ผลงานทางวิชาการเรื่อง โครงสร้างของราก

1. Biology
บทเรียนสาเร็จรูป เรื่อง โครงสร้างและหน้าที่ของพืชดอก เล่มที่ 2 โครงสร้างของรากพืช
สร้างขึ้นเพื่อใช้ประกอบการสอนในห้องเรียนและเป็นสื่อช่วยเสริมให้ผู้เรียนได้ศึกษาค้นคว้า
ด้วยตนเอง ในบทเรียนสาเร็จรูปจัดแบ่งเนื้อหาออกเป็นหน่วยย่อย แต่ละหน่วยย่อยแบ่งเนื้อหา
เป็นกรอบ โดยเรียงลาดับเนื้อหาจากง่ายไปหายาก และมีคาถามสอดแทรกเพื่อกระตุ้นความคิด
ของนักเรียน พร้อมทั้งแบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน เพื่อตรวจสอบความก้าวหน้าของผู้เรียน
มีเฉลยคาตอบอยู่ในกรอบถัดไปเพื่อให้ผู้เรียนตรวจสอบความรู้ความสามารถได้ด้วยตนเอง
ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่า บทเรียนสาเร็จรูปเล่มนี้ จะเป็นประโยชน์แก่ ครู นักเรียน
และผู้สนใจต่อไป
กัญญา แมดเจริญ
ครู วิทยฐานะ ชานาญการ
คานา
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

2. สารบัญ
Biology
เรื่อง หน้า
คาชี้แจงสาหรับครูผู้สอน.......................................................................................................1
คาชี้แจงสาหรับนักเรียน........................................................................................................2
มาตรฐานการเรียนรู้ ............................................................................................................3
จุดประสงค์การเรียนรู้...........................................................................................................3
แบบทดสอบก่อนเรียน..........................................................................................................4
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน..................................................................................................7
กรอบนา................................................................................................................................8
กรอบที่ 1..............................................................................................................................9
กรอบที่ 2….........................................................................................................................13
กิจกรรมที่ 1........................................................................................................................17
กิจกรรมที่ 2........................................................................................................................18
เฉลยกิจกรรมที่ 1................................................................................................................19
เฉลยกิจกรรมที่ 2................................................................................................................20
แบบทดสอบหลังเรียน.........................................................................................................21
เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน.................................................................................................24
บรรณานุกรม .....................................................................................................................25
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

3. Biology
1
คาชี้แจงสาหรับครูผู้สอน
1. ครูศึกษาแผนการจัดการเรียนรู้ และคาชี้แจงในการใช้
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
2. ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ แนะนาวิธีการใช้บทเรียนสาเร็จรูป
เล่มที่ 2 เรื่อง โครงสร้างของราก ให้นักเรียนได้รับทราบ
3. ให้นักเรียนทาแบบทดสอบก่อนเรียนบทเรียนสาเร็จรูป เล่มที่ 2
เรื่อง โครงสร้างของราก จานวน 10 ข้อ ใช้เวลา 10 นาที แล้วนักเรียน
ตรวจคะแนนได้ด้วยตนเอง
4. ให้นักเรียนศึกษา บทเรียนสาเร็จรูป เล่มที่ 2 เรื่อง โครงสร้างของราก
5. ให้นักเรียนทากิจกรรมที่ 1และ 2 เรื่อง โครงสร้างของราก
6. ให้นักเรียนแต่ละคนตรวจคาตอบท้ายบทเรียนสาเร็จรูป
7. ให้นักเรียนทาแบบทดสอบหลังเรียน จานวน 10 ข้อ ใช้เวลา 10 นาที
นักเรียนตรวจด้วยตนเองลงคะแนนในกระดาษคาตอบ
8. ครูผู้สอนควรให้กาลังใจนักเรียนอย่างสม่าเสมอและทาการ
วิเคราะห์ ผลการประเมิน นักเรียนจะต้องได้คะแนน
แบบทดสอบหลังเรียนในระดับพอใช้ขึ้นไป
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

