คู่มือการสร้างเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบสอดคล้องกับการวัดและประเมินผลในระดับชั้นเรียนตามกรอบมาตรฐานและตัวชี้วัดของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน

1. หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | ก
คํานํา
การวัดและประเมินผลในชั้นเรียนดวยแบบทดสอบแบบเขียนตอบตามแนวทางการทดสอบระดับ
นานาชาติ นอกจากจะเปนการประเมินความรูความสามารถของผูเรียนตามกรอบมาตรฐานและตัวชี้วัดของหลักสูตร
แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 แลว ยังเปนการประเมินความสามารถในการเขียนสื่อความของ
ผูเรียนอีกดวย ซึ่งในปจจุบันผูเรียนไมคอยมีความสามารถในเขียนสื่อความมากนัก ซึ่งดูจากผลการทดสอบในระดับ
นานาชาติ (PISA) ของเด็กไทย ซึ่งครูผูสอนจะตองปลูกฝงความสามารถในการเขียนสื่อความโดยผานทางการวัดและ
ประเมินผลในชั้นเรียน นอกจากนี้เปนการประเมินความรูความสามารถตามหลักสูตรแลว ยังเปนการเตรียมความพรอม
ใหแกผูเรียนในการทดสอบในระดับนานาชาติอีกดวย ดังนั้น เอกสารคูมือการพัฒนาศักยภาพครูผูสอนและศึกษานิเทศก
ในการสรางขอสอบวัดผลสัมฤทธิ์แบบเขียนตอบตามแนวการทดสอบระดับนานาชาติที่สํานักงานคณะกรรมการ
การศึกษาขั้นพื้นฐานพัฒนาขึ้นนี้ จึงมีวัตถุประสงคเพื่อพัฒนาความรูความเขาใจเกี่ยวกับการสรางขอสอบวัดผลสัมฤทธิ์
แบบเขียนตอบตามแนวการทดสอบระดับนานาชาติ ตั้งแตความรูความเขาใจเกี่ยวกับมาตรฐานและตัวชี้วัดตามหลักสูตร
หลักการออกแบบและวางแผนการวัดและประเมินผล หลักในการสรางขอสอบแบบเขียนตอบ หลักในการตรวจสอบ
คุณภาพเครื่องมือในการวัดและประเมินผล รวมทั้งมีพัฒนาทักษะกระบวนการในการพัฒนาเครื่องมือในการวัดและ
ประเมินผล ซึ่งไดแก การฝกปฏิบัติในการเขียนขอสอบ การเขียนเกณฑประเมินคุณภาพ(Rubric) การวิพากษขอสอบ
จากผูเชี่ยวชาญที่มีความรูความสามารถในการเขียนขอสอบเปนอยางดี และการฝกวิเคราะหหาคาคุณภาพของขอสอบ
รายขอ เปนตน
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน หวังเปนอยางยิ่งวาเอกสารคูมือการพัฒนาศักยภาพ
ครูผูสอนและศึกษานิเทศกในการสรางขอสอบวัดผลสัมฤทธิ์แบบเขียนตอบตามแนวการทดสอบระดับนานาชาตินี้ จะ
เปนประโยชนในการพัฒนาศักยภาพครูผูสอนและศึกษานิเทศกของหนวยงานตางๆไดเปนอยางดี
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
เมษายน 2557

2. ข | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
สารบัญ
รายการ หนา
คํานํา..................................................................................................................................................................ก
สารบัญ...............................................................................................................................................................ข
หนวยที่ 1 ความหมายและความสําคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยตามแนวการทดสอบ
ระดับนานาชาติ (PISA) ......................................................................................................................................1
สาระสําคัญ............................................................................................................................................................ 2
วัตถุประสงค.......................................................................................................................................................... 2
เวลา...................................................................................................................................................................... 2
บทบาทของผูเขาอบรม.......................................................................................................................................... 2
กิจกรรม................................................................................................................................................................. 2
สื่อ......................................................................................................................................................................... 2
วิธีการประเมิน....................................................................................................................................................... 3
ใบความรูที่ 1.1...................................................................................................................................................... 4
ใบงานที่ 1.1 การตรวจสอบมโนทัศนเกี่ยวกับเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย ...............................7
ใบงานที่ 1.2 กิจกรรมสรางความตระหนัก (สะทอนความรูสึก)..............................................................................8
หนวยที่ 2 แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวกับการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย...............................9
สาระสําคัญ..........................................................................................................................................................10
วัตถุประสงค........................................................................................................................................................10
เวลา....................................................................................................................................................................10
บทบาทผูเขาอบรม..............................................................................................................................................10
กิจกรรม...............................................................................................................................................................10
สื่อ.......................................................................................................................................................................11
วิธีการประเมิน.....................................................................................................................................................11
ใบความรูที่ 2.1....................................................................................................................................................12
ใบงานที่ 2.1 “ฉันอยูขั้นไหน”..............................................................................................................................16
ใบความรูที่ 2.2 รูปแบบของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย.......................................................17
ใบงานที่ 2.2 รูปแบบและลักษณะของขอสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยตามแนวการทดสอบระดับ
นานาชาติ (PISA).................................................................................................................................................24
หนวยที่ 3 การวิเคราะหมาตรฐานและตัวชี้วัดในการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยตามแนว
การทดสอบระดับนานาชาติ (PISA)..................................................................................................................25
สาระสําคัญ..........................................................................................................................................................26
วัตถุประสงค........................................................................................................................................................26
เวลา....................................................................................................................................................................26
บทบาทผูเขาอบรม..............................................................................................................................................26
กิจกรรม...............................................................................................................................................................26

3. หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | ค
สารบัญ
รายการ หนา
หนวยที่ 3 การวิเคราะหมาตรฐานและตัวชี้วัดในการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยตามแนว
การทดสอบระดับนานาชาติ (PISA) (ตอ)
สื่อ.......................................................................................................................................................................27
การประเมินผล....................................................................................................................................................27
ใบความรูที่ 3.1....................................................................................................................................................28
ใบงานที่ 3.1 การวิเคราะหมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัด.................................................................................34
หนวยที่ 4 การสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย..................................................................35
สาระสําคัญ..........................................................................................................................................................36
วัตถุประสงค........................................................................................................................................................36
เวลา....................................................................................................................................................................36
บทบาทของผูเขารับการอบรม.............................................................................................................................36
กิจกรรม...............................................................................................................................................................36
สื่อ.......................................................................................................................................................................37
วิธีการประเมิน.....................................................................................................................................................37
ใบความรูที่ 4.1....................................................................................................................................................38
ใบงานที่ 4.1 การเขียนขอสอบอัตนัย...................................................................................................................43
ใบงานที่ 4.2 วิพากษขอสอบอัตนัย......................................................................................................................44
หนวยที่ 5 การเขียนเกณฑการใหคะแนน..........................................................................................................45
สาระสําคัญ..........................................................................................................................................................46
วัตถุประสงค........................................................................................................................................................46
เวลา....................................................................................................................................................................46
บทบาทของผูเขารับการอบรม.............................................................................................................................46
กิจกรรม...............................................................................................................................................................46
สื่อ.......................................................................................................................................................................46
วิธีการประเมิน.....................................................................................................................................................47
ใบความรูที่ 5.......................................................................................................................................................48
ใบงานที่ 5.1 ตรวจสอบความรู เรื่องเกณฑการใหคะแนน (Rubric).....................................................................56
ใบงานที่ 5.2 การวิพากษเครื่องมือ.......................................................................................................................57
หนวยที่ 6 การตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย ......................................58
สาระสําคัญ..........................................................................................................................................................59
วัตถุประสงค........................................................................................................................................................59
เวลา....................................................................................................................................................................59
บทบาทของผูเขารับการอบรม.............................................................................................................................59
สื่อ.......................................................................................................................................................................59
วิธีการประเมิน.....................................................................................................................................................59

