητές τους προκειμένου να καταλάβουν βιωματικά τις διακρίσεις του αφηγηματικού
χρόνου στην αφήγηση.
3. (5η ώρα σεναρίου) Οι μαθητές αναζητούν τη θεωρία του σχολικού τους βιβλίου της
Έκφρασης Έκθεσης Α΄ Λυκείου, μέσα από το διαδικτυακό τόπο του Υπουργείο Παιδείας και
Θρησκευμάτων στον τίτλο Ψηφιακό Σχολείο (σελ. 241-242) και κατασκευάζουν με ένα από τα
παραπάνω προγράμματα (myhistrο, το dipity, το timerime ή με διαγράμματα από το smart art
του επεξεργαστή κειμένου σας) τη χρονογραμμή με τις διακρίσεις τους χρόνου και της
αφήγησής σας την οποία παρουσιάζουν μέσω του wiki και του blog της τάξης σας.
Στο τέλος της κάθε ώρας, η κάθε ομάδα αποθηκεύει την εργασία της στην επιφάνεια εργασίας
της, τη σώζει στο ηλεκτρονικό τετράδιο wiki και την αναρτά στο blog της τάξης στο οποίο
έχουν πρόσβαση οι μαθητές και η καθηγήτριά τους. Όποιος επιθυμεί μπορεί προαιρετικά να
σώσει ηλεκτρονικά τις εργασίες του σε flash memory stick.
Δ΄ ΦΑΣΗ ( 6η ώρα στο εργαστήριο Πληροφορικής)
Στη φάση αυτή γίνεται ανακεφαλαίωση των σημαντικότερων σημείων της ενότητας από όλες
τις ομάδες οι οποίες και προχωρούν στην παραγωγή ψηφιακού υλικού συνοδευτικού των
εργασιών τους. Το υλικό αυτό το οποίο στη συνέχεια, κατά την 7η ώρα θα ανακοινωθεί στην
ολομέλεια, αποτελεί το επιστέγασμα των προηγούμενων πέντε διδακτικών ωρών και το βασικό
υλικό της παρουσίασης της ενότητας το οποίο θα δημοσιευτεί και στην ιστοσελίδα του
σχολείου. Αναλυτικά σε αυτή τη φάση :
Αντωνίου Ελένη
18

19. 1. Η Ομάδα Α αναλαμβάνει να φτιάξει στη Wikipaideia ένα λήμμα για την διαφορά
αφήγησης - περιγραφής, το οποίο αφού το διαμορφώσει θα το αναρτήσει στο wiki και το blog
της τάξης.
2. Η Ομάδα Β δημιουργεί στο Microsoftphotostory3 μία δίλεπτη παρουσίαση των βασικών
εννοιών του μαθήματος με οπτικά εφέ και μουσική της επιλογής της και να το ανεβάζει μέσω
του slidesharenet στο wiki και το blog της τάξης.
3. Η Ομάδα Γ κάνει με τη βοήθεια του Word Art ένα διάγραμμα ροής στο οποίο φαίνονται
σχηματικά τα κύρια σημεία της ενότητας (αφήγηση - περιγραφή, χρήση των χρόνων, οπτική
γωνία, αφηγηματικός χρόνος, χρόνος αφήγησης, χρόνος ιστορίας). Επίσης, συνδέει στο
διάγραμμα με υπερσυνδέσμους στις βασικές έννοιες την αντίστοιχη θεωρία από το σχολικό
βιβλίο και το ανεβάζει στο wiki και το blog της τάξης. .
4. Η Ομάδα Δ κατασκευάζει μια ψηφιακή αφίσα με τη βοήθεια του Infogr.am στην οποία
συμπεριλαμβάνει τον τίτλο της ενότητας, τα βασικά σημεία της (αφήγηση - περιγραφή, χρήση
των χρόνων, οπτική γωνία, αφηγηματικός χρόνος, χρόνος αφήγησης, χρόνος ιστορίας) και
ενσωματώνει το βίντεο με την ιστορία που είχε κατασκευάσει στην προηγούμενη φάση για να
επισημάνει τη διαφορά περιγραφής - αφήγησης. Στη συνέχεια με τη χρήση του slidesharenet το
δημοσιεύει στο wiki και στο blog της τάξης.