4. Biology
2
คาชี้แจงสาหรับนักเรียน
1. นักเรียนควรมีวินัยในตนเองในการปฏิบัติตามคาแนะนาในการใช้
บทเรียนสาเร็จรูป
2. ก่อนศึกษาบทเรียนสาเร็จรูปให้ทาแบบทดสอบก่อนเรียน โดยทา
ลงในกระดาษคาตอบส่วนที่เขียนว่า "กระดาษคาตอบก่อนเรียน"
ของแบบฝึกปฏิบัติประกอบบทเรียนสาเร็จรูป แล้วตรวจคาตอบกับ
เฉลย
3. หลังจากทาแบบทดสอบก่อนเรียน ให้ศึกษาบทเรียนทีละกรอบ
ตามลาดับ แล้วตอบคาถามประจากรอบ โดยนักเรียนสามารถตรวจ
คาตอบได้ในหน้าถัดไป
4. กรณีที่คาตอบของนักเรียนไม่ถูกต้อง ให้กลับไปศึกษาเนื้อหา
ในกรอบเดิม ให้เกิดความรู้เกิดสมรรถนะ กระบวนการทาง
วิทยาศาสตร์ จากนั้น ให้แก้ไขคาตอบให้ถูกต้อง
5. ในการตอบคาถามแต่ละกรอบ นักเรียนไม่ควรดูคาตอบก่อน
6. ขณะที่ศึกษาบทเรียนสาเร็จรูป นักเรียนสามารถ สืบเสาะ
หาความรู้โดยการปรึกษาหารือกันในกลุ่ม และจากครูผู้สอน
7. เมื่อศึกษาบทเรียนครบทุกกรอบ ให้ทาแบบทดสอบหลังเรียน
โดยไม่เปิดกลับไปดูเนื้อหาในกรอบขณะที่ทาแบบทดสอบ แล้วตรวจ
คาตอบกับเฉลย
8. บทเรียนสาเร็จรูปเล่มนี้ใช้เวลา 2 ชั่วโมง
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

5. 3
Biology
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. สืบค้นข้อมูล ทดลอง อธิบายและอภิปรายเกี่ยวกับโครงสร้างภายนอกของราก
2. สืบค้นข้อมูล ทดลอง และสรุปเกี่ยวกับโครงสร้างตัดตามยาวและตามขวางภายในราก
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช
มาตรฐาน ว 1.1 เข้าใจหน่วยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต ความสัมพันธ์ของโครงสร้าง
และหน้าที่ของระบบต่างๆ ของสิ่งมีชีวิตที่ทางานสัมพันธ์กัน มีกระบวนการ
สืบเสาะหาความรู้ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้ และนาความรู้ไปใช้ในการดารงชีวิต
ของตนเองและดูแลสิ่งมีชีวิต
มาตรฐานการเรียนรู้

6. คาชี้แจง 1. แบบทดสอบมี 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน ใช้เวลาทาแบบทดสอบ 10 นาที
2. แบบทดสอบฉบับนี้เป็นแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ ก, ข ,ค และ ง
3. ทาเครื่องหมาย X ลงในช่องว่างกระดาษคาตอบ ก หรือ ข หรือ ค หรือ ง
เพียงคาตอบเดียวในแต่ละข้อ
1. ขนราก (root hair) เกิดจากเซลล์ชนิดใด
ก. ไซเล็ม (xylem)
ข. โฟลเอ็ม (phloem)
ค. เซลล์คุม (guard cell)
ง. เอพิเดอร์มิส (epidermis)
2. รากเจริญมาจากส่วนใดของต้นอ่อน (embryo)
ก. เรดิเคิล (radicle)
ข. ใบเลี้ยง (cotyledon)
ค. เอพิโคทิล (epicotyl)
ง. ไฮโพโคทิล (hypocotyl)
3. ข้อใดคือหน้าที่ของหมวกราก (root cap)
ก. แบ่งเซลล์แบบไมโทซีส
ข. ยืดตามยาวทาให้รากมีความยาวเพิ่มขึ้น
ค. ป้องกันอันตรายให้กับบริเวณที่อยู่เหนือขึ้นไป
ง. เปลี่ยนสภาพและเจริญเต็มที่ไปเป็นเซลล์ชนิดต่างๆ
4. ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้องเกี่ยวกับบริเวณเซลล์กาลังแบ่งตัว (Region of cell division)
ก. แบ่งเซลล์แบบไมโทซีส
ข. เซลล์มีลักษณะรูปร่างคล้ายกันทั้งหมด
ค. เซลล์ใหม่ที่ได้มีจานวนโครโมโซมเท่าเดิม
ง. มีการยืดตามยาวเพื่อทาให้รากมีความยาวเพิ่มขึ้น
5. เพราะเหตุใดเอพิเดอร์มิส (epidermis) จึงมีผนังด้านนอกยืดยาวออกไป
คล้ายเป็นขน
ก. เพื่อช่วยพยุงลาต้นให้มีความแข็งแรง
ข. เพื่อเพิ่มพื้นที่ในการดูดน้าและสารอาหาร
ค. เพื่อเพิ่มผิวสัมผัสในการแลกเปลี่ยนแก๊สในดิน
ง. เพื่อลดปริมาณการคายน้าของพืชทางปากใบ
4
Biology
แบบทดสอบก่อนเรียน
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