4. ง | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
สารบัญ
รายการ หนา
หนวยที่ 6 การตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย (ตอ)
ใบความรูที่ 6.......................................................................................................................................................60
ใบงานที่ 6.1 การวิเคราะหหาดัชนีความสอดคลองระหวางขอสอบกับตัวชี้วัด......................................................67
กิจกรรมที่ 6.2 การวิเคราะหหาคาความยากงาย และอํานาจจําแนก...................................................................69
ใบงานที่ 6.2 การวิเคราะหหาคาความยากงาย และคาอํานาจจําแนก..................................................................70
บรรณานุกรม....................................................................................................................................................72
คณะทํางาน.......................................................................................................................................................73

5. 1 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
หนวยที่ 1
ความหมายและความสําคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยตามแนวการทดสอบ
ระดับนานาชาติ (PISA)
กิจกรรม เนื้อหา
รูปแบบ
การอบรม
เวลา สื่อ/ประกอบ
ตรวจสอบมโนทัศน ความหมายและความสําคัญของ
เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
แบบอัตนัย
ปฏิบัติ 15 นาที - กิจกรรมที่ 1.1
- ใบงานที่ 1.1
ปฏิบัติกิจกรรม สรางความตระหนัก (สะทอน
ความรูสึก)
ปฏิบัติ 15 นาที - กิจกรรมที่ 1.2
- ใบงานที่ 1.2
ฟงการบรรยาย ความหมายและความสําคัญของ
เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
แบบอัตนัย
บรรยาย 30 นาที - ppt
- ใบความรูที่ 1.1

6. 2 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
หนวยที่ 1
ความหมายและความสําคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยตามแนวการทดสอบ
ระดับนานาชาติ (PISA)
สาระสําคัญ
แบบทดสอบแบบอัตนัย เปนแบบทดสอบที่ผูสอบจะตองเรียบเรียงแนวความคิดและความรูที่ไดเรียนมา
ตลอดจนเรียบเรียงภาษาและผูกเปนรูปประโยคใหเปนขอความที่ชัดเจน แลวเขียนเปนคําตอบใหเหมาะสมกับความ
ตองการของคําถาม ขอคําถามของแบบทดสอบแบบอัตนัยโดยทั่วไปจะไมจํากัดเสรีภาพของผูตอบในการเรียบ
เรียงความรู ความคิด และขอเท็จจริงตาง ๆ อันเปนขอมูลของคําตอบ ซึ่งลักษณะของแบบทดสอบแบบอัตนัยหรือ
เขียนตอบเปนแบบทดสอบที่มีเฉพาะคําถาม ผูสอบจะตองหาคําตอบเอง โดยการเขียนบรรยายหรือแสดงความคิดเห็น
วิพากษ วิจารณเรื่องราวพฤติกรรมตาง ๆ จากความรูและประสบการณที่ไดรับ ลักษณะของแบบทดสอบอัตนัยอาจจะ
เปนโจทยหรือคําถามที่กําหนดสถานการณหรือปญหาอยางกวาง ๆ หรือเฉพาะเจาะจง
แบบทดสอบแบบอัตนัยสามารถประเมินความเขาใจและความคิดในเนื้อหานั้น ๆ รวมทั้งประเมิน
ความสามารถในการเขียนของผูเรียน ดังนั้น การสรางแบบทดสอบแบบอัตนัยที่มีคุณภาพจะชวยวัดความสามารถของ
ผูเรียนในดานการจัดระเบียบความคิดและการสังเคราะหความรูตาง ๆ ไดเปนอยางดี
วัตถุประสงค
เพื่อใหผูเขารับการอบรมเขาใจความหมายและตระหนักถึงความสําคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์
ทางการเรียนแบบอัตนัยตามแนวการทดสอบระดับนานาชาติ (PISA)
เวลา
ใชเวลา 60 นาที
บทบาทของผูเขาอบรม
1. ตรวจสอบมโนทัศน
2. ปฏิบัติกิจกรรม
3. ฟงการบรรยาย
กิจกรรม
1. ผูเขาอบรมตรวจสอบมโนทัศนและประเมินความรูเดิมเกี่ยวกับความหมายและความสําคัญของ
เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย (กิจกรรมที่ 1)
2. ผูเขาอบรมปฏิบัติกิจกรรมสรางความตระหนัก (สะทอนความรูสึก: กิจกรรมที่ 2)
3. วิทยากรบรรยายใหความรูตามเอกสารประกอบการบรรยาย เรื่อง ความหมายและความสําคัญของ
เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย (Power point, ใบความรูที่ 1)
4. ผูเขาอบรมรวมแสดงความคิดเห็นและสรุปองคความรูเกี่ยวกับความหมายและความสําคัญของ
เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย
สื่อ
1. ใบกิจกรรม (1.1, 1.2)
2. แบบตรวจสอบมโนทัศน (กิจกรรมที่ 1.1)
3. แบบฝกปฏิบัติกิจกรรมสรางความตระหนัก (กิจกรรมที่ 1.2)

7. หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 3
4. เอกสารประกอบการบรรยาย เรื่อง ความหมายและความสําคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการ
เรียนแบบอัตนัย (ใบความรูที่ 1)
5. Power Point เรื่อง ความหมายและความสําคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย
วิธีการประเมิน
รายการประเมิน เครื่องมือ
ระดับคุณภาพ
พอใช ดี ดีมาก
1. การตรวจสอบมโนทัศน
เกี่ยวกับความหมายและ
ความสําคัญของเครื่องมือ
วัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
แบบอัตนัย (10 คะแนน)
แบบบันทึก
กิจกรรมที่ 1
1-3 คะแนน 4-7 คะแนน 8-10 คะแนน
2. การสรางความตระหนัก แบบบันทึก
กิจกรรมที่ 2
เขียนแสดงความ
คิดเห็นได
เขียนแสดงความ
คิดเห็นไดอยาง
สมเหตุสมผล
ชัดเจน
เขียนแสดงความ
คิดเห็นไดอยาง
สมเหตุสมผล
ชัดเจน มีขอมูล
สนับสนุน
เกณฑการตัดสิน
1. ผลการประเมินเทากัน 2 รายการ ใหสรุปตามผลการประเมิน
2. ผลการประเมินไมเทากัน ใหสรุปตามผลการประเมินที่ดีกวา

