2. ครูวิจัย..ผูสรางการเรียนรู
โครงการครุวิจัย สกว.
ภาควิชาวิศวกรรมเครื่องกล คณะวิศวกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
อ.หาดใหญ จ.สงขลา 90112
โทรศัพท/โทรสาร : 074-287207, 074-446523 H/P : 081-5402587, 081-5412578
Website : http://kruvijai.wordpress.com E-mail : kruvijai.trf@gmail.com

3. ชื่อหนังสือ : ครูวิจัย...ครูผูสรางการเรียนรู
ผูเขียน : ไพโรจน คีรีรัตน
ขวัญฤทัย วงษสวัสดิ์
สวรรยา พรวิบูลภาค
นราพร อาษาพันธ
พิมพครั้งแรก : ตุลาคม 2553
ผูพิมพ : โครงการครุวิจัย สกว.
ภาควิชาวิศวกรรมเครื่องกล คณะวิศวกรรมศาสตร
มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
อ.หาดใหญ จ.สงขลา 90112
E-mail : kruvijai.trf@gmail.com
Homepage : http://kruvijai.wordpress.com
Tel/Fax : 074-446523, 074-287207
Mobile : 081-541278, 081-5402587

4. คํานํา
โครงการครุวิจัย สกว.
- การเรียนดวยกระบวนการวิจัย 1
- ศูนยพี่เลี้ยง 6 ศูนย 2
- ผลการสังเคราะหโครงการครุวิจัยป 2553 4
- การศึกษาผลการรวมโครงการครุวิจัย ป 2553 7
เรื่องเลาประสบการณจัดการเรียนรู
ไดประสบการณตั้งชุมนุมอนุรักษ จัดคายแกนนํา และเครือขายครู... จักรายุทธ พลทะสอน 11
จัดตั้งชุมนุมนักวิทยาศาสตรรุนเยาว... จิตรา สอนพงษ 12
จัดแสดงซากดึกดําบรรพ... วุฒิศักดิ์ บุญแนน 13
พบกระบวนการเรียนรูสําหรับนักเรียน... อมฤทธิ์ พิณพาทย 14
เปนวิทยากรธรณีวิทยา... กาญจนา โปะประนม 15
สอนนักเรียนสรางสรรคจิตนาการ... นรินทร ผิวทอง 16
จัดทัศนศึกษาแหลงเรียนรู... ณรงคฤทธิ์ ประเสริฐสุข 16
สอนซากดึกดําบรรพในชีววิทยาเรื่องวิวัฒนาการ... เจษฎา นาจันทอง 17
ดอกไมไรคา…แตสรางการเรียนรูอยางมหันต... อรนุช เสียงดัง 18
ทําโครงงานวิทยาศาสตร... อรัญญา หมอกไชย 18
ซึมซับการวิจัยปรับเปลี่ยนวิธีสอน... สมจิต ผอมเซง 19
ไดวิธีสืบเสาะความรู ถายทอดใหลูกศิษย... นิกร สีกวนชา 20
กอตั้งชมรมอัจฉริยะภาพทางวิทยาศาสตร... สาโรจน ทองนาค 21
วิจัยในชั้นเรียน... ฐิติสิทธิ นิลโสม 22
ตั้งพิพิธภัณฑ ดิน หิน แร ในหองเรียน... ยุพิน ขันธวิชัย 23
นํานักเรียนออกนอกหองเรียน... มินตรา มีสงา 24
ชุมนุมนักสืบ และนักวิจัยนอย... รุงทิพย สุกใส 25
สื่อการสอน: ฟอสซิลและหิน... ทวีทรัพย โพธิสมภาร 26
ชมรมวิทยาศาสตรสิ่งแวดลอม... กมลรัตน วงศรักษา 27
เรื่องเลาของครูเปยก... กิตติชัย บุษราคัม 28
สอนวิทยาศาสตรแบบเชื่อมโยงความสัมพันธของธรรมชาติรอบตัว ... นวลจันทร มัครินทร 29
สารบัญ
เรื่องเลา ศูนยครุวิจัยไดโนเสารภูกุมขาว จ.กาฬสินธุ กรมทรัพยากรธรณี
เรื่องเลา ศูนยครุวิจัยสิ่งแวดลอมศึกษา มหาวิทยาลัยขอนแกน จ.ขอนแกน

5. ไดขุมพลังแหงรู สรางสรรคความงามผานกิจกรรมโรงเรียน... คนึงนิจ ณ นาน 30
ใชการทําโยเกิรตเปนโครงงาน... ศิรประภา สุรชน 31
ไดใชเทคนิครวมทํากับลูกศิษย... จตุรงค กมลเลิศ 32
การจัดการเรียนรูแบบโครงงาน ... ผอ.ชูศรี กาญจนวงศ 34
ตั้งชุมนุมพฤกษศาสตร ... นภาภรณ สมสะอาด 36
เปลี่ยนทรรศนะของครูและนักเรียน ... บังออน จุลพล 37
ฝกทําวิจัยชวยสรางการเปลี่ยนแปลงในวิธีการสอน ... ปยรัตน พิมพสวัสดิ์ 38
สอนโครงงานและอนุรักษสิ่งแวดลอม... พรทิพย รินไธสง 39
จุดประกายความคิดในการทําโครงงาน... พัชนุช แสนกัน 40
มุมมองที่เปลี่ยนไปกับการนําวิจัยมาใชในการเรียน... เมธาวี สายสิน 41
ไดประยุกตใชการเรียนการสอน และประเมินเด็กได... วราพร โยธาภักดี 42
สอนนักเรียนทําโครงงาน... สุคนธ จารุสาร 43
พัฒนาการสอนสิ่งแวดลอม... จรูญลักษณ แสนพิสาน 47
นํานักเรียนไปศึกษานอกหองเรียน... อรทัย นิติพงษอนุพร 48
เรื่องเลา ศูนยครุวิจัยวิทยาศาสตรทางทะเล เกาะสีชัง จ.ชลบุรี จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย
จากครุวิจัยสีชังมาสู รร.ประโคนชัยพิทยาคม จ.บุรีรัมย... นิพนธ ประทุมวงค 49
สอนกลุมสาระภาษาตางประเทศดวยกระบวนการวิจัย... ณาตยา อุทยารัตน 50
โครงงานวิจัยเชิงบูรณาการ... เบญจนา กลอมแกว 50
เรื่องเลาประสบการณสูการปฏิบัติจากโครงการ ครุวิจัย’ 53... วัชรินทร จันทิมา 51
เรื่องเลาจากโครงการ ครุวิจัย’ 53 สูการปฏิบัติ... จันทนา สุปนะ 52
เลาประสบการณการนําทักษะกระบวนการวิจัยไปใชในหองเรียน... ธีระรัตน อุบลรัตน 53
จากการเรียนรูวิทยาศาสตรทางทะเลสูหองเรียน... ปยา รพีธรรม 54
สื่อและนวัตกรรม... สุภาพร หินนอย 55
ทําตูอบแหงไดเอง... กฤตินันท สอวิหค 57
ไดกระบวนการคิด... กิตติชัย ปญญารมย 57
กระบวนการฝกการคิดที่เปนระบบ... ธีรวัฒน บุรวิศิษฐ 58
เปลี่ยนมุมมองของ...การจัดการเรียนรู... นิตยา อุดทาคํา 59
สรางชุมนุมยุววิจัย... ไพศาล วงคกระโซ 60
พลัง(งาน) มิเคยสูญหาย: จัดการเรียนรูแบบสงเสริมการทํางานเปนกลุม... ฟูซียะห เจะกา 61
กระตุนนักเรียนทําโครงงาน... รัชนีกร นําชัย 62
สื่อการสอนเตาแกสชีวมวล... รุงคราญ วิริยัง 63
ไดกระบวนการสอนทําโครงงาน... วรรณกร กุลศรี 64
เรื่องเลา ศูนยครุวิจัยพลังงาน มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร จ.สงขลา