5. Η Ομάδα Ε κάνει με τη βοήθεια του shapecollage ένα κολλάζ στο οποίο εντάσσει τις
λειτουργίες του Προπ από τη διδαχθείσα ενότητα.. Στη συνέχεια αναρτούν το κολλάζ στην
ιστοσελίδα του wiki σας και στο blog της τάξης.
6. Η Ομάδα ΣΤ διαμορφώνει με τη βοήθεια του wordle ένα συννεφόλεξο αφού επιλέξει για
να ενσωματώσει σε αυτό τους κυριότερους ορισμούς της ενότητας. Στη συνέχεια αναρτά το
κολλάζ στην ιστοσελίδα του wiki και στο blog της τάξης
Ε΄ ΦΑΣΗ (7η ώρα στο εργαστήριο Πληροφορικής)
Οι μαθητές ανακοινώνουν προφορικά ανά ομάδα με το λογισμικό παρουσίασης Power Point τα
αποτελέσματα της εργασίας τους στην ολομέλεια προβάλλοντας συνοδευτικά μέσω
υπερσυνδέσμων το υλικό που δημιούργησαν. Τα μέλη των άλλων ομάδων παρακολουθούν,
κρατούν σημειώσεις θέτουν ερωτήσεις και ανατροφοδοτούνται από τον εκπαιδευτικό ως προς
τη γνώση που αποκόμισαν τις προηγούμενες διδακτικές ώρες. Στο τέλος της ώρας, οι μαθητές
αξιολογούν τα βασικά σημεία της ενότητας, σημειώνουν τις απαραίτητες για την εξεταστική
περίοδο του Ιουνίου, σημαντικές έννοιες και ετοιμάζονται για να απαντήσουν στα
ερωτηματολόγια αξιολόγησης της επόμενης και τελευταίας ώρας σχετικά με το βαθμό
επίτευξης των αρχικά τιθέμενων στόχων, τη διδασκαλία της ενότητας, την παρουσίαση των
εργασιών και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ομάδα έξι
μαθητών (ένας από κάθε ομάδα) αναλαμβάνει και δημοσιεύει με την καθοδήγηση του
καθηγητή τους το υλικό της τελικής παρουσίασης με όλα τα συνημμένα αρχεία κάθε ομάδας
στην ιστοσελίδα του σχολείου.
Αντωνίου Ελένη
19

20. 5. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (8η ώρα)
Η αξιολόγηση των εργασιών κάθε ομάδας πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας
σε όλες τις φάσεις από τον εκπαιδευτικό που παρακολουθεί την εργασία και τις δεξιότητες
κάθε μαθητή (διαμορφωτική αξιολόγηση) και στο τέλος από τον εκπαιδευτικό και τους
μαθητές για την εξαγωγή συμπερασμάτων για την διδασκαλία (τελική αξιολόγηση). Στόχος
της αξιολόγησης είναι η ανατροφοδότηση των μαθητών και του εκπαιδευτικού μέσω της
επίγνωσης των θετικών ή αρνητικών χαρακτηριστικών της εργασίας και η βελτίωσή των
συνθηκών εργασίας, των στόχων, του χρονισμού). Τα κριτήρια της αξιολόγησης είχαν
συμφωνηθεί και ανακοινωθεί από την αρχή στους μαθητές κατά την Α΄ φάση της ενημέρωσής
τους και οι ίδιοι ενθαρρύνθηκαν να επισκεφτούν από την αρχή τα ερωτηματολόγια της αυτο-
αξιολόγησης και της ετερο-αξιολόγησής τους, ώστε να εστιάσουν στα αντίστοιχα ζητούμενα
στοιχεία της εργασίας τους.