8. 4 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
ใบความรูที่ 1.1
ความหมายและความสําคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย
ความหมายของแบบทดสอบแบบอัตนัย
แบบทดสอบแบบอัตนัย หมายถึง แบบทดสอบแบบเขียนตอบที่ผูสอบจะตองเรียบเรียงความคิดและ
ความรูใหสอดคลองกับคําถาม แลวเขียนบรรยายหรือแสดงความคิดเห็น วิพากษ วิจารณเรื่องราว พฤติกรรมตาง ๆ
ตามความรูและประสบการณที่มีลักษณะของแบบทดสอบอัตนัยอาจจะเปนโจทยหรือคําถามที่กําหนดสถานการณหรือ
ปญหาอยางกวาง ๆ หรือเฉพาะเจาะจง โดยทั่วไปจะไมจํากัดเสรีภาพของผูตอบในการเรียบเรียงความรู ความคิด และ
ขอเท็จจริงตาง ๆ อันเปนขอมูลของคําตอบ
จุดมุงหมายของการใชแบบทดสอบแบบอัตนัย มีดังนี้
1. ตองการใหผูเขาสอบแสดงความสามารถดานความคิดสรางสรรค (Creativity) และบรรยายความคิด
ออกมาไดอยางเปนอิสระและตองคํานึงถึงความสามารถทักษะการเขียนของนักเรียนดวย
2. ตองการเนนความรูขั้นลึกซึ้ง เชน ความสามารถในการสังเคราะหหรือตองการวัดความเขาใจใน
เนื้อหาที่เรียนมาทั้งหมด
ประเภทของแบบทดสอบอัตนัย
แบบทดสอบอัตนัย แบงออกเปน 2 ประเภท คือ
1. แบบทดสอบแบบไมจํากัดความยาว (Unrestricted Response) เปนแบบทดสอบที่ไมจํากัดคําตอบ
แตผูสอบจะตองจํากัดคําตอบใหเหมาะสมกับคําถามและเวลาโดยจะตองเรียบเรียงความรู ความคิดและจัดลําดับ
ความสําคัญ แลวเรียบเรียงออกมาเปนคําตอบตามความคิดและเหตุผลของตน โดยใหมีความยาวที่เหมาะสมกับหลัก
และเหตุผลที่คําถามตองการ ขอดีของแบบทดสอบประเภทนี้ คือ สามารถใชวัดความสามารถระดับการวิเคราะห การ
สังเคราะหและการประเมินผลไดเปนอยางดี จึงมักใชกับผูเรียนในระดับชั้นสูง ลักษณะคําถามมักมีคําวา “จงอธิบาย
อภิปราย เปรียบเทียบ วิเคราะห สรุปประเด็นสําคัญ แสดงความคิดเห็น ขอเสนอแนะ ประเมินผล แนวทางแกปญหา”
เปนตน แตมักมีปญหาในการควบคุมทิศทางการตอบและการตรวจใหคะแนน
2. แบบทดสอบแบบจํากัดคําตอบหรือตอบแบบสั้น (Restricted Response or Shot Essay Item)
เปนแบบทดสอบที่จํากัดกรอบของเนื้อหาหรือรูปแบบของแนวทางคําตอบ และกําหนดขอบเขตของประเด็นใหตอบใน
เนื้อหาที่แคบลงและสั้นกวาแบบทดสอบที่ไมจํากัดความยาว ขอดีของแบบทดสอบประเภทนี้ คือ ใชวัดความรู
ความสามารถที่เฉพาะเจาะจงไดดีกวาแบบทดสอบแบบไมจํากัดความยาว ซึ่งเหมาะที่จะวัดผลการเรียนที่สําคัญ โดยที่
ผูสอบจะตองเลือกความรูที่ดีที่สุดสําหรับคําถามนั้น ๆ ลักษณะคําตอบมักอยูในรูป “จงอธิบายสั้น ๆ จงบอกประโยชน
จงอธิบายสาเหตุหรือจงบอกขั้นตอน” แตแบบทดสอบนี้ไมไดเปดโอกาสใหผูตอบไดแสดงความรู ความสามารถอยาง
เต็มที่

9. หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 5
ขอดีและขอจํากัดของแบบทดสอบแบบอัตนัย
ขอดี ขอจํากัด
1. สามารถวัดพฤติกรรมตาง ๆ ไดทุกดานโดยเฉพาะ
กระบวนการคิดวิเคราะหและสังเคราะหจะวัดไดดี
2. ผูตอบมีโอกาสใชความรูแสดงความคิดเห็นและ
ความสามารถในการใชภาษา
3. โอกาสในการเดาโดยไมมีความรูในเรื่องนั้น แลวได
คะแนน มีนอยมาก
4. สรางไดงายและประหยัดคาใชจาย
1. คําถามไมสามารถครอบคลุมเนื้อหาที่เรียน
เนื่องจากจํานวนขอมีจํากัด เปนการยากที่จะสุม
เนื้อหาใหครอบคลุมความรูที่ตองการจะวัดได
ครบถวน
2. การตรวจใหคะแนนไมคงที่แนนอน มักมีความ
คลาดเคลื่อนมาก และควบคุมใหเกิดความยุติธรรม
ไดยาก
3. ไมเหมาะที่จะใชกับผูสอบจํานวนมาก ๆ เพราะใช
เวลาในการตรวจ
4. ลายมือของผูตอบและความสามารถในการเขียน
บรรยายอาจจะมีผลตอคะแนน
5. มีความเชื่อมั่นต่ําและมักขาดความเที่ยงธรรม

10. 6 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
กิจกรรมที่ 1.1
การตรวจสอบมโนทัศนเกี่ยวกับเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย
ผูเขาอบรมแตละคนปฏิบัติกิจกรรมที่ 1.1
เรื่อง การตรวจสอบมโนทัศนเกี่ยวกับเครื่องมือวัด
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย
โดยบันทึกความคิดเห็นลงในใบงานที่ 1.1

11. หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 7
ใบงานที่ 1.1
การตรวจสอบมโนทัศนเกี่ยวกับเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย
ชื่อ-สกุล สพป./สพม. เลขที่
คําชี้แจง โปรดทําเครื่องหมาย  ลงในชองที่ตรงกับความคิดเห็นของทาน
ประเด็นคําถาม
ความคิดเห็น
ใช ไมใช
1. แบบทดสอบอัตนัยมีคุณสมบัติที่สําคัญ คือ ผูตอบตองเขียนบรรยายและมีสิทธิการตอบ
อยางเสรี
2. แบบทดสอบอัตนัยอาจจะมีคําตอบที่ถูกตองหลายแนวทางมีความแตกตางทั้งดาน
คุณภาพ และความถูกตอง
3. ขอสอบแบบอัตนัยเนนเฉพาะแบบเติมคําใหสมบูรณและแบบตอบสั้น
4. แบบทดสอบแบบอัตนัยเปดโอกาสใหผูตอบไดแสดงความคิดเห็นเหมาะสําหรับวัดความรู
ขั้นสูงกวาความจําและความเขาใจ
5. ขอสอบแบบอัตนัย แบงเปน 2 ประเภท คือแบบไมจํากัดคําตอบและแบบจํากัดคําตอบ
6. ขอสอบแบบอัตนัยเหมาะสําหรับวัดความรูระดับความจําและการประยุกตใช
7. ขอสอบอัตนัยแบบไมจํากัดคําตอบเนนใหนักเรียนอาศัยการสังเคราะหและการ
ประเมินผล
8. ขอสอบแบบจํากัดคําตอบสวนใหญมักจะไมกําหนดขอบเขตแบบฟอรมและเนื้อหาที่
เฉพาะใหนักเรียนไดตอบ
9. จุดมุงหมายของการใชแบบทดสอบอัตนัยเนนคําตอบที่เปนการบรรยาย
10.จุดมุงหมายของการใชแบบทดสอบอัตนัยเนนความรูขั้นลึกซึ้ง เชน ความสามารถดาน
การสังเคราะหหรือตองการวัดความเขาใจในเนื้อหาที่เรียนมาทั้งหมด