7. 6. ขนราก (root hair) พบที่บริเวณใดของราก
ก. หมวกราก (Root cap)
ข. บริเวณเซลล์กาลังแบ่งตัว(Region of cell division)
ค. บริเวณเซลล์การยืดตามยาวของเซลล์ (Region of cell elongation)
ง. บริเวณการเปลี่ยนสภาพเซลล์และการเจริญเต็มที่ของเซลล์
(Region of cell differentiation and maturation)
7. รากแขนงมีกาเนิดมาจากเซลล์ใด
ก. คอร์เทกซ์ (Cortex)
ข. เอพิเดอร์มิส (Epidermis)
ค. เพอริไซเคิล (Pericycle)
ง. เอนโดเดอร์มิส (endodermis)
8. พืชชนิดใดที่สามารถมองเห็นพิธ (pith) ในรากได้อย่างชัดเจน
ก. คะน้า
ข. มะยม
ค. กุหลาบ
ง. ข้าวโพด
9. กลุ่มท่อลาเลียงจัดอยู่ในบริเวณใดของราก
ก. สตีล (stele)
ข. คอร์เทกซ์ (cortex)
ค. เอพิเดอร์มิส (epidermis)
ง. พบทุกบริเวณของรากและลาต้น
10. บริเวณใดต่อไปนี้ที่พบเฉพาะในรากของพืชใบเลี้ยงเดี่ยวทั่วไป แต่มักไม่พบ
ในรากพืชใบเลี้ยงคู่
ก. บริเวณพิธ (pith)
ข. ชั้นคอร์เทกซ์ (cortex)
ค. ชั้นเพอริไซเคิล (pericycle)
ง. ชั้นเอพิเดอร์มิส (epidermis)
5
Biology
แบบทดสอบก่อนเรียน (ต่อ)
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

8. ข้อ ก ข ค ง ข้อ ก ข ค ง
1 6
2 7
3 8
4 9
5 10
ชื่อ ................................................... ชั้น ............... เลขที่ ...........
คะแนนเต็ม 10 คะแนน
คะแนนที่ได้ ............. คะแนน
6
Biology
กระดาษคาตอบ
แบบทดสอบก่อนเรียน
คะแนนเต็ม 10 คะแนน
คะแนนที่ได้ ......... คะแนน
ทาแบบทดสอบเสร็จแล้วไปเริ่ม
เรียนบทเรียนกันเลย
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

9. ข้อ ก ข ค ง ข้อ ก ข ค ง
1 x 6 x
2 x 7 x
3 x 8 x
4 x 9 x
5 x 10 x
7
Biology
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน

10. 8
Biology
กรอบนา
ราก (Root)
เป็น อวัยวะหรือส่วนของพืชที่ไม่มี ข้อ ปล้อง ตา และใบ ทิศทางการ
เจริญเติบโต เจริญลงสู่ดินตามแรงดึงดูดของโลก (Positive geotropism ) มีกาเนิดมา
จาก radicle ของต้นอ่อน (embryo) ซึ่งอยู่ภายในเมล็ด รากที่เปลี่ยนแปลงมาจาก
เรดิเคิล (radicle) จัดเป็นรากที่มีการเจริญในระยะแรก (Primary growth)
ส่วนรากของพืชใบเลี้ยงคู่หรือพืชใบเลี้ยงเดี่ยวบางชนิด จะมีการเจริญเติบโตขั้นที่ 2
(Secondary growth)
ภาพที่ 2.1 เรดิเคิลของพืชใบเลี้ยงคู่
สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา:http://preschoolpowolpackets.
blogspot.com/2015/07/dissect-bean-seed-
lab.html)
ภาพที่ 2.2 เรดิเคิลของพืชใบเลี้ยงเดี่ยว
สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา:http://www.alamy.com/stock-
photo/radicle.html)
เรดิเคิล
คาถาม 1 เมื่อเรดิเคิลเจริญเติบโตขึ้น
จะกลายเป็นรากชนิดใด
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช
ลักษณะของรากแต่ละชนิดจะเป็นอย่างไร
เมื่อตัดตามยาวและตามขวางจะเหมือนกันหรือไม่
นักเรียนจะได้ศึกษาจากบทเรียนเล่มนี้
ไปศึกษากันเลย