Τα βασικά κριτήρια της αξιολόγησης βάσει της ρουμπρίκας αξιολόγησης [είδος περιγραφικής
αξιολόγησης, που βασίζεται σε συγκεκριμένα κριτήρια και διαβαθμίσεις ποιότητας, μια
«κλίμακα διαβαθμισμένων κριτηρίων» (Ματσαγγούρας 2004)] είναι : η εύστοχη επιλογή του
υλικού, η σαφήνεια στη διατύπωση, η συνθετική ικανότητα, η ομαδική συνεργασία, η
ενδιαφέρουσα παρουσίασή του και η διαμοίραση του υλικού στου συμμαθητές, η αξιοποίηση
των νέων τεχνολογιών και η συνέπεια στην τήρηση των deadlines.
Οι φόρμες αξιολόγησης έχουν σχεδιαστεί στο google docs και έχουν αναρτηθεί στο blog της
τάξης. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα ταυτόχρονης αποθήκευσης και επεξεργασίας των
απαντήσεων των μαθητών κατά την υποβολή των ερωτηματολογίων σε μορφή υπολογιστικών
φύλλων στα οποία μπορούν να έχουν πρόσβαση οι μαθητές.
Παρακάτω δίνονται οι παραπομπές για την αυτο-αξιολόγηση και ετερο-αξιολόγηση στις
αντίστοιχες διευθύνσεις :
1. Αυτο-αξιολόγηση ομάδων εργασίας
https://docs.google.com/forms/d/1T-gn8d-I-1r8sZHTMn7FxyYfdSiFObUQ-Df0OMksZ2w/
edit#
Αντωνίου Ελένη
20

21. 2. Ετερο-αξιολόγηση ομάδων εργασίας
https://docs.google.com/forms/d/1cu1tCp39INr8kUWYJXBNw2X4FJpU4kpXbQmmSwPQ1
7Q/edit#
3.Αξιολόγηση της χρήσης των νέων τεχνολογιών
https://docs.google.com/forms/d/1DbXUWdIyUVjcUBHcfXqUsKvk7PE-aCXn1HTOURXlI6g/
edit#
Αντωνίου Ελένη
21

22. Οι μαθητές συμπληρώνουν από τους σταθμούς εργασίας τους και ο καθένας ξεχωριστά τα
παραπάνω ερωτηματολόγια την 8η ώρα και ακολουθεί συζήτηση σχετικά με τις καλές
πρακτικές που ακολουθήθηκαν σχετικά με τη συνεργασία των ομάδων, την αποδοτικότητά
τους, την ανάλυση των εννοιών της ενότητας και τη σύνθεση του υλικού των εργασιών τους.
6. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ – ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ / ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ
ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Η διδακτική πρόταση μπορεί να επεκταθεί σε project με εμπλουτισμό δραστηριοτήτων και
αξιοποίηση των τεχνολογιών όπως :
· συνεξέταση των γλωσσικών ποικιλιών και τη σύγκριση του γραπτού και του προφορικού
λόγου
· δυνατότητα δραματοποίησης κάποιων ενδεικτικών αφηγήσεων από έργα της λογοτεχνίας
· βιντεοσκόπηση της δραματοποίησης και ανάρτηση στην ιστοσελίδα του σχολείου
Αντωνίου Ελένη
22

23. · συμμετοχή σε πρόγραμμα e-twinning με θέμα την αντιμετώπιση της περιγραφής και της
αφήγησης στα αναλυτικά προγράμματα σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των
κρατών της Ευρώπης (καταγραφή κοινών πρακτικών, υιοθέτηση στάσεων στις κειμενικές
προσεγγίσεις και τρόποι εκμάθησης της θεωρίας μέσω της χρήσης των νέων τεχνολογιών.
