δεπυ περβανίδου-ν-2016

1. {

2. ΔΕΠΥ
Η πιο συχνή & μελετημένη διαταραχή συμπεριφοράς
στα παιδιά
Συχνότητα 4-8% παγκοσμίως
Χρόνιο πρόβλημα: 50% διατηρεί τα συμπτώματα στην
ενήλικη ζωή
Η πρώτη συμπεριφορική διαταραχή που διαγνώστηκε
και αντιμετωπίστηκε στην Παιδιατρική
Βiederman and Faraone,
Lancet, 2005

3. Τι είναι η ΔΕΠΥ;
Συμπτώματα απροσεξίας, υπερκινητικότητας &
παρορμητικότητας
Ανάρμοστα για το αναπτυξιακό επίπεδο
Δυσλειτουργικά στις σχολικές επιδόσεις
και την κοινωνική προσαρμογή

4. Ελλειμματική
Προσοχή
Δεν διατηρεί την
προσοχή του σε σχολικές
εργασίες
Λάθη απροσεξίας
Φαίνεται να μην ακούει
Δεν ακολουθεί οδηγίες
Αποφεύγει να εμπλακεί
σε εργασίες που
απαιτούν συνεχή
πνευματική προσπάθεια
Χάνει τα πράγματά του
Διασπάται από
εξωτερικά ερεθίσματα
Ξεχνά τις καθημερινές
δραστηριότητες
Υπερκινητικότητα
Κάνει συνεχώς νευρικές
κινήσεις
Στριφογυρίζει ενώ
κάθεται
Αφήνει τη θέση του όταν
αυτό είναι ανάρμοστο
Συνεχώς τρέχει,
σκαρφαλώνει
Δυσκολίες να παίξει
ήσυχα
Σε ετοιμότητα να φύγει
Παρορμητικότητα
Δυσκολεύεται να
κρατήσει τη σειρά του
Απαντά πριν
ολοκληρωθεί η
ερώτηση που του
γίνεται
Διακόπτει τους άλλους
Μιλάει υπερβολικά
Δεν αντιστοιχούν στο αναπτυξιακό επίπεδο,
Υπάρχουν σε 2 πλαίσια (σπίτι και σχολείο),
Προκαλούν δυσλειτουργία
Χαρακτηριστικά-Συμπτώματα

5. Κληρονομικότητα- Γενετική
Άρρεν φύλο (4:1)
Κληρονομικότητα: 75%
82% σε μονοωογενή δίδυμα
30-40% των παιδιών έχουν ένα γονιό
με χαρακτηριστικά ΔΕΠΥ
Γονίδια με μικρή δράση: DRD4, DRD5, DAT1,
SLC6A3, DBH, SNAP25, SLC6A4, HTR1B
Γονίδια με μεγάλη δράση: κανένα

6. Η Βιολογία της ΔΕΠΥ
Βλάβη στην εγκεφαλική λειτουργία:
Γονιδιακά ελλείμματα
Υπολειτουργία του πρόσθιου λοβού
Ελλείμματα των εκτελεστικών
λειτουργιών
Ελάττωση των νευροδιαβιβαστών
στις συνάψεις
• Προμετωπιαίος φλοιός: εκτελεστικές λειτουργίες
• Προκινητικός φλοιός: αναστολή της κινητικής παρόρμησης
• Ιππόκαμπος: διατήρηση συγκέντρωσης
• Παρεγκεφαλίδα: αναστολή της παρόρμησης
Aνατομικές περιοχές που εμπλέκονται στη ΔΕΠΥ

7. Περιβαλλοντικοί Παράγοντες
Κινδύνου
Μελέτες διδύμων: 9-20% της ποικιλομορφίας της
συμπεριφοράς
ΔΕΠΥ αποδίδονται σε περιβαλλοντικά
(μη-γενετικά) αίτια
Προγεννητικοί,
Περιγεννητικοί &
Μεταγεννητικοί
παράγοντες