6. ประดิษฐเครื่องอบแหงสอนนักเรียน... สมาแอ กาเซ็ง 65
ไดแนวทางพัฒนาและอุทิศตน... สลิลลา ชาญเชี่ยว 66
เรียนรูพลังงานลม... สุภาภรณ เสารสิงห 67
รูจักตั้งคําถามและสอนวิเคราะหขอมูล... อัจฉรียา นารีวงศ 68
การเรียนการสอนบนหลักการวิจัยไดสรางจิตสํานึกใหม... ภัชรินทร เลิศบุรุษ 69
ไดปุยหมักแทนกาซชีวภาพ และครูในโรงเรียนเปลี่ยนไป... อําไพ กลับทับลังค 70
ฝกลูกศิษย ... สิรภพ กาฬสุวรรณ 71
มุมมองเปดกวางและรูจักตัวเอง... รณภบ สําเภาทอง 72
ไดเรียนวิจัย: ไดประสบการณแปลกใหม... ยุทธศาสตร ฮาดดา 73
สื่อการสอนเรื่องไบโอแกส... จรูญ อินเอก 74
ประยุกตใชสอนเรื่องเซลล... สุนันทา สุวรรณะ 75
สอนแบบผูเรียนสรางความรูไดดวยตนเอง... ดวงแข เพชรเรือนทอง 76
พาครูสอนแบบโครงงาน... เฉลิม ปานมา 77
ใหนักเรียนทํากาซชีวภาพจากเศษอาหารกลางวัน... ธีระพันธ จุลแกว 78
ใชสอนและฝกกระบวนการ... ไพบูรณ วิมลรัตน 79
ผสานกาซชีวมวลกับหนวยการเรียนรูความรอนและของไหล... สุริยะพร นาชัยเงิน 80
เรื่องเลา...หลังกลับสูโรงเรียน... นพกนก รองรัตน 80
จากประสบการณวิจัยสูการเรียนรูแบบโครงงาน... อนุจิตร จันทรศรี 81
สอนเด็กประถมทําโครงงาน... ศิริขวัญ จันทรมณี 82
จากแดนใตสูเวทีความรูที่ราบสูง... ไสว ทองอินทร 83
ไดเทคนิคจัดกิจกรรมการสอน... ซูเฟยน ยูโซะ 85
หาคําตอบจากคําถาม ทําไม... ศักดิ์ระพี ทองหนูนุย 86
เลาใหเพื่อนครูฟง... สาโรจน สังขทอง 87
ความรูจากฝกทําวิจัย.....ถายทอดสูเด็ก... ถาวร หนูสุข 88
การเรียนวิทยาศาสตรไมใชการเรียนจากหนังสือ... ยงจิตร ศิลาพิมพ 89
การใชปญหาเปนฐานแหงการเรียนรู... พุทธพงษ พงษพวงเพชร 90
การพัฒนาการคิดสูการพัฒนาโครงงานวิทยาศาสตร... สุทิน ฝาย 91
การขึ้นรูปเครื่องแกงคั่วกลิ้ง... วารุณี ธรรมขันธ 91
บูรณาการความรูที่ไดกับอาหาร... สุธีปกา หมื่นชนะ 92
ไดรูกระบวนการและสนับสนุนลูกศิษยทําโครงงาน... ศิริพร สุคนธ 93
ครูกับการเรียนรู... ยุพาพรรณ วรรณสาย 94
ประสบการณสูงานวิจัยในโรงเรียน... รัชนี มุงวัฒนกุล 95
ฝกทําวิจัย นําไปใชกับการสอนคณิตศาสตร... พิรุณพร อินถา 96
เรื่องเลา ศูนยครุวิจัยอุตสาหกรรมเกษตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร จ.สงขลา

7. เครื่องแกงสมภาคใต…เปนถั่วเหลืองแมฮองสอน... นฤนาท วัฒนวงษ 97
บทความประสบการณครุวิจัย... วรลักษณาวลัย ยงสืบชาติ 98
จากการฝกสูการปฏิบัติจริง... อุษณี ขุนจันทร 99
สิ่งที่เรียนรูจาก มอ. กับการรอ ของเด็กดอย... บรรเจิด ถาบุญเรือง 100
"ความรูจากหอขนม"... ณัฐพงศ มนตออน 103
สิ่งที่ไดนําความรู ประสบการณที่ไดรับจากโครงการฯ ไปใช... สุธารัตน อนุกูลประเสริฐ 103
ชุมนุมรูรักษบึงโขงหลง... สุทธิรัตน ศรีสงคราม 104
ตัวแทนศูนยฯ ไปแขงขั้นในระดับเขตการศึกษา... สุมาลี สังเกิด 105
การนําความรูจากการอบรมครุวิจัย กลับไปใชในโรงเรียน... เกศินี อินถา 105
ความรูจากการอบรม...สูการใชงาน... วีระศักดิ์ วัฒนราช 106
หลังจากไดเขารวมโครงการครุวิจัย... จรัสพงษ มูลใจ 108
การเปดโลกกวางดวยโครงงานกับนักเรียนในชนบท... เกษมศักดิ์ ดอกผึ้ง 109
ประสบการณที่กลับมาจากอบรม “ครุวิจัย53”... ชัยเรือง ไชยคลัง 109
ลอมวง(เลา)...ชาว “We Kru 2” ... อรุณนภา คําแอ 110
การทดลองใชประสบการณการวิจัย... จรรยา ศักดิ์ดา 111
จุดสิ้นสุด…ของการเริ่มตน: สอนโครงงานวิทยาศาสตร... กอบวิทย พิริยะวัฒน 112
ครู..โครงการครุวิจัย สกว.
รายชื่อครูฝกอบรมครุวิจัย สกว. ป 2549 - ป 2553 115
เรื่องเลา ศูนยครุวิจัยนวัตกรรมและการจัดการเทคโนโลยีอาหาร มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยา
เขตพระราชวังสนามจันทร จ.นครปฐม

8. โครงการครุวิจัย สกว.

9. - 1 -
1. การเรียนดวยกระบวนการวิจัย
การวิจัย เปนกระบวนการที่เริ่มดวยคําถามหรือปญหาที่สงสัย จึงกระตุนใหอยากรู ดวยการ
ออกแบบ (คนควา เสาะหา และทดลอง) เพื่อใหไดขอมูลและหลักฐาน ที่เพียงพอสําหรับการทําความ
เขาใจ ที่จะสรุปเปนความรู ผูทําวิจัยรูยังไมพอ ตองทําใหผูอื่นรูดวย เพื่อชวยตรวจสอบความถูกตอง
โครงการครุวิจัย เปนโครงการสนับสนุนทุนฝกทําวิจัยอยางเขมขน 1 เดือนเต็ม ที่ศูนยพี่เลี้ยง ซึ่ง
มี 6 ศูนย โครงการนี้มีวัตถุประสงคสนับสนุนครูทุกระดับ ทุกสาระ ไปเรียนความรูวิทยาศาสตร ซึ่งความรู
ที่เรียนสวนใหญไมมีในตําราสอนที่โรงเรียน แตเปนความรูทีพี่เลี้ยงคัดเลือกและกลั่นกรอง เอามาสอนครู
ดวยกระบวนการสอนที่เรียกวา การวิจัย
ครูที่สมัครเขารวมโครงการ จะฝกเขียนขอเสนอโครงการ เพื่อบอกเลาวาตัวเองมีความสนใจเรื่อง
อะไร เรื่องนั้นมีความสําคัญอยางไร คาดวาจะทําอะไรบางในชวง1 เดือนที่ฝกวิจัย และจะนําความรูที่ได
ไปใชประโยชนอะไรบาง
โครงการครุวิจัยใชขอเสนอโครงการดังกลาว ในการคัดเลือกครูที่มีสมบัติเหมาะสม ใหแกศูนยพี่
เลี้ยงตาง ๆ การใหครูเขียนขอเสนอโครงการ เปนพัฒนาครูในขั้นแรก ครูเหลานี้จะมีเปาหมายชัดเจน
ในการฝกทําวิจัย 1 เดือน ศูนยพี่เลี้ยงแตละศูนยจะจัดการสอนแตกตางกันบาง ตามบริบทของ
ศาสตรแตละแขนง แตก็มีขั้นตอนเหมือนกัน คือ สอนความรูพื้นฐาน สอนทักษะการใชเครื่องมืออุปกรณ
สอนการแกไขปรับปรุงขอเสนอโครงการ ซึ่งทําใหครูไดเรียนรูจุดออนของตัวเอง สอนการเก็บขอมูล ฝก
นําเสนอรายงานความกาวหนา 2-3 ครั้ง ฝกการเขียนรายงานวิจัย เขียนบทความวิจัย ทําโปสเตอร
และเขียนเลาประสบการณ บางศูนยฝกทําสื่อการสอนดวย
หากพิจารณาใหดี จะเห็นวาครูไดรับการฝกทําวิจัยครบทุกขั้นตอน อาจจะดีกวาโครงงาน
นักศึกษาระดับปริญญาตรี ที่สําคัญไดเกิดการแลกเปลี่ยนความเห็นกับพี่เลี้ยง 2-3 อาทิตย ในระหวาง
วิเคราะหและสังเคราะหขอมูล ความเขมขนและมีครบทุกขั้นตอน ทําใหครูไดความรูอยางแทจริงภายใน
ระยะเวลาอันสั้น ซึ่งไมมีการอบรมที่ไหนทําไดอยางนี้
การเขารวมโครงการนี้ ครูไดความรูมากมาย ไมเฉพาะเพียงเรื่องเดียวที่ตนทํา แตไดเรียนรูงาน
ของครูคนอื่นในศูนยเดียวกัน และไดเห็นผลงานวิจัยของครูทุกศูนย ที่ครูสามารถเลือกนํากลับไปใชที่
โรงเรียน นอกจากนี้ในแตละป ศูนยพี่เลี้ยงตาง ๆ ก็ไดพัฒนาการสอนเพิ่มขึ้น เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ
ใหแกกระบวนการ อีกไมนานคงจะไดนวัตกรรม “การจัดการเรียนรูดวยกระบวนการวิจัย”
ในยุคของ “ความรู” สําคัญกวา “แรงกาย” มวลความรูที่เพิ่มขึ้นเปนสองเทาทุก ๆ 3-4 ป หากจะ
เรียนรูใหทัน จําเปนตองพัฒนาศักยภาพการเรียนรูใหม ทดแทนการเรียนแบบเดิม ซึ่งไดผลชาและไมรู
จริง อาจเปน “การเรียน” คูกับ “การทําวิจัย” ซึ่งไดถูกทดลองแลวในโครงการครุวิจัย พบวา มี
ประสิทธิภาพสูง ทําใหครูที่ไมมีความรู สามารถเรียน เขาใจ และทําเปน ในเรื่องใหม ภายในชวงเวลาสั้น
ๆ 1 เดือน วิธีนี้ทําใหครูสามารถคนควาและสรางความรูไดดวยตนเอง
ครูเรียนไดมาก ไดทั้งความรูใหมและวิธีการสอน บางคนอาจไดชุดทดลอง ที่จะนําไปใหนักเรียน
ทําการทดลองตอไดที่โรงเรียน การฝกทําวิจัยแบบนี้ครูไดรับความรูที่ชัดและใชเปน