12. 8 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
ใบงานที่ 1.2
กิจกรรมสรางความตระหนัก (สะทอนความรูสึก)
ชื่อ-สกุล สพป./สพม. เลขที่
คําชี้แจง
1. ผูเขาอบรมแบงกลุมปฏิบัติกิจกรรมที่ 1.2 กลุมละ 3-5 คน
2. ผูเขาอบรมแตละคนเขียนแสดงความคิดเห็นของตนเองลงในใบงานที่ 1.2
3. สมาชิกแตละกลุมชวยกันแสดงความคิดเห็น แลวสรุปบันทึกลงในใบงานที่ 1.2
4. แตละกลุมนําเสนอผลการอภิปรายและแลกเปลี่ยนเรียนรูรวมกัน
ทานมีความคิดเห็นตอคํากลาวนี้อยางไร จงใหเหตุผลประกอบ
“ขอสอบอัตนัยสามารถวัดความรูและ
ความคิดระดับสูงไดดีจริงหรือ”

13. 9 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
หนวยที่ 2
แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวกับการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย
กิจกรรม เนื้อหา
รูปแบบ
การอบรม
เวลา สื่อประกอบ
ฟงการบรรยาย - ทฤษฎีความรูของบลูม
(Bloom’s Taxonomy Revised)
- แนวคิดเกี่ยวกับเครื่องมือวัด
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบ
อัตนัย
บรรยาย 30 นาที - ppt
- ใบความรูที่ 2.1
ปฏิบัติกิจกรรมที่ 2.1 ระดับพฤติกรรมตามทฤษฎีความรู
ของบลูม (Bloom’s Taxonomy
Revised)
ปฏิบัติ 15 นาที - กิจกรรมที่ 2.1
- ใบงานที่ 2.1
ปฏิบัติกิจกรรมที่ 2.2 รูปแบบและลักษณะของขอสอบ
วัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบ
อัตนัยตามแนวการทดสอบระดับ
นานาชาติ (PISA)
ปฏิบัติ 20 นาที - กิจกรรมที่ 2.2
- ใบงานที่ 2.2

14. 10 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
หนวยที่ 2
แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวกับการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย
สาระสําคัญ
แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวกับการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย ในการอบรมและ
พัฒนาครูผูสอนในครั้งนี้ คือ ทฤษฎีการเรียนรูของบลูม (Bloom’s Taxonomy Revised) ที่ปรับแกใหมโดย
Anderson and Krathwohl (2001) ที่ไดแบงระดับความสามารถทางดานสมองของผูเรียนใหม ดังนี้ ระดับความจํา
(remembering) ระดับความเขาใจ (Understanding) ระดับการนําไปใช (Applying) ระดับการวิเคราะห
(Analyzing) ระดับการประเมินคา (Evaluating) และระดับความคิดสรางสรรค (Creating) และรูปแบบของเครื่องมือ
วัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย (Essay) ที่กลาวถึงรายละเอียดรูปแบบและประเภทเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์
ทางการเรียนแบบอัตนัยตาง ๆ ซึ่งประกอบไปดวย แบบจํากัดคําตอบ (Restricted-answer essay) ซึ่งแบงเปนแบบ
เติมคําใหสมบูรณ (Completion Item) กับแบบตอบสั้น (short-answer essay) และแบบไมจํากัดคําตอบ
(Extended-answer essay)
วัตถุประสงค
1. เพื่อใหผูเขาอบรมมีความรู ความเขาใจเกี่ยวกับแนวคิดทฤษฎีความรูของบลูม (Bloom’s
Taxonomy Revised)
2. เพื่อใหผูเขาอบรมมีความรู ความเขาใจเกี่ยวกับรูปแบบของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบ
อัตนัย (Essay) ตามแนวทางการทดสอบระดับนานาชาติ (PISA)
เวลา
ใชเวลา 60 นาที
บทบาทผูเขาอบรม
1. ฟงการบรรยาย
2. ศึกษาเอกสาร
3. ปฏิบัติกิจกรรม
กิจกรรม
1. วิทยากรบรรยายใหความรูตามเอกสารประกอบการบรรยาย เรื่อง แนวคิดทฤษฎีความรูของบลูม
(Bloom Taxonomy’s Revised) (Power point, ใบความรูที่ 2.1, ใบความรูที่ 2.2)
2. ผูเขาอบรมศึกษาใบความรูที่ 2.1 และปฏิบัติกิจกรรม “ฉันอยูขั้นไหน” (กิจกรรมที่ 2.1)
3. ผูเขาอบรมศึกษาใบความรูที่ 2.2 และปฏิบัติกิจกรรม “ฉันคือใคร” (กิจกรรมที่ 2.2)
4. ผูเขาอบรมรวมแสดงความคิดเห็นและสรุปองคความรูเกี่ยวกับระดับพฤติกรรมของขอสอบ รูปแบบ
และลักษณะของขอสอบ

15. หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 11
สื่อ
1. กิจกรรม (2.1, 2.2)
2. ใบงาน (2.1, 2.2)
3. เอกสารประกอบการบรรยาย
ใบความรูที่ 2.1 แนวคิดทฤษฎีความรูของบลูม (Bloom Taxonomy’s Revised)
ใบความรูที่ 2.2 รูปแบบของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย
4. Power Point เรื่อง ความหมายและความสําคัญของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย
และรูปแบบของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย
วิธีการประเมิน
รายการประเมิน
ระดับคุณภาพ
พอใช ดี ดีมาก
ผลการปฏิบัติกิจกรรม มีผลงานตามเปาหมายที่
กําหนด
ผลงานมีความเปนไปได
และเห็นแนวทางอยางเปน
รูปธรรมสูการปฏิบัติ
ผลงานมีความเปนไปได มี
ความชัดเจน เนื้อหาสาระ
สมบูรณและเห็นแนวทาง
อยางเปนรูปธรรมสูการ
ปฏิบัติ