8. Kύηση και Τοκετός
Τοξιναιμία, εκλαμψία
Φτωχή υγεία της μητέρας
Μητρική ηλικία
Μεγάλη διάρκεια τοκετού
Eμβρυική δυσφορία
Προγεννητική αιμορραγία
Προωρότητα
Μικρό βάρος γέννησης
Εμβρυική έκθεση σε αλκοόλ
Εμβρυική έκθεση σε κάπνισμα
Sprich-Buckminster S, 1993

9. Κίνδυνοι Σχετιζόμενοι με τη ΔΕΠΥ
* Ποιότητα ζωής γονιών (κατάθλιψη, διαζύγια, επαγγελματικά προβλήματα)
Ατυχήματα (τροχαία,
αυτοτραυματισμοί,
πολλαπλοί & σοβαροί
τραυματισμοί)
Σχολική αποτυχία-
προβλήματα συμπεριφοράς
στο σχολείο
(μαθησιακές δυσκολίες,
διαγωγή, απουσίες)
Κάπνισμα,
Χρήση αλκοόλ και ουσιών στην εφηβεία
Αποτυχία στην
προσωπική &
οικογενειακή ζωή
(οικονομικά προβλήματα,
διαζύγια)
Επαγγελματική
αποτυχία
(μη ολοκλήρωση σπουδών,
αστάθεια, αλλαγές εργασίας)

10. Χαρακτηριστικά των Γονέων – εκπαίδευση, εργασία,
σχέσεις στην οικογένεια, ιστορικό μαθησιακών προβλημάτων,
ψυχιατρικό ιστορικό, συνήθειες
Χαρακτηριστικά Αδερφών – μαθησιακά προβλήματα, ΔΕΠΥ,
προβλήματα συμπεριφοράς
Οικογενειακό και Κοινωνικό Περιβάλλον – πεποιθήσεις,
για το παιδί και την εκπαίδευση, προσδοκίες, σχέσεις,
υποστήριξη από το περιβάλλον
Η ΔΕΠΥ στην Οικογένεια

11. Γονείς/αδέρφια με ΔΕΠΥ
Κάπνισμα, Αλκοόλ, Μεταβολικές
διαταραχές στην κύηση
Προωρότητα, Ενδομήτρια Καθυστέρηση
της Αύξησης
Υιοθεσία
Περιγεννητικές επιδράσεις-υποξία
Γενετικά σύνδρομα, αναπτυξιακή
καθυστέρηση
Αναγνώριση Παραγόντων Κινδύνου
Strang-Karlsson et al., Am J Psychiatry, 2008;
Keyes et al., Arch Ped Adol Med, 2008
Larsson et al., JCPP, 2011
Russell, J Neurosci Meth, 2007
Nigg et al, J am Ac Child Adol Psychiatry, 2010

12. Τυπική ανάπτυξη v.s. ΔΕΠΥ
Στα 3 έτη: αμοιβαίες δραστηριότητες παιχνιδιού /
χαίρεται το παιχνίδι με άλλα παιδιά
Στα 4 έτη: μιλάει και παίζει με συνομήλικους , κρατάει τη σειρά
του στο παιχνίδι , συνεργάζεται σε ομάδες, βοηθά τους ενήλικες
Στα 5 έτη: ακολουθεί κανόνες και ρουτίνες, απολογείται όταν
χτυπήσει ή πληγώσει άλλους, δείχνει τα συναισθήματά του, βοηθά
τους συμμαθητές του, ζητά βοήθεια από ενήλικες όταν χρειάζεται.
Έρευνα σε 541 τριχρονα από δείγμα κοινότητας: χαρακτηριστικά
του ταμπεραμέντου συνδέονται με ψυχοπαθολογία σε
μεγαλύτερη ηλικία
Daugherty, J Clin Child Adol Psychol, 2011

13. Παιδικός σταθμός: περισσότερες ευκαιρίες για πρώιμη
ανίχνευση
Υψηλά επίπεδα δραστηριότητας
Προβλήματα κινητικού ελέγχου στον πρώτο χρόνο ζωής
50-100%
Προβλήματα προσοχής σε 25%
Προβλήματα Ύπνου σε 40% που επιδεινώνουν τα
συμπτώματα
Σφαιρική Καθυστέρηση Ανάπτυξης 15%
Υπερκινητικότητα στην
Προσχολική Ηλικία
Skovgaard, et al.,Dan Med Bull 2010
Davis, Clin Paed, 2011
Blanchard, et al, Pediatrics, 2003

14. Παρορμητική συμπεριφορά
Αντίθεση στους γονείς / παιδαγωγούς και φτωχός έλεγχος
Αργή ωρίμανση λεπτής κινητικότητας
Αισθητηριακά προβλήματα στο 50-100%
Γλωσσικά Προβλήματα (πραγματολογικά) στο 50%
Προβλήματα Συμπεριφοράς 50-100%
Επιθετική συμπεριφορά:
συχνά καταστρέφουν παιχνίδια
Συχνά φωνάζουν δυνατά ή
χτυπάνε τους άλλους,
Προσχολική ηλικία:
Παρορμητικότητα και άλλα
Χαρακτηριστικά
Blanchard, et al, Pediatrics, 2003

15. Το εύρος προσοχής είναι μικρό φυσιολογικά, λεπτά ή
περισσότερο σχετικά με έναν ενήλικο σε κοινή
δραστηριότητα
Τα παιδιά με ΔΕΠΥ κάνουν λάθη απροσεξίας, δεν
ακούνε οδηγίες
Διάσπαση προσοχής από ποικίλα οπτικά / ακουστικά
ερεθίσματα
Συχνά φτωχή βλεμματική επαφή
Αλληλοεπικάλυψη συμπτωμάτων με
Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος
Προσχολική Ηλικία: Υπάρχει
Ελλειμματική Προσοχή;

16. ΔΕΠΥ και Αναπτυξιακή
Καθυστέρηση
Μελέτη σε 236 νήπια:
ΔΕΠΥ 3.2/1 στα παιδιά με καθυστέρηση σχετικά με αυτά χωρίς
Προβλήματα εξωτερίκευσης στα 3 έτη: προβλεπτικά ΔΕΠΥ στα 6
και στις 2 ομάδες
Γονεϊκό στρες στα 3 προβλεπτικό ΔΕΠΥ στα 6 και στις 2 ομάδες
Baker et al., J Clin Child Adol Psycol 2010

17. Σχολική Ηλικία
Ανησυχίες γονέων συνήθως σχετίζονται με:
μαθησιακή απόδοση,
δυσκολίες οργάνωσης στο σπίτι,
προβλήματα εναντίωσης ή διαγωγής στο σχολείο,
συχνά ατυχήματα
κοινωνικές δυσκολίες
Blanchard, et al, Pediatrics, 2003

18. Αν δεν έχει διαγνωστεί ως τότε, η ΔΕΠΥ, μπορεί
να προβάλλει με άλλα χαρακτηριστικά συν-
νοσηρών διαταραχών
Μαθησιακές Δυσκολίες
Χαμηλή Αυτοεκτίμηση
Άγχος-Κατάθλιψη
Χρήση ουσιών
Παραβατικότητα
Εφηβεία
Langley et al., Br J Psychiatry, 2010

19. Γιατί να Θεραπεύσουμε τη ΔΕΠΥ;
1/3 : κακή πρόγνωση
σοβαρή δυσλειτουργία και/η
ψυχοπαθολογία,
εγκληματικότητα, φυλάκιση,
αλκοολισμός, χρήση ουσιών
Η ΔΕΠΥ είναι χρόνια διαταραχή με προεκτάσεις
στην εφηβεία & την ενήλικη ζωή
1/3: ανεκτά συμπτώματα
ήπια προβλήματα,
συνεχής προσπάθεια
για να αντιμετωπίσει
τις δυσκολίες
1/3: μέτρια συμπτώματα
στην εφηβεία: σχολικές δυσκολίες,
προβλήματα προσαρμογής
στους ενήλικες: προβλήματα στις
διαπροσωπικές σχέσεις, εργασιακή
αποτυχία, κατάχρηση αλκοόλ

20. Συν-νοσηρότητα
ΔΕΠΥ
49%
Κατάθλιψη
11%
8%
4%
Διαταραχή
Διαγωγής
7%
9%
Αγχώδης
Διαταραχή
11%
5%

21. Θεραπευτικός Στόχος
Ελαχιστοποίηση της
δυσλειτουργίας στην καθημερινή
ζωή και μεγιστοποίηση των
ικανοτήτων προσαρμογής – όχι
μόνο εξάλειψη των συμπτωμάτων

22. Tι Αξιολογούμε στη Διάγνωση & Θεραπεία;
Διάρκεια & βαρύτητα συμπτωμάτων
ΒΑΘΜΟΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Ηλικία έναρξης
Παρουσία σε > 2 πλαίσια (ιστορικό
από πολλές πηγές: ασθενής,
γονείς/κηδεμόνες, δάσκαλοι
Συν-νοσηρές διαταραχές/ μαθησιακές
δυσκολίες
Κλιμακες βαθμολόγησης από δασκάλους–
σχολικά γραπτά
Προγεννητικό & αναπτυξιακό ιστορικό
Ιστορικό γονέων-άλλων μελών στην οικογένεια

23. Τεκμηριωμένες θεραπείες για τη ΔΕΠΥ
Συμπεριφορική Θεραπεία: 175 μελέτες
Φαρμακοθεραπεία: >300 μελέτες
Συνδυασμός συμπεριφορικής και φαρμακευτικής: >25 μελέτες
Ήπιες ως μεγάλες διαφορές μεταξύ των θεραπειών

24. Η Μελέτη NIMH/Multimodal Treatment Study
(MTA)
Ολοκληρωμένη Ψυχοκοινωνική και Φαρμακολογική Θεραπεία
Τυχαιοποιημένη Κλινική Μελέτη 4 ομάδων
- Ομάδα ελέγχου κοινότητας
- Μόνο θεραπεία συμπεριφοράς
- Μόνο φαρμακοθεραπεία
- Συνδυασμένη Θεραπεία Συμπεριφοράς &
Φαρμακευτική
576 παιδιά από κοινότητα, 3 συνεχόμενα χρόνια, 6 μέρη
144 παιδιά σε κάθε ομάδα: 24 σε κάθε κέντρο
Θεραπεία για 14 μήνες; Παρακολούθηση για 10 μήνεςArch Gen Psychiatry 1999;56:1073–1086.

25. Περίληψη αποτελεσμάτων στους 14 μήνες
Σημαντική βελτίωση και στις 4 ομάδες
Όλες οι θεραπείες > ομάδα κοινότητας
Συνδυασμένη > Συμπεριφορικής θεραπείας και
> Φαρμακοθεραπείας
Φαρμακοθεραπεία > Συμπεριφορικής θεραπείας
75% της ομάδας Συμπεριφορικής
θεραπείας διατηρήθηκε εκτός
φαρμακοθεραπείας
Συνδυασμένη: χαμηλότερες
δόσεις φαρμακοθεραπείας
σχετικά με φαρμακευτική

26. Οδηγίες της Αμερικανικής Ακαδημίας
Παιδιατρικής: Θεραπεία του παιδιού
σχολικής ηλικίας με ΔΕΠΥ
Συνεργασία του θεράποντος ιατρού με τους γονείς και τους
δασκάλους και ορισμός θεραπευτικών στόχων
Εκπαίδευση – συμβουλευτική των γονέων
Θεραπεία συμπεριφοράς του παιδιού
Θεραπεία συμπεριφοράς στο σχολείο
Μαθησιακή αποκατάσταση όταν χρείαζεται
Φαρμακοθεραπεία όταν χρειάζεται
( AAP, Pediatrics, October 2001)
www. dbpeds.gr