10. - 2 -
2. ศูนยพี่เลี้ยง 6 ศูนย
2.1. ครุวิจัยไดโนเสาร
ศูนยวิจัยไดโนเสาร ภูกุมขาว จ.กาฬสินธุ มีความแตกตางจากศูนยวิจัยอื่นๆ เนื่องจากเปน
ศูนยวิจัยที่ไมไดอยูในสถาบันการศึกษาหรือมหาวิทยาลัย การวิจัยจึงสอนบนพื้นฐานการลงมือปฏิบัติ
(ทํา)ใหเห็นจริงของนักวิจัยพี่เลี้ยง และนําครูลงมือปฏิบัติจริง ทําการทดลอง เก็บขอมูลตัวอยางจริง หาก
มีขอผิดพลาดก็จะแกไขไปตามสถานการณเฉพาะหนา เชน การปรับแกขอเสนอโครงการของครู ที่ไดรับ
คัดเลือกเขารวมฝกทําวิจัยที่ศูนยวิจัยไดโนเสาร โดยเริ่มจากการปรับพื้นฐานความรูของครูทุกคน ใหมี
ความเขาใจในเรื่องธรณีวิทยาและบรรพชีวินวิทยาเสียกอน จากนั้นจึงพาครูไปลงพื้นที่เพื่อไปเห็นของจริง
แลวกลับมาปรับแกขอเสนอโครงการของตัวเอง ใหเปนไปในแนวทางเดียวกัน กับความมุงหมายของ
ศูนยวิจัย
การสอนของศูนยวิจัยไดโนเสาร ไมไดมุงเนนหาคําตอบของสิ่งมีชีวิตใหมๆ หรือทฤษฎีใหมๆ แต
เปนการบูรณาการระหวาง “กระบวนการวิจัย” กับ “กระบวนการจัดการเรียนรู” เขาดวยกัน รวมทั้ง
เชื่อมโยงสิ่งที่มีอยูในทองถิ่น หรือรอบๆ โรงเรียน เขามาเปนสวนหนึ่งของการจัดการเรียนรูดวย
หลังเสร็จสิ้นการอบรม ครูจะไดทั้งเนื้อหาสาระ กระบวนการ และประสบการณทํางานจริงที่หนา
งาน ซึ่งความรูเหลานี้สามารถถายทอดไปสูนักเรียนได
2.2. ศูนยครุวิจัยสิ่งแวดลอม
ศูนยนี้อยูคณะวิทยาศาสตรอนามัยสิ่งแวดลอม มหาวิทยาลัยขอนแกน เริ่มกระบวนการสอน
ตั้งแตการทบทวนทฤษฎีและหลักการดานวิทยาศาสตรสิ่งแวดลอม การสํารวจพื้นที่เก็บตัวอยาง การฝก
ใชเครื่องมือและอุปกรณๆ การเก็บขอมูลภาคสนาม การบรรยายหลักการวิเคราะหขอมูลเพื่อเขียน
รายงานวิจัย
วัตถุประสงคของศูนยพี่เลี้ยงเพื่อพัฒนาศักยภาพครูดวยกระบวนการวิจัยจากประสบการณนอก
หองเรียน เพิ่มความรูความเขาใจในการหลักการทางวิยาศาสตรใหเชื่อมโยงกับวิถีชีวิต พัฒนาใหครูเกิด
ทักษะการปรับปรุงแผนการสอนโดยใชการวิจัย และที่สําคัญคือ เพื่อพัฒนากระบวนการเรียนการสอน
ของครูที่สามารถสรางแรงบันดาลใจในการเรียนรูของนักเรียนได ศูนยพี่เลี้ยงจึงจัดรูปแบบเหมือน
โรงเรียน โดยมีผูอํานวยการศูนยเปรียบเสมือนผูอํานวยการโรงเรียน พี่เลี้ยงเปรียบเสมือนครู และครู
เปรียบเสมือนนักเรียน การสอนครูดวยกระบวนการแบบนี้ จะทําใหครูไดเรียนรูวา จะไปประยุกตใชกับ
นักเรียนที่โรงเรียนของตนเองอยางไร
2.3. ศูนยครุวิจัยวิทยาศาสตรทางทะเล
ศูนยวิทยาศาสตรทางทะเล สีชัง จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย มีกระบวนการสอนเริ่มตั้งแตการ
คัดเลือกขอเสนอโครงการโดยมีเกณฑในการคัดเลือกดังนี้ คือ เปนงานที่ตรงตามความเชี่ยวชาญของ
ศูนย, เปนงานที่ครูไดเรียนรูและใชสอนในระดับโรงเรียนได, เปนงานที่ตองมีภาคปฏิบัติ/ทดลอง ซึ่งเปน
กิจกรรมที่ไปเปนการทดลองของนักเรียนได, เปนการศึกษาในพื้นที่ของศูนย แตสามารถประยุกตตอใน

11. - 3 -
พื้นที่ของตนเองได, งานตองสอดคลองกับวัตถุประสงคของโครงการครุวิจัย สกว., สามารถดําเนินการ
ไดภายใน 1 เดือน
จากนั้นศูนยพี่เลี้ยงจะทําการแยกขอเสนอโครงการของครูออกเปนกลุมยอย จัดหานักวิจัยประจํา
กลุมคอยเปนพี่เลี้ยงใหครูในการปรับแกขอเสนอโครงการ หาขอมูลทําวิจัย แลกเปลี่ยนความรูกับครู
ตลอด จนการทํากิจกรรมวิจัยเสร็จสิ้น ซึ่งกิจกรรมวิจัยของศูนยวิทยาศาสตรทางทะเลแบงเปน 4 ชวง
หลัก คือ
1.การบรรยายกอนทําวิจัย เพื่อใหความรูดานวิทยาศาสตรทางทะเลแกครู รวมทั้งความรูเกี่ยวกับ
งาน เฉพาะแตละกลุมยอยเพื่อใชในภาคปฏิบัติ
2.กิจกรรมการสาธิตการปฏิบัติงานภาคสนามทดลองฝกปฏิบัติงานวิจัย เพื่อเพิ่มทักษะการฝก
ปฏิบัติ/ความมั่นใจในการใชเครื่องมือตางในการทํางานวิจัย
3.การแบกทํางานวิจัยตามความสนใจของครู (เก็บตัวอยางภาคสนามและทําวิจัยใน
หองปฏิบัติการ)
4.การเขียนรายงานและนําเสนอผลงานวิจัย
2.4. ศูนยครุวิจัยพลังงาน
ศู น ย ค รุ วิ จั ย พ ลั ง ง า น ดํ า เ นิ น ก า ร โ ด ย ส ถ า น วิ จั ย เ ท ค โ น โ ล ยี พ ลั ง ง า น
มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร หาดใหญ ในชวง 2 สัปดาหแรกการสอนเนนไปที่การเรียนรูวิธีวิจัย
เครื่องมือวัด ความรูพื้นฐาน ทฤษฎีเฉพาะสําหรับการทําวิจัย จากพี่เลี้ยงกลุม และเสริมดวยการเรียนรู
จากแหลงเรียนรูภายในพื้นที่ โดยการพาครูไปเรียนรูวิถีชีวิตชาวบานในลุมทะเลสาบสงขลา เรียนรูการ
วิจัยโดยชาวบานเพื่อปกปองรักษาทรัพยากรธรรมชาติใน อ.ละงู จ.สตูล
หลังจากนั้น ในสองสัปดาหสุดทาย จะเขาสูชวงการลงมือฝกทําวิจัยของครู ศูนยพี่เลี้ยงไดจัดการ
ติดตามการทํางานของครูเปนระยะๆ โดยการเสนอรายงานความกาวหนาทุกสัปดาห ซึ่งทั้งสิ้น 3 ครั้ง ซึ่ง
แจงใหทราบลวงหนาในคูมือของศูนยพี่เลี้ยง ทั้งนี้ไดจัดพี่เลี้ยงประจํากลุม ใหการดูแลและใหคําแนะนําครู
อยางใกลชิด
ครูที่มาฝกทําวิจัยที่ศูนยพลังงาน จะไดทั้งความรูทั้งทฤษฎีและปฏิบัติ รูจักวางแผนการทํางาน
ออกแบบชุดทดลอง มีวินัย เรียนรูสังคมพหุวัฒนธรรม และไดฝกการเขียนงานวิชาการ อยางเขมขน
ตลอดระยะเวลา 1 เดือนเต็ม
2.5. ศูนยครุวิจัยอุตสาหกรรมเกษตร
ศูนยอุตสาหกรรมเกษตร อยูที่คณะอุตสาหกรรมเกษตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร
หาดใหญ สอนการวิจัยโดยใหครูเริ่มตนจากการสังเกตและตั้งคําถามวา ทําไม” เพื่อคนหาปญหาที่
แทจริง ฝกใหครูมองปญหาจากสิ่งที่อยูรอบตัวๆ แลวนํามาคนหาคําตอบดวยการวิจัย มีพี่เลี้ยงประจํา
กลุมคอยใหคําปรึกษา และมีการจัดเวทีเล็กๆ ทุก 2 วัน เนนการใหพี่เลี้ยงและครูไดรวมกันแลกเปลี่ยน
เรียนรู และระดมความคิดเห็นกัน เพื่อสามารถแกไขขอผิดพลาดตางๆ ไดอยางรวดเร็ว เชน ผลการ