Η εφαρμογή του διδακτικού σεναρίου κρίθηκε ιδιαίτερα επιτυχής, ενδιαφέρουσα και
ελκυστική για τους μαθητές καθώς βασίστηκε στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και τη
βιωματική μάθηση μέσω της ιστοεξερεύνησης. Οι μαθητές δημιούργησαν δικό τους
πρωτότυπο υλικό σε wiki και blog, μέσω των οποίων επιτεύχθηκε η αλληλεπίδραση στην
ανταλλαγή απόψεων και τα οποία έδωσαν σε κάποιους ιδέες για κατασκευή προσωπικών
ιστολογίων. Οι μαθητές γνώρισαν πολλές εφαρμογές των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική
διαδικασία που σχετίστηκαν με την διδαχθείσα ενότητα και τους προσέφεραν μεγαλύτερη
εξοικείωση με την τεχνολογία. Τέλος, παρουσίασαν το υλικό στους συμμαθητές τους,
συνέβαλαν στη διαμόρφωση των ερωτηματολογίων αξιολόγησης και αποκόμισαν στην
πλειοψηφία τους τη θεωρητική γνώση αλλά και την πρακτική εφαρμογή των κυριότερων
εννοιών της ενότητας. Στο τέλος, το υλικό τους δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του σχολείου,
αξιολόγησαν με ερωτηματολόγια την προσπάθειά τους και ανατροφοδοτήθηκαν για την
προσκτηθείσα γνώση αλλά και για τις καλές πρακτικές που υιοθέτησαν.
Το πρόβλημα που καταγράφηκε ήταν ως προς τον τεχνολογικό εξοπλισμό η σχετικά αργή
λειτουργία των σταθμών εργασίας καθώς ήταν επιβαρυμένοι με πολλά λογισμικά και
προγράμματα και η αργή ταχύτητα του διαδικτύου με αποτέλεσμα να υπάρχει χρονοτριβή στην
εκτέλεση των εργασιών, χωρίς όμως επίπτωση στην τήρηση του χρονισμού. Επίσης,
παρατηρήθηκε διαφορά στις τεχνολογικές δεξιότητες των μαθητών με αποτέλεσμα την άνιση
ευχέρεια παρακολούθησης των νέων τεχνολογικών εφαρμογών στη διδακτική διαδικασία.
8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ
· Κουτσογιάννης, Δημήτρης, Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και
Επικοινωνίας στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων και κυρίως στη διδασκαλία της
ελληνικής. Θεσσαλονίκη, ΚΕΓ, στη δ/νση http :// www . greek -
language . gr / greekLang / modern _ greek / studies / ict / education / educators / introduction . html , 2007
· Κουτσογιάννης, Δημήτρης, Παυλίδου Μαρία, Μελέτη για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και
την εφαρμογή σεναρίων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ΚΕΓ 2012
Αντωνίου Ελένη
7. ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
23

24. · Κουτσογιάννης, Δημήτρης, Ο ρόμβος της γλωσσικής εκπαίδευσης, επιμορφωτικό υλικό
για την επιμόρφωση β΄ επιπέδου των εκπαιδευτικών, 2013 στη δ/νση
http://philolowiki.wikispaces.com
· Κυνηγός, Χ., Νέες πρακτικές με νέα εργαλεία στην Τάξη, εκδ. Καστανιώτη 2002
· Ματσαγγούρας, Γ.Η., Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση, Αθήνα: Γρηγόρης,
2002.
