"Хуульчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн хэрэгжилтийн өнөөгийн байдал, хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудал" сэдэвт хэлэлцүүлэгт зориулсан илтгэл. 2018.01.19

1. “Хуульчдын чиг үүргийн тухай” НҮБ-ын
үндсэн зарчмууд (1990):
Хуульчийн эрх зүйн байдлын тухай хууль
Л.ГАЛБААТАР
Хуульчийн мэргэжлийн дүрэм, ёс зүйн асуудал эрхэлсэн хорооны гишүүн
2018.01.19

2. Агуулга
• Хуульчийн эрх зүйн байдлын тухай хууль /ХЭЗБТХ/-
ийг үнэлэх шалгуур
• “Хуульчдын чиг үүргийн тухай” НҮБ-ын үндсэн
зарчмууд (1990)
• НҮБ-ын зарчим ба ХЭЗБТХ-ийн харилцан хамаарал

3. ХЭЗБТХ-ийг үнэлэх шалгуур
Хэрэгжилтийн
үр нөлөө
Олон улсын
стандарт

4. “Хуульчдын чиг үүргийн тухай”
НҮБ-ын үндсэн зарчмууд (1990)
Түүхэн нөхцөл
• Гэмт хэргээс урьдчилан
сэргийлэх талаарх НҮБ-ын 8-р
чуулган. 1990.09.07
• НҮБ-ын ЕА-н Чуулган
(A/RES/45/166). 1990.12.18
НҮБ-ын ЕА-аас үйлчилж дуусах
хугацааг тодорхой заагаагүй
бөгөөд Засгийн газруудад түүнийг
хүндэтгэх, дотоодын хууль
тогтоомж, үйл ажиллагааны
хүрээнд хэрэгжүүлэхийг урьсан.
Онцлог
• Олон улсын заншлын хэм
хэмжээ (хэм хэмжээ, стандарт)
• Олон улс, бүс нутгийн заавал
дагаж мөрдөх хэм хэмжээний
бүрэлдэхүүн хэсэг
ИБУТЭТОУП, ЭЗНСЭТОУП,
Эрүүдэн шүүхийн эсрэг конвенц,
Европын Хүний эрхийн конвенц,
Америкийн Хүний эрхийн конвенц,
Африкийн Хүний ба ард түмний
эрхийн дүрэм

5. Хуульчдын зарчим уу? Өмгөөлөгчдийн зарчим уу?
• Хүний үндсэн эрх, эрх
чөлөөгөө зохих ёсоор
хамгаалуулахын тулд хүн
бүр бие даасан хууль зүйн
мэргэжилтнээс үр нөлөөтэй
хууль зүйн үйлчилгээ авах
шаардлагатай.
• Энэхүү зарчмыг албан
ёсоор хуульчийн статусгүй
хэдий ч хуульчийн чиг
үүргийг зохих ёсоор
хэрэгжүүлж буй хүнд нэгэн
адил хэрэглэнэ.
“Хуульчдын чиг үүргийн тухай” НҮБ-ын үндсэн зарчмууд (1990)-ын
Удиртгал хэсгээс

6. Хуульчид
хандах, хууль
зүйн
үйлчилгээ
авах /1-4/
Эрүүгийн
хэрэг ХША
дахь
тусгайлсан
хамгаалалт
/5-8/
Мэргэшсэн
байдал ба
сургалт /9-11/
Хуульчийн
үүрэг,
хариуцлага
/12-22/
Үзэл бодлоо
чөлөөтэй
илэрхийлэх,
эвлэлдэн
нэгдэх /23/
Хуульчдын
мэргэжлийн
холбоо /24-29/
Сахилга, ёс
зүйн хэрэг
хянан
шийдвэрлэх
ажиллагаа
/26-29/

7. Хуульчдын мэргэжлийн холбооны тухай НҮБ-ын Зарчимд
Засгийн газар
Хуульчдын
мэргэжлийн
холбоо
Боловсролын
байгууллага

8. НҮБ-ын Зарчим: Хуульчдын мэргэжлийн холбооноос ЗГ,
боловсролын байгууллагатай хамтран ажиллах чиглэл
Шударга ёсыг
сахих, олон
нийтийн ашиг
сонирхлыг
хангах /25/
Хуульчийн
мэргэжлийн
дүрэм
Ёс зүйн
хороо
Мэргэжлийн
хариуцлагын
хороо
Ядуу, эмзэг
бүлгийн хүмүүст
хууль зүйн
үйлчилгээгээр
хангах /3, 4/;
Олон нийтэд эрх
зүйн боловсрол
олгох /4/
Хуульчийн
нийтэд тустай
мэргэжлийн
үйл ажиллагаа
эрхлэх хороо
Төлбөрийн
чадваргүй
иргэдэд ХЗТ, ӨҮ
үзүүлэх хороо
Сургалтаар
хүний эрх,
хуульчийн ёс
зүйг ойлгуулах,
таниулах /9/
Сургалтын
хороо
Ёс зүйн
хороо
Хууль зүйн
үйлчилгээ
үзүүлэх
этгээдийг
ялгаварлахгүй
нөхцөлийг
хангах /10/
Шалгалтын
хороо
Хуульчийн
эрхийг
хамгаалах
хороо
Соёл, уламжлал,
хэлний цөөнхийн
төлөөлөлд хууль
зүйн мэргэжил
эзэмших,
суралцах
бололцоо олгох
/11/
Хууль зүйн
шинжлэх
ухаан,
боловсролын
хөгжлийг
дэмжих хороо
Шалгалтын
хороо

9. Хуульчдын мэргэжлийн холбооны тухай НҮБ-ын Зарчимд
Хуульчид бусад иргэний
адил үзэл бодлоо
чөлөөтэй илэрхийлэх,
итгэл үнэмшилтэй байх,
эвлэлдэн нэгдэх эрхтэй.
Энэхүү эрхээ
хэрэгжүүлэхдээ
хуульчид хууль, хууль
зүйн мэргэжлийн хүлээн
зөвшөөрсөн стандарт, ёс
зүйд нийцүүлэн биеэ авч
явна.
Хуульч 3-аас илүүгүй
хороонд харьяалагдаж,
Хуульчдын холбооны үйл
ажиллагаанд оролцох
эрхтэй. /ХЭЗБТХ, 49.9/

10. ХЭЗБТХ: Монголын
Хуульчдын холбоо Олон улсын
стандартыг эрх
зүйн
зохицуулалтын
хувьд хангасан
Хуульчид үзэл
бодлоо
илэрхийлэх,
эвлэлдэн
нэгдэх орчин
бүрдсэн
Хүн бүр үр
нөлөөтэй
хууль зүйн
үйлчилгээг
тэгш авах
нөхцөл
бүрдүүлэх
Хуульчдыг
төлөөлөх,
үргэлжлэн
суралцуулах,
хамгаалах
байгууллага
болсон