12. - 4 -
ทดลองของครูบางกลุม ไมไดผลตามแผนที่วางไว ก็เอาเขาที่ประชุมระดมความคิดกันวา ควรทําอยางไร
เปนตน
ศูนยพี่เลี้ยงเนนการฝกครูใหเปนผูรูจักสังเกต คิด วิเคราะห อันเปนพื้นฐานใหเกิดการเรียนรูดวย
ตัวเอง ครูสามารถนําไปบูรณาการกับการเรียนการสอนที่โรงเรียนได
2.6. ศูนยครุวิจัยนวัตกรรม และการจัดการเทคโนโลยีอาหาร
ศูนยนี้ตั้งอยูมหาวิทยาลัยศิลปากร จ.นครปฐม มีความมุงเนนที่กระบวนการคิดของครู ซึ่งเปน
กระบวนการแรกที่สําคัญ ในการชวยใหครูไมไปยึดติดกับองคความรูที่มีอยู เพราะจะทําใหคุณครูสนใจ
แตเพียง "วิธีทํา" แตไมไดสนใจ "วิธีการ" หรือกระบวนการของการวิจัยที่แทจริง
ดังนั้นรูปแบบการจัดการของศูนยนี้ มีพี่เลี้ยงแตละคนรับผิดชอบกลุมยอย และมุงเนนไปที่
กิจกรรมที่ "โดน" และใหคุณครูเห็นวา "นาสนุก" ที่จะทํา โดยมีพี่เลี้ยงคอยดูแลครูในแตละกลุมยอย พี่
เลี้ยงจะตองทําใหครูเห็นความสําคัญของ "ทักษะการแสวงหาความรู” โดยทําใหครูเห็นวา ตัวพี่เลี้ยง
เองก็ไมรูในบางเรื่องเชนกัน จากนั้นจึงแลกเปลี่ยนเรียนรูรวมกันกับคุณครูในกลุม วาจะทําอยางไรถึงจะรู
ได รวมกับครูในการแสวงหาขอมูลหรือความรู สําหรับนํามาใชเปนเครื่องมือ ในการชวยตอบคําถามกับ
ขอสงสัย ที่เกิดขึ้นในระหวางกระบวนการทําวิจัย
ทั้งนี้ดวยกระบวนการจัดการดังกลาวทั้งหมดนี้ ทางทีมพี่เลี้ยงทุกคนไดอธิบายใหครูทุกคน ได
เห็นวาแทจริงแลวกระบวนการที่เกิดขึ้นในแตละกลุมนั้นยอมแตกตางกัน ซึ่งความแตกตางกันของวิธีการ
(กระบวนการคิด) นี้ยอมสามารถสรางสิ่งใหมขึ้นมาไดเสมอ และเรียกกระบวนการเหลานี้วา "นวัตกรรม"
3. ผลการสังเคราะหโครงการครุวิจัยป 2553
โครงการครุวิจัยนี้ คาดหวังวา ครูที่ผานการฝกทําวิจัย 1 เดือนเต็ม คงจะสามารถนําศาสตรดาน
การสอนที่ตนชํานาญ มายกระดับหรือปรับแตงความรูที่ไดจาการเรียนครั้งนี้ เพื่อนําไปใชอยางเหมาะสม
กับการใชสอนในหองเรียน
จากเวทีประชุมนําเสนอผลงานครุวิจัยประจําป 2553 เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม 2553 ไดคําแนะนํา
จากผูทรงคุณวุฒิ 3 ทาน ดังนี้
ดร.เลขา ปยะอัจฉริยะ ไดใหขอคิดวา หนาที่ของการจัดการการศึกษา ไมใชหนาที่ของ
กระทรวงศึกษาธิการ เพียงอยางเดียว การที่ สกว. และศูนยวิจัย หรือมหาวิทยาลัย เขามามีสวนรวมใน
การพัฒนาการศึกษาขั้นพื้นฐาน นับไดวาเปนการเปดมิติใหม ในการพัฒนาการศึกษาขั้นพื้นฐานสําหรับ
ลูกหลานเรา โดยกระทรวงศึกษาธิการตองมีหนาที่โดยตรงในการสืบสานนวัตกรรมที่เกิดขึ้นในครั้งนี้
ซึ่งถือเปนนวัตกรรมของการพัฒนาครูอีกรูปแบบหนึ่ง เมื่อมหาวิทยาลัยที่เนนใหการศึกษา การบริการ
ทางวิชาการตอสังคม ไดลงมาเชื่อมโยงระหวางการอุดมศึกษาตอการศึกษาขั้นพื้นฐาน