16. 12 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
ใบความรูที่ 2.1
แนวคิดทฤษฎีความรูของบลูม (Bloom Taxonomy’s Revised)
แนวคิดทฤษฎีการเรียนรูของบลูม Bloom Taxonomy’s Revised
ในป 1956, Benjamin Bloom นํากลุมนักจิตวิทยาการศึกษากลุมหนึ่งพัฒนาการจัดกลุมพฤติกรรมทาง
สมองที่สําคัญตอการเรียนรู ระหวาง ป 1990 มีนักจิตวิทยากลุมใหม นําโดย Anderson and Krathwohl (2001) ซึ่ง
เปนลูกศิษยเกาของ Bloom ไดปรับปรุงกลุมพฤติกรรมขึ้นมาใหม และสะทอนผลงานในศตวรรษที่ 21 เปนรูปภาพที่
เปนตัวแทนของคํากริยาใหมที่มีความเกี่ยวเนื่องกับ Bloom’s Taxonomy ที่เราคุนเคยมานาน บันทึกนี้เปลี่ยนจาก
นามเปนกริยาเพื่ออธิบายระดับที่แตกตางกันของกลุมพฤติกรรรม ดังภาพประกอบ
ภาพประกอบ: พฤติกรรมทางสมองที่สําคัญตอการเรียนรูตามแนวคิด ทฤษฎี ความรูของบลูม ตามแนวคิดเดิม และที่
ปรับปรุงใหม
กระบวนการทางปญญา ดานพุทธิพิสัยของบลูม มีลําดับขั้น 6 ขั้น ซึ่งสามารถอธิบายไดดังนี้
1. จํา (Remembering) หมายถึง ความสามารถในการระลึกได แสดงรายการได บอกได ระบุชื่อได
การบอกชื่อ การบอกตําแหนง การใหสัญลักษณ ยกตัวอยาง บอกความสัมพันธ การจัดกลุม คัดเลือกได อธิบายใต
รูปภาพ เรียงลําดับ จับคู บันทึกขอมูล
ตัวอยางของคําถามที่แสดงถึงพฤติกรรมระดับจํามีดังนี้
พฤติกรรม ตัวอยางคําถาม
รูจัก จําได พยัญชนะไทยแบงไดเปนกี่หมู อะไรบาง
จัดทํารายการ นักเรียนเขียนรายการอาหารที่มีประโยชนมา 3 มื้อ/1 วัน
อธิบาย นักเรียนอธิบายความหมายของสามเหลี่ยมดานเทา
การระบุ นักเรียนระบุประเภทของใบเลี้ยงเดี่ยวและใบเลี้ยงคูมาทั้งหมด
บอกความแตกตาง สัตวน้ําแตกตางกับสัตวบกอยางไรบาง

17. หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 13
2. เขาใจ (Understanding) หมายถึง ความสามารถในการแปลความหมาย ยกตัวอยาง สรุปอางอิง
การเรียบเรียงใหม การจําแนกหมวดหมู สังเกต ทําเคาโครงเรื่อง ใหคําจํากัดความ แปลความหมาย ประมาณคา
ตัวอยางของคําถามที่แสดงถึงพฤติกรรมระดับเขาใจมีดังนี้
พฤติกรรม ตัวอยางคําถาม
การสรุปความ จากขอความที่นักเรียนไดสรุปสาระสําคัญไดอยางไร
การแปลความหมาย บทรอยกรองขางตนตรงกับสุภาษิตไทยคืออะไร
การเปรียบเทียบ จงเปรียบเทียบสภาพภูมิอากาศของภาคเหนือกับภาคใต
อธิบาย จงอธิบายสภาพทองถิ่นของนักเรียน
บรรยาย จากภาพวงจรชีวิตของผีเสื้อใหนักเรียนบรรยายรายละเอียด
3. ประยุกตใช (Applying) หมายถึง ความสามารถในการนําไปใช ประยุกตใช แกไขปญหา ลงมือทํา
แปลความหมาย ใชภาพประกอบ การคํานวณ เรียงลําดับ การแกปญหา ประยุกตใช คาดคะเน
ตัวอยางของคําถามที่แสดงถึงพฤติกรรมระดับประยุกตใชมีดังนี้
พฤติกรรม ตัวอยางคําถาม
การนําไปปฏิบัติ นักเรียนสามารถใชความรูในการแกไขปญหาไดอยางไร
การลงมือทํา ถาเราจะขึงลวดใหตึงเพื่อทําราวตากผาจะตองทําอยางไร
การใช จงยกอาหารที่มีคุณคาและราคาถูกในชีวิตประจําวันและอธิบายดวยวามีคุณคาตอรางกาย
อยางไร
การจัดการ ถานักเรียนมีเงินรายรับเปนรายเดือน นักเรียนจัดระบบการใชจายเงินอยางไรถึงจะมีเงิน
ใชทั้งเดือน
การแปลความหมาย “โคมสวรรคพราวพราย” โคมสวรรคหมายถึงสิ่งใด
4. วิเคราะห (Analyzing) หมายถึง ความสามารถในการเปรียบเทียบ อธิบายลักษณะ การจัดการ
ทดลอง แยกกลุม คํานวณ วิพากษวิจารณ ลําดับเรื่อง ทําแผนผัง หาความสัมพันธ
ตัวอยางของคําถามที่แสดงถึงพฤติกรรมระดับ วิเคราะหมีดังนี้
พฤติกรรม ตัวอยางคําถาม
การจัดระบบ เลขโดด 1-9 นํามาสรางจํานวนเต็ม 4 หลักแลวหารดวย 5 ลงตัวมีกี่จํานวน
การสืบเสาะ สืบสวน ขอใดบางกลาวถึงวิธีการโครงสรางภูมิคุมกันไขหวัดนก
การใหเหตุผล การอางเหตุผล ลูกที่ดีของพอแมควรมีพฤติกรรมอยางไรบางเพราะเหตุใด
จําแนกความแตกตาง นักเรียนบอกความแตกตางระหวางกบกับกระตายมาตามเกณฑที่นักเรียนกําหนด
การตีคา “วิชัยทําการบานสงครูทุกวัน” นักเรียนคิดวาวิชัยเปนคนอยางไรเพราะเหตุใด

18. 14 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
5. ประเมินคา (Evaluating) หมายถึง ความสามารถในการตรวจสอบ วิจารณ ตัดสิน ใหคะแนน
ประมาณคา เปรียบเทียบผล ตีคา สรุป แนะนํา สืบคน ตัดสินใจ คัดเลือก วัด
ตัวอยางของคําถามที่แสดงถึงพฤติกรรมระดับประเมินคามีดังนี้
พฤติกรรม ตัวอยางคําถาม
การตรวจสอบ “รองเทากีฬาที่ดีควรมีคุณสมบัติครบทั้ง 4 ประการ” คุณสมบัติเหลานั้นควรมีอะไรบาง
ตั้งสมมติฐาน ถาทองฟามืดครึ้มแลวฝนจะตก นักเรียนคิดวาเปนเชนนั้นหรือไมเพราะเหตุใด
วิพากษวิจารณ ทําไมในสินคาที่นักเรียนเลือกซื้อตองมี”วันที่ควรบริโภค”กํากับมาดวย
ทดลอง นักเรียนคนหนึ่งทําการทดลอง ใสหินอานชิ้นเล็กๆในน้ําบริสุทธและน้ําอัดลมอยางละเทาๆกัน เพื่อ
ทดลองเรื่องอะไร
ตัดสิน นักเรียนสามารถตัดสินคุณคาของน้ําอัดลมและน้ําบริสุทธิ์ไดอยางไร
6. คิดสรางสรรค (Creating) หมายถึง ความสามารถในการออกแบบ (Design) วางแผน ผลิต
ประดิษฐ พยากรณ ออกแบบ ทํานาย สรางสูตร วางแผน จินตนาการ ติดตั้ง
ตัวอยางของคําถามที่แสดงถึงพฤติกรรมระดับคิดสรางสรรคมีดังนี้
พฤติกรรม ตัวอยางคําถาม
ออกแบบ ใหนักเรียนออกแบบหองนอนที่นักเรียนคิดวาเหมาะสมและถูกสุขลักษณะ
สราง ใหนักเรียนนําเสนอวิธีการสรางหุนยนตใหมที่แตกตางไปจากหุนยนตเดิม
วางแผน นักเรียนชวยเขียนขั้นตอนการทํารายงาน”ทองถิ่นในฝนของขาพเจา”
ปรับปรุง จงบอกวิธีปรับปรุงดินใหเหมาะกับการปลูกขาว
พยากรณ จากขอมูลของกราฟเสนตรง นักเรียนคิดวาในป พ.ศ. 2557 จะเปนอยางไร

19. หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 15
กิจกรรมที่ 2.1
“ฉันอยูขั้นไหน”
วัตถุประสงค
เพื่อใหผูเขารับการอบรมสามารถระบุไดวาขอสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยสอดคลองกับ
แนวคิด ทฤษฎีความรูของบลูม ระดับใด
อุปกรณ
1. ใบความรูที่ 2.1 เรื่อง แนวคิดทฤษฎีความรูของบลูม
2. ขอสอบอัตนัย จํานวน 3 ขอ
วิธีการ
1. ผูเขารับการอบรมแบงกลุม กลุมละ 5 คน
2. สมาชิกแตละกลุมศึกษาเอกสารใบความรูที่ 2.1
3. เมื่อศึกษาใบความรูที่ 2.1 แลวตัวแทนกลุมรับใบขอสอบ
4. สมาชิกแตละกลุมพิจารณาขอสอบแตละขอวาสอดคลองกับพฤติกรรมใดตามแนวคิดทฤษฎีของบลูม
พรอมทั้งบอกเหตุผล บันทึกผลงานการปฏิบัติลงในใบงานที่ 2.1
5. นําเสนอผลงานโดยติดบนปายนิเทศเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู
เวลา
ใชเวลา 20 นาที
การประเมิน
ผลการปฏิบัติกิจกรรมที่ 2.1
ระดับคุณภาพ
พอใช ดี ดีมาก
ระบุระดับตามแนวคิด ทฤษฎีความรู
ของบลูมพรอมบอกเหตุผลไดถูกตอง
1 ขอ
ระบุระดับตามแนวคิด ทฤษฎีความรู
ของบลูมพรอมบอกเหตุผลไดถูกตอง
2 ขอ
ระบุระดับตามแนวคิด ทฤษฎีความรู
ของบลูม พรอมบอกเหตุผลได
ถูกตองทุกขอ

20. 16 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
ใบงานที่ 2.1
“ฉันอยูขั้นไหน”
ชื่อ-สกุล สพป./สพม. เลขที่
คําชี้แจง อานสถานการณและคําถามที่กําหนดใหแลวพิจารณาวาขอคําถามแตละขอสอดคลองกับทฤษฎี ความรู
ของบลูมในระดับใด
การแปรงฟนของคุณ
ฟนของเราสะอาดมากขึ้นและมากขึ้นเมื่อเราแปรงนานขึ้นและแรงขึ้นใชหรือไม?
นักวิจัยชาวอังกฤษบอกวาไมใช เขาไดทดสอบหลาย ๆ ทางเลือก และทายที่สุดก็พบวิธีที่สมบูรณแบบ
ในการแปรงฟน การแปรงฟน 2 นาที โดยไมแปรงฟนแรงจนเกินไปใหผลที่ดีที่สุด ถาคุณแปรงฟนแรงคุณกําลังทําราย
เคลือบฟนและเหงือกโดยไมไดขจัดเศษอาหารหรือคราบหินปูน
เบนท ฮันเซน ผูเชี่ยวชาญเรื่องการแปรงฟน กลาววา วิธีจับแปรงสีฟนที่ดีก็คือจับใหเหมือนจับปากกา
“เริ่มจากมุมหนึ่ง และแปรงไปตามฟนจนหมดแถว” เธอบอกวา “อยาลืมลิ้นของคุณดวย มันสามารถสะสมแบคทีเรีย
ไดมากทีเดียว ซึ่งเปนสาเหตุของกลิ่นปาก
ขอคําถาม
1. จากบทความดังกลาวมีผูเชี่ยวชาญเสนอแนะวิธีการจับแปรงสีฟนที่ดีอยางไร
วัดพฤติกรรม ระดับ..........................................................................................
เพราะ...............................................................................................................................................................
2. จากบทความดังกลาวเกี่ยวของกับเรื่องอะไร
สอดคลองกับทฤษฎีความรูของบลูม ระดับ.....................................................................................................
เพราะ...............................................................................................................................................................
3. ทําไมจึงควรแปรงลิ้นในขณะแปรงฟน
สอดคลองกับทฤษฎีความรูของบลูม ระดับ.....................................................................................................
เพราะ...............................................................................................................................................................

21. หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 17
ใบความรูที่ 2.2
รูปแบบของเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัย
การวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยเปนการสรางขอสอบใหผูเขาสอบเขียนตอบโดยมีความเชื่อวา
ถาผูเขาสอบมีความรูในเรื่องนั้นดี ก็จะสามารถเขียนอธิบายไดอยางชัดเจน โดยรูปแบบของขอสอบอัตนัยโดยทั่วไป
กําหนดใหผูเขาสอบนําเสนอคําตอบใน 2 รูปแบบ คือ
1. แบบจํากัดคําตอบ (restriced-answer essay) เปนขอสอบที่ผูตอบตองตอบใหตรงประเด็นที่
ตองการ ถาตอบเปนอยางอื่นจะไมไดคะแนน แบงเปน 2 แบบ ไดแก
1.1 แบบเติมคําใหสมบูรณ (Completion Item) มีลักษณะเปนขอคําถามที่เวนคําหรือวลีไวแลว ให
ผูเขาสอบเติมคําหรือวลีที่เปนคําตอบที่ถูกที่สุดเพียงคําตอบเดียว ทั้งนี้ Cocks และ Bormuth (1975) ไดเสนอแนะวา
บางครั้งอาจจําเปนตองใหคะแนนสําหรับคําตอบที่คลายกันหรือขอความที่ใชแทนกันดวยความเหมาะสม
1.2 แบบตอบสั้น (short-answer essay) ขอสอบแบบตอบสั้น มีเจตนาใหผูเขาสอบเสนอคําตอบ
ออกมา ซึ่งขอสอบแบบตอบสั้นนี้ ถูกเลือกใชในการเขียนขอสอบแบบอัตนัยบอยครั้งมากเพราะสามารถถามได
ครอบคลุมและลึกกวาขอสอบแบบเติมคําใหสมบูรณ แตมีขอจํากัดเรื่องการตรวจใหคะแนนโดยตองใหความสําคัญกับ
เกณฑการใหคะแนนที่ชัดเจนเพื่อลดความคลาดเคลื่อนในการใหคะแนน
2. แบบไมจํากัดคําตอบ (Extended-answer essay) เปนขอสอบที่มีวัตถุประสงคในการตรวจสอบ
ความเขาใจทั้งหมดในเรื่องที่เรียนรู โดยผูเขาสอบจะตองเขียนคําตอบไดอยางรวบรัดและชัดเจน ผูออกขอสอบตอง
กําหนดรูปแบบคําตอบ/ขอบเขตของการตอบเปนเกณฑในการใหคะแนนอยางชัดเจน จึงสามารถตรวจ ใหคะแนนได
ตรงกัน
การเขียนขอสอบแบบอัตนัย อาจสรางไดงายกวาขอสอบแบบเลือกตอบ (Multiple-choice) เพราะ
มีเพียงขอคําถามไมตองมีตัวเลือกใหกับผูเขาสอบ ผูเขาสอบเปนผูเขียนตอบเอง แตขอสอบลักษณะนี้หากไมมีเกณฑ
การใหคะแนนที่ชัดเจน จะทําใหเกิดความคลาดเคลื่อนในการใหคะแนนได
สําหรับการวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนตามแนวการทดสอบระดับนานาชาติ (PISA) ใชขอสอบอัตนัย
เปนเครื่องมือสําคัญในการวัดผลสัมฤทธิ์ โดยลักษณะเดนของขอสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนตามแนว (PISA) จักมี
สถานการณที่ใชเปนขอมูลในการตอบคําถามใหและมีคําถามใหผูเขาสอบพิจารณา และนําเสนอคําตอบใน 3 แบบ
ไดแก
1. แบบสรางคําตอบแบบปด มีลักษณะเปนขอสอบที่มีขอคําถามแลวใหผูเขาสอบเขียนคําตอบที่เปน
คําตอบถูกตองที่มีลักษณะเฉพาะและชัดเจน เชน
คําถาม
บริษัทที่ทําขนมปงกรอบชื่อบริษัทอะไร
........................................................................................................................................
2. แบบเขียนตอบสั้น ๆ มีลักษณะเปนขอสอบที่มีขอคําถาม และใหผูเขาสอบเขียนคําตอบสั้น ๆ ใน
ที่วางที่เตรียมไวในแบบทดสอบ ซึ่งอาจเขียนคําตอบเปนตัวหนังสือ วาดภาพ และ/หรือเขียนตัวเลข เชน
คําถาม
ถานักเรียนตองการหาเสนทางสั้นที่สุดเพื่อเดินทางดวยรถไฟใตดินจากสถานีซาโตไปยังสถานีปาไม
จงเขียนเสนทางที่นักเรียนจะใชเดินทางลงในแผนที่