11. 9
Biology
1. โครงสร้างตามยาวของราก
โครงสร้างปลายรากสามารถแบ่งออกได้เป็น 4 บริเวณ ตามลักษณะของเซลล์
เรียงลาดับจากปลายรากสุดขึ้นไป ดังนี้
ประกอบด้วยเซลล์พาเรงคิมา (Parenchyma) เรียงตัวกันอย่างหลวมๆ
ผนังค่อนข้างบาง มีแวคิวโอลขนาดใหญ่ สามารถผลิตเมือกได้ ทาให้หมวกรากชุ่มชื้น
และอ่อนตัว สะดวกต่อการชอนไช และสามารถป้องกันอันตรายให้กับบริเวณที่อยู่เหนือ
ขึ้นไปได้
1. บริเวณหมวกราก (Root cap)
ภาพที่ 2.3 ภาพแสดงบริเวณต่างๆของปลายราก
สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา: http://www.leavingcertbiology.net/
chapter-24-kingdom-plantae.html)
ภาพที่ 2.4 ภาพถ่ายบริเวณหมวกราก
สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา: http://www.keyword-
suggestions.com/cm9vdCAgY2Fw/)
เฉลยคาถาม 1 รากแก้ว
กรอบที่ 1
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

12. 10
Biology
อยู่ถัดจากหมวกรากขึ้นมาประมาณ 1-2 mm เป็นบริเวณของเนื้อเยื่อเจริญ
จึงมีการแบ่งเซลล์แบบไมโทซีส เพื่อเพิ่มจานวน โดยส่วนหนึ่งเจริญเป็นหมวกราก
อีกส่วนเจริญเป็นเนื้อเยื่อ ที่อยู่สูงถัดขึ้นไป
2. บริเวณเซลล์กาลังแบ่งตัว (Zone of cell division)
ภาพที่ 2.6 ภาพถ่ายบริเวณเซลล์กาลังแบ่งตัว
สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา: http://biosphereexperiment.
weebly.com/roots.html)
ภาพที่ 2.5 ภาพแสดงบริเวณต่างๆของปลายราก
สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา: http://www.leavingcertbiology.net/
chapter-24-kingdom-plantae.html)
คาถาม 2 บริเวณใดของราก
ที่เป็นแหล่งสร้างเซลล์ให้กับ
เนื้อเยื่อรากส่วนอื่น
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

13. 11
Biology
3. บริเวณเซลล์การยืดตามยาวของเซลล์ (Zone of cell elongation)
อยู่ถัดจากบริเวณแบ่งเซลล์ขึ้นไป เซลล์ของเนื้อเยื่อบริเวณนี้บางเซลล์ยังมี
การแบ่งเซลล์ได้ แต่โดยทั่วไปเซลล์บริเวณนี้จะยืดตามยาวทาให้ความยาวของราก
เพิ่มขึ้น นอกจากนี้เซลล์ยังสามารถขยายตัวทางด้านกว้างได้ด้วย
ภาพที่ 2.8 ภาพถ่ายบริเวณการยืดตามยาว
ของเซลล์
สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา: https://content.ces.ncsu.edu/
extension-gardener-handbook/3-botany)
ภาพที่ 2.7 ภาพแสดงบริเวณต่างๆของปลายราก
สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา: http://www.leavingcertbiology.net/
chapter-24-kingdom-plantae.html)
เฉลยคาถาม 2
zone of cell division
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

14. 12
Biology
4. บริเวณการเปลี่ยนสภาพเซลล์และการเจริญเต็มที่ของเซลล์
(Zone of cell differentiation and maturation)
เป็นบริเวณที่เซลล์มีการเปลี่ยนสภาพและเจริญเต็มที่ไปเป็นเซลล์ชนิดต่างๆ
ในโครงสร้างของรากเพื่อทาหน้าที่เฉพาะ เช่น มีเซลล์ขนรากอยู่ที่เอพิเดอร์มิส
ทาหน้าที่ให้น้าและสารอาหารจากดินผ่านเข้าไป เซลล์นี้มีผนังด้านนอกยืดยาว
ออกไปคล้ายเป็นขนที่มีความยาวหลายเท่าของความกว้างของเซลล์ เพื่อเพิ่มพื้นที่
ในการดูดน้าและสารอาหาร
ภาพที่ 2.10 ภาพถ่ายบริเวณที่มีการเปลี่ยน
สภาพเซลล์
สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา: http://facweb.furman.edu/
~lthompson/bgy34/plantanatomy/plant_
root.html)
ภาพที่ 2.9 ภาพแสดงบริเวณต่างๆของปลายราก
สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา: http://www.leavingcertbiology.net/
chapter-24-kingdom-plantae.html)
คาถาม 3
ขนรากเกิดจากเซลล์กลุ่มใด
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