13. - 5 -
กระบวนการฝกทําวิจัยที่ผานมาหนึ่งเดือน เปนกระบวนการที่ครูพยายามพัฒนาตนเอง โดยมีพี่
เลี้ยงคอยใหการกระจาง กระตุน และคอยชี้แนะแตไมชี้นํา ใหไปตัดสินใจในการพัฒนาตนเอง ได
ปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน วิธีคิดและพฤติกรรม ที่เห็นชัด คือ พฤติกรรมการออกแบบการจัดการเรียนการ
สอน โดยเฉพาะในวิชาที่เราสอบตกทั่วประเทศ คือ วิชาที่เนนใหรูจักคิดอยางมีเหตุผล คิดเปนระบบ นั่น
คือวิชาวิทยาศาสตร เพราะวิชาวิทยาศาสตรไมไดสําคัญที่เนื้อหา แตอยูที่หนาที่ของครู ไมวาจะสอนวิชา
อะไร หนาที่ของทาน ตองสรางแรงบัลดาลใจ ใหลูกศิษยเกิดความตองการที่จะเรียนรู เพราะฉะนั้นถาจะ
สรางแรงบัลดาลใจ ตองใหรักที่จะคิดอยางมีเหตุผล คิดเปนระบบ แลววิชาที่สอนตรงในประเด็นนี้คือวิชา
วิทยาศาสตร แตวิชาสังคม ภาษาไทย และอื่นๆ ตองอาศัยการคิดที่เปนระบบเหมือนกัน
นอกจากครูจะไดพัฒนาตนเองฝกฝนจิตใจ แลวปรับพฤติกรรมเพื่อใหเอื้อตอการเรียนรูอยางมี
ความสุข สิ่งที่ไดจากการฝกอบรมของครูในหนึ่งเดือน มีความเห็นวา การวิจัย การเรียนรู และการสอน
คือเรื่องเดียวกัน เพราะการวิจัยคือเครื่องมือการเรียนรู และเชื่อมโยงไปสูการสอน การเรียนที่ไมเครียด
ซึ่งตองขจัด 2 อยางออกไป คือ ความเครียด และความกลัว เพื่อใหผูเรียนเกิดความสุขและสนุกในการ
เรียน
รศ.สุชาตา ชินะจิตร ไดกลาววาเราคาดหวังวา อยากเห็นเด็กทําอะไรบาง แตเราไมเคยทํากับ
ครู ทําใหเกิดคําถามวา การพัฒนาครูจะทําอยางไร โครงการครุวิจัยไดใชกระบวนการวิจัยเปน
เครื่องมือ เปนสวนที่ทําใหเกิดการเรียนรูไดดวยการลงมือทํา เปนพื้นที่ใหผูเรียนเปนศูนยกลาง
สิ่งที่โครงการครุวิจัยทําคือ การเขาถึงกระบวนการและเขาถึงบทบาทของตัวเอง เราเห็นการ
เรียนรูของทุกคนที่เขามาเกี่ยวของ ครู พี่เลี้ยง มหาวิทยาลัย ผูจัดการ และ สกว. เอง ก็ไดเรียนรูไป
ดวยกัน
การแลกเปลี่ยนบทบาทของพี่เลี้ยง พี้เลี้ยงในที่นี้ คือ คุณครูนั่นเอง เพราะเมื่อครูกลับไปก็จะไป
ทําหนาที่คลายๆ พี่เลี้ยงใหกับนักเรียน มีทาทีเหมือนกับพี่เลี้ยง คือ สรางความสุข สรางแรงบัลดาลใจให
เกิดการเรียนรู
การเรียนรูที่ตางระดับ ตางประสบการณ ซึ่งมีคุณคามาก สิ่งเหลานี้เกิดขึ้นไมไดถาเปนการอบรม
แบบสื่อการเรียนทั่วไป วิทยากรก็ไมไดเรียนรูเพราะรูอะไร มาก็พูดไปอยางนั้น แตที่ศูนยพี่เลี้ยงครูมา
เรียนรูเพื่อจะเปนผูชวยพี่เลี้ยง พี่เลี้ยงไดเรียนรูครูในหลายๆ ดาน มีกระบวนการทางสังคมที่เกิดขึ้นดวย
การแลกเปลี่ยนกัน เปนความรูสึกที่ดีตอกัน เอื้ออาทรตอกัน รูจักวาคนเปนอยางไร จัดการอยางไรที่จะ
บรรลุเปาหมายรวมกัน อยูรวมกันอยางไรอยางจึงจะมีความสุข ชวยสงเสริมจุดแข็งซึ่งกันและกัน เกิดเปน
Social network ซึ่งสามารถที่จะแชรความรูดวยกัน เปนองคความรูที่เขมแข็ง
รศ.ดร.สุธีระ ประเสริฐสรรพ ไดกลาวสรุปวา ครูมีโอกาสที่จะพัฒนากระบวนการ มากกวาที่
ครูเขาใจ ขณะนี้ครูจํานวนหนึ่งยังเขาใจกระบวนการวิจัย วาเปนวิธีการวิจัย ซึ่งความเขาใจกระบวนการ
จริงๆ แลว เราจะเขาใจระบบตั้งคําถาม ระบบคิด ระบบเก็บขอมูล การออกแบบ ระบบวิเคราะห ระบบ
เชื่อมโยงไปสูการแกปญหาและไปสูปญญา

14. - 6 -
กระบวนการวิจัยนี้นําใหเกิด การคิดแบบตรรกะ ซึ่งก็คือ วัฒนธรรมของความเชื่อในเหตุและผล
วัฒนธรรมของความเปนวิทยาศาสตร การวิจัยขอมูลการเกิดปรากฏการณตางๆ มันเชื่อมโยงใหเราเขา
ใจความเปนเหตุและผล
ปจจุบันนี้สังคมไทยมีวัฒนธรรมความเปนเหตุและผลต่ํามาก ทําใหวัฒนธรรมที่มีกลายเปน
วัฒนธรรมที่ตองพึ่งพาคนอื่น วัฒนธรรมอํานาจจึงเกิดขึ้น การพัฒนาสังคมจึงไปไมรอด เพราะฉะนั้นเรา
ตองสรางวัฒนธรรมใหมขึ้นมา คือวัฒนธรรมที่เปนเหตุเปนผล คือ กระบวนการวิจัย
อีกสิ่งหนึ่งที่ครูจะได คือความสามารถเขาใจสรรพสิ่งในภาพรวม เชนคุณครูที่ไปศูนยไดโนเสาร
จะเขาใจในสวนนี้ เขาใจวิวัฒนาการโลกในหลายหมื่นลานป ไดเห็นในสิ่งที่ไมเคยเห็น ไดเห็นความ
เปลี่ยนแปลงทีละนอย ซึ่งเราไมเคยเห็นในชีวิตประจําวัน เพราะชีวิตเราสั้นมาก 70-80 ป เราก็ตายไป แต
สิ่งที่ครูศูนยไดโนเสารเห็นคือพัฒนาการของโลก ของเปลือกโลก ซึ่งเปนวิวัฒนาการหลายหมื่นลานป ทํา
ใหเราจะเห็นวาชีวิตเรานั้นสั้นนิดเดียว เปนสิ่งที่ทําใหครูเปลี่ยนวิธีคิด เห็นภาพรวม เห็นการเชื่อมโยง
เห็นสังคมในเชิงวิวัฒนาการมากขึ้น
การทําวิจัยครั้งนี้ไดสรางสังคมกลุมหนึ่ง คือเริ่มมีคนเชื่อวาวิจัยมิใชสัมปทานที่ผูกขาดโดย
มหาวิทยาลัย และงานวิจัยมิใชเครื่องหมายการคาจดทะเบียน ของคนที่มีปริญญาสูง ปริญญาโทหรือ
ปริญญาเอก สองคํานี้สําคัญมากเพราะในระบบการคิดของบานเราขณะนี้ยังเปนงานวิจัยเปนสัมปทานที่
ผูกขาดโดยมหาวิทยาลัย ซึ่งเราไดระบายความคิดนี้ออกไปแลว
วิจัยในแนวทางนี้มิใชวิจัยเพื่อผลเลิศในเรื่องขององคความรู แตเปนการวิจัย เพื่อแนวคิดในการ
เปลี่ยนกระบวนการคิดของคน ใหหันมาเชื่อในเหตุและผลและเพิ่งตนเองมากขึ้น ความคิดที่เปนเหตุและ
ผลทําใหคนรูจักวาอะไรมันเกิดจากอะไร แลวการเพิ่งพาตนเองจะมากขึ้น การพึ่งพาคนอื่นจะนอยลง
สังคมนี้จะไมมีภาระมาก เพราะฉะนั้นถาเรานํากระบวนการวิจัยมาสูการพัฒนา ยอมรับวาวิจัยเปนสิทธิ์
ของทุกคน ทุกคนมีสิทธิ์ทําได ไมใชเปนเครื่องหมายการคาจดทะเบียนอยูที่ผูใดผูหนึ่ง ประเทศของเราจะ
พัฒนาไดอีกเยอะมาก

15. - 7 -
4. การศึกษาผลการรวมโครงการครุวิจัย ป 2553
4.1. ขอมูลผูตอบแบบสอบถาม
การศึกษาครั้งนี้ ไดสงแบบสอบถาม ไปถามผูอํานวยการโรงเรียน ที่สงครูเขารวมโครงการวิจัย
ใน ป 2553 จํานวนทั้งหมด 170 โรงเรียน ไดรับคําตอบเพียงรอยละ 33.5 แสดงวา โรงเรียนสวนใหญ
ยังไมใหความสําคัญกับโครงการครุวิจัย
ตารางที่ 1 ขอมูลของผูอํานวยการโรงเรียนที่ตอบแบบสอบถาม
ขอมูลทั่วไป จํานวน(คน) รอยละ
1 จํานวนโรงเรียนที่ตอบแบบสอบถาม 57 33.5
2 เพศ ชาย 45 78.9
หญิง 12 21.1
3 ภูมิภาค เหนือ 7 12.1
ตะวันออกเฉียงเหนือ 24 42.1
กลาง 3 5.3
ตะวันออก 6 10.5
ตะวันตก 1 1.8
ใต 16 28.1
4.2. ผลการสงครูรวมโครงการครุวิจัย สกว.
จากการสอบถามประโยชน 2 ประเด็น คือ ประโยชนที่โรงเรียนไดรับ และ ความรูที่ครูได
นําไปใชสอน ที่ทําใหเกิดผล 2 ประการ คือ การเปลี่ยนแปลงเชิงทัศนคติและความคิดสรางสรรค และมี
ความเขาใจในวิธีการวิจัย ดังแสดงในตารางที่ 2 ปรากฏผลการศึกษาชี้ใหเห็นวา ทุกหัวขอมีคะแนนอยู
ในระดับดี (4.1-4.4) แสดงวา โครงการครุวิจัยสกว. คอนขางมีประโยชนตอโรงเรียน
ตารางที่ 2 โรงเรียนไดประโยชนจากการสงครูเขารวมโครงการครุวิจัย
สิ่งที่ไดรับ
ผูตอบ
รอยละ
คะแนน
เฉลี่ย
ครูเขารวมโครงการครุวิจัยครั้งนี้ โรงเรียนไดประโยชนในระดับใด 84.9 4.2
ครูมีความรู นําไปเลา/ถายทอดใหครูทานอื่น 81.4 4.1
ครูมีความรู นําไปใชสอน (บรรยาย) 84.2 4.2
ครูมีความรู นําไปใชจัดกิจกรรมโครงงาน หรือสอนแบบทดลอง 87.7 4.4
ครูเปลี่ยนแปลงดานการเสนอแนะ / คิดสรางสรรค / ทัศนคติ 88.1 4.4
ครูเปลี่ยนแปลงดานความกระตือรือรน 88.1 4.4
ครูเขาใจวิธีการวิจัย 86.3 4.3