22. 18 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
3. แบบสรางคําตอบแบบอิสระ มีลักษณะเปนขอสอบที่มีขอคําถามแลวใหผูเขาสอบอธิบายคําตอบ
หรือใหเหตุผลประกอบคําตอบที่แสดงความเขาใจที่มีตอคําถาม ผูเขาสอบควรเขียนคําตอบในเสนบรรทัดที่กําหนดไว
ให จํานวนเสนบรรทัดจะเปนตัวบอกความยาวอยางคราว ๆ ที่ควรเขียนตอบ
คําถาม
ลักษณะอยางใดของภาพยนตร ที่ทําใหคนในเมืองมาซอนโดโกรธแคน
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
สําหรับเกณฑการใหคะแนนในการวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนตามแนวการทดสอบระดับ
นานาชาติ (PISA) กําหนดมีเกณฑการใหคะแนนที่ชัดเจน โดยเกณฑใหคะแนนแบงไดเปน 2 ประเภท ดังนี้
1. แบบใหคะแนนเปน 2 คา กลาวคือ ตอบถูกได 1 คะแนน ตอบผิดได 0 คะแนน ซึ่งจะกําหนด
ขอบเขตในการตอบของผูเขาสอบ กรณีไดคะแนนและไมไดคะแนน เชน
คําถาม
บริษัทที่ทําขนมปงกรอบชื่อบริษัทอะไร
.............................................................................................................................................................
การใหคะแนน
คะแนนเต็ม
รหัส 1 : ระบุชื่อผูผลิตไดอยางถูกตอง  ไฟนฟูดส หรือบริษัท ไฟนฟูดส จํากัด
ไมไดคะแนน
รหัส 0: ใหคําตอบที่ไมเพียงพอหรือกวางเกิน
 ผูผลิต  ใครก็ไดบางคน  บริษัท
แสดงความเขาใจเนื้อเรื่องที่คลาดเคลื่อนหรือใหคําตอบทีเปนไปไมไดหรือไมเกี่ยวของ
 ครีมมะนาว  ซุปเปอรมาเก็ต  คนทําขนมปง
รหัส 9: ไมตอบ
2. ใหคะแนนมากกวา 2 คา ซึ่งจะกําหนดขอบเขตในการตอบของผูเขาสอบที่ไดคะแนนในแตละ
ระดับ เชน
คําถาม
ลักษณะอยางใดของภาพยนตร ที่ทําใหคนในเมืองมาซอนโดโกรธแคน
..........................................................................................................................................
การใหคะแนน
คะแนนเต็ม
รหัส 2: อางถึง ความเปนนิยายของภาพยนตร หรือ โดยเฉพาะตัวนักแสดงที่ตายแลวจะปรากฎตัวขึ้นมาใหมอีก
อาจคัดลอกประโยคที่สามจากเนื้อเรื่องมาโดยตรง (“...เพราะวาตัวละครที่ตายและถูกฝงแลวในเรื่องหนึ่ง ซึ่งพวก
เขาไดเศราโศกและเสียน้ําตาไปอยางมาก กลับมีชีวิตขึ้นมาและกลายเปนชาวอาหรับในเรื่องใหม...”) หรือใน
ขอความสุดทาย (“สิ่งที่มีเปนเพียงภาพในจินตนาการเทานั้น”)
 คนที่พวกเขาคิดวาตายไปแลวกลับมามีชีวิตอีก
 พวกเขาคิดวาภาพยนตรเปนเรื่องจริงแตกลับไมใช
 พวกเขาคิดวาคนในภาพยนตรแกลงตาย และพวกเขาถูกหลอกเหมือนคนโง
 ตัวละครที่ตายและถูกฝงแลวในภาพยนตรเรื่องหนึ่ง กลับมีชีวิตขึ้นมาอีกในภาพยนตรเรื่องตอมา

23. หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 19
ไดคะแนนบางสวน
รหัส 1: อางถึง ความหลอกลวงหรือเลหเหลี่ยมหรือความคาดหวังของผูดูที่ถูกทําลายลง อาจอางคําวา “สิ่ง
หลอกลวง” หรือ “เหยื่อของธุรกิจหนังเร” โดยตรง
ไมไดคะแนน
รหัส 0: ใหคําตอบที่ไมเพียงพอหรือไมตรงประเด็น
 พวกเขาโกรธ บรูโน เครสป
พวกเขาไมชอบภาพยนตรที่นํามาฉาย
พวกเขาตองการเงินคืน
พวกเขาคิดวาพวกเขาตกเปนเหยื่อ
พวกเขาเปนคนรุนแรง
พวกเขาโง
พวกเขาแสดงความรูสึกของตนเอง
เพราะพวกเขาจายเงินสองเซ็นตาโวแตไมไดสิ่งที่ตองการ (คําวา “สิ่งที่ตองการ” กวางเกินไป)
หรือ แสดงถึง ความไมเขาใจ ในเนื้อหาที่อาน หรือใหคําตอบที่ไมมีเหตุผลหรือที่ไมเกี่ยวของ
พวกเขารูสึกวาไมควรยุงกับปญหาผูอื่น (ผิด คนเราตองกายุงกับปญหาจริง ๆ ของคนอื่น)
เปนวิธีที่พวกเขาประทวงการเสียเงินโดยเปลาประโยชน
พวกเขาโกรธที่ตองมาดูคนตายและถูกฝง (อางประโยคที่ทําใหคิดวา “พวกเขาไมชอบเห็นคนตายใน
ภาพยนตร”...เปนการแปลความที่ไมถูก)
รหัส 9: ไมตอบ
อยางไรก็ตาม ผูออกขอสอบตองตรวจสอบคุณภาพของเกณฑการใหคะแนน โดยเกณฑการใหคะแนนที่มี
ประสิทธิภาพจะทําใหผูตรวจขอสอบใหคะแนนจากการตรวจผลงานของผูเขาสอบไดตรงกัน

24. 20 | หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ
กิจกรรมที่ 2.2
“ฉันคือใคร”
จุดประสงค
เพื่อใหผูเขาอบรมสามารถระบุรูปแบบของขอสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยตามแนวการ
ทดสอบระดับนานาชาติ (PISA) ได
อุปกรณ
1. ใบงานที่ 2.2
2. ปากกาหรือดินสอสี
3. ตัวอยางขอสอบจํานวน 4 ขอ
วิธีการ
1. ผูเขารับการอบรมแบงกลุม กลุมละ 5 คน
2. สมาชิกแตละกลุมศึกษาตัวอยางขอสอบที่ใชในการทดสอบระดับนานาชาติ (PISA) ที่กําหนดให
จํานวน 4 ขอ
3. สมาชิกแตละกลุมรวมกันระดมสมอง โดยสรุปรูปแบบและลักษณะของขอสอบแตละรูปแบบที่ใชใน
การทดสอบระดับนานาชาติ (PISA)
4. นําเสนอผลงานลงในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 2.2 และติดผลงานบนปายนิเทศเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู
เวลา
ใชเวลา 20 นาที
การประเมิน
ผลการปฏิบัติกิจกรรมที่ 2.2
ระดับคุณภาพ
พอใช ดี ดีมาก
- ระบุรูปแบบของขอสอบเปน 1
รูปแบบ และ/หรือ
- ระบุลักษณะของขอสอบได 1
รูปแบบ
- ระบุรูปแบบของขอสอบเปน 2
หรือ 3 รูปแบบ
- ระบุลักษณะของรูปแบบแตละ
รูปแบบโดยระบุคําสําคัญได 2-3
รูปแบบ
- ระบุรูปแบบของขอสอบไดเปน 3
รูปแบบ
- ระบุลักษณะของแตละรูปแบบโดย
ระบุคําสําคัญไดดังนี้
รูปแบบที่ 1 ระบุวามีขอคําถามให
ตอบคําถามโดยแบบระบุคําตอบที่
เฉพาะเจาะจง
รูปแบบที่ 2 ระบุวามีขอคําถามให
ตอบคําถามโดยใหเขียนคําตอบสั้น ๆ
รูปแบบที่ 3 ระบุวามีขอคําถามให
ตอบคําถามโดยใหเขียนตอบแบบ
อิสระ

25. หลักสูตรการพัฒนาศักยภาพการสรางเครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบอัตนัยและเขียนตอบ | 21
ตัวอยางขอสอบ PISA
ขอ 1 มาซอนโด
มาซอนโด
ดวยความละลานตาของสิ่งประดิษฐที่นาพิศวง ชาวเมืองมาซอนโดไมรูดวยซ้ําวา ความมหัศจรรยนั้น
เริ่มตนจากตรงไหน พวกเขายอมอดหลับอดนอนทั้งคืนเพื่อจองดูหลอดไฟสีนวล ที่มีกระแสไฟปอนมาจากเครื่อง
ปนไฟที่ ออรเรเลียโน ทริสเต บรรทุกมากับรถไฟเที่ยวที่สอง และพยายามทนเพื่อใหคุนกับเสียง ตูม ตูม ของเครื่อง
ประหลาดนั่น ตอมาพวกเขาก็เริ่มไมพอใจกับการชมภาพยนตร ที่เคลื่อนไหวเหมือนมีชีวิตที่ ดอน บรูโน เครสป
พอคาผูร่ํารวยนํามาฉายในโรงฉายที่มีชองขายตั๋วทําเปนหัวสิงโตเพราะวาตัวละครที่ตายและถูกฝงแลวในเรื่องหนึ่ง
ซึ่งพวกเขาไดเศราโศกและเสียน้ําตาไปอยางมาก กลับมีชีวิตขึ้นมาและกลายเปนชาวอาหรับในเรื่องใหม ผูชมตอง
จายเงินสองเซ็นตาโวเปนคาตั๋วเขาชม เพื่อรวมเสียใจกับความทุกขยากของตัวละคร พวกเขาไมยอมถูกหลอกใหดู
ของไมจริงอีกตอไป จึงแสดงความโกรธดวยการทุบทําลายเกาอี้ ดอน บรูโน เครสป ไดขอรองใหนายกเทศมนตรี
ชวยประกาศวาภาพยนตรเปนเพียงภาพลวงตา ไมควรนํามาเปนอารมณ และไมมีคาควรแกการที่ผูชมจะระเบิด
ความโกรธแคน จากคําชี้แจงที่เตือนสตินี้เองทําใหหลายคนรูสึกวาตนตกเปนเหยื่อของธุรกิจหนังเรจึงตัดสินใจ ไมดู
ภาพยนตรอีก เพราะคิดวาตัวเองก็มีความทุกขยากมากเกินกวาที่จะไปรองไหกับสิ่งที่เปนเพียงภาพลวงตาเหลานั้น
คําถาม: มาซอนโด
นักเรียนเห็นดวยหรือไมกับการตัดสินใจของชาวเมืองมาซอนโด เกี่ยวกับคุณคาของภาพยนตร
จงอธิบายคําตอบโดยเปรียบเทียบความรูสึกของนักเรียนกับของชาวเมืองมาซอนโดที่มีตอภาพยนตร
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
ขอ 2 ปายประกาศในซุปเปอรมารเก็ต
การแจงเตือนการแพถั่วลิสง
ขนมปงกรอบไสครีมมะนาว
วันที่แจงเตือน: 4 กุมภาพันธ
ชื่อผูผลิต: บริษัท ไฟนฟูดส จํากัด
ขอมูลผลิตภัณฑ: ขนมปงกรองไสครีมมะนาว 125 กรัม
(ควรบริโภคกอน 18 มิถุนายน และ ควรบริโภคกอน 1 กรกฎาคม)
รายละเอียด: ขนมปงกรอบบางอยางในรุนการผลิตเหลานี้ อาจมีชิ้นสวนของถั่วลิสงผสมอยู แตไมแจงไวใน
รายการสวนผสม คนที่แพถั่วไมควรรับประทานขนมปงกรอบนี้
การปฏิบัติของผูบริโภค: ถาทานซื้อขนมปงกรองนี้ไป ทานสามารถนํามาคืน ณ ที่ที่ทานซื้อ เพื่อรับเงินคืน
ไดเต็มจํานวนหรือโทรสอบถามขอมูลเพิ่มเติมไดที่ 1800 034 241
คําถาม: ปายประกาศในซุปเปอรมารเก็ต
บริษัทที่ทําขนมปงกรองชื่อบริษัทอะไร
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................