15. 13
Biology
2. โครงสร้างตามขวางของราก
เนื้อ เยื่อของรากพืชใบเลี้ยงคู่และใบเลี้ยงเดี่ยว เมื่อตัดตามขวางแล้วนาไปส่องดู
ด้วยกล้องจุลทรรศน์ พบว่ามีการเรียงตัวของเนื้อเยื่อเป็นชั้น ๆ เรียงจากด้านนอกเข้าสู่
ด้านใน ดังนี้
เอพิเดอร์มิส (Epidermis) เป็นเนื้อเยื่อที่อยู่ชั้นนอกสุดมีการเรียงตัวของเซลล์
เพียงชั้นเดียว แต่เรียงชิดกัน เซลล์มีผนังบางไม่มีคลอโรพลาสต์ มีแวคิวโอลขนาดใหญ่
บางเซลล์เปลี่ยนไปเป็นเซลล์ขนราก เอพิเดอร์มิส มีหน้าที่ป้ องกันอันตรายให้
แก่เนื้อเยื่อที่อยู่ภายในขนรากของเอพิเดอร์มิส ช่วยดูดน้าและแร่ธาตุ และป้ องกันไม่ให้
น้าเข้ารากมากเกินไป
2.1. เอพิเดอร์มิส (Epidermis)
ภาพที่ 2.11 ภาพแสดงขนราก สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา:: http://biology-igcse.weebly.com/root-hairs-and-water-uptake-by-plants.html)
เฉลยคาถาม 3
epidermis
กรอบที่ 2
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

16. 14
Biology
คอร์เทกซ์ (Cortex) อยู่ ระหว่างชั้น เอพิเดอร์มิส และสตีล เนื้อเยื่อส่วนนี้
ประกอบด้วยเซลล์ พาเรงคิมา เป็นส่วนใหญ่ เซลล์เหล่านี้มีผนังบางอ่อนนุ่ม อมน้าได้ดี
เซลล์พาเรงคิมา ทาหน้าที่สะสมน้าและอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรต ชั้นในสุดของ
คอร์เทกซ์ คือ เอนโดเดอร์มิส
2.2 คอร์เทกซ์ (Cortex)
ภาพที่ 2.12 ภาพแสดงชั้นคอร์เทกซ์ สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา:: http://www.tutorvista.com/content/biology/biology-iv/plant-water-
relations/pathway-water-root.php)
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

17. 15
Biology
3. สตีล (Stele)
สตีล (Stele) เป็นบริเวณที่อยู่ถัดจากชั้น endodermis เข้าไป พบว่า stele
ในรากจะแคบกว่าชั้น cortex ประกอบด้วยชั้นต่างๆดังนี้
3.1 เพอริไซเคิล (Pericycle)
เป็นเซลล์ผนังบางขนาดเล็กมี 1-2 แถว พบเฉพาะในรากเท่านั้น เป็น
แหล่งกาเนิดของรากแขนง ( secondary root ) ในพืชบางชนิดเนื้อเยื่อชั้นนี้จะ
เปลี่ยนแปลงไปเป็น คอร์กแคมเบียม (Cork cambium)
3.2 มัดท่อลาเลียง (Vascular bundle)
ประกอบด้วย xylem อยู่ตรงใจกลางเรียงเป็นแฉกโดยมี phloem อยู่
ระหว่างแฉก สาหรับพืชใบเลี้ยงคู่ต่อมาจะเกิดเนื้อเยื่อเจริญ vascular cambium
คั่นระหว่าง xylem กับ phloem ในรากของพืชใบเลี้ยงคู่มีจานวนแฉกน้อย
ประมาณ 1-6 แฉก โดยมากมักมี 4 แฉก ส่วนรากของพืชใบเลี้ยงเดี่ยวมักมี
จานวนแฉกมากกว่า
3.3 พิธ (pith)
เป็นบริเวณตรงกลางรากหรือไส้ในของรากเห็นได้ชัดเจนในรากพืชใบ
เลี้ยงเดี่ยว ส่วนใหญ่เป็นเนื้อเยื่อพาเรงคิมาส่วนรากพืชใบเลี้ยงคู่ตรงกลางมัก
เป็น xylem
คาถาม 4
อาหารที่เกิดจากการสังเคราะห์
ด้วยแสงจะถูกสะสมไว้ส่วนใด
ของราก
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

