13 juni 2019. Circulair denken en handelen kan ons een stevige stap op weg helpen naar een duurzame samenleving. Circulariteit heeft echter vele gradaties en is van toepassing op zowat alles. Dat maakt het ook een containerbegrip. Tijd dus om de zaken scherp te stellen! Het VRP-voorjaarscongres laat zien wat circulariteit kan betekenen voor onze ruimte en infrastructuur. Circulair denken kan de discipline van de ruimtelijke planning verrijken met verfrissende en onverwachte inzichten. Hoe kunnen we lokale stromen slim gebruiken? Wat zijn goede voorbeelden van flexibele circulaire ontwerpen die toelaten dat gebouwen makkelijk van functie kunnen veranderen/gerecycleerd kunnen worden? Hoe pas je circulaire principes toe op wijk- of gebiedsniveau? Aan de hand van verhelderende lezingen en circulaire projecten hopen we u te inspireren in uw planningspraktijk, bij uw ontwerpen of in uw beleid. Speciaal voor de gelegenheid presenteren de VRP en de Bond Beter Leefmilieu het Inspiratieboek ‘Circulaire Ruimte’.

1. LabLandexperimenteerplek voor stedelijk bouwen en wonen

2. Welke bouwwetgeving gooien we
de vuilbak in?
Welke bestaande bouwwijzen
kunnen we een pak beter maken?
Hoe dan?
Welke bestaande woonvormen
kunnen we een pak beter maken?
Hoe dan?
Welke nieuwe bouwwetgeving
hebben we nodig?
Hebben we een betonstop nodig?

3. LabLand
betaalbaar
comfortabel
ecologisch
compact
energie+
materialen
veranderingsgericht
infrastructuurkost
mobiliteit
groen
landgebruik
experimentele
woonprojecten
wijkgerichtheid
innovatief
zelfwerk
opschaalbaarheid
oriëntatie

4. Woonstrategiën Projectlocaties
we zoeken experimenteerruimte
waar nieuwe woonoplossingen
kunnen ontstaan.
we zoeken woonoplossingen
voor concrete maatschappelijke
uitdagingen en zetten we hier
experimenten rond op.

5. OSBS
circulatie —> bouwcomponenten
—> bewoners
> betaalbare strategie voor levenslang wonen
Een Open Source BouwSysteem
van coöperatief beheerde
circulaire bouwelementen
voor beter leefbare woningen

6. OSBS
> veranderingsgericht wonen
Definitie OVAM “Veranderingsgericht ontwerpen en bouwen, is een ontwerp- en bouwstrategie
met als uitgangspunt de steeds veranderende noden en wensen van gebruikers en de maatschappij.
Het doel is dan ook om gebouwen te creëren die deze veranderingen efficiënt ondersteunen.”
veranderingsgericht bouwen
aanpasbaar
transformeerbaar beweegbaar polyvalent
multi-inzetbaar
bron: OVAM
> goedkope basis-woningen
> focus ligt op interne aanpasbaarheid
> onderzoek specifiek voor coöperatief wonen

7. OSBS prototype
> materialisatie ontwerpend onderzoek
> werfkeet / demonstratie / kennispunt
> activiteiten en workshops
> mobiel = uitdaging materiaalgebruik
> kennis bundelen: team van ontwerpers,
architecten, onderzoekers en bouwers
> open modulair bouwsysteem
> ontworpen om te demonteren en hergebruiken

8. > VUB Transform
> Open Structures
> Labeur
> Wooncoop
> Nikolaj De Meulder
en Mathieu de Schrijver
> Ehero
aanpasbaar
transformeerbaar
open standaard
open source
recuperatie
prefabricatie
coöperatief
beheersmodel
multi-inzetbaar
leefbaarheid
betaalbaar
comfortabel
ecologisch

9. veranderingsgericht bouwen
aanpasbaar
transformeerbaar beweegbaar polyvalent
multi-inzetbaar
bron: OVAM
> VUB Transform
> ervaring aanpasbaarheid
> eventuele linken met andere projecten
aanpasbaar
Definitie OVAM: “Een gebouw is aanpasbaar
als het daadwerkelijk kan worden veranderd
en efficiënt in overeenstemming kan worden
gebracht met nieuwe noden en wensen.”

10. veranderingsgericht bouwen
aanpasbaar
transformeerbaar beweegbaar polyvalent
multi-inzetbaar
bron: OVAM
> Open Structures
> bouwelementen op te bouwen uit compatibele
componenten
transformeerbaar
Definitie OVAM: “Een gebouw of
gebouwelement is transformeerbaar als het
onbeperkt aangepast kan worden omdat
enkele of alle componenten gedeeltelijk of
volledig gedemonteerd en vervolgens in andere
configuraties hergebruikt kunnen worden.”

11. > Open Structures
> ‘Design for Disassembly’
> gebouw toont hoe het makkelijk aangepast
wordt
transformeerbaar
OpenStructures kitchen II
door Christiane Högner

12. > Open Structures
> gedeeld modulair grid
> connectiepunten
open standaard
Definitie OVAM: “Open industrialisatie is
de ontwikkeling en productie van generieke,
compatibele componenten op basis van
standaarden die worden gedeeld door
verschillende producenten.”
© OpenStructures

13. > Open Structures
open standaard
ontwerp van Antoine Bouré ism. OS_Studio
foto’s door Kristof Vrancken

14. > Open Structures
> iedereen ontwerpt voor iedereen
> collaboratieve (en dus exponentiële) innovatie
> meerdere leveranciers
open source
© OpenStructures

15. > Labeur
recuperatie

16. Demo DOK woning
> voorloper OSBS
> volledig demonteerbaar
> volledig uit recuperatie materiaal (oproep)
© Michiel Devijver

17. Demo DOK woning
> erg arbeidsintensief
> goedkoper materiaal nieuw te kopen
> mogelijk om materialen efficiënter te
recycleren door ze eerst om te vormen tot
standaard bouwcomponenten?
© Michiel Devijver

18. > Labeur
> circulair : hergebruik wat er al is
> onderzoek afgedankte (bouw)materialen
omvormen tot herbruikbare bouwelementen
> standaardisatie, sociale tewerkstelling
> partner hergebruik afvalstromen
recuperatie

19. > vermindering van bouwafval
> opdrijven bouwsnelheid
> potentiële kostprijsverlaging
prefabricatie
voorbeeldModuleHome

20. > Wooncoop
> financiële analyse van vastgoedinvestering
> model voor aankoop en beheer circulaire
bouwelementen binnen wooncoöper aties
coöperatief beheersmodel
© Wooncoop

21. > Architecten: Nikolaj De Meulder
en Mathieu de Schrijver
> OSBS ontwikkelen via case-study grondplan
> basis structuur multi-inzetbaar ontwerpen
> uitwerking concrete woningmodellen
multi-inzetbaar
veranderingsgericht bouwen
aanpasbaar
transformeerbaar beweegbaar polyvalent
multi-inzetbaar
bron: OVAM

22. > Ehero
> objectieve meetmethode
> aanpasbaarheid leefbaarheid verhoogt?
leefbaarheid

23. prototype in ontwikkeling
> DOK
> basis houten skelet structuur
> modulaire invulelementen

24. prototype in ontwikkeling
OSBS
OSBS
> demonstratieproject
> werfkeet/kennispunt
> woning

25. > bewoners bereiken
+ growfunding
+ roadshow
> bouwpartners bereiken
verdere optimalisatie
vervolg

26. circulatie
bewoners bouwelementen