In 2017 is het twintig jaar geleden dat het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) werd goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Het congres '20 jaar RSV' blikt terug op die twintig jaar en kijkt meteen ook vooruit. Hoe kwam het plan tot stand? Wat is uiteindelijk het resultaat en de betekenis ervan geweest? Heeft het de verwachtingen kunnen inlossen? En wat leren we eruit voor de beleids- en omgevingsplanning?

1. WORKSHOP
Verdichting. Ja! Maar waar?
17 maart 2017

2. Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen 1997
Vlaanderen, open en stedelijk

3. Evolutie in Vlaanderen sinds 1997
- het ruimtebeslag en de ruimtelijke versnippering zijn blijven toenemen
- er wordt nog steeds verkaveld, zowel in stedelijk gebied als buitengebied
- steeds meer appartementen en kleinere kavels
- projectontwikkelaars zijn erg actief geworden, meer dan 60% van huidige aanvragen

4. Vaststellingen
- ruimtebeslag van 32 %
- een grote demografische groei voorspeld voor komende jaren

5. Urgentie om te verdichten én open ruimte te vrijwaren blijft groot,
maar …
hoe een visie op Vlaams niveau omzetten in een lokaal ruimtelijk beleid?
HOE?
kwaliteit
WAAR?
kwantiteit

6. Opzet workshop VERDICHTEN
Isabelle Loris | Ruimte Vlaanderen, afdeling Onderzoek, Ondersteuning en Monitoring
Sturen op het wonen : RSV versus BRV
Dieter Wouters | burgemeester Wuustwezel
Hoe ga je als gemeente in buitengebied aan de slag met verdichting?
Mieke Belmans | coördinator stadsregionale samenwerking
Aartselaar – Antwerpen – Boechout – Borsbeek – Edegem – Hemiksem
Hove – Kontich – Lint – Mortsel – Niel – Schelle – Wijnegem – Wommelgem
Hoe gaan gemeenten in zuidelijke rand van stad Antwerpen verder werken aan verdichting?

7. WORKSHOP
Verdichting. Ja! Maar waar?
17 maart 2017

8. Een trendbreuk voor het wonen?
Ann Pisman, Katleen Vermeiren en Isabelle Loris
In periode 1996-2016:
- meer WUG aangesneden in buitengebied (53%)
- vandaag zijn 60% van alle vergunningen: appartementen
- blijvende toename van de vrijstaande woningen
Conclusie:
visie van een ruimtelijk selectief woonbeleid moet vertaald worden
in territoriaal gedifferentieerde instrumenten

9. PRIAK’s. Een achterpoortje dat dicht moet.
Christine Clits
• 2015: 12.336 ha onbebouwd WUG of 200.274 percelen
+ 42.072 ha woongebied
• in periode van 5 jaar: 253 ha WUG vrijgegeven op basis van PRIAK
• 69% van de aanvragen door projectontwikkelaars
• 77% van de aanvragen gelegen in buitengebied
• circa 50% van de aanvragen gelegen op slecht gelegen locaties
Conclusie: PRIAK leidt substantieel tot ongewenste ontwikkelingen!

10. Discussie over vermindering van ruimtebeslag
Roger Liekens (vroeger afdelingshoofd Ruimtelijke Planning) & Leo Van Broeck (Vlaams Bouwmeester)
Roger:
“Een nieuwe visie die marginaal afwijkt van het RSV zal weinig bijbrengen zolang men de moed
niet opbrengt om dagelijks op alle niveaus consistente beslissingen te nemen. Er is vooral nood
aan een beleid en middelen om die visie uit te werken.”
Leo:
“Beleid maken doe je best centraal. Het implementeren, monitoren en opwaarts rapporteren doe je
best lokaal.”
Roger:
“Niets verhindert vandaag dat open ruimte bewaard wordt door het schrappen van WUG, maar dat
is tijdens de afgelopen 20 jaar zelden gebeurd.”

11. Op weg naar Utopia?
Tom Coppens, Guy Vloebergh
Twee stellingen:
• Het planningsbeleid wordt ondergraven door generieke regelgeving in het vergunningenbeleid,
en de regelgeving streeft andere waarden na dan een goede ruimtelijke ordening
• Decentralisatie van bevoegdheden in ruimtelijke planning werkt niet gunstig voor zuinig
ruimtegebruik. Deur wordt terug open gezet voor dienstbetoon.
Conclusie:
Practice what you preach!
Een sterk lokaal beleid kan niet zonder een sterk centraal beleid.

12. Discussie over vermindering van ruimtebeslag
Roger Liekens (vroeger afdelingshoofd Ruimtelijke Planning) & Leo Van Broeck (Vlaams Bouwmeester)
Leo:
“Een draagvlak creëer je niet met financiële straffen voor wie het fout doet, maar wel met
bonussen voor wie het goed doet. Een brede waaier aan financiële hefbomen kan bekeken
worden en locatiegestuurd toegepast worden: BTW tarieven, KI, …
Ook gemeenten die krimpen en inzetten op de uitbouw van open ruimte, natuur en landbouw,
kunnen beloond worden.”