18. 16
Biology
ภาพที่ 2.13 ภาพเปรียบเทียบภาคตัดขวางของพืชใบเลี้ยงคู่ (a) และพืชใบเลี้ยงเดี่ยว (b)
สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา:: https://www.pinterest.com/pin/285063851389444590)
ภาพที่ 2.14 ภาพแสดงการศึกษาภาคตัดขวางของรากพืช สืบค้นเมื่อ 25 ส.ค. 2558
(แหล่งที่มา:: http://www.nana-bio.com/e-learning/plant%20organ/root.html)
เฉลยคาถาม 4
คอร์เทกซ์ (cortex)
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

19. 17
Biology
กิจกรรมที่ 1
4
21
3
ให้นักเรียนเติมชื่อโครงสร้างตามหมายเลขในช่องว่างให้ถูกต้องและให้บอกหน้าที่ในช่องว่างที่
กาหนดให้
1.
หน้าที่ของหมายเลข 1 คือ ......................................................................................................
หน้าที่ของหมายเลข 2 คือ ......................................................................................................
หน้าที่ของหมายเลข 3 คือ ......................................................................................................
หน้าที่ของหมายเลข 4 คือ ......................................................................................................
2.
4
3
21
1. …………………………………………….
…………………………………………………
2. …………………………………………….
…………………………………………………
3. …………………………………………….
…………………………………………………
4. …………………………………………….
…………………………………………………
ให้นักเรียนเติมชื่อโครงสร้างตามหมายเลขในช่องว่างให้ถูกต้องและให้บอกลักษณะเซลล์หรือ
หน้าที่ของเซลล์บริเวณนั้นๆ
ตอบ
คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคาถามให้ถูกต้อง
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

20. 18
Biology
กิจกรรมที่ 2
1. ขนรากทาหน้าที่อะไร
ตอบ .....................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
2. โครงสร้างตามขวางของพืชแบ่งออกได้เป็นกี่ส่วนได้แก่อะไรบ้าง
ตอบ .....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
3. เมื่อศึกษาโครงสร้างตามยาวของรากบริเวณใดที่มีความหลากหลายของเซลล์มากที่สุด
ตอบ .....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
4. ในบริเวณเซลล์กาลังแบ่งตัว (Zone of cell division) มีการแบ่งเซลล์แบบใด
ตอบ .....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
5. ให้นักเรียนเปรียบเทียบโครงสร้างตามขวางของรากของพืชใบเลี้ยงเดี่ยวและพืชใบเลี้ยงคู่
ตอบ .....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคาถามให้ถูกต้อง
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

21. 19
Biology
เฉลยกิจกรรมที่ 1
4
21
3
ให้นักเรียนเติมชื่อโครงสร้างตามหมายเลขในช่องว่างให้ถูกต้องและให้บอกหน้าที่ในช่องว่างที่
กาหนดให้
1.
หน้าที่ของหมายเลข 1 คือ ......................................................................................................
หน้าที่ของหมายเลข 2 คือ ......................................................................................................
หน้าที่ของหมายเลข 3 คือ ......................................................................................................
หน้าที่ของหมายเลข 4 คือ ......................................................................................................
2.
4
3
21
1. …………………………………………….
…………………………………………………
2. …………………………………………….
…………………………………………………
3. …………………………………………….
…………………………………………………
4. …………………………………………….
…………………………………………………
ให้นักเรียนเติมชื่อโครงสร้างตามหมายเลขในช่องว่างให้ถูกต้องและให้บอกลักษณะเซลล์หรือ
หน้าที่ของเซลล์บริเวณนั้นๆ
ตอบ
xylem phloem
cortex Root hair
ลาเลียงน้าและแร่ธาตุ
ลาเลียงอาหาร
สะสมน้าและอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรต
ให้น้าและสารอาหารจากดินผ่านเข้าไป
Root cap Zone of
cell division
Zone of cell
elongation
Zone of cell
differentiation
ประกอบด้วยเซลล์พาเรงคิมา
เรียงตัวกันอย่างหลวมๆ
เซลล์ขนาดเล็ก ผนังเซลล์บาง
นิวเคลียสใหญ่
มีแวคิวโอลขนาดใหญ่
ขนาดเซลล์ขยายยาว
เซลล์มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างไปต่างกัน
ตามหน้าที่ ผนังเซลล์หนาขึ้น
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