· Χατζησαββίδης, Σ, Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στο πλαίσιο στο πλαίσιο των
πουγραμματισμών, Φιλόλογος 113, σ. 405-414
· Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης
Επιμόρφωσης, Τεύχος 1: Γενικό μέρος, Πάτρα, Μάρτιος 2013
· Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης
Επιμόρφωσης, Τεύχος 3: Κλάδος ΠΕ02, Πάτρα, Φεβρουάριος 2014
· Οδηγίες για τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων στο Γενικό Λύκειο, σχ. έτος 2009-
2010, ΥΠΕΠΘ/Π.Ι., ΟΕΔΒ, Αθήνα
· Πρόγραμμα Σπουδών των Α’, Β’, Γ’ τάξεων του Ενιαίου Λυκείου, ΥΠΕΠΘ/Δ/νση Σπουδών
Δ/θμιας Εκπ/σης/τ. Α’/8212/Γ2/28.1.2002
· Προεδρικό Διάταγμα «Τροποποίηση του Π.Δ. 60/2006 (Α’ 65) «Αξιολόγηση των μαθητών
του Ενιαίου Λυκείου», ΦΕΚ 97/27−04−2012 (τ. Α’)
· Π.Δ. 48/27-4-2012 «Τροποποίηση του Π.Δ. 60/2006 (Α’ 65) «Αξιολόγηση των μαθητών
του Ενιαίου Λυκείου»
· Οδηγίες για τη διδασκαλία μαθημάτων του Γενικού και του Εσπερινού Γενικού Λυκείου,
ΥΠΑΙΘ 139610/Γ2/01-10-2013
· Προδιαγραφές – Οδηγίες διαμόρφωσης θεμάτων για το μάθημα Νέα Ελληνική Γλώσσα, Α΄
Τάξη Ημερησίου και Α΄, Β΄ τάξεις Εσπερινού Γενικού Λυκείου και Α΄ τάξης Ημερησίου και
Εσπερινού ΕΠΑΛ, ΙΕΠ, Αθήνα 2014
Αντωνίου Ελένη
24

25. 25
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:
Επισκεφτείτε στην ιστοσελίδα του ψηφιακού σχολείου www.dschool.edu την εμπλουτισμένη
έκδοση του κειμένου στο σχολικό βιβλίο. στη συγκεκριμένη ενότητα που αφορά την ερώτηση
της ομάδας σας. Εξερευνήστε τους υπερσυνδέσμους που παραπέμπουν στο λεξικό της
ελληνικής γλώσσας στην Πύλη της ελληνικής γλώσσας. Αναζητήστε από το βιβλίο σας και την
Πύλη τους όρους που σας ζητούνται παρακάτω και συγκεντρώστε στο καλάθι της Πύλης τις
ερμηνείες των ζητούμενων εννοιών. Επίσης, αναζητήστε τους όρους στο σώμα των λημμάτων
τους σε εκφράσεις οι οποίες χρησιμοποιούνται σήμερα. Στη συνέχεια να καταγράψετε στην
παρακάτω σελίδα καθώς και σε ένα φύλλο επεξεργασίας κειμένου την απάντησή σας και να
την αναρτήσετε στο wiki.
1. Ποιο είναι το περιεχόμενο του όρου «Αφήγηση»; (ΟΜΑΔΑ Α)
Αντωνίου Ελένη
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ (2η ώρα)
ΕΝΟΤΗΤΑ : ΑΦΗΓΗΣΗ – ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

26. ……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
2. Ποιο είναι το περιεχόμενο του όρου «Περιγραφή»; (ΟΜΑΔΑ Β)
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
3. Τι είναι η «οπτική γωνία του αφηγητή»; (ΟΜΑΔΑ Γ)
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
4. Ποιος είναι ο «χρόνος του πομπού», ο «χρόνος του δέκτη» και ο «χρόνος των
γεγονότων»; (ΟΜΑΔΑ Δ)
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
5. Ποιος είναι ο «χρόνος της ιστορίας» και ο «χρόνος της αφήγησης»; (ΟΜΑΔΑ Ε)
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
6. Τι είναι η «χρονική σειρά», η «χρονική διάρκεια» και η «συχνότητα του χρόνου»
αφήγησης; (ΟΜΑΔΑ ΣΤ)
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
ΟΜΑΔΑ Α΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΘΕΜΑ : Η οπτική γωνία στην αφήγηση
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:
1. (3η ώρα) Επινοήστε μια φανταστική ιστορία κλοπής στην οποία ο δράστης τελικά
συλλαμβάνεται και δικάζεται. Σκηνοθετήστε την υπόθεση καθορίζοντας τα αίτια/κίνητρα που
οδήγησαν το δράστη στην κλοπή, τις συνθήκες σύλληψής του, τη στάση του θύματος και του
αυτόπτη μάρτυρα και την απόφαση του δικαστή. Παρουσιάστε την ιστορία σας αφού κάνετε
κατανομή των ρόλων : δράστης, θύμα, αυτόπτης μάρτυρας, αστυνομικός. Στη συνέχεια
αναζητώντας υλικό στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών και λεξιλόγιο για τη σύνταξη μιας
κατάθεσης στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα συντάξτε σε ένα φύλλο επεξεργασίας
κειμένου τις γραπτές καταθέσεις του μάρτυρα, του δράστη, του θύματος. Να περιγράψετε σε
Αντωνίου Ελένη
26

27. 27
4-5 σειρές στο wiki σας την οπτική γωνία του καθενός για το ίδιο περιστατικό και να το
ανακοινώσετε στην ολομέλεια.
