Монополь-2 монополь компани, монополь зах зээл .....

1. Микро эдийн засаг хичээл-2
МОНОПОЛЬ
Микро эдийн засаг хичээл-2
А.Гэлэгжамц
2009 он

4. Монополь: ЗЗ-ийн төлөв
p(y) Хэт үйлдвэрлэл y нь ЗЗ-ийн
бага үнийн шалтгаан болдог,
p(y).
D
y=Q

5. Монополь: ЗЗ-ийн төлөв
Монополист нь ашгийг хамгийн их
байлгахыг хичээнэ ...
Π ( y ) = p( y ) y − c ( y )
Π = TR − TC
Үйлдвэрлэлийн y* түвшинд хамгийн
их ашигтай байх уу?

6. Монополь: ЗЗ-ийн төлөв
Ахиу орлого болон ахиу зардлын
муруйн налалт тэнцүү үед ашиг
хамгийн их байх ба энэ үед
оновчтой үйлдвэрлэлийн
хэмжээг тодорхойлдог.
MR(y*) = MC(y*)

7. Ахиу орлого: Жишээ
p = a – by (эрэлтийн муруйн эсрэг)
TR = py (нийт орлого)
TR = ay - by2
Эндээс тодорхойлбол:
MR(y) = a - 2by < a - by = p энд y > 0

8. Ахиу орлого: Жишээ
P MR= a - 2by < a - by = p
P = a - by энд y > 0
a
a/2b a/b y
MR = a - 2by

10. Монополь: ЗЗ-ийн төлөв
Ашгийг хамгийн их байлгах зорилго MC = MR
∂p
MR = p + y < p
∂y
<0
MR нь эрэлтийн муруйн дотор /доод талд/ байрлана
Харин: төгс өрсөлдөөний үед (MR = P) байна.

11. Монополь: Тэнцвэр
P
MR Эрэлт y=Q

12. Монополь: Тэнцвэр
MC
P
MR Эрэлт y

13. Монополь: Тэнцвэр
MC
P
AC
MR Эрэлт y

14. Монополь: Тэнцвэр
MC
P
AC
Үйлдвэр-
лэлийн
шийдвэр
MC = MR
ym
ym Эрэлт y
MR

16. Монополь: Тэнцвэр
MC
P
AC
Pm
Pm = үнэ
ym Эрэлт y
MR

17. Монополь: Тэнцвэр
Пүүс = Зах зээл
Богино хугацааны тэнцвэрийн
диаграмм = урт хугацааны тэнцвэрийн
диаграмм (зардлын муруйн хэлбэр
салангид)
qm: pm > AC ашгийг нэмэгдүүлнэ
Богино хугацаанд алдагдал хүлээх
магадлалтай

18. Монополь: Тэнцвэр
MC Ашгийн
P нэмэгдэл
AC
Pm
ym Эрэлт y
MR

19. Монополь: Мэдрэмж
ΔTR = pΔy + yΔp
Δy нь ашигт 2 нөлөө үзүүлдэг. Яагаад
үйлдвэрлэл нэмэгдэж байдаг вэ?
1) Монополийн их үйлдвэрлэл-борлуулалтын
үед орлого нэмэгддэг /pΔy/
2) Үйлдвэрлэл нэмэгдэхэд монополист нь бага
үнийг зөвшөөрдөг

20. Монополь: Мэдрэмж
ΔTR = pΔy + yΔp
Үйлдвэрлэлийн өөрчлөлт нь орлогын
өөрчлөлтийг бий болгоно... MR
Δ TR Δp
MR = = p + y
Δy Δy
Δ TR ⎛ yΔ p ⎞
MR = = p ⎜1 +
⎜ ⎟
⎟
Δy ⎝ pΔy ⎠

22. Монополь: Мэдрэмж
Δ TR ⎛ yΔ p ⎞
MR = = p ⎜1 +
⎜ ⎟
⎟
Δy ⎝ pΔy ⎠
1
=
ε ε = эрэлтийн мэдрэмж
Δ TR ⎛ 1 ⎞
MR = = p ⎜1 + ⎟
Δy ⎝ ε ⎠

23. Монополь: Мэдрэмж
MR = MC нөхцөлөөр
ΔR ⎛ 1 ⎞
MR= = p⎜1+ ⎟ = MC > 0
Δy ⎝ ε⎠
Энд монополист нь эрэлтийн муруйн
мэдрэмжтэй хэсэгт үйлдвэрлэл явуулна.
ε < -1 нь |ε| ≥ 1 байна.

24. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл
P
MC муруйг тогтмол гэж
таамаглая. (шинжилгээг
хялбараар авч үзнэ)
MC
MR Эрэлт y

25. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл
Тохиолдол - шаардлага
эрэлтийн муруй шулуун, МС нь
тогтмол байхад татвар ноогдуулсан
гэе, татварын 50% нь зөвхөн
хэрэглэгчийн үнийг нэмэгдүүлнэ, ө.х
татварын 50% нь хэрэглэгчдэд
ноогдоно.

26. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл
P
Татвар ноогдуулахын
өмнөх үйлдвэрлэл... Ybt
MC=MR
MCbt
ybt Эрэлт y
MR

28. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл
P
Pbt = татвар
ноогдуулахын
өмнөх үнэ.
Pbt
MCbt
ybt Эрэлт y
MR

29. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл
P Татвар нь МС муруйг
дээш нь шилжүүлэх
шалтгаан болдог
Pbt
MCat
MCbt
ybt Эрэлт y
MR

30. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл
P
Татвар нь МС муруйг
дээш нь шилжүүлэх
шалтгаан болдог
Pbt
MCat
MCbt
ybt Эрэлт y
MR

31. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл
P
Татвар нь үнийг өмнөхөөс
нэмэгдүүлдэг /Ppt/
Ppt
Pbt
MCat
MCbt
yat ybt Эрэлт y
MR

32. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл /энгийн баталгаа/
Алхам 1: эрэлтийн муруйг тодорхойлбол
P = a − bY
Алхам 2: ахиу зардлыг тогтмол гэж таамаглая
MC = C
Алхам 3: ашиг нь нийт орлого, нийт
зардлын эерэг зөрүү
Π = TR − TC

34. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл /энгийн баталгаа/
Алхам 4: өөрөөр ашгийг гэж бичиж болно
Π = PY − CY
Алхам 5: үнийн оронд орлуулбал P=a-bY
Π = (a − bY )Y − CY
Ашиг нь одоо зөвхөн үйлдвэрлэлийн
функцээр тодорхойлогдож байна...

35. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл /энгийн баталгаа/
Алхам 6: тэгшитгэл нь
2
Π = Ya − bY − CY
Алхам 7: хамгийн их ашигтай байх
үйлдвэрлэлийн өөрчлөлт нь
Π ' = a − 2bY − C = 0
{Y }

36. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл /энгийн баталгаа/
Алхам 8: хамгийн их ашигтай байх
үйлдвэрлэлийн түвшин (Ybt)
− 2bY = C − a
a−C
Ybt =
2b

37. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл /энгийн баталгаа/
Алхам 9: эрэлтийн функц дэх Ybt орлуулалтаар
үнэ (Pbt) болно
a−C
Ybt =
2b
Энд P = a - bY үед
⎛a−C ⎞
Pbt = a − b⎜ ⎟
⎝ 2b ⎠

38. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл /энгийн баталгаа/
Алхам 10: тэнцэтгэл нь
⎛a−C ⎞
Pbt = a − b⎜ ⎟
⎝ 2b ⎠
⎛ − ba + bC ⎞ b–ээр
Pbt = a + ⎜ ⎟
⎝ 2b ⎠ үржүүлбэл
⎛−a+C⎞
Pbt = a + ⎜ ⎟ b байхгүй
⎝ 2 ⎠ гэвэл

40. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл /энгийн баталгаа/
⎛−a C⎞
Pbt = a + ⎜ + ⎟
⎝ 2 2⎠
⎛ 1 C⎞
Pbt = a + ⎜ − a + ⎟
⎝ 2 2⎠
1 C a+C
Pbt = a + Pbt =
2 2 2

41. Шийдэл: Монополь дох татварын
нөлөөлөл /энгийн баталгаа/
Алхам 11: нөхцөлөөр C = MC үед
C = MC + t гэвэл
a+C
Pbt = Татварын өмнөх үнэ
2
a+C +t t/2 хэмжээгээр
Pat = нэмэгдсэн татварын
2 дараах үнэ, Pat

46. Ашигласан ном, сурах бичгийн жагсаалт
А.Бакей “Микро эдийн засгийн ухаан” 2009 он УБ хот
В.Норжванчиг “Эдийн засгийн ухаан” 2005 он УБ хот
Б.Баяраа, Д.Гансүлд “Микро эдийн засаг” 2006 он УБ хот
С.Авирмэд “Микро эдийн засаг” 2005 он УБ хот
Ц.Цэцэгмаа “Жижиг үйлдвэрийн эдийн засаг, менежмент” 2004 он УБ хот
Д.Энх-Амгалан “Микро эдийн засаг гарын авлага” 2002 он УБ хот
М. Фогил “Микро эдийн засаг” 2002 он УБ хот
Б.Алтанцэцэг ба бус “Микро экономикс” 2001 он УБ хот
Л. Г.Рейнольдс “Микро эдийн засгийн ухаан” 1992 он УБ хот
Б.Баярдаваа “Микро экономикс” 2005 он УБ хот
Б.Батбаяр “Микро эдийн засаг” 2005 он УБ хот
Т.Нарантуяа Микроэкономикс сэдэвчилсэн тайлбар толь” 2006 он УБ хот
С.Алтангэрэл “Микро эдийн засгийн ухаан” 2007 он УБ хот
Кэмпбелл Р.Макконнелл, Стэнли Л.Брю “Экономикс” 2005 он УБ хот
N.Gregory Mankiw “Essentials of economics” 2004
Hal R. Varian “Intermediate Microeconomics” Sixth Edition
Walter Nicholson “Microeconomic Theory”
William A. McEachern “Microeconomics”
Robert S. Pindyck, Daniel L. Rubinfeld “Microeconomics” 5th Edition
Jeffrey Perloff “Microeconomics” 5th Edition 2008
Joseph Nellis, David Parker “Principles of Business Economics” 2006
Saul Estrin, Laidler David, Michael Dietrich “Microeconomics” 2008
Hugh Gravelle, Ray Rees “Microeconomics” 3th Edition 2004
Krister Ahlersten “Essentials of Microeconomics: Exercises” 2008
R.Preston McAfee, J. Stanley Johnson “Introduction to Economic Analysis” 2005
David A.Dilts “Introduction to Microeconomics” 2003
Ariel Rubinstein “Lecture Notes in Microeconomic Theory” 2006
Guoqiang Tian “Lecture Notes on Microeconomic Theory” 2008
Nolan H. Miller “Notes on Microeconomic Theory” 2006
Libby Rittenberg, Timothy Tregarthen “Principles of Microeconomics” 2009
ГЭХ МЭТ ...