16. - 8 -
4.3. ความตองการสงครูเขารวมโครงการในป 2554
จากการสอบถามโรงเรียนที่สงครูเขารวมโครงการครุวิจัยป 2553 พบวา มีความสนใจสงครู
เขารวมโครงการครุวิจัยในป 2554 จํานวนทั้งหมด 112 คน โดยครูสวนใหญรอยละ 29.7 สนใจจะไป
ศูนยสิ่งแวดลอม ครูที่แหลือก็สนใจไปศูนยตาง ๆ ในระดับใกลเคียงกัน ดังในรูปที่ 1 และจากการถามวา
โรงเรียนตองการความรูอะไร พบวาโรงเรียนจํานวนรอยละ 75- 80 ตองการความรูดาน สิ่งแวดลอม
พลังงาน เทคโนโลยีอาหาร และ อุตสาหกรรมอาหาร และมีรอยละ 70-75 ตองการความรูดาน
วิทยาศาสตรทางทะเล และธรณีวิทยา แสดงวา ความรูของพี่เลี้ยงศูนยตาง ยังเปนที่สนใจของโรงเรียน
นอกจากนี้ ยังไดสอบถามถึงความรูอื่น ๆ พบวา โรงเรียนตองการความรูดานปญหาและแนวทาง
พัฒนาดานสิ่งแวดลอม ทั้งเรื่องอากาศ เสียง ดิน/เกษตร และน้ํา, มลพิษทางอากาศและเสียง, ดานดารา
ศาสตร โลก, ดานพลังงานทดแทน/พลังงานสะอาด, ดานสังคม/จิตวิทยา/ภาษาศาสตร, ดานการผลิตสื่อ
การสอนดานธรณีวิทยา, ดานการผลิตสื่อการสอน/นวัตกรรมสิ่งประดิษฐ, ดานการวิจัยในชั้นเรียน, ดาน
ภูมิปญญาทองถิ่น/ภาษาและวัฒนธรรม, และความตอเนื่องของการพัฒนาครูภายใตโครงการครุวิจัยที่
ยั่งยืน
รูปที่ 1 ความสนใจในการสงครูไปฝกทําวิจัย
4.4. แนวทางการพัฒนาครูดวยโครงการครุวิจัย
- โรงเรียนจํานวนรอยละ 84.2 เห็นดวยกับแนวทางการพัฒนาครูดวยการใหครูฝกทําวิจัย ซึ่ง
จะทําใหไดทั้งความรูจากพี่เลี้ยง และไดวิธีการวิจัย ครูสามารถนําไปสอนและจัดกิจกรรมเรื่องโครงงาน
(วิทยาศาสตร) ไดถูกตอง สามารถสอนใหนักเรียนทําวิจัยอยางงาย แนวทางนี้ใหผลอยางเปนรูปธรรม
นอกจากนี้ ครูที่เขารวมโครงการสามารถปรับใชในการทําวิทยฐานะได, สามารถสรางองค
ความรูที่อยูรอบกายมาสูหองเรียนไดดีมาก, สามารถถายทอดความรูที่ไดสูลูกศิษยและเพื่อนๆ ใน
0 5 10 15 20 25 30 35
อื่น ๆ
ศูนยอุตสาหกรรมเกษตร
ศูนยไดโนเสาร
ศูนยเทคโนโลยีอาหาร
ศูนยวิทยาศาสตรทางทะเล
ศูนยพลังงาน
ศูนยสิ่งแวดลอม
ความสนใจ (%)

17. - 9 -
โรงเรียน, เปนกระบวนการพัฒนาครูที่ถูกตอง, เปนระบวนการคิดแบบวิทยาศาสตร สามารถใชในการ
แกปญหาไดหลากหลายสาขา, เปนการพัฒนาโดยเนนประสบการณตรง เรียนรูจากการปฏิบัติจริง, ครูได
ประสบการณในเชิงลึก, สามารถไปถายทอดไดอยางถูกตอง
- ควรเพิ่มการผลิตสื่อนวัตกรรมในการเรียนการสอน, ควรมีการติดตามผลงานของครูที่เขา
รวมโครงการ หรือใหทุนครูที่เขารวมโครงการกลับมาสรางผลงานที่โรงเรียนอยางตอเนื่อง, ครูที่โรงเรียน
หลายครูกลัวมากเมื่อพูดถึงการวิจัย
4.5. ขอเสนอแนะ
- โรงเรียนรอยละ 66.7 มีความเห็นคลายๆ กัน คือ การมีโอกาสไดรับทุนในการฝกวิจัย ถือวา
ตัวครูและโรงเรียนไดประโยชนอยางมากมาย และสามารถนําผลการวิจัยมาใชประโยชนในโรงเรียนได
ตรงกับความตองการของโรงเรียน ทําใหครูมีคุณภาพครู เพื่อความกาวหนาของครู, การไปอบรมในชวง
ปดเทอมจึงไมมีผลกระทบตอโรงเรียน
- โรงเรียนรอยละ 19.3 มีความเห็นวา ควรสนับสนุนทุนใหครูที่เขาฝกทําวิจัย สําหรับเปนคาทํา
วิจัยของนักเรียน เปนตนทุนใหครูสานตอโครงการ จัดซื้อสื่อและวัสดุการเรียนการสอนเพิ่มในวิชา
วิทยาศาสตร, เผยแพรและสงเสริมการพัฒนาโครงงานนักเรียนตอ เพราะงบประมาณจากโรงเรียนมี
จํากัด
- โรงเรียนรอยละ 1.8 มีความเห็นวา ครูไมมีการเปลี่ยนแปรงการสอน หรือสอนนักเรียนใหทํา
โครงงานวิจัยตอ, จึงเสนอแนวทาง วาควรทําเปนเอกสารสรุปกิจกรรม บทเรียนการเรียนรูทุกครั้ง ทุก
กิจกรรม
- แนะนําใหชวยวิจัย “ปญหาในการเรียนการสอน” ตามเนื้อหาหลักสูตรและที่พบในสภาพ
ปจจุบัน
- ครูระดับประถมศึกษาใชวิจัยในการสอนนอย สวนใหญเนนการใหความรู เพื่อใหนักเรียนทํา
ขอสอบ NT, O-Net ใหไดคะแนนสูงๆ ดังนั้นจึงเนนใหนักเรียนฝกทําแบบทดสอบมากๆ
- ชวยสงเสริมใหครูคิดเรื่องที่จะทําวิจัยเอง ลงมือปฏิบัติ แกปญหา ตามกระบวนการวิจัย โดย
ศูนยพี่เลี้ยงใหคําแนะนํา จนไดผลการวิจัยที่ดี, เปดโอกาสใหครูที่ผานการอบรม นําประสบการณที่เคยใช
ในโรงเรียนเสนอผลงานวิจัยในการประชุมทางวิชาการ
- ควรพัฒนาครูเปนระยะ เชน ฝกอบรมกระบวนการวิจัย กิจกรรมพัฒนาความรู และการจัดการ
เรียนการสอน, ติดตามผลงานการวิจัยมาใชในการสอน และมีเวทีใหแสดงผลงาน
- สงเสริมกระบวนการคิดวิเคราะห หรือทักษะการคิดของนักเรียน ดวยงานวิจัยที่สงเสริมการจัด
กิจกรรมการเรียนการสอนใหนักเรียนสามารถทําวิจัยเล็กๆ ได, ปรับปรุงหลักสูตรกอน กําหนดเปน
นโยบายของหนวยงาน “ครูทําวิจัย เด็กทําโครงงาน”, ใหครูตระหนักเห็นวาผลการวิจัย ที่เปนเครื่องมือ
ที่แกปญหาไดจริง และใหความรู พรอมกับทําจริง (ใหทุน) และนําเอาผลวิจัยไปใชประโยชนไดจริง