2. (4η ώρα) Επισκεφτείτε στο δικτυακό τόπο του Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων ,
στον τίτλο Ψηφιακό Σχολείο, το βιβλίο της Έκφρασης Έκθεσης Α΄ Λυκείου και αξιοποιήστε
τη δομή της κατάθεσης (σελ. 213), το ειδικό λεξιλόγιό της (σελ. 60, 224-225), τα
χαρακτηριστικά του προσχεδιασμένου γραπτού λόγου(σελ. 98-99) καθώς και τη βαρύτητα της
οπτικής γωνίας του κάθε αφηγητή (σελ.229-231) για να καταγράψετε την αναφορά του
δικαστή που έχει αναλάβει την παραπάνω υπόθεση σε ένα έτοιμο πρότυπο γραπτής κατάθεσης
από το πρόγραμμα Publisher της Microsoft, το οποίο έχει ήδη προεγκατασταθεί στους
σταθμούς εργασίας σας, ή χρησιμοποιήστε ένα πρότυπο κατάθεσης από τον επεξεργαστή
κειμένου σας. Τι παρατηρείτε ως προς την οπτική γωνία της αναφοράς του δικαστή; Να
γράψετε στο σε 4-5 σειρές στο wiki σας τις παρατηρήσεις σας σχετικά με τη γλώσσα και την
οπτική γωνία του δικαστή για το ίδιο περιστατικό και να τις ανακοινώσετε στην ολομέλεια.
3. (5η ώρα) Μεταβείτε στη Βικιπαίδεια και προσπαθήστε να δημιουργήστε το λήμμα
«κατάθεση» εισάγοντας τη δική σας προσθήκη για το νομικό περιεχόμενο της λέξης. Να
αποστείλετε το λήμμα στο blog της τάξης και να το ανακοινώσετε στην τάξη σας.
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:
1. (3η ώρα) Να επιλέξετε και να περιγράψετε διαζευκτικά ένα πρόσωπο, έναν χώρο, ένα
αντικείμενο ή μία κατάσταση. Αναρτήστε στη συνέχεια ο καθένας στο wiki της ομάδας του
την περιγραφή του. Διαβάστε όλοι τις περιγραφές σας και συντάξτε στο wiki μία ομαδική
αφήγηση που περιλαμβάνει παράπλευρα και τα σχόλια, τις διορθώσεις ή τις προσθήκες σας.
Κατόπιν περιηγηθείτε στις εικόνες του Google, για να επιλέξετε και να επισυνάψετε μία
αντιπροσωπευτική εικόνα που θα επισυνάψετε στην αφήγησή σας, ώστε το κείμενό σας να
αποκτήσει πολυτροπικότητα .