22. 20
Biology
เฉลยกิจกรรมที่ 2
1. ขนรากทาหน้าที่อะไร
ตอบ .....................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
2. โครงสร้างตามขวางของพืชแบ่งออกได้เป็นกี่ส่วนได้แก่อะไรบ้าง
ตอบ .....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
3. เมื่อศึกษาโครงสร้างตามยาวของรากบริเวณใดที่มีความหลากหลายของเซลล์มากที่สุด
ตอบ .....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
4. ในบริเวณเซลล์กาลังแบ่งตัว (Zone of cell division) มีการแบ่งเซลล์แบบใด
ตอบ .....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
5. ให้นักเรียนเปรียบเทียบโครงสร้างตามขวางของรากของพืชใบเลี้ยงเดี่ยวและพืชใบเลี้ยงคู่
ตอบ .....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
ให้น้าและสารอาหารจากดินผ่านเข้าไป
สามารถแบ่งได้เป็น 3 ส่วนจากนอกเข้าไปข้างใน คือ
1. เอพิเดอร์มิส (epidermis) 2. คอร์เทกซ์ (cortex) 3. สตีล (stele)
Zone of cell differentiation
ไมโทซีส (mitosis)
- พิธ (pith) พืชใบเลี้ยงคู่เต็มไปด้วยไซเล็ม ส่วนพืชใบเลี้ยงเดี่ยว จะพบพิธ
ซึ่งเป็นเนื้อเยื่อพาเรงคิมา
- รากพืชใบเลี้ยงคู่มีแคมเบียมส่วนรากพืชใบเลี้ยงเดี่ยวไม่มี
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

23. 1. รากแขนงมีกาเนิดมาจากเซลล์ใด
ก. คอร์เทกซ์ (Cortex)
ข. เอพิเดอร์มิส (Epidermis)
ค. เพอริไซเคิล (Pericycle)
ง. เอนโดเดอร์มิส (endodermis)
2. ขนราก (root hair) พบที่บริเวณใดของราก
ก. หมวกราก (Root cap)
ข. บริเวณเซลล์กาลังแบ่งตัว(Region of cell division)
ค. บริเวณเซลล์การยืดตามยาวของเซลล์ (Region of cell elongation)
ง. บริเวณการเปลี่ยนสภาพเซลล์และการเจริญเต็มที่ของเซลล์
(Region of cell differentiation and maturation)
3. ข้อใดคือหน้าที่ของหมวกราก (root cap)
ก. แบ่งเซลล์แบบไมโทซีส
ข. ยืดตามยาวทาให้รากมีความยาวเพิ่มขึ้น
ค. ป้องกันอันตรายให้กับบริเวณที่อยู่เหนือขึ้นไป
ง. เปลี่ยนสภาพและเจริญเต็มที่ไปเป็นเซลล์ชนิดต่างๆ
4. ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้องเกี่ยวกับบริเวณเซลล์กาลังแบ่งตัว (Region of cell division)
ก. แบ่งเซลล์แบบไมโทซีส
ข. เซลล์มีลักษณะรูปร่างคล้ายกันทั้งหมด
ค. เซลล์ใหม่ที่ได้มีจานวนโครโมโซมเท่าเดิม
ง. มีการยืดตามยาวเพื่อทาให้รากมีความยาวเพิ่มขึ้น
5. บริเวณใดต่อไปนี้ที่พบเฉพาะในรากของพืชใบเลี้ยงเดี่ยวทั่วไป
แต่มักไม่พบในรากพืชใบเลี้ยงคู่
ก. บริเวณพิธ (pith)
ข. ชั้นคอร์เทกซ์ (cortex)
ค. ชั้นเพอริไซเคิล (pericycle)
ง. ชั้นเอพิเดอร์มิส (epidermis)
21
Biology
แบบทดสอบหลังเรียน
คาชี้แจง 1. แบบทดสอบมี 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน ใช้เวลาทาแบบทดสอบ 10 นาที
2. แบบทดสอบฉบับนี้เป็นแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ ก, ข ,ค และ ง
3. ทาเครื่องหมาย X ลงในช่องว่างกระดาษคาตอบ ก หรือ ข หรือ ค หรือ ง
เพียงคาตอบเดียวในแต่ละข้อ
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

24. 6. รากเจริญมาจากส่วนใดของต้นอ่อน (embryo)
ก. เรดิเคิล (radicle)
ข. ใบเลี้ยง (cotyledon)
ค. เอพิโคทิล (epicotyl)
ง. ไฮโพโคทิล (hypocotyl)
7. พืชชนิดใดที่สามารถมองเห็นพิธ (pith) ในรากได้อย่างชัดเจน
ก. คะน้า
ข. มะยม
ค. กุหลาบ
ง. ข้าวโพด
8. ขนราก (root hair) เกิดจากเซลล์ชนิดใด
ก. ไซเล็ม (xylem)
ข. โฟลเอ็ม (phloem)
ค. เซลล์คุม (guard cell)
ง. เอพิเดอร์มิส (epidermis)
9. กลุ่มท่อลาเลียงจัดอยู่ในบริเวณใดของราก
ก. สตีล (stele)
ข. คอร์เทกซ์ (cortex)
ค. เอพิเดอร์มิส (epidermis)
ง. พบทุกบริเวณของรากและลาต้น
10. เพราะเหตุใดเอพิเดอร์มิส (epidermis) จึงมีผนังด้านนอกยืดยาวออกไป
คล้ายเป็นขน
ก. เพื่อช่วยพยุงลาต้นให้มีความแข็งแรง
ข. เพื่อเพิ่มพื้นที่ในการดูดน้าและสารอาหาร
ค. เพื่อเพิ่มผิวสัมผัสในการแลกเปลี่ยนแก๊สในดิน
ง. เพื่อลดปริมาณการคายน้าของพืชทางปากใบ
22
Biology
แบบทดสอบหลังเรียน (ต่อ)
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

25. ข้อ ก ข ค ง ข้อ ก ข ค ง
1 6
2 7
3 8
4 9
5 10
ชื่อ ................................................... ชั้น ............... เลขที่ ...........
คะแนนเต็ม 10 คะแนน
คะแนนที่ได้ ............. คะแนน
23
Biology
กระดาษคาตอบ
แบบทดสอบหลังเรียน
คะแนนเต็ม 10 คะแนน
คะแนนที่ได้ ......... คะแนน
ทาแบบทดสอบเสร็จแล้วถ้ายังไม่ผ่าน
นักเรียนสามารถกลับไปศึกษาในบทเรียน
ได้อีกนะคะ
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

26. เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
ข้อ ก ข ค ง ข้อ ก ข ค ง
1 x 6 x
2 x 7 x
3 x 8 x
4 x 9 x
5 x 10 x
24
Biology
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช

27. บรรณานุกรม
25
Biology
กระทรวงศึกษาธิการ.(2552). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551.
กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ ชุมชนสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศ จากัด
กระทรวงศึกษาธิการ.(2554). หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติม ชีววิทยา 3. พิมพ์ครั้งที่ 2.
กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ สกสค ลาดพร้าว.
กระทรวงศึกษาธิการ.(2554). คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติม ชีววิทยา เล่ม 3.
กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ สกสค ลาดพร้าว.
อักษร ศรีเบล่งและคณะ.(2548). ชีววิทยา1. กรุงเทพฯ : บริษัทด่านสุทธาการพิมพ์ จากัด
การศึกษาภาคตัดขวางของรากพืช. [ระบบออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก http://www.nana-
bio.com/e-learning/plant%20organ/root.html. 25 สิงหาคม 2558
ขนราก. [ระบบออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก http://biology-igcse.weebly.com/root-hairs-and-
water-uptake-by-plants.html. 25 สิงหาคม 2558
คอร์เทกซ์. [ระบบออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก http://www.tutorvista.com/content/biology/
biology-iv/plant-water-relations/pathway-water-root.php. 25 สิงหาคม 2558
โครงสร้างตัดขวางของราก. [ระบบออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก https://www.pinterest.com
/pin/285063851389444590. 25 สิงหาคม 2558
โครงสร้างรากตัดตามยาว. [ระบบออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก http://www.leavingcertbiology.
net/chapter-24-kingdom-plantae.html. 25 สิงหาคม 2558
บริเวณการยืดตามยาวของเซลล์. [ระบบออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก https://content.ces.ncsu.
edu/extension-gardener-handbook/3-botany. 25 สิงหาคม 2558
บริเวณที่มีการเปลี่ยนสภาพเซลล์. [ระบบออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก http://facweb.furman.
edu/~lthompson/bgy34/plantanatomy/plant_root.html. 25 สิงหาคม 2558
บริเวณหมวกราก. [ระบบออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก http://www.keyword-suggestions.com/
cm9vdCAgY2Fw/. 25 สิงหาคม 2558
บริเวณเซลล์กาลังแบ่งตัว. [ระบบออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก http://biosphereexperiment.
weebly.com/roots.html. 25 สิงหาคม 2558
เรดิเคิลของพืชใบเลี้ยงคู่. [ระบบออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก http://preschoolpowolpackets.
blogspot.com/2015/07/dissect-bean-seed-lab.html. 25 สิงหาคม 2558.
เรดิเคิลของพืชใบเลี้ยงเดี่ยว. [ระบบออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก http://www.alamy.com/stock-
photo/radicle.html. 25 สิงหาคม 2558
บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องโครงสร้ำงและหน้ำที่ของพืชดอก
เล่มที่ 2 โครงสร้ำงของรำกพืช