18. - 10 -
- สรางกลุมเครือขาย และนิเทศติดตามใกลชิด, ใหคุณครูไดนําเสนอผลงาน และจัดนิทรรศการ
ผลงานทางวิชาการ สัมมนา ไดแลกเปลี่ยนเรียนรูเรื่องการวิจัย เพื่อพัฒนาความคิดใหสูงขึ้น และครูจะ
ไดทําวิจัยเชิงลึกตามลักษณะงานและความสามารถของครู
- การฝกทําวิจัยทําใหมุมมองครูเปลี่ยนไป ครูสามารถจินตนาการ โดยใชรูปแบบการวิจัย สอน
เด็กเปนนักวิจัยได และจะเปนการดีถาครู 1 คน สามารถสรางยุววิจัยได 5 คน, ปรับทัศนคติในการทํา
วิจัย ครูตองเขาใจวา “วิจัยไมใชเรื่องยาก” และปรับพฤติกรรมใหครูในโรงเรียนเรียนรูวาวิจัย ใหเปนสวน
หนึ่งของกระบวนการสอน
- เพิ่มเวทีเพื่อใหครูไดแสดงผลงาน จะทําใหครูมีแรงจูงใจ ที่จะทําผลงานมากขึ้น สนับสนุน
ประสานงานกับหนวยงานตนสังกัดของครู ที่จะสรรหาผลตอบแทนเพื่อเลื่อนวิทยาฐานะ จะทําใหครูมี
ความสนใจและมีขวัญกําลังใจในการสรางสรรคผลงานมากขึ้น, ใหครูทําวิจัยในเรื่องที่สนใจ ภาคเรียนละ
1 เรื่อง โดยสอดคลองกับบทเรียน อาจใหเพื่อนครูหรือนักเรียนมีสวนรวมดวย
- สรางสื่อสําหรับใหครูเรียนรูได แมวาจะไมไดเดินทางไปรวมโครงการ
- ควรเนนและมีการติดตามทุกๆ ระยะ 3 เดือน/ครั้ง จะดีมาก
- ครูจะตองมีความสนใจ และตองการที่จะศึกษา และประยุกตใชกระบวนการวิจัยในการจัด
กิจกรรมการเรียนการสอนใหสอดคลองกับเนื้อหา และมีการติดตามผลการวิจัยตลอดเวลา สามารถแกไข
ปญหาไดเมื่อพบขอมูลที่ไดจากการศึกษา
- ฝกอบรมการทําวิจัยใหกับครู เหมือนกับโครงการครุวิจัย เพราะครูไดฝกการลงมือปฏิบัติการ
ทําวิจัยจริงๆ ไดเกิดทักษะจริงๆ ไมควรจัดอบรมแบบเขม 2-3 วัน เพราะครูจะไมไดลงมือปฏิบัติจริงๆ
- ใหอาจารยมหาวิทยาลัยเปนพี่เลี้ยงตอ หลังจากกลับไปที่โรงเรียน เพื่อใหครูฝกทําวิจัยในชั้น
เรียน, จัดอบรมพัฒนาตอยอดงานวิจัยหลังจากที่ครูกลับไปทําวิจัยที่โรงเรียน

19. เรื่องเลาประสบการณ
การจัดการเรียนรู

20. เรื่องเลา
ศูนยครุวิจัยไดโนเสารภูกุมขาว
กรมทรัพยากรธรณี

21. - 11 -
ไดประสบการณไปตั้งชุมนุม
อนุรักษ จัดคายแกนนํา และ
เครือขายครู
จักรายุทธ พลทะสอน
โรงเรียนบึงโขงหลงวิทยาคม จ.หนองคาย
E-mail: jakrayut@gmail.com
ครุวิจัยศูนยไดโนเสาร ภูกุมขาว ป 2553
ครุวิจัยใหอะไรกับพื้นที่ชุมน้ําบึงโขงหลง
จากการที่ไดมีโอกาสฝกทําวิจัยในโครงการครุ
วิจัย กับศูนยวิจัยไดโนเสาร พิพิธภัณฑสิรินธรภูกุมขาว
จังหวัดกาฬสินธุ ทําใหไดเรียนรู “กระบวนการจัดการ
เรียนรู“ ตามสภาพจริง โดยยึดผูเรียนเปนสําคัญ
ระหวางฝกทําวิจัยกับวิทยากรพี่เลี้ยง ไดรับความรู
และความสุข กับการเรียน จึงอยากใหนักเรียนไดมี
ความรูสึกแบบนั้นบาง
เพราะความพยายามแสวงหาเทคนิค วิธีการ
สอน ที่ทําใหนักเรียนรูสึกวา วิชาฟสิกสเปนวิชาที่นา
เรียน สนุก และไดความรู ทั้งที่ความจริงแลวฟสิกสเปน
วิชาที่ทาทาย ชวนใหคนหาความลับของธรรมชาติ ถา
เรารูเชนนั้นจะสนุกสนานกับวิชานี้มาก
ในทองถิ่นของขาพเจา เปนที่ตั้งของพื้นที่ชุม
น้ําบึงโขงหลง จ.หนองคาย (อีกหนอยก็จะกลายเปน
จังหวัดบึงกาฬ) ที่มีความสําคัญระดับนานาชาติ ลําดับ
ที่ 1098 และลําดับที่ 2 ของประเทศไทย และยังมีพื้นที่
ใกลเคียงกับ อุทยานแหงชาติภูลังกา อุทยานแหงชาติ
ภูวัว ภูสิงห ภูทอก รวมทั้งเชื่อมโยงกับแมน้ําโขง และ
แมน้ําสงคราม
ขาพเจาไดนําแนวคิด ประสบการณ จากการ
ที่ไดไปรวมโครงการครุวิจัย มาพัฒนาตอยอดจากสิ่งที่
มีอยูเดิม ดังนี้
จัดตั้งชุมนุมรูรักษภูลังกา เพื่อใหนักเรียนได
เรียนรูเกี่ยวกับความเปนมาของภูลังกา กอนจะมาเปน
อุทยานแหงชาติในปจจุบัน เพื่อสรางจิตสํานึกของ
เยาวชน ในการรวมกันอนุรักษ ใหอุทยานแหงชาติภู
ลังกาเปนแหลงตนน้ํา แหลงอาหาร ยาสมุนไพรตอไป
พานักเรียนในรายวิชาโลก ดาราศาสตรและ
อวกาศ ออกไปเรียนรูภายนอก เรื่องหิน ดิน การ
เปลี่ยนแปลงทางลักษณะธรณีวิทยา ในพื้นที่อุทยาน
แหงชาติภูลังกา
คายแกนนํา จัดกิจกรรมการตรวจวัด
คุณภาพน้ําในพื้นที่ชุมน้ําบึงโขงหลง รวมกับโรงเรียน
เครือขายที่อยูรอบพื้นที่ชุมน้ําบึงโขงหลง เพื่อเฝาระวัง
คุณภาพน้ําใหมีคุณภาพดีตลอดไป
สรางเครือขายครูวิทยรักษบึง ขึ้นมาเพื่อเปน
เวทีแลกเปลี่ยน รวมกันเฝาระวัง และสรางกิจกรรม
สรางจิตสํานึกใหกับนักเรียนในโรงเรียนเครือขาย
กิจกรรมที่กําลังดําเนินการอยู จะชวยให
ผูเรียนไดพัฒนาศักยภาพของตนเอง รวม ทั้งมี
คุณธรรมจริยธรรม มีจิตสํานึกในการอนุรักษพื้นที่ชุม
น้ําบึงโขงหลงใหคงอยูตลอดไป
桹¹íÒ¡ÒõÃǨÇa´¤u³ÀÒ¾¹éíÒ
¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¡ÒÃe»ÅÕè¹æ»Å§·Ò§¸Ã³ÕÇi·ÂÒ
ที่มา:
http://kruvijai.wordpress.com/2010/10/11/jakkrayut/

22. - 12 -
จัดตั้งชุมนุมนักวิทยาศาสตร
รุนเยาว
จิตรา สอนพงษ
โรงเรียนกุดสะเทียนวิทยาคาร จ.หนองบัวลําภู
E-mail: kruphysics.2@gmail.com
ครุวิจัยไดโนเสารภูกุมขาว ป 2553
จากประสบการณการฝกทําวิจัยในโครงการ
ครุวิจัย ศูนยวิจัยไดโนเสารภูกุมขาว อ.สหัสขันธ จ.
กาฬสินธุ ขอบอกวาไดรับประโยชนจากตรงนี้มาก ทั้ง
ในเรื่องความรู ทักษะกระบวนการวิจัย ประสบการณ
การเรียนรูทั้งในหองปฏิบัติการและการศึกษานอก
สถานที่ รวมทั้งมวลประสบการณที่ไดจากการ
แลกเปลี่ยนความคิดเห็นจากเพื่อนครูดวยกัน
เมื่อกลับมาสูโรงเรียนไดนําความรูที่ไดมา
บูรณาการเขากับการจัดการเรียนการสอน โดยจัดตั้ง
ชุมนุมนักวิทยาศาสตรรุนเยาวกุดสะเทียนวิทย ขึ้น
สําหรับแนวทางในการจัดการเรียนการสอนนั้นไดใช
วิธีการเรียนรูที่เนนการสงเสริมใหเด็กทําโครงงานเพื่อ
ไดใชทักษะทางวิทยาศาสตร และจัดใหเด็กไดทดลอง
ในสนาม คือ สอนทั้งทฤษฎี ใหลงมือปฏิบัติ และ
พยายามใหเด็กนักเรียนสังเกตแลวแสดงความคิดเห็น
เปนการสรุปบทเรียนจากที่ไดลงมือปฏิบัติ ซึ่งใน
ชุมนุมนักวิทยาศาสตรรุนเยาวกุดสะเทียนวิทยนี้ จะมี
ทั้งนักเรียนม.ตน คือ ม.1-ม.3 และนักเรียนชั้นม.ปลาย
คือ ม.5 โดยใหเด็กม.ตนรวมกลุมกันทําโครงงาน ม.1
เนนเรียนพื้นฐานวิธีการ ทักษะกระบวนการทาง
วิทยาศาสตร และการคํานวณ สวนม.2 เรียนเรื่องการ
เขียนเคาโครงงานทางวิทยาศาสตร และการทดลอง
ยอยตาง ๆ เชน การทดลองสังเกตดิน หิน และแรธาตุ
ในหิน ที่พบในบริเวณรอบๆหมูบานของแตละคน
เพื่อศึกษาวาเปนหินอะไร และเกิดในยุคไหน เปนตน
และนักเรียนชั้นม.3 เปนการทําโครงงาน ซึ่งเราจะเนน
การใชภูมิปญญาทองถิ่นมาประยุกตใช เชน สียอมผา
จากเปลือกไมในธรรมชาติ ซึ่งโครงงานที่ใหเด็กทําจะ
เปนเหมือนกันทําวิจัยยอย เพราะตองเขียนบทที่ 1
ที่มาและเหตุผล บทที่ 2 เอกสารที่เกี่ยวของ บทที่ 3
วิธีการทดลอง บทที่ 4 วิเคราะหขอมูล และบทที่ 5
สรุปผล ซึ่งวิธีการนี้เปนการฝกกระบวนการทาง
วิทยาศาสตรใหเด็กนําไปใชในชีวิตประจําวันได เพราะ
มีการพิสูจนโดยมีหลักการ และเหตุผลดวยการทดลอง
วิเคราะหขอมูลวาเกิดอะไรขึ้นหรือเกิดขึ้นเพราะอะไร
แลวนําสิ่งที่คนพบเหลานั้นมาสรุปเปนผลการวิจัย ซึ่ง
การไดเรียนโดยใชวิธีการนี้จะทําใหเด็กเปนคนมีเหตุผล
มากขึ้น และสําหรับนักเรียนชั้น ม.5 นอกจากจะเด็กจะ
ทําโครงงานวิทยาศาสตรแลว ยังไดพานักเรียนทํา
โครงการหุนยนตขึ้น โดยสวนมากจะเปนเด็กที่สนใจ
ดานการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร และแมคคาทอ
นิกสหรือการเคลื่อนไหวดานวิทยาศาสตร ซึ่งเด็กจะได
ฝกการคนควาขอมูลการเขียนโปรแกรมจากแหลงตาง
ๆ และลงมือประกอบหุนยนต โดยใชพื้นฐานความรู
ดานวิทยาศาสตรที่เรียนมาประสานกับโปรแกรมที่
เขียนขึ้นดวยตัวเอง
อยางไรก็ตามสิ่งที่ภาคภูมิใจคือ เด็กรูจักวิธี
คิด มีวิธีแกปญหาที่เหมาะสม มีความมั่นใจและมี
ความเชื่อมั่นในตัวเองสูงขึ้น เพราะในการทําโครงงาน
เด็กจะตองคิดและตัดสินใจเลือกใชเทคโนโลยีใหเปน
ประโยชนกับโครงงานอยางเหมาะสม ในระหวางที่ทํา
โครงงานเด็กก็ตองสื่อสารกับครูที่ปรึกษาใหเขาใจ และ
เมื่อโครงงานสําเร็จจะตองมีการนําเสนอโครงงาน คือ
เด็กตองสามารถทําใหบุคคลอื่น ๆ เขาใจในสิ่งที่ทําดวย
ซึ่งสิ่งเหลานี้เปนคุณลักษณะที่พึงประสงคของคนไทย
ในอนาคต และของการเปนนักวิทยาศาสตรที่ดีของ
ชาติตอไป
ที่มา: http://kruvijai.wordpress.com/2010/10/13/jittra/

23. - 13 -
จัดแสดงซากดึกดําบรรพ
วุฒิศักดิ์ บุญแนน
โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยมหาสารคาม
E-mail: wutthisakcomplete@gmail.com
ศูนยครุวิจัยไดโนเสารภูกุมขาว ป 2553
สวัสดีครับ ผมวุฒิศักดิ์ บุญแนน โรงเรียน
สาธิตมหาวิทยาลัยมหาสารคาม ไดเขารวมโครงการครุ
วิจัย ป 2553 ที่ศูนยวิจัยไดโนเสารภูกุมขาว จังหวัด
กาฬสินธุ ความรูและประสบการณที่ไดรับจากการรวม
โครงการ
สิ่งแรกที่ไดนํามาใชคือ การจัดแสดง ตัวอยาง
หิน ตัวอยางไมกลายเปนหิน และตัวอยาง fossil ที่เก็บ
ตัวอยางมาจากการเขารวมโครงการ นํามาจัดแสดงที่
หองปฏิบัติการวิทยาศาสตรของโรงเรียน และใชเปนสื่อ
การสอน ในเรื่องของวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต และสื่อ
การสอนเรื่องหิน แร ซึ่งเปนสิ่งสําคัญมาก เพราะ
นักเรียนสวนใหญไมรูจักวิธีการดูลักษณะของหิน ไม
รูจักการดูลักษณะ fossil ไมรูจักไมกลายเปนหิน
ประการที่สองการตอยอดความรู โดยการนํา
นักเรียนเขียนขอสนอโครงการยุววิจัยยางพารา เพื่อจะ
ไดนําเอาความรูระเบียบวิธีวิจัย มาใชฝกประสบการณ
การเรียนรูใหกับนักเรียนและประการที่สาม การตอยอด
กระบวนการ เรียนรู โดยนําเสนอโครงการ การสราง
นวัตกรรมการเรียนรู กับสํานักงานสงเสริมสังคมแหง
การเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.) เพื่อจัด
โครงการนักสืบเสาะธรณีวิทยาและซากดึกดําบรรพ
(Inquiry Geology and Fossil Project ) เพื่อนํา
นักเรียนฝกประสบการณการเรียนรู จากแหลงเรียนรู
และแหลงทรัพยากร ที่มีจํานวนมากในภูมิภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือ และฝกประสบการณการสืบ
เสาะหาความรู โดยใชทักษะกระบวนการทาง
วิทยาศาสตร โดยมีครูและผูเชี่ยวชาญของศูนยวิจัยและ
การศึกษาบรรพชีวินวิทยา มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
และผูเชี่ยวชาญของกรมทรัพยากรธรณี คือ ดร.วราวุธ
สุธีธร เปนที่ปรึกษาและเปนวิทยากรใหความรู และ
สรางสื่อสารคดีถายทอดไปยังกลุมเพื่อนๆ โรงเรียนอื่น
หรือจัดกิจกรรมถายทอดความรู ใหกับกลุมเพื่อนๆ
โรงเรียนอื่นตอไป
จากประสบการณที่ไดรับ มิไดเปนแคความรู
และประสบการณเทานั้น แตรวมถึงความสัมพันธอันดี
ระหวางครูกับหนวยงานศูนยพี่เลี้ยง รวมทั่งเพื่อนๆ ครู
โรงเรียนอื่น ที่จะประสานสัมพันธความรวมมือทางดาน
วิชาการ เพื่อจะพัฒนาเด็กและเยาวชนของชาติ พัฒนา
ผลงานทางวิชาการของครู สิ่งเหลานี้คือ ประโยชน
มากมาย ที่เกิดขึ้นจากโครงการครุวิจัย ของ สกว.
ดังนั้นถาจะพัฒนาการเรียนการสอนของ
ประเทศ พัฒนาความรูทางดานวิชาการของเยาวชน ที่
มีคาแนวโนมต่ําลงที่ผูใหญหลายๆ คนก็ทราบ ก็จะตอง
พัฒนากระบวนการ เรียนรูของครูและกระบวนการ
เรียนรูของเยาวชน ที่ไมยึดติดกรอบเฉพาะในโรงเรียน
หรือในหลักสูตรอยางเดียว ในความคิดของกระผม
รัฐบาลใชงบประมาณมหาศาล ในการทําหลายๆ
สิ่ง แตถาใชงบประมาณกับการพัฒนาการศึกษา คงทํา
ใหคนในชาติและเยาวชนของชาติไดประโยชน
ที่มา: http://kruvijai.wordpress.com/2010/08/17/wuttisak/