2. (4η ώρα) Ανατρέξτε στο βιβλίο της Έκφρασης Έκθεσης Α΄ Λυκείου, μέσα από τον
διαδικτυακού τόπου του Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων στο σύνδεσμο Ψηφιακό
Αντωνίου Ελένη
ΟΜΑΔΑ Β΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΘΕΜΑ : Η χρήση των χρόνων στην Περιγραφή -Αφήγηση

28. Σχολείο στη σελ. 259, άσκηση 1 και επιλέξτε από τη γραμμή εργαλείων σας το κίτρινο
highlight για να υπογραμμίσετε τους χρόνους των ρημάτων που χρησιμοποιήσατε τόσο στις
περιγραφές όσο και στην αφήγηση. Τι παρατηρείτε; Να καταγράψετε σε ένα φύλλο
επεξεργασίας κειμένου τις περιπτώσεις χρήσης των χρόνων.
3. (5η ώρα) Καταγράψτε σε ένα αρχείο προβολής παρουσίασης τις παρατηρήσεις σας σχετικά
με τη χρήση των χρόνων στον κειμενικό τύπο της αφήγησης και της περιγραφής.
Ενσωματώστε στο αρχείο σας με υπερσύνδεσμο στο Ψηφιακό Σχολείο το αντίστοιχο κεφάλαιο
της θεωρίας για τη χρήση των χρόνων από τη Γραμματική του Γυμνασίου. Παρουσιάστε το
αρχείο στους συμμαθητές σας οι οποίοι θα σημειώσουν στο ηλεκτρονικό wiki (ή φυσικό) τους
τετράδιο την ανακοίνωσή σας.
Αντωνίου Ελένη
28

29. ΟΜΑΔΑ Γ΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΘΕΜΑ : Αφήγηση - Περιγραφή
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:
1. (3η ώρα σεναρίου) Απαντήστε χωριστά ο καθένας σας στη σελίδα του Wiki σας, και χωρίς
να γνωρίζετε την απάντηση των άλλων μελών της ομάδας σας, τις ερωτήσεις : «Ποιος ήταν;»,
«Που βρισκόταν;», «Τι έκανε;», «Τι είπε;», «Τι είπε ο κόσμος;», «Τι έγινε στο τέλος;». Στη
συνέχεια αναρτήστε τις απαντήσεις σας wiki. Ενώστε τες και δημιουργήστε ένα αφήγημα που
είναι είτε κωμικό είτε τελείως παράλογο. Να δημιουργήσετε μια ηλεκτρονική αφίσα με τις
απαντήσεις των ερωτήσεών σας κάνοντας χρήση του λογισμικού infogram και να
ενσωματώσετε εικόνες ή βίντεο που απεικονίζουν το περιεχόμενο των περιγραφικών
απαντήσεών σας.
2. (4η ώρα σεναρίου) Αναζητήστε στο βιβλίο της Έκφρασης Έκθεσης Α΄ Λυκείου, στο
διαδικτυακό τόπο του Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων στο σύνδεσμο Ψηφιακό
Σχολείο το ρόλο της περιγραφής μέσα στην αφήγηση. Καταγράψτε σε ένα φύλλο
επεξεργασίας κειμένου ή προβολής παρουσίασης τις παρατηρήσεις σας σχετικά με το ρόλο της
περιγραφής μέσα στην αφήγηση και παρουσιάστε το με το λογισμικό του Power Point στην
ολομέλεια.
3. (5η ώρα σεναρίου) Καταγράψτε πρόχειρα, μέσω του linoit, σε ένα σημείωμα το τι
πετυχαίνει ο αφηγητής με την παρεμβολή της περιγραφής στην αφήγηση. Ποστάρετε την
απάντησή σας μαζί με τις απαντήσεις των συμμαθητών σας στον κεντρικό πίνακα του linoit.
Μετά χρησιμοποιήστε με την ενσωμάτωση ή με το slideshare net τη διαμοίραση αντίστοιχα
στο wiki και το blog της τάξης.
Αντωνίου Ελένη
29

30. ΟΜΑΔΑ Δ΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΘΕΜΑ : Λειτουργίες του Προπ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:
1. (3η ώρα σεναρίου) Εξερευνήστε διαδικτυακά στη μηχανή αναζήτησης του Google τις
ιστοσελίδες με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα οι οποίες περιέχουν τις 31 λειτουργίες του
Προπ και καταγράψτε τες στο blog της ομάδας σας. Με τη χρήση του slideshare net
διαμοιράστε τις λειτουργίες του Προπ στο wiki και το blog της τάξης σας.
2. (4η ώρα σεναρίου) Χρησιμοποιήστε το εργαλείο storybird εφαρμόζοντας τις λειτουργίες
του Προπ για την κατασκευή μιας δικής σας φανταστικής ιστορίας με πέντε ή έξι σελίδες τις
οποίες θα συνοδεύσετε με ένα δικό σας κείμενο αφήγησης. Παρατηρήστε τη χρήση της
περιγραφής και της αφήγησης και κοινοποιήστε την ιστορία και τις παρατηρήσεις σας στο wiki
σας για να τις παρουσιάσετε στην ολομέλεια.
3. (5η ώρα σεναρίου) Παρατηρήστε και συγκρίνετε την οργάνωση της φανταστικής ιστορίας
σας με την οργάνωση δύο γνωστών παραμυθιών από την ιστοσελίδα του Ηλεκτρονικού
Κόμβου ή την ιστοσελίδα του Σπουδαστηρίου του Νέου Ελληνισμού. Καταγράψτε τις
ομοιότητες σε ένα αρχείο παρουσίασης και ανεβάστε το στο slideshare net και στο blog της
τάξης.
Αντωνίου Ελένη
30

31. ΟΜΑΔΑ Ε΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΘΕΜΑ : Αφηγηματικός χρόνος (πομπού, δέκτη, γεγονότων)
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:
1. (3η ώρα σεναρίου) Μελετήστε στον διαδικτυακό τόπο του Σπουδαστηρίου Νέου
Ελληνισμού το δημοτικό τραγούδι «Ο Όλυμπος και ο Κίσσαβος». Στη συνέχεια οπτικοποιήστε
το τραγούδι σε κινούμενα σχέδια με τη χρήση του προγράμματος pixton και καταγράψτε πάνω
στην ιστορία ποιος είναι ο πομπός, ποιος ο δέκτης και ποια τα γεγονότα. Τέλος, παρουσιάστε
στην ολομέλεια σε ένα αρχείο προβολής παρουσίασης τις παρατηρήσεις σας σχετικά με το
χρόνο του πομπού, του δέκτη και των γεγονότων.
2. (4η ώρα σεναρίου) Καταγράψτε σε ένα αρχείο προβολής παρουσίασης την αφήγηση του
περιεχομένου των κινούμενων σχεδίων και δημιουργήστε με το myhistro ή το dipity ή το
timerime ή με διαγράμματα από το smart art του επεξεργαστή κειμένου σας μία χρονογραμμή
στην οποία θα σημειώσετε τα γεγονότα της ιστορίας σας και θα κάνετε τη διάκριση του
αφηγηματικού χρόνου σε χρόνο του πομπού, του δέκτη και των γεγονότων. Ανεβάστε τη
χρονογραμμή στο wiki και το blog της τάξης σας και παρουσιάστε την εργασία σας στους
συμμαθητές σας.
3. (5η ώρα σεναρίου) Αναζητήστε τη θεωρία του σχολικού σας βιβλίου της Έκφρασης
Έκθεσης Α΄ Λυκείου, μέσα από το διαδικτυακό τόπο του Υπουργείο Παιδείας και
Θρησκευμάτων στον τίτλο Ψηφιακό Σχολείο (σελ. 240) και κάνετε τη χρονογραμμή του
αφηγηματικού χρόνου με ένα από τα παραπάνω προγράμματα (myhistro ή dipity ή timerime ή
με διαγράμματα από το smart art του επεξεργαστή κειμένου σας). Στη συνέχεια ανεβάστε το
στο wiki και το blog της τάξης σας και παρουσιάστε την εργασία σας στους συμμαθητές σας.
Αντωνίου